بررسی خصوصیات رویشگاهی گیاه چندمنظوره انارشیطان یا گلپرک (Tecomella undulata (Roxb.) Seem) در منطقه دلفارد شهرستان جیرفت

الموضوعات :

رضا باقری ¹ (دانشیار، دانشکده منابع طبیعی، واحد بافت، دانشگاه آزاد اسلامی، بافت، ایران)
علیرضا مرادی ² (استادیار، دانشکده منابع طبیعی، واحد بافت، دانشگاه آزاد اسلامی، بافت، ایران)
محسن محسنی ³ (استادیار، گروه مهندسی کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی شهید سلیمانی کرمان، کرمان، ایران)
شهریار جابری انصاری ⁴ (استادیار، دانشکده منابع طبیعی، واحد بافت، دانشگاه آزاد اسلامی، بافت، ایران)

تاريخ الإرسال : 26 الخميس , ذو الحجة, 1442 تاريخ التأكيد : 01 الأربعاء , صفر, 1443 تاريخ الإصدار : 14 الثلاثاء , صفر, 1443

الکلمات المفتاحية: مرتع, توده بومی خدمات, رویشگاه,

ملخص المقالة :

آگاهی از ویژگی‌های اکولوژیکی و نیازهای رویشگاهی گونه گیاهی بارزش، کمیاب و چندمنظوره انارشیطان (Tecomella undulata (Roxb. ) Seem) به منظور استفاده از کارکردهای متنوع آن -مخصوصاً در مقیاس محلی- اهمیت زیادی دارد. برای این منظور به دلیل توده‌ای بودن رویشگاه‌های این گونه مهم در ایران، بزرگترین توده رویشگاهی جهان که در منطقه دلفارد جیرفت واقع شده است، مد نظر قرار گرفت. ابتدا محدوده رویشگاه بر اساس عملیات میدانی با دستگاه سیستم تعیین موقعیت جهانی ثبت شده و بعنوان یک لایه اطلاعاتی مدنظر تحقیق در سال 1399قرار گرفت. سپس خصوصیات توپوگرافی شامل ارتفاع، شیب و جهات جغرافیایی در محیط نرم‌افزاری Arc-GIS 10.4.1 استخراج شد. شاخص‌های بارندگی، روزهای یخبندان و شاخص دمایی شامل دمای متوسط، بیشینه دما،کمینه دما، بیشینه مطلق دما و کمینه مطلق دما بر اساس نزدیکترین ایستگاه هواشناسی (ایستگاه میانده جیرفت) بررسی شد. خصوصیات زمین‌شناسی بر اساس واحدهای سنگ‌شناسی مطالعه شد. بر اساس عملیات میدانی، به منظور ارزیابی مولفه‌های پوشش تاجی و گونه‌های همراه از 5 پلات‌ دایره‌ای شکل 1000 مترمربعی (بر اساس اندازه تاج پوشش گونه‌های درختی) کمک گرفته شد. نتایج نشان داد این گونه ارزشمند در دامنه ارتفاعی بین 1289 تا 1404 متر، دامنه شیب 0 تا 26 درصد و تمامی جهت‌های جغرافیایی قادر به رویش است. وجود واحدهای سنگی گرانیتی در بالادست و نوسانات شدید عوامل محیطی رویشگاه شامل دوره خشکی بالا، دامنه بارندگی سالانه بسیار متغیر 5/39 تا 578، وجود روزهای یخبندان، محدوده متغیر دمایی 4- تا 49 درجه سانتیگراد از خصوصیات بارز رویشگاهی این گونه محسوب می شود.