بررسی و تحلیل شگردهای طنز سیاسی در آثار طنز رویا صدر
الموضوعات : جستار نامه: ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)
سمیه خزاعی
1
(دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران.)
زهره عرب
2
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران.(نویسندۀ مسئول))
کبری نودهی
3
(دانشیار زبان و ادبیات فارسی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران.)
الکلمات المفتاحية: طنز سیاسی, رویا صدر, شگردهای طنزپردازی.,
ملخص المقالة :
طنزسیاسی، یکی از گونه‌های ادبیات انتقادی است که به‌نوعی همانند سلاحی کاربردی برای روشن‌فکران جامعه با هدف اصلاح و دگرگونی بیان می‌شود. این در حالی است که طنز سیاسی هر نوع خشونت و زورگویی را رد می‌کند. به بیان دیگر، طنز سیاسی توانمندی به نمایش گذاشتن برخی کمبودهای متناسب با سیاست است که به شکلی خنده‌آور، با هدف سر و سامان دادن به شرایط حاکم در جامعه بیان می‌شود. اگرچه این شیوه از دیرباز در بسیاری از آثار ادبی نمود یافته، اما بدون‌شک می‌توان دوران مشروطه را دورة تکامل یافتة طنز سیاسی در تاریخ ادبیات ایران به‌شمار آورد. ادیبان و شاعران خوش‌ذوقی در متن تحولات این دوره و عصر حاضر ظهور کردند و زبان گویای هم میهنان خود شدند که از آن جمله می‌توان به رویا صدر اشاره‌کرد. صدر، بانوی پژوهشگر و نویسنده‌ای پرآوازه در وادی طنز است و آثار چشمگیری از خود ارائه‌کرده‌است. در میان این آثار خبرنامه محرمانه، ه مثل تفاهم، برداشت آخر، شب‌های کوش‌آداسی و وبلاگ طنزنوشته‌های رویاصدربی‌بی‌گل سرشار از طنز سیاسی است. در این پژوهش که به شیو‌ة اسنادی گردآوری شده‌است، پس از تعریف طنز و زیرساخت‌های آن به تبیین شگردهای این هنر در آثار یاد شده، پرداخته‌می‌شود. یافته‌های پژوهش نشان داد چیرگی و مهارت صدر بر ادبیات همراه با ذوق و طبع روان و خلّاق وی، سبب شده تا از بیشتر شگردهای ادبی همچون: نقیضه‌پردازی، تضمین، تشبیهات طنزآمیز، استفاده از ترکیبات متناقض‌نما، بزرگ‌نمایی، تمثیل، اغراق و ... استفاده کند و همین نکته تنوع و در پی آن اثرگذاری بسیاری را در آثار او ایجاد کرده‌است.
