رابطه زبان و تصویر در شعر حافظ با نگاهی به آراءعبدالقاهرجرجانی
الموضوعات :
1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.تهران.ایران
الکلمات المفتاحية: شعرحافظ, نظریۀ نظم, معنای نحوی, تصویر, زبان,
ملخص المقالة :
شعر خاستگاه امکانات‌گستردۀ زبان برای تولید معنا و تصویراست. امکاناتی که باهمۀ گستردگی، تنها در ساخت‌های دستوری زایا موجب برجستگی و قدرت زبان می‌شود. جرجانی(د.471ق) این امکانات را در نظریۀ نظم و معانی‌النحو مطرح-کرد و حافظ در اشعار ماندگارش به‌کار برد. خوانش خلاق جرجانی و گذار او از نگاه سطحی به متن، نیز برداشت خلاق او از کارکردهای ساختیِ کلام در تولید معنا و تصویر، فارغ از ویژگی‌های صرفی و نحویِ کلمات، نگاهِ او را حتی از بافت کلام به سمت قدرت و تمکن زبان معطوف کرد. حافظ نیز با تسلط بر امکانات زبان فارسی و شناخت کارکرد عناصر زبانی، هم زمان با خلق جلوه‌های زیبا و شگفت انگیز، نقش معنی‌رسانی زبان را نیز تقویت کرد. در این پژوهش، علاوه بر شیوۀ استنادی– تحلیلی در بهره‌مندی و استناد به آراء و پژوهش‌های انجام شده و تحلیل ارتباط آنها با موضوعات مورد بحث، ازشیوۀ توصیفی– تحلیلی برای ارئۀ مطالعات و دستاوردهای جدید، بهره برداری شده است. نتایج حاصل از‌این پژوهش نشان می‌دهد که بررسی امکانات و قدرت عناصر زبانی، لازمۀ دریافت مباحث زیبایی‌شناسی درشعرحافظ است. بدون شک، آشنایی او با اعجاز بلاغی قرآن و تسلط او بر زبان فارسی و امکانات ویژۀ زبانی، منجر به تولید معناهای افزوده وتصاویر ماندگار در شعرش شده‌است.
_||_
