بررسی رابطه بین ارزش های فردی با مشارکت فرهنگی در شهروندان منطقه 5 شهرداری تهران
عباس قائدامینی هارونی
1
(
دانشجوی دکتری ، مدیریت فرهنگی، دانشکده مدیریت ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، تهران، ایران
)
رضا ابراهیم زاده دستجردی
2
(
استادیار ،دانشکده مدیریت ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان(خوراسگان) ، اصفهان، ایران.( نویسنده مسئول )
Ebrahimzadeh@khuisf.ac.ir
)
مهرداد صادقی
3
(
استادیار ،دانشکده مدیریت ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان(خوراسگان) ، اصفهان، ایران.
)
الکلمات المفتاحية: مشارکت فرهنگی, ارزش های فردی, منطقه 5 شهرداری تهران,
ملخص المقالة :
ارزش ها و نظام ارزشی از یک سو از حوزه های دیگر فرهنگ و اجتماع تاثیر می پذیرند و از سوی دیگر بر کیفیت زندگی انسان ها و چگونگی رفتار و مناسبات و روابط با دیگران،تاثیر می گذارند؛به عبارت دیگر رفتار انسان ها به طور مستقیم متاثر از نظام ارزش ها و اصول اخلاقی است که به آن ها پایبند هستند و یکی از مهم ترین مؤلفه های توسعۀ فرهنگی، مشارکت فرهنگی است که در سال های اخیر بسیار به آن توجه شده است. این پژوهش به بررسی رابطه بین ارزش های فردی با مشارکت فرهنگی در شهروندان منطقه 5 شهرداری تهران بود. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده ها توصیفی از نوع همبستگی بود. ابزار پژوهش پرسشنامه استاندارد مشارکت فرهنگی یونسکو و پرسش نامه استاندارد ارزش های فردی شوارتز بود که مبتنی بر روایی و پایایی مناسب و از طریق روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم در میان 384نفر از پاسخ گویان توزیع گردید.یافته های پژوهش نشان داد بین ارزش های فردی با مشارکت فرهنگی رابطه معنا دار مثبت وجود دارد (0/05>p) . همچنین نتایج نشان داد که ابعاد ارزش های فردی (قدرت، پیشرفت،لذت جویی، انگیختگی، خودرهنمودی، جهان شمول نگری، خیرخواهی،سنت گرایی ، همنوایی و ایمنی) با ابعاد مشارکت فرهنگی(صوتی و تصویری،کتاب و نشریات،میراث فرهنگی،زبان ،هنر های آئینی و نمایشی،فعالیت های ورزشی،فعالیت های مرتبط با سنت گراییها،هنرهای بصری و کتابخانه) رابطه معنا داری داشت (0/05>p).
امیر احمدی ،رحمت الله.نوابخش،مهرداد. زنجانی،حبیب الله (1395) بررسی نقش سرمایه فرهنگی – اجتماعی بر مشارکت شهروندان در نوسازی بافت های فرسوده شهری مطالعه موردی: شهر مشهد.دو فصل نامه پژوهش های جامعه شناسی معاصر.سال 5،شماره8،ص123-143.
آوریده ،سولماز. علمی،محمود(1389) بررسی عوامل موثر برمشارکت اجتماعی و فرهنگی دانشجویان دختر دانشگاه پیام نور بررسی موردی پیام نور مرکز رشت.فصلنامه زن و مطالعات خانواده،سال3،شماره9،ص35-52.
پوریانی، محمد حسین(1385)تحلیل جامعه شناختی نظام ارزشی دین اسلام.فصلنامه علمی-پژوهشی علوم اسلامی.سال3،شماره12،ص55-55.
خبازی راوندی،فرامرز.گنجی،محمد.تمنایی فر،محمد(1392) رابطه بین هوش معنوی و شادکامی با مشارکت فرهنگی در بین دانشجویان دانشگاه کاشان . پایان نامه کارشناسی ارشد رشته روان شناسی تربیتی دانشگاه کاشان.
