بررسی اصول گرایس در داستان «سیاوش» در شاهنامه

الموضوعات :

آزاده کشوردوست ¹

1 -

تاريخ الإرسال : 12 الأربعاء , ربيع الثاني, 1435 تاريخ التأكيد : 10 السبت , جمادى الثانية, 1434 تاريخ الإصدار : 17 الإثنين , ذو القعدة, 1434

الکلمات المفتاحية: اصل کیفیت, اصل کیمت, اصل روش, اصل ارتباط, معنای معناشناختی, معنای کاربردشناختی,

ملخص المقالة :

هدف این پژوهش توصیفی، بررسی انطباق اصول گرایس در داستان سیاوش و مشخص شدن این مساله است که کدام یک از اصول چهارگانه گرایس بیشتر و کدام یک کمتر از همه در این داستان نقض شده است. بررسی مقایسه‌ای انطباق گفتمان زنان و مردان در داستان سیاوش با اصول گرایس و تعیین این‌که آیا معنای تلویحی در این پیکره زبانی از نقض اصول گرایس ناشی می‌شود، از دیگر اهداف این پژوهش بوده است. برای رسیدن به پاسخ پرسش‌های مطرح شده در این پژوهش که از نوع تحلیل محتوا است، پیکره داستان سیاوش به ۱۳ بخش تقسیم شده و نقض اصول چهارگانه گرایس و همچنین استفاده از موارد کاربردشناختی در تک‌تک مصرع‌های هر یک از این بخش‌ها بررسی و در نهایت این نتایج حاصل شد: اصل روش بیشتر از سایر اصول گرایس نقض شده و نقض این اصل در مواردی اتفاق می‌افتاد که گوینده از صنعت اغراق، تخفیف، تشبیه یا استعاره استفاده کرده بود. بعد از اصل روش بیشترین موارد نقض به ترتیب مربوط به اصول کیفیت، کمیت و ارتباط بود. همچنین بیشتر موارد نقض اصل کیفیت و روش توسط گوینده مونث صورت گرفته، اصل ارتباط توسط گوینده مذکر نقض شده و رفتار گوینده مذکر و مونث در برابر اصل کمیت یکسان بوده است. معنای تلویحی در این پژوهش نیز از نقض اصل روش ناشی شده است. گوینده مونث نسبت به گوینده مذکر در موارد بیشتری از معنای کاربردشناختی استفاده کرده که عمدتاً به دلیل استفاده از صنعت کنایه بوده است

المصادر:

1ـ اشراقی، احسان. شاهنامه از دیدگاه وحدت ملی. هنر و مردم، ۱۵۳و ۱۵۴، ۸۵- ۷۴، ۱۳۵۴.

2ـ آقاگل‌زاده، فردوس. رابطه اصول تعاون پاول گرایس و فنون بلاغی غالب در گفتمان پروین اعتصامی. فصلنامه پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، ۱۴ و ۱۵، ۱۰-۵، ۱۳۸۵.

3ـ باقری، محمد مهدی. تحلیل گفتمان طنز سیاسی ـ اجتماعی معاصر ایران از دیدگاه اصول گرایس. پایان‌نامه کار‌شناسی ارشد. تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۸۷.

4ـ بهار، مهرداد. پژوهشی در اساطیر ایران. تهران: توس، ۱۳۶۲.

5ـ پاک‌روان، حسین، «بررسی چهارده گفت‌وگوی فارسی در قالب اصول همکاری گرایس»، مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز،۴۰، ۸۲-۵۶، ۱۳۸۵.

6ـ پیمانی، محسن. تجزیه و تحلیل منظورهای ضمنی در مکالمات قرآن. پایان‌نامه کار‌شناسی ارشد. دانشگاه شیراز، ۱۳۷۶.

7ـ جعفری وسفیان؛ کناری، محمد. فصلنامه نقد ادبی. ۱۶، ۱۴۹-۱۷۶، ۱۳۹۰.

8ـ حمیدیان، سعید. درآمدی بر اندیشه و هنر فردوسی. تهران: مرکز، ۱۳۷۹.

9ـ خداپرست، روجا، تجزیه و تحلیل کلامی چهار اصل پیشنهادی گفتگو در آثار نمایشنامه‌ای جدید. پایان‌نامه کار‌شناسی ارشد، دانشگاه تهران، ۱۳۸۷.

10ـ خسروی‌زاده، پروانه،. «بررسی فرایند تولید و درک حشوهای گفتمانی». مجله زبان و زبان‌شناسی، ۹، ۳، ۱۳۸۸.

