بررسی ادب اعتراض در جریان شعری سمبولیسم اجتماعی

الموضوعات :

رحیم کوشش ¹ , زهرا نوری ²

1 - استاد یار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ارومیه
2 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ارومیه

تاريخ الإرسال : 15 الأربعاء , ربيع الأول, 1438 تاريخ التأكيد : 29 الأحد , جمادى الأولى, 1438 تاريخ الإصدار : 26 الإثنين , شعبان, 1438

الکلمات المفتاحية: عدالت, اعتراض, استبداد, فقر, poverty, protest, justice, tyranny, جریان سمبولیسم اجتماعی, symbolism the social,

ملخص المقالة :

جریان شعر سمبولیسم اجتماعی گسترده ترین و معروف ترین جریان شعر معاصر است که سهم مهمی در تاریخ ادبیات معاصر دارد. نامدارترین شاعران معاصر، پیرو این جریان بودند، اشعار برجسته ای از آنها ماندگار شده که جزو درخشان ترین اشعار شعر معاصر می باشد. بارزترین ویژگی این جریان، پیوند معنادار شعر با اجتماع است به گونه ای که می توان گفت شعر شاعران، انعکاس مسائل جامعه است. یکی از مؤلفه های شعر اجتماعی که در این جریان بسیار به آن توجه شده، شعراعتراض است. از آنجا که خاصیت شعر اجتماعی اعتراض و انتقاد است و از آنجا که شرایط اجتماعی این دوره نامساعد است، شاعران پیوسته در واکنش به مسائل جامعه معترض هستند. در این مقاله نمونه های شعر اعتراضی در شعر شاعران برجسته ی این جریان ازجمله نیما یوشیج، احمد شاملو، اخوان ثالث، فروغ فرخزاد، حمید مصدق بررسی شده است. نتایج بررسی بیانگر این است که استبداد و نابه سامانی شرایط اجتماعی دلیل اصلی شعر اعتراضی شاعران است. مهم ترین اعتراض ها نیز در مورد فقر، فاصله ی طبقاتی، بی عدالتی و نابرابری ارزش ها، استبداد و استعمار است.

المصادر:

1. اخوان­ثالث، مهدی  (1387) زمستان، تهران: زمستان.


2. ـــــــــــــــــ (1387) از این اوستا،تهران:  زمستان.


3. براهنی، رضا(1371) طلا در مس، تهران، ناشر: نویسنده.


4. پاشایی، ع (1382) زندگی و شعر احمد شاملو(ا.بامداد) 2ج،تهران: ثالث.


5. پشت­دار، علی محمد(1389) «چشماندازآزادگیوادباعتراض درشعرفارسی» مجله­ی تخصصی علوم ادبی، صص 157ـ 180


6. ـــــــــــ(1385) ناصرخسرو و ادب اعتراض(جلوه­های آزادگی و ادب اعتراض در دیوان ناصرخسرو»،  تهران: فرهنگ صبا.


7. جلالی،بهروز(1376)در غروبی ابدی(زندگینامه، مجموعه­ی آثار منثور، مصاحبه­ها و نامه­های فروغ فرخزاد)، تهران:مروارید.


8. حسین پورچافی،علی(1387) جریان­های شعری معاصر فارسی، تهران: امیرکبیر.


9. زرقانی، مهدی(1391) چشم انداز شعر معاصر ایران:جریان­شناسی شعر ایران در قرن بیستم، تهران:  ثالث


10. زرین­کوب، حمید(1358) چشم­انداز شعر نو فارسی،تهران: توس


11. سلطانی فرگی، مرتضی(1388) بررسی شعر اعتراض در ادبیات معاصر پارسی از سال 1332 تا 1357، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه سبزوار،  استاد راهنما: ابوالقاسم رحیمی، استاد مشاور: مهیار علوی مقدم


12. شاملو،احمد(1384) مجموعه آثار( دفتر یکم) چ ششم، تهران: نگاه.


13. شفیعی­کدکنی، محمدرضا(1359) ادوار شعر فارسی از مشروطیت تا سقوط سلطنت، تهران: توس


14. صفا،ذبیح­الله(1378) تاریخ ادبیّات در ایران،ج3،بخش 1، تهران: فردوس.


15. عالیعباسآباد،یوسف(1390) جریان­شناسیشعرمعاصر،تهران،سخن.


16. عباسی، حبیب الله، محسنی، مرتضی (1385) «تحلیل جامعه­شناختی منظومۀ کارشب پای نیما»، فصلنامه­ی پژوهش­های ادبی ش 12 و 13، صص163ـ 191


17. فرخزاد، فروغ(1384) دیوان، تهران: مجید.


18. مصدق،حمید(1378) تارهایی،منظومه­هاوشعرها،تهران:زریاب.


19. یاحقی،جعفر (1384)، جویبارلحظه­ها(ادبیات معاصر فارسی)، تهران: جامی.


20. یوشیج، نیما(1389)مجموعۀ کامل اشعار،گردآوری،نسخه­برداری و تدوین: سیروس طاهباز، تهران: نگاه.


21. ــــــــــــ(1385) درباره هنر شعر و شاعری، به کوشش: طاهباز، سیروس ،تهران: نگاه.