سعیدی، محمد رضا (1382). درآمدی بر مشارکت مردمی و سازمان‌های غیر‌دولتی، تهران،انتشارات سمت.
عریضی،حمیدرضا.عسگری،آرش.نوری،ابوالقاسم(1390).اولیت بندی ارزش های فردی پرستاران.فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری،سال5.شماره1،ص1-8.
گنجی ،محمد. نیازی، محسن. حیدریان،امین(1397). مطالعۀ عوامل اجتماعی مؤثر بر مشارکت فرهنگی در فضای دانشگاه، فصل نامه جامعه شناسی کاربردی، دوره 29، شماره3، ص19-40.
مویدفر،سعیده.غفورزاده،مجتبی.حسینی،سید مصطفی.درخشان فر،صبا (1393). ارزیابی نقش مشارکت های فرهنگی در توسعه شهری پایدار مطالعه ی موردی: شهر یزد.کنفرانس ملی معماری و منظر شهری پایدار.
نیازی، محسن( ١٣٨١ ) تبیین موانع مشارکت اجتماعی شهروندان در شهر کاشان، رساله دکتر ی، رشته جامعه شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران.
Alvesson. Mats )2002(“Understanding organizational culture”; London: Sage Publication.
Amir Ahmadi, Rahmatollah.Navakhsh, Mehrdad.Zanjani, Habibollah (2016) Investigating the Role of Social Cultural Capital on Citizens' Participation in the Renovation of Urban Decay Textures Case Study: Mashhad City. Pp123-143. (Persian(
Arizi, Hamid Reza Asgari, Azadeh Nouri, Abolghasem (2011). Unification of Nurses' Personal Values. Journal of Ethics in Science and Technology, Vol. 5, No. 1, pp. 1-8. . (Persian).
Avredeh, Sulmaz. Elmi, Mahmood (2010) Investigating Factors Affecting Social and Cultural Participation of Female Students of Payam-e-Noor University Case Study of Payam-e-Noor Center of Rasht. Journal of Woman and Family Studies, Volume 3, Number 9, pp. 35-52. (Persian(
Bennett,T(2005). Cultural Participation and Social Division. Paper presented to the IPPR workshop on Arts, Heritage and Civic Renewal.
Borowiecki,k. Castiglione,c(2012).Cultural Participation and Tourism Flows An Empirical Investigation of Italian Provinces. Discussion Papers on Business and Economics.No21,pp1-36.
Gilroy&,J. Emerson,E(2016). Australian indigenous children with low cognitive ability: Family and cultural participation.Research in Developmental Disabilities.Volume56,pp115-125.
Kazemi, Mahmood. Arizi, Hamid Reza (2011) The Relationship between Organizational Commitment and Employee Value System. Volume 3. No.7.75-55. . (Persian(
Khabazi Ravandi, Fatemeh Ganji, Mohammad Tamanifar, Mohammad Reza (2013) The Relationship between Spiritual Intelligence and Happiness with Cultural Participation among Students of Kashan University. Master of Science Degree in Educational Psychology, Kashan University.
Ganji, Mohammad Nazi, Mohsen Haidarian, Amin (1) Study of Social Factors Affecting Cultural Participation in University Space. Quarterly Journal of Applied Sociology, , Volume 71, Number 3, pp. 19-40. (Persian(
Lan, G. Ma , Z. Cao, J. Zhang, H. ) 2009( .A Comparison of Personal Values of Chinese Accounting Practitioners and Students. Journal of Business Ethics. 88. Pp.59-56.
Mohseni, Manouchehr and Jarallahi, Azra (2003). Social Participation in Iran, Tehran, Aaron Publications. . (Persian(
Moydfar, Saeedeh. Ghafourzadeh, Mojtaba Hosseini, Seyed Mostafa. Derakhshanfar, Saba (2014). Assessing the Role of Cultural Contributions in Sustainable Urban Development Case Study: Yazd City. National Conference on Sustainable Urban Architecture and Landscape. (Persian(
Narusis Joseph D (2015) . THE RELATIONSHIP BETWEEN INDIVDIUAL LEVELCULTURAL VALUES AND THE PERCEIVED EFFECTIVENESS OF AUTHENTIC LEADERSHIP. Published by ProQuest LLC (2015). Copyright in the Dissertation held by the Author. 589 East Eisenhower Parkway P.O. Box 1346. Ann Arbor, MI 48106 – 1346.
