واکاوی تطبیقی منطق‌الطیر عطار و قصیده هدهد محمود درویش
الموضوعات : عرفان اسلامی
فاطمه لطفی مفرد نیاسری
1
(دانش آموخته دکتری دانشگاه کاشان.)
امیرحسین رسول نیا
2
(استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان. نویسنده مسئول: rasoulnia@kashanu.ac.ir)
محسن سیفی
3
(ستادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان.)
الکلمات المفتاحية: comparative literature, محمود درویش, Attar, عطّار, هدهد, ادبیّات تطبیقی, Mahmoud Darwish, مراحل سلوک, منطق الطّیر, Manteq al-Tair, Hudhud, Stages of Mystical journey,
ملخص المقالة :
منطق‌الطّیر عطّار، داستان سفر گروهی از مرغان به سوی کوه قاف به رهبری هدهد برای رسیدن به آستان سیمرغ است. در این منظومه عرفانی هر یک از مرغان، بیانگرگروهی از انسان‌هاست که در جستجوی حقیقت دست به سفر می‌زنند و سختی‌ها و مصائب راه سبب می‌شود که یکی پس از دیگری از ادامة راه منصرف شود. در پایان مسیر، سیمرغ به کوه قاف می‌رسند و در نهایت در می‌یابند که سیمرغ در حقیقت، خودشان هستند. محمود درویش، شاعر معاصر فلسطینی نیز دستیابی به جامعه آرمانی و تلاش برای رسیدن به آن را در قصیده‌ای عارفانه به تصویر کشیده است و آن را هدهدنامگذاری کرده است.نکته قابل ذکر آنکه محمود درویش در هیچ یک از قصاید خود به طور مستقیم تحت تأثیر عرفان و تصوف قرار نگرفته است و تنها در قصیده مورد بحث نگارنده؛ یعنی قصیده هدهد متأثر از اندیشه‌های عرفانی بوده است.نگارنده در این پژوهش با بهره‌گیری از مکتب ادبیات تطبیقی آمریکا به بررسی و تطبیق مراحل هفتگانه سلوک در منطق الطّیر با قصیده هدهد محمود درویش پرداخته و در نهایت بیان نموده است که محمود درویش در قصیده خود در موارد بسیاری مضامینی مشترک با شاعر پارسی‌گوی دارد.
_||_
