تنوع زیستی و ترکیب گونه ای علف های هرز باغات انار و پسته استان قم
الموضوعات : بوم شناسی علفهای هرز
مرجان دیانت
1
(دانشگاه آزاد اسلامی-واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران)
الکلمات المفتاحية: Diversity, Uniformity, frequency, تنوع, غالبیت, Abundance Index, شاخص فراوانی, شاخص شانون-وینر, و یکنواختی, Shannon-viener Index,
ملخص المقالة :
تنوع زیستی و ترکیب گونه ای علف های هرز باغات انار و پسته استان قم در 40 باغ (20 باغ انار و 20 باغ پسته) در سال 1390 مورد بررسی قرار گرفت. در باغات انار 35 گونه متعلق به 16 خانواده گیاهی و در باغات پسته 29 گونه متعلق به 11 خانواده گیاهی وجود داشت. مهمترین خانواده علف هرزی باغات انار و پسته را خانواده های گرامینه (Poaceae)، کاسنی (Asteraceae) و بقولات (Fabaceae) تشکیل دادند. برای مقایسه تنوع گونه ای و یکنواختی باغات از شاخص تنوع شانون-وینر استفاده گردید. از نظر شاخص غالبیت مهمترین علف های هرز باغات انار پیچک (Convolvulus arvensis L)، چچم (Gaud. Lolium rigidum)، چسبک (Setaria viridis L.)، سلمه تره (Chenopodium album L.) و خونی واش (Phalaris minor Retz.) و مهمترین علف های هرز باغات پسته، جو وحشی (Hordeum murinum L.)، خونی واش(Phalaris minor Retz.)، خارشتر (Alhagi persarum Bioss.&Buhse.)، تلخه(Acroptilon repens (L.)DC.) و چچم (Lolium rigidum Gaud.) بودند. این نتایج نشان داد که به مدیریت علف های هرز در باغات انار و پسته استان توجه خاصی نمی شود. از آنجاییکه استان قم با مشکل کم آبی مواجه است مدیریت علف های هرز در این باغات ضروری تر به نظر می رسد. جهت مدیریت علف های هرز این دو باغ کشت گیاهان پوششی پیشنهاد می شود. این روش علاوه بر آنکه از ورود سموم شیمیایی به محیط زیست جلوگیری می کند باعث بهبود خصوصیات خاک نیز خواهد شد.
1- احمدوند، گ.، س. ع حسینی سیر. و ه. احمدی . 1384. ترکیب گونه ای و تنوع زیستی علف های هرز باغات میوه منطقه عباس آباد همدان. صفحه های 547-549. مجموعه مقالات اولین همایش علوم علف های هرز ایران. 5-6 بهمن، موسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی .
2- آل ابراهیم، م. ت. 1386. بررسی بهاره تنوع گونه ای و تراکم علف های هرز باغات شهرستان سبزوار. صفحه های 13-16. دومین همایش علوم علف های هرز ایران. 9-10 بهمن، مشهد.
3- بی نام، 1390. اهم عملکرد عمرانی و خدماتی استان قم ادارات تابعه و شرکت های تابعه در سال 1389. معاونت برنامه ریزی و امور اقتصادی. سازمان جهاد کشاورزی استان قم.
4- جعفری ندوشن، ع. 1377. بررسی نقش بالتوری سبز در کنترل پسیل پسته، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته حشره شناسی کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس.
5- راشد محصل، م. ح، ح. نجفی و م. د. اکبرزاده. 1380. بیولوژی و کنترل علفهای هرز. انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
6- سلیمانی، ف، ا. نبی زاده .، ق. نور محمدی. و ن. جعفرزاده. 1388. تنوع زیستی و ترکیب گونه ای علف های باغات سیب شهرستان اشنویه. صفحه های 120- 123 مجموعه مقالات سومین همایش علوم علف های هرز ایران. 28-29 بهمن، بابلسر.
7- شایگان، ا.، ع. یزدانی و د. ابوسعیدی. 1383. راهنمای آفات، بیماریها و علفهای هرز پسته. معاونت آموزش و تجهیز نیروی انسانی. نشر آموزش کشاورزی.
8- شیمی، پ. و ف. ترمه. 1382. علفهای هرز ایران. انتشارات موسسه تحقیقات و آفات و بیماریهای گیاهی.
9- مصداقی، م. 1380 . توصیف و تحلیل پوشش های گیاهی. انتشارات دانشگاهی مشهد (ترجمه). 287 صفحه.
10-مصداقی، م. 1384. بوم شناسی گیاهی. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 184 صفحه.
11- میروکیلی، س. م. 1383. بررسی مناسب ترین روش کنترل علف های هرز باغات انار. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی. مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد.
12- میروکیلی، س. م. 1385. شناسایی و تعیین پراکنش و تراکم علفهای هرز در باغهای پسته استان یزد. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی. مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد.
13-نیکونهاد، م. 1372. گزارش پژوهشی بخش تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی یزد، مرکز تحقیقات کشاورزی یزد.
14-هاشمی راد، ح. 1379. سنهای زیان آور پسته استان کرمان، موسسه تحقیقات پسته کشور.
15- Booth, B.D., S. D. Murphy. and C. J. Swanton. 2003. Weed ecology in natural and agricultural systems. CABI Publishing. 303 p
16- McCully, K.V., M. G. Sampson. and A. K Watson. 1991. Weed survey of Nova Scotia, Lowbush blueberry (Vaccinium angustifoliumm) fields. Weed Sci. 39: 180-185.
17- Minbashi Moeini M, baghestani MA and Rahimian Mashhadi H, 2008. Introducing abundance index for assessing weed flora in survey studies. Weed Bio. Man. 8: 172-180.
18- Thomas AG, 1985. Weed survey system used in Saskatchevan for cereal and oilseed crops. Weed Sci. 33: 34-43.
_||_