معرفی و تحلیل باستان‌شناختی بناهای سلجوقی و ایلخانی استان زنجان
الموضوعات :
ارض الله نجفی
1
(دانش‌آموخته دکتری باستان‌شناسی، گروه تاریخ و باستان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحدعلوم وتحقیقات، تهران، ایران.)
سید علی اصغر میر فتاح
2
(استادیار، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری کشور، تهران، ایران.)
الکلمات المفتاحية: قروه, زنجان, گنبد سلطانیه, معماری ایلخانی, سجاس, معماری سلجوقی, داش کسن,
ملخص المقالة :
استان زنجان به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی درطول دوران اسلامی یکی از مراکز مهم تحولات سیاسی اجتماعی و فرهنگی ایران بوده است، به‌ویژه در محدوده زمانی دوران سلجوقی و ایلخانی، بنابر دلایل زیادی این اهمیت دو برابر می‌شود. از دوره سلجوقی بقایای تعدادی قلاع و استحکامات دفاعی به همراه دو مسجد و یک مقبره در استان زنجان باقی مانده که مطالعه سیر تطور و تحول معماری منطقه را ممکن می‌سازد. همچنین، از دوره ایلخانی علاوه بر بنای معظم و باشکوه گنبد سلطانیه بعنوان تجلیگاه معماری قرون میانی اسلامی ایران یک مقبره و بنای بی‌همتای معبد داش‌کسن، بقایای تعداد زیادی استقرارگاه‌های مسکونی و همچنین بقایای چهارتاقی‌هایی از منطقه طارم شناسایی شده است که نشانگر گسترش هنر معماری در دوره ایلخانی استان زنجان است. قرون هفتم و هشتم هجری قمری دوران اوج شکوفایی معماری منطقه بوده است. در این پژوهش دو سبک معماری رازی و آذری بر روی بناها مورد مطالعه قرار گرفته است. به هر حال، نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که در دوره سلجوقی و ایلخانی استان زنجان یکی از مراکز ثقل فرهنگ و هنر ایران اسلامی به ویژه در زمینه معماری بوده است.
_||_
