تدوین سیاست‌های مؤثر بر ایجاد شبکه فضاهای سبز شهری با تأکید بر عدالت فضایی (مطالعه موردی: نواحی دوازده‌گانه ‌شهر همدان)

الموضوعات :

کیانوش ذاکرحقیقی ¹ (دانشیار گروه شهرسازی، واحد همدان،‌دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران)
معراج َعاشورلو ² (کارشناس ارشد برنامه‌ریزی شهری، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران)

تاريخ الإرسال : 29 الأربعاء , صفر, 1443 تاريخ التأكيد : 17 الإثنين , ربيع الثاني, 1443 تاريخ الإصدار : 17 الإثنين , ربيع الثاني, 1443

الکلمات المفتاحية: شهر همدان, عدالت اجتماعی, تحلیل شبکه, شعاع دسترسی, پارک‌های شهری,

ملخص المقالة :

دسترسی عادلانه به کاربری‌های شهری و استفاده بهینه از آن‌ها به‌خصوص فضای سبز شهری یکی از مؤلفه‌های اساسی در توسعه پایدار و عدالت اجتماعی است. عمدتاً شهرها به‌ویژه شهرهای بزرگ با کمبود فضای سبز و عدم تعادل در توزیع این نوع از کاربری مواجه هستند. هدف این پژوهش بررسی وضعیت توزیع فضای سبز با تأکید بر عدالت فضایی در نواحی 12گانه شهر همدان می‌باشد. این پژوهش، کاربردی و مبتنی بر روش توصیفی- تحلیلی می‌باشد و به‌منظور جمع‌آوری اطلاعات از روش‌های مختلف کتابخانه‌ای و میدانی، بررسی و گردآوری آمار و اطلاعات از طرح تفصیلی شهر همدان اخذ گردیده است. نتایج حاصل از مدل تحلیل شبکه نشان داده که با توجه به توزیع و شعاع عملکردی پارک‌ها در نواحی شهر، مراکز جمعیتی دسترسی عادلانه‌ای به خدمات این پارک‌ها ندارند. با توجه به جمعیت 525791 نفری شهر، برای پارک‌ منطقه‌ای 58 درصد، پارک ناحیه‌ای 44 درصد و پارک محله‌ای 85 درصد و پارک همسایگی 6 درصد از مساحت شهر در شعاع دسترسی به خدمات‌رسانی این پارک‌ها می‌باشند. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش پیشنهاد می‌شود با توجه به بالا بودن سهم تملک و هزینه آن در احداث پارک‌های شهری، اراضی دولتی واقع در سطح شهر در اولویت واگذاری برای فضاهای سبز و پارک‌ها قرار گیرد تا مشکلات مربوط به تملک اراضی یا مالکیت خصوصی و هزینه‌های آن کاهش یابد. همچنین در احداث پارک‌های جدید شهری، پهنه‌های شهری نابرخوردار از فضای سبز مورد توجه قرار گیرد.

المصادر:

1. Balram, Sh & Dragicevic, S. (2005). Attitudes toward Urban Green Space: Integrating Questionnaire Survey and Collaborative GIS Techniques to Improve Attitude Measurements. Landscape and Urban Planning Journal, 75: 167-179.


2. Baroghi, F. (2004). Urban green space use from application to reality. Journal of Municipalities (Shahradariha), Year 5, Issue 6. (In Persian)


3. Chang, H. S. & Liao, C. H. (2011). Exploring an integrated method for measuring the relative spatial equity in public facilities in the context of urban parks. Cities: 04.002, 1-11.


4. Dadashpour, H., Rostami, F. (2011). Investigating and analyzing the distribution of urban public services from the perspective of spatial justice Case study: Yasuj city. Journal of Geography and Regional Development, 171-198. (in Persian)


5. Esri, D. (2009). ArcGIS Desktop 9.3. arcgisxtensions, network analyst.


6. Ghorbani, R. (2007). Spatial analysis of the distribution of Tabriz urban parks and its inadequacies. Research project, University of Tabriz. (in Persian)


7. Hass, K. (2009). Measuring accessibility of regional parks: a comparison of three GIS techniques, The Faculty of the Department of Geography San Jose State University.


