بررسی کارایی گاز ازن در کنترل سوسک چهار نقطه ‌ای حبوبات

الموضوعات :

زهرا تاجیک ¹ (دانشجوی کارشناسی ارشد، رشته حشره شناسی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک)
عارف معروف ² (بخش تحقیقات گیاه پزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زنجان، ایران)
الهام صنعتگر ³ (گروه حشره شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک)

تاريخ الإرسال : 14 الأربعاء , جمادى الثانية, 1434 تاريخ التأكيد : 15 الأربعاء , ربيع الثاني, 1436 تاريخ الإصدار : 10 الأحد , صفر, 1437

الکلمات المفتاحية: آفات انباری, Callosobruchus maculatus, حبوبات, گاز ازن, Pulse, Gaseous Ozone, Stored pests,

ملخص المقالة :

سوسک چهار نقطه ‌ای حبوبات،Callosobruchus maculatus(Fabricus)، مهم ‌ترین آفت انباری حبوبات است که با تغذیه از دانه‌ های حبوبات موجب خسارت ‌های سنگین می ‌شود. تحقیقات نشان داده است که گاز ازن می ‌تواند موجب مرگ و میر در حشرات کامل تعدادی از گونه های آفات انباری شود. لذا در این تحقیق اثرات کشندگی گاز ازن به صورت استفاده در فضای کاملا عایق علیه مراحل مختلف زیستی سوسک چهار نقطه ای حبوبات مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق اثر غلظت ‌های 3500، 5000 و 6500 پی ‌پی ‌ام از گاز ازن علیه مرحله تخم (روی لوبیا چشم ‌بلبلی) و غلظت‌ های 3500، 5000 و 6500 پی‌پی‌ام علیه مرحله لاروی (روی لوبیا چشم ‌بلبلی، ماش و نخود) سوسک چهارنقطه‌ ای حبوبات و غلظت‌ های 700، 1200 و 1700 پی ‌پی ‌ام گاز ازن علیه حشرات کامل (روی لوبیا‌ چشم ‌بلبلی) سوسک چهارنقطه ‌ای حبوبات مورد آزمایش قرار گرفت. همچنین اثر نفوذ پذیری گاز ازن در عمق ‌های 20، 40 و60 سانتی‌ متر توده لوبیا چشم ‌بلبلی، ماش و نخود، در زمان‌ های مختلف ازن دهی (10، 20، 30 و 60 دقیقه) روی حشرات کامل سوسک چهارنقطه ‌ای حبوبات به ‌طور جداگانه مورد بررسی قرار گرفتند. علاوه بر این اثرغلظت ‌های مختلف گاز ازن (5500، 6500 و 7500 پی ‌پی ‌ام) روی جوانه ‌زنی لوبیا چشم‌بلبلی، ماش و نخود مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج آزمایش ‌های انجام شده روی مراحل مختلف رشدی سوسک چهارنقطه ‌ای حبوبات که به‌ طور مستقیم در معرض گاز ازن قرار گرفتند نشان داد که، غلظت 6500 پی ‌پی ام از گاز ازن موجب 8/54 درصد تلفات در تخم و به ترتیب 100%، 28/93 و 10/36 درصد تلفات در لاروهای آفت در لوبیا چشم ‌بلبلی، ماش و نخود گردید. غلظت 1700 پی ‌پی ‌ام ازگاز ازن نیز موجب 97 درصد تلفات در حشرات کامل شد. آزمایش ‌های بررسی میزان نفوذ گاز ازن به عمق توده حبوبات مختلف نشان داد که مدت 20 دقیقه ازن دهی روی حشرات کامل C. maculatus که در عمق 60 سانتی ‌متری توده ماش، لوبیا چشم ‌بلبلی و نخود قرار داشتندبه ترتیب موجب 25/76، 50/92 و 100 تلفات گردید. ازن ‌دهی به مدت 30 دقیقه موجب مرگ و میر 100% حشرات کامل C. maculatus در عمق 60 سانتی ‌متری تمامی حبوبات شد. همچنین غلظت ‌های مختلف گاز ازن اثر نا مطلوبی روی جوانه‌ زنی بذور حبوبات نداشته است.