بررسی و تحلیل مؤلّفه‌های هویّت ملّیِ جغرافیایی و فرهنگی در شاهنامۀ فردوسی با رویکرد به شخصیّت رستم
الموضوعات : جستار نامه: ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)
محمدرضا فاطمی مقدم سقی
1
(گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد خرّم‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرّم‌آباد، ایران.)
دکتر فرشاد میرزایی مطلق
2
(استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد خرّم‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرّم‌آباد، ایران.)
دکترمسعود سپه وندی
3
(استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد خرّم‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرّم‌آباد، ایران.)
الکلمات المفتاحية: شاهنامه, رستم, فردوسی, هویّت ملّی,
ملخص المقالة :
شاهنامۀ فردوسی به دلیل بازآفرینی هویّت ملّی از اهمّیّت ویژه ای برخوردار است. فرزانۀ طوس با تکیه بر عناصر و مفاهیم هویّت ساز، نقش محوری در پیوند دادن ایرانیان با پیشینۀ غنی فرهنگی خود داشته است. رستم یکی از شخصیّت های برجسته است که فردوسی با تکیه بر ویژگی های جسمانی و معنوی او، بخش عمده ای از آراء هویّت ساز خود را تبیین کرده است. در این پژوهش، با روش توصیفی -تحلیلی و استناد به منابع کتابخانه ای، مؤلّفه های هویّت ملیِ جغرافیایی و فرهنگی که فردوسی از طریق به کارگیری شخصیّت رستم در شاهنامه به مخاطبان خود انتقال داده، بررسی شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که رستم به عنوان مهم ترین شخصیّت شاهنامه در پیشبرد اهداف ملّی گرایانۀ فردوسی و ایجاد نوعی هویّت خواهی ایرانی بسیار مؤثّر بوده است. فردوسی، مفاهیم هویّت سازِ جغرافیایی همچون: ترسیم محدودۀ جغرافیایی کشور ایران؛ نگرش مثبت و تعلّق خاطر نسبت به آب و خاک؛ نگرش نسبت به جایگاه سرزمین ایران در سطح جهان و مرجع دانستن آن؛ آمادگی برای دفاع از آب و خاک در زمان خطر و تعرض به آن؛ علاقه مندی به یکپارچگی سرزمین در آینده و نیز، مفاهیم هویّت سازِ فرهنگی همچون: تربیت فرزند و احترام به میراث گذشتگان را با خلق رستم و بهره مندی از ظرفیّت های رویدادهایی که این شخصیّت تجربه کرده، در شاهنامه بازتاب داده و با مخاطبان خود به اشتراک گذاشته است.
_||_
