«جادوی مجاورت» در شعر شفیعی کدکنی
الموضوعات :
یعقوب نوروزی
1
(گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد ماکو، دانشگاه آزاد اسلامی، ماکو، ایران)
الکلمات المفتاحية: شفیعیکدکنی, جادوی مجاورت, موسیقی شعر,
ملخص المقالة :
اصطلاحجادوی مجاورت، اصطلاحی است که شفیعی کدکنی آن را بر پارهای توازنهای آوایی و موسیقیایی در زبان اطلاق کرده است. او این اصطلاح را به شکلی مبسوط در مقالۀ جادوی مجاورت شرح و توضیح داده است. در برخی موارد، آوای مشترک بین کلمات، فارغ از بُعد معنایی آن‌ها، عامل حضورشان در کنار هم میگردد و این ویژگی آوایی و سحر موسیقیایی است که توجیهکنندۀ ارتباط بین این کلمات است. همنشینی و جادوی مجاورت بین کلماتی که آواهای مشترک دارند، مخاطب را مسحور خود میکند تا بُعد معنایی بین این واژگان را احساس نکنند و آن‌ها را به مثابۀ واژگانی وحدت یافته و مرتبط، بپذیرند. جلوههای جادوی مجاورت در شعر فارسی بسیار گسترده است. شفیعیکدکنی در مقالۀ جادوی مجاورت و دیگر پژوهشگران به نمودهای آن در شعر فارسی پرداختهاند. با اینکه شفیعیکدکنی خود مُبدع این اصطلاح بوده و در شعرش نمونههای بیبدیلی از کاربرد این صنعت را میتوان دید، ولی پژوهشی در جلوههای جادوی مجاورت در شعرشان صورت نگرفته است. این خلأ ما را برآن داشت تا پژوهش حاضر را به این موضوع اختصاص داده و نمودها و کارکردهای متفاوت جادوی مجاورت در شعر او را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهیم. نتیجۀ پژوهش حاضر نشان از کاربرد گستردۀ این صنعت در شعر شفیعیکدکنی و نمونههای شگفت این صنعت با کارکردهای متفاوت در شعر او دارد.
_||_
