دادگاه عدل اسلامی؛ ظرفیت بالقوه نظارت بر حُسن انجام تعهدات ارکان و اسناد حقوق بشری سازمان همکاری اسلامی
الموضوعات : دستاوردهای نوین در حقوق عمومی
مرمر اسدیان
1
(دانشجوی دکتری، گروه حقوق جزا و جرم شناسی، پردیس علوم و تحقیقات خوزستان، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.)
سیدباسم موالی زاده
2
(استادیار، گروه حقوق، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.)
سیدحسن حسینی
3
(استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد رامهرمز، دانشگاه آزاد اسلامی، رامهرمز، ایران.)
الکلمات المفتاحية: دادگاه عدل اسلامی, سازمان همکاری اسلامی, حقوق بشر,
ملخص المقالة :
هدف از این پژوهش، آشنایی با ارکان و اسناد حقوق بشری سازمان همکاری اسلامی و فقدان حضور دادگاه عدل اسلامی در بخش نظارتی اجرای تصمیمات حقوق بشری این ارکان و اسناد می باشد. تعصب و ناآگاهی نسبت به احکام اسلام، احکام شریعت اسلام و تاریخ اسلام نویسندگان غربی را تا همین اواخر به این نتیجه رسانده بودکه احترام به شخص انسان، محصول تفکر غربی است. اما اسلام مانند سایر ادیان در این احترام به انسان و دفاع از حقوق او سهم خود را داراست. از سویی سازمانهای بین المللی دولتی و بین المللی غیردولتی نیز به نوبه خود در ارتقای حقوق بشر مشارکت داشته‌اند. از جمله سازمان های اخیر، سازمان کنفرانس اسلامی از این پس (OIC) می باشد. سازمان کنفرانس اسلامی بعنوان دومین سازمان بین دولتی بین المللی بعد از سازمان ملل متحد با ۵۷ کشور عضو در چهار قاره جهان با تکیه بر هویت و تمدن اسلامی، یک نیروی سیاسی- مذهبی غیر قابل اغماض در صحنه بین المللی است، که امروزه می تواند نقش قابل توجهی در تحکیم صلح و امنیت بین المللی ایفا کند و این مهم را با تاسیس دادگاه عدل اسلامی به منصه ظهورگذاشته است. صلح و امنیت جهانی که منشور OIC به دنبال تحکیم آن است، مبتنی بر عدالت است. این عدالت پیش از هر چیز در اصول و دستورات اسلام است. در این تحقیق که به صورت توصیفی تحلیلی می باشد، ما با بررسی منشور سازمان همکاری اسلامی و ارائه اعلامیه های مختلف حقوق بشر در اسلام، اقدامات سازمان همکاری اسلامی در زمینه ارتقای حقوق بشر را تحلیل کرده و عدم توجه به جایگذاری قوانین مرتبط با حقوق بشر در اساسنامه دادگاه عدل اسلامی را به چالش می کشیم.
_|.بیگ زاده، ابراهیم. )1400" ،)حقوق سازمانهای بینالمللی"، تاران، انتشارات مجد، اپ هشتم.
2 .بنتالشاطی، عایشه عبدالرحمن. )199۵" ،)القرآن و ضایا االنسان"، اهره، نشریه دارالمعارف.
3 .ثقفی عامری، ناصر. )13۷6" ،)سازمان ملم متحد مسئولیت حفظ صلح و امنیت بینالمللی"، تاران، دفتر مطالعات
سیاسی بینالمللی.
4 .ذاکریان، مادی. )1393" ،)مفاهیم کلیدی حقوق بشر بینالمللی"، نشر میزان، اپ اارم، تاران.
5 .مظفری، محمدحسین. )1389" ،)منشور حقوق بشر اسالمی، الشها و راهکارها، تاران، انتشارات دانشگاه امام
صادق.
مقاالت
1 .بزرگماری، مجید. )139۵" ،)علم واگرایی در سازمان همکاری اسالمی"، فصلنامه مطالعات سیاسی جاان
اسالم، سال پنجم،شماره 18 ،تابستان 139۵.
2 .جاللی، محمود. (1382(مترجم، » دیوان بینالمللی دادگستری اسالمی، گامی به سوی یک نظام حقو ی بین-
المللی اسالمی«، نوشته مایکم لومباردینی، فصلنامه علمی حقوق عمومی، دوره5 ، شماره9 ،زمستان82.
