بازنمایی قابلیت‌های محیطی براساس فرایند ادراک با تاکید بر فرهنگ ( نمونه‌های موردی: محله دوچی و یاغچیان شهر تبریز)

الموضوعات : Urban planning

مینا حیدری ترکمانی ¹ , پریسا هاشم پور ² , آزیتا بلالی اسکویی ³

1 - استادیار معماری و شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
2 - استاد معماری و شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
3 - استاد معماری و شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران

تاريخ الإرسال : 16 الثلاثاء , ربيع الثاني, 1445 تاريخ التأكيد : 26 الجمعة , جمادى الثانية, 1446 تاريخ الإصدار : 12 السبت , ربيع الثاني, 1447

الکلمات المفتاحية: قابلیت‌های محیط, فرآیند ادراک, فرهنگ, محله,

ملخص المقالة :

محله‌ها همواره به عنوان یکی از ارکان سازمان فضایی بافت‌های شهری و واحدی کالبدی- اجتماعی ایفای نقش داشته‌اند. بدون تردید محله به عنوان یک مکان تحت تأثیر ابعاد مختلف فرهنگی قابلیت تولید بستر مناسب برای زندگی مردم بوده است که در سایه مداخلات مبتنی بر الگوهای مدرن از مفهوم و قابلیت واقعی خود فاصله گرفته و از پاسخدهی متناسب با هنجارهای جامعه دور گشته است. هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر ابعاد مختلف فرهنگی محله بر ابعاد قابلیت‌های محله و بازتاب آن در محلات تاریخی و جدید برای ساخت یک مکان مطلوب و مناسب می‌باشد. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات به ‌صورت مطالعات کتابخانه‌ای – اسنادی و بررسی‌های میدانی، ابزار پرسشنامه هست. به ‌منظور تحلیل اطلاعات تکنیک سلسله مراتبی با استفاده از نرم افزار export choice بکار برده شده است. طبق یافته‌های تحقیق بعد فرهنگی در محله دو چی با میانگین (0.667) بیشترین امتیاز و در مقایسه با محله یاغچیان با میانگین (0.333) کسب کرده است. قابلیت های محیطی در دو محله، قابلیت فیزیکی در محله دوچی امتیاز (0.471) و در محله یاغچیان امتیاز (0.529)، قابلیت اجتماعی در محله دوچی امتیاز (0.612) و در محله یاغچیان امتیاز (0.389)، قابلیت معنایی در محله دوچی امتیاز (0.774) و در محله یاغچیان امتیاز (0.226) کسب کرده‌اند. یافته‌های تحقیق نشانگر اختلاف قابل ملاحظه در قابلیت معنایی محله دوچی نسبت به محله یاغچیان است. که با توجه به ارتباطی متناظر بین ابعاد مختلف فرهنگی با ابعاد قابلیت‌های محیطی در محلات تاریخی بعد معنایی فرهنگ بیشترین تأثیر را در قابلیت معنایی محله داشته است. با توجه به تأثیر بیشتر بعد معنایی در محلات تاریخی بر فرهنگ محله می‌توان بیان کرد فرهنگ، به‌عنوان مجموعه دستاوردهای معنوی یک جامعه بر معماری و فضای محله تأثیر گذاشته و در ارتقای قابلیت معنایی محله بیشترین تأثیر را داشته است.