تحلیل و مقایسۀ کیفیت کرامات ابوسعید ابوالخیر در اسرارالتّوحید با کرامات شیخ احمد جام در مقامات ژنده‌پیل
الموضوعات : جستار نامه: ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)
دکتر رضا جلیلی
1
(گروه زبان و ادبیات فارسی)
الکلمات المفتاحية: کرامات, ابوسعید ابوالخیر, تصوّف و عرفان, احمد جام (ژنده‌پیل),
ملخص المقالة :
کرامت به‌عنوان یکی از اصول تصوّف که امری ناقض عادت و بیرون از محدودۀ توان بشر عادّی است، همواره موضوعی مورد مناقشه میان اهل شرع و تصوّف بوده و هست. موافقان، کرامت را از نشانه های یک ولی کامل دانسته، تأییدش می کنند، امّا مخالفان آن را ذریعه ای برای ارضای حسّ قدرت خواهی و ثروت اندوزی صوفی نماها می دانند. در میان صوفیّه، ابوسعید ابوالخیر و شیخ احمد جام دو تن از کسانی هستند که در کتب متعدّدی کرامات فراوانی از آن‌ها نقل شده، به‌گونه‌ای که این موضوع یکی از ویژگی های بارز شخصیّت حقیقی و ساختگی ایشان شده است. بر این پایه، آن چه در جستار پیش رو موردنظر خواهد بود، مقایسۀ این کرامات و تبیین اشتراکات و افتراقات فکری و رفتاری این دو عارف نامی با تکیه‌بر روش توصیفی- تحلیلی است. به نظر می رسد که ابوسعید و شیخ جام، علی رغم قُرب مسافت، به لحاظ فکری و منش صوفیانه از هم دورند و هر یک، باوجود مشابهت های فکری و رفتاری اندک، در وادی های متفاوتی از عرفان سیر می کنند. به‌طوری‌که ابوسعید طرفدار تصوّف همراه با محبّت و رجا است و شیخ جام، هواخواه تصوّف زاهدانۀ صرفِ همراه با خوف.
_||_