11ـ دادخواه تهرانی، مریم؛ محمودی بختیاری، بهروز، «بازتاب فمینسیم از رهگذر کارکرد اصول همکاری گرایس در نمایشنامه سالار زنان»، فصلنامه ادبیات معاصر جهان، ۴، ۲۸-۲۳، ۱۳۹۰.

12ـ دبیر سیاقی، محمد. شاهنامه فردوسی به نثر. تهران: سارنگ، ۱۳۷۸.

13ـ دهخدا، علی‌اکبر. لغت‌نامه. تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۶۸.

14ـ سرمد، زهره و بازرگان، عباس. روش‌های تحقیق در علوم رفتاری. تهران: آگه، ۱۳۹۰.

15ـ سلمانی، معصومه و محمودی بختیاری، بهروز، «تجزیه و تحلیل کلام بیماران اسکیزوفرنیک از دیدگاه اصل همکاری گرایس»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی توانبخشی، ۳، ۳۴-۲۸، ۱۳۸۷.

16ـ سیفی، آسیه و محمودزاده، کامبیز، «نقش اصل همکاری گرایس در دستیابی به تعادل در ترجمه»، فصلنامه مطالعات ترجمه، ۲۸، ۵۷-۴۵، ۱۳۸۸.

17ـ شریفی، شهلا و علیپور، ساناز، «بررسی مقایسه‌ای میزان عدم تحقق قواعد اصل مشارکت گرایس در یک نمایشنامه فارسی و یک نمایشنامه انگلیسی»، مجله زبان و زبان‌شناسی، ۱۰،۶۸-۴۷، ۱۳۸۸.

18ـ صفوی، کوروش. آشنایی با معنی‌شناسی. تهران: پژواک کیوان، ۱۳۸۶.

19ـ علامی، حمید. بررسی میزان درک و لذت زبان آموزان از طنز کلامی. رساله دکتری. دانشگاه اصفهان، ۱۳۸۶.

20ـ فردوسی، ابوالقاسم. شاهنامه. تهران: انتشارات فاخته، ۱۳۷۵.

21ـ فولادی، آرین‌دخت. بررسی آگهی‌های بازرگانی از دیدگاه اصول چهارگانه گرایس. پایان‌نامه کار‌شناسی ارشد. دانشگاه تهران، ۱۳۸۶.

22ـ کزازی، جلال‌الدین. مازهای راز. تهران: مرکز، ۱۳۸۰.

23ـ مرتضوی، منوچهر. فردوسی و شاهنامه. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، ۱۳۷۲.

24ـ مطهرنیا، مهدی. تحلیل ادبیات گفتمانی انقلاب اسلامی. نشریه اندیشه انقلاب اسلامی، ۳، ۶۲-۵۵.، ۱۳۸۸.

25ـ معین، محمد. فرهنگ لغت. تهران: امیرکبیر، ۱۳۷۱.

ب) منابع لاتین

1- Yule, George (2000) , Pragmatics. London: Oxford University Press.

2- Brown, G. & Yule G. (1989) , Discourse analysis. London: Cambridge University Press.

3- GRICE, HP(1975). Logic and Conversation. University of California, Berkeley.

4- M, Zhu (2009) ,Cooperative Principle in Oral English Teaching.School of  Foreign Languages, Zhejiang Gongshang University.

5-Pratiwi, Kartika (2008) , The Study of the flouting of Grice's cooperative principle in the movie entitled Before Sunset, Perta Christian university.

6- Schoolfield, Matthew D (2007). Rationality and Conversation: A Thesis on Grice’s Theory of Conversation, university of Edinburgh.

7- Brown, P. and Levinson, S. (1987). Politeness: Some Universals in Language. Cambridge: Cambridge University Press.

8- Surian, L, Baron-Cohen, S, Van der Lely, H (1995). Are Children withAutismDeaf toGricean Maxims, university of  London.

9- Zor, Bayram Mustafa  (2006). Using Grice's cooperative principle and it's maxims to analyze problem of coherence in Turkish and English essays, School of social sciences of middle east technical university.

10- Dale, Robert & Ryde north. (1996).The Role of the Gricean Maxims in the Generation of Referring Expressions, AAAI Spring Symposium on Computational Implicature.

11- Lee, Pei ling, (2010). Investigating gricean maxims in conversations among Malaysian women, university of  Malaya.

12- Brown, Penelope and Stephen C. Levinson. (1987). Politeness: Some universals in language usage. Cambridge: Cambridge University Press.n

13- Bartholome,Christian. (1961).Altiranischesworterbuch .Berlin

14- Leech, Geoffrey. (1983). Principles of pragmatics. London: Longman.

15-Halaman, Awal (2010), Gricean maxims in a collection of children literature. University of Indonesia.