8. Hataminezhad, H., & Farhoudi, R., & Mohammadpour Jaberi, M. (2008). Analysis of social inequality in prosperity of urban services land uses. Human Geography research Quarterly (65), 71-85. https://www.sid.ir/en/journal/ViewPaper.aspx?id=138113 (in Persian)


9. Improvement and renovation plan of the deteriorated area of Hamedan city. (1386). Assessing the status of basic (physical) examinations, Volume II. (in Persian)


10. Ismaili, A. (2002). Study and analysis of green space use (inner city parks) from the perspective of urban planning, a case study of areas 1 and 8 of Tabriz Municipality. Master Thesis in Urban Planning, Tarbiat Modares University, Supervisor: Ali Asgari, Tehran.


11. Jurney, P. (2006). The spatial equity of parks in the Oklahoma City metropolitan area. Oklahoma State University.


12. Karami, M. (2003). Locating a professional technical vocational school using an information system. (in Persian)


13. Laghaiee, H.. (1994). Urban green space planning and design. Green Space Scientific and Educational Quarterly, 5, 2. (in Persian)


14. Lotfi, S. & Koohsari, M. J. (2009). Measuring objective accessibility to neighborhood facilities in the city, a case study: Zone 6 in Tehran, Iran. Cities, 26, 133–140.


15. Lotfi, S. & Shabani, M. (2010). Presenting an integrated model to rank regional development, case study: Health Department of Mazandaran Province. Journal of Applied Research in Geographical Sciences, 13, 28. (in Persian)


16. Mahdizadeh, H. (2006). Strategic Planning for Urban Development, Second Edition. Kianfash Publications. (in Persian)


17. Majdi, R. (2011). Combination of analytic functions of GIs for Designing optimum green space locations (case study: Tabriz). Geographic Space, 11(33), 47-62. https://www.sid.ir/en/journal/ViewPaper.aspx?id=194028 (in Persian)


18. Martinez, J. (2009). The use of GIS and indicators to monitor intra urban inequalities, case study in Rosario, Argentina. Habitat International, 33, 1, 387–396.


19. Mehdinejad, M. (1993). Green space and its effects on air pollution and analysis on the state of green space in Mashhad. Growth of Geography Education, 14, 21-29. (in Persian)


20. Mohammadi, M. And Parhizkar, A. (2009). Analysis of space distribution and location of urban parks using geographic information system, a case study of District 2 of Zahedan. Urban Management Quarterly, No. 23, 17-28. (in Persian)


21. Nazarian, A. (2000). Urban Geography of Iran. Tehran: Payame Noor Publications. (in Persian)


22. Pour Mohammadi, M. (2009). Urban land use planning. Samt Publications.


23. Rahnama, M., & Zabihi, c. (2011). Analysis of the distribution of urban public facilities in the direction of spatial justice with an integrated access model in Mashhad. Journal of Geography and Development, 23. (in Persian)


24. Razavian, M.T. (2000). Urban land use planning. Tehran: Monshi Publications. (in Persian)


25. Rostami, M., Sha'ali, C. (2009). Analysis of spatial distribution of urban services in Kermanshah. Geographical Perspective Quarterly, 9, 29. (in Persian)


26. Saeednia, A. (2003). Urban green space, the green book of municipalities. Volume IX. Tehran: Center for Urban Planning Studies of the Ministry of Interior. (in Persian)


27. Scottish, R. (1987). Information natural heritage trends. London.


28. Shokohi, H. (1979). The social ecology of cities. Tabriz University Press.


29. Thompson, C. W. (2002). Urban Open Space in 21st Century. Landscape and Urban Planning, 60, 59-72.


30. Tsou, K., Hung, Y. & Chang, Y. (2005). An accessibility-based integrated measure of relative spatial equity in urban public facilities. Cities, 22, 6, 424–435.


31. Ulrich, R.S. (1981). Natural, versus, urban, scenes; sompsycho-physiological effects. Tokyo:


32. Zangiabadi, A. & Rakhshani Nasab, H. (2009). Statistical-spatial analysis of indicators of urban green space development (Case study: Isfahan urban areas). Journal of Environmental Studies, 35, 49, 105-116. (in Persian)