نیایش‌های نهان آسمانی در اشعار الکساندر پوشکین

الموضوعات : عرفان اسلامی

مرضیه یحیی پور ¹ , جان اله کریمی مطهر ² , تاتیانا ولادیمیروونا مالتسِوا ³ , معصومه میرزایی ⁴

1 - استاد زبان و ادبیات روسی دانشکده زبان‌ها و ادبیات خارجی دانشگاه تهران، ایران. E-mail: [e-mail]
2 - استاد زبان و ادبیات روسی دانشکده زبان‌ها و ادبیات خارجی دانشگاه تهران، ایران. E-mail:[e-mail]
3 - استاد دانشگاه دولتی آ.س. پوشکین لنینگراد، سن‌پیتربورگ، روسیه. E-mail: [e-mail]
4 - کارشناسی ارشد ادبیات روسی دانشکده زبان‌ها و ادبیات خارجی، دانشگاه تهران، ایران. E-mail: [e-mail]

تاريخ الإرسال : 14 الخميس , جمادى الأولى, 1441 تاريخ التأكيد : 14 الخميس , جمادى الأولى, 1441 تاريخ الإصدار : 25 الأحد , ربيع الثاني, 1441

الکلمات المفتاحية: prayer, poet, شاعر, نیایش, پوشکین, Pushkin, اشعار نیایشی, «فعل الهی», Prayer Poems, "Divine Verb",

ملخص المقالة :

مقاله ابتدا اشاره ای کوتاه به خاستگاه نیایش دارد که متأثر از اعتقادات و باورهای فردی و اجتماعی است و سپس به ورود آن در آثار ادبی و چگونگی بیان آن توسط نویسندگان و شاعران فارسی و روسی می پردازد. آثار ادبی نیایشی غالباً متأثر از اعتقادات و باورهای نویسندگان و شاعران آفریده می شوند. پیرامون نیایش در متون ادبی کهن و معاصر سخن فراوان است. نیایش اشکال گوناگون دارد و در ادبیات منثور و منظوم، غالباً حامل پیام خداشناسی و پیوند انسان با عالم ملکوت و درواقع خلوت کردن نویسنده و شاعر با معبود است. نویسندگان و شاعران زیادی از ایران و روسیه، مانند مولوی، سعدی، حافظ، فارابی، عطار، پوشکین، لرمانتف، بونین و دیگران در آثار خود به این موضوع پرداخته اند. برخی بر اساس مضامین کتب مذهبی یا تحت تأثیر شگفتی های کائنات آثاری از خود بر جای گذاشته اند. ادبیات نیایشی فارسی با ستایش پروردگار آغاز می شود، مانند شاهنامه فردوسی، گلستان و بوستان سعدی و دیوان اشعار عطار. در ادبیات روسی سده های گوناگون نیز آثار نیایشی در قالب های گوناگون مشاهده می شود. در پژوهش حاضر به شکل موردی به موضوع نیایش در اشعار الکساندر پوشکین پرداخته می شود که متأثر از اعتقادات دینی او است. نیایش در اشعار پوشکین به شکل تمنای ادبی یا سپاس از خداوند و یاری طلبیدن از مقدسات است. نیایش های او دربارۀ خدا، نزدیکان، وظیفۀ شعر و شاعر است. اوج معنوی اشعار نیایشی پوشکین در ظهور فعل الهی است. او با هنر و به کمک انسان شناسی دینی و آنگاه با نیایش جهان مادی را ترک می کند و به سوی جهان ماورا حرکت می کند.