بررسی مکانیسم های فرسایش و رسوبزایی زیر حوضه های افجه و لوارک با استفاده از مدلهای تجری و مقایسه آنها از طریق روش زمین آماری

الموضوعات : فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

زهرا نجم ¹ (کارشناس ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال)
خلیل رضایی ² (استادیار دانشگاه خوارزمی تهران)
سید حمید وزیری ³ (استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال)
علی نعیمی نظام آبادی ⁴ (استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه)

تاريخ الإرسال : 04 الإثنين , ذو الحجة, 1437 تاريخ التأكيد : 04 الإثنين , ذو الحجة, 1437 تاريخ الإصدار : 13 السبت , شعبان, 1434

الکلمات المفتاحية: فرسایش, EPM, زمین آمار, رسوب, افجه, لوارک, ٛ MPSIAC,

ملخص المقالة :

زیر حوضه های افجه و لوارک هر یک به مساحت 4651/95 و 10557/2 هکتار در شمال شرقی استان تهران و در حاشیه جنوبی البرز مرکزی قرار دارند.گستره زیر حوضه ها از سازندهای مختلفی پوشیده شده است که اساسا سنگهای رسوبی مانند:شیل،ماسه سنگ،کنگلومرا و آذرآواری های توفی،نسبت به سنگهای آذرین،سطح بیشتری از زیر حوضه ها را پوشانده اند.قدیمی ترین سازند موجود در زیر حوضه افجه ،سازند باروت به سن کامبرین و در زیر حوضه لوارک سازند میلا به سن کامبرین میانی و پسین می باشد و در هردو زیر حوضه جدیدترین واحدهای سنگی متعلق به نهشته های کواترنر است.این تحقیق با هدف مقایسه دو مدل MPSIAC وEPM در جهت برآورد میزان فرسایش و رسوب زیر حوضه ها با استفاده از تکنیک GISانجام گرفته است.بدین منظور با انجام مطالعات صحرایی و آزمایشات رسوب شناسی و سنگ شناسی،تاثیر لیتولوژی و شرایط زمین شناسی و خاک بر میزان تولید رسوب در هر منطقه بررسی شد و در انتها با استفاده از ندل زمین آمار،دو مدل تجربی با یکدیگر مقایسه شده اند نتایج نشان می دهد که بیشترین میزان فرسایش در قسمتهای شیلی و مارنی،توف های هوازده و نهشته های آبرفتی زیر حوضه ها و منطبق بر سازندهای حساس به فرسایش یعنی کرج و رسوبات کواترنر می باشند.همچنین بر اساس نقشه پتانسیل فرسایش،بیش از 75 درصد زیرحوضه ها دارای پتانسیل بالایی هستند.میزان رسوب سالانه بر اساس مدل MPSIACبرای زیر حوضه افجه 769.3 و رای زیر حوضه لوارک583.21 متر مکعب در کیلومتر مربع،تعیین شد.بر اساس مدل EPMنیز میزان رسوب سالانه زیر حوضه افجه 701.3 و زیرحوضه لوارک543.2 متر مکعب در کیلومتر مربع می باشد و میزان فرسایش سالانه برای هر دو حوضه در حد زیاد و شدید برآورد گردید.در مقایسه،مدل MPSIAC نتایج قابل قبول تری را ارائه داده است.