3 .جاللی، محمود.(1398 « ،(نقش دادگاه بینالمللی اسالمی در حمایت از حقوق شاروندی اسالمی«، فصلنامه
حقوق پزشکی، ویژه نامه حقوق بشر و حقوق شاروندی، دوره13.
4 .غفوری، محمد. )1388" ،)عملکرد سازمانهای بینالمللی در عرصهی روابط بینالملم نوین"،
فصلنامه رهیافتهای سیاسی و بینالمللی، تاران، دفتر مطالعات سیاسی بینالمللی.
فصلنامه دستاوردهای نوین در حقوق عمومی، سال دوم، شماره هفتم، پاییز1402
120
5 .فقیهحبیبی، علی. )1396" ،)حقوق کودک در اسالم و خشونتهای سیاسی جاان اسالم"، فصلنامه پژوهش-
های سیاسی جاان اسالم، سال هفتم، شماره دوم، تابستان 1396.
6 .صالحی، سیدمادی. )1391" ،)جایگاه حقوق بشر در اسالم"، همایش ملی حقوق بینالملم در آیینه علوم روز.
7 .صفارینیا، محیا. )1398" ،)رویکرد سازمان همکاری اسالمی در زمینه ارتقای حقوق زنان"، فصلنامه پژوهش
تطبیقی حقوق اسالم و غرب، سال ششم، شماره 2.
8 .ضیایی فر، محمدحسن. )1394" ،)نگاهی به تحرک کشورهای اسالمی در زمینه حقوق بشر"، خبرگزاری
جماوری اسالمی. 14 مرداد 1394.
9 .مظفری، محمدحسین )1400" ،)اعالمیه حقوق بشر سازمان همکاری اسالمی، از توازن کارکردی تا کارکرد
تکمیلی"، دو فصلنامه حقوق بشر، سال شانزدهم، شماره 2 ،پاییز و زمستان 1400 ،شماره پیاپی 22،مقاله
مروری،صص 1-2.
10 .منشی پوری، محمود؛ کافمن، کلر. )201۵" ،)سازمان همکاری اسالمی،حقوق کودکان و اسالم"، موسسه
حقوق بشر دانمارک، انستیتو ملی حقوق بشر دانمارک.
11 .موسوی اصم، سیدحسن. )1399 "،)رویکرد سازمان همکاری اسالمی؛ از روی گردانی تا توجه به حقوق
بشر، " نشریه علمی مطالعات حقو ی معاصر، سال یازدهم، شماره 21 ،پاییز و زمستان 99 ،صص24۷-2۷1.
12 .موسوی اصم، سیدحسین. )1399" ،)راستی آزمایی گرایش سازمان همکاری اسالمی به رویکردی درون
گرا در زمینه حقوق بشر، " فصلنامه پژوهشی تطبیقی حقوق اسالم و غرب، مقاله پژوهشی، سال نام، شماره
دوم، تابستان1401 ،صص299-326.
مقاالت التین:
1. Adam, Ahmad. (2014), “Understanding the Role of the Organization of Islamic
Cooperation in Human Rights”, Asian Forum for Human Rights and
Development(Forum-Asia).
2. Bozorgmehri, Majid. (2017), “The Human Rights in OIC, A Gradually Movement but in
Progress”, journal of Politics and Law, Canadian Center of science and
Education,vol.10,No.2.
3. Gunn, Jeremy and Lagresa, Alvaro. (2016), “The Organization of Islamic Cooperation:
Universal Human Rights, Islamic Values, or Raisons D etat?” , Human Rights &
International Legal Discourse,Vo.10,No.2.
4. Hausler, Katharina. (2016), “Human Right, Democracy and Rule of Law: Different
Organizations, Different of Conceptions?”, Fostering Human Rights among European
Policies, Utrecht University.
فصلنامه دستاوردهای نوین در حقوق عمومی، سال دوم، شماره هفتم، پاییز1402
121
5. Mayer, Ann, Elizabeth. (2015), “he OIC’s Human Rights Policies in the UN, a
Poblem of Coherence”, The Danish Institute for Human Rights, Denmark’s National
Rights Institution, No.4.
6. Mosaffa, Nasrin. (2011), “Does the Covenant on the Rights of the Child in Islam
Provide Adequate Protection for Children Affected by Armed Conflicts?” Muslim
World Journal of Human Rights.Vol.8, Issue 1.
7. Petersen, Marie Juul. (2012), “Islamic or Universal Human Rights? The OIC`s
Independent Permanent Human Rights Commission”, Danish Institute for
International Studies.No.3.|_