Niyazi, Mohammad (2004). Explaining the Obstacles to Social Citizen Participation in Kashan City, Doctoral dissertation, Department of Sociology, Faculty of Literature and Human Sciences, University of Tehran. . (Persian(
Pouriani, Mehdi (2006) Sociological Analysis of the Value System of the Islamic Religion. Journal of Islamic Sciences. Vol. 3, No. 12, p.25-55. (Persian(
Saeedi, Mohammad Reza (2003). An Introduction to Public Participation and NGOs, Tehran, samat Publications. (Persian(
Schwartz ,H. (2008). Values: Cultural and Individual. Available at: http://www .ccsr .ac.uk/qmss/seminars/2009-06-10/documents /Shalom _ Schwartz_1.pdf.
Schwartz ,H. (2008). Values: Cultural and Individual. Available at: http://www .ccsr .ac.uk/qmss/seminars/2009-06-10/documents /Shalom _ Schwartz_1.pdf.
Schwartz, S. H. (1992). “Universals in the content and structure of values:Theoretical advances and empirical tests in 20 countries.” Advances inexperimental social psychology, Vol. 24: 1- 65.
Schwartz, S. H., & Bardi, A. (2001). “Value hierarchies across cultures:
Taking a similarities perspective.” Journal of Cross-Cultural Psychology, 32:
268-290
Schwartz, S. H., Melech, G., Burgess, S., Harris, M., & Owens, V. (2001).
“Extending the cross-cultural validity of the theory of basic human values with
a different method of measurement.” Journal of Crosscultural Psychology, Vol.
32, No. 5: 519-542.
van Hek,M , Kraaykamp,G(2015). How do parents affect cultural participation of their children?:Testing hypotheses on the importance of parental example and active arental guidance.Poetics. Volume52,pp124-138.
_||_بررسی رابطه بین ارزش های فردی با مشارکت فرهنگی در شهروندان منطقه 5 شهرداری تهران
چکیده
ارزش ها و نظام ارزشی از یک سو از حوزه های دیگر فرهنگ و اجتماع تاثیر می پذیرند و از سوی دیگر بر کیفیت زندگی انسان ها و چگونگی رفتار و مناسبات و روابط با دیگران،تاثیر می گذارند؛به عبارت دیگر رفتار انسان ها به طور مستقیم متاثر از نظام ارزش ها و اصول اخلاقی است که به آن ها پایبند هستند و يکي از مهم ترين مؤلفه هاي توسعۀ فرهنگي، مشاركت فرهنگي است كه در سال هاي اخير بسيار به آن توجه شده است. این پژوهش به بررسی رابطه بین ارزش های فردی با مشارکت فرهنگی در شهروندان منطقه 5 شهرداری تهران بود. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده ها توصیفی از نوع همبستگی بود. ابزار پژوهش پرسشنامه استاندارد مشارکت فرهنگی یونسکو و پرسش نامه استاندارد ارزش های فردی شوارتز بود که مبتنی بر روایی و پایایی مناسب و از طریق روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم در میان 384نفر از پاسخ گویان توزیع گردید.یافته های پژوهش نشان داد بین ارزش های فردی با مشارکت فرهنگی رابطه معنا دار مثبت وجود دارد (0/05>p) . همچنین نتایج نشان داد که ابعاد ارزش های فردی (قدرت، پیشرفت،لذت جویی، انگیختگی، خودرهنمودی، جهان شمول نگری، خیرخواهی،سنت گرایی ، همنوایی و ایمنی) با ابعاد مشارکت فرهنگی(صوتی و تصویری،کتاب و نشریات،میراث فرهنگی،زبان ،هنر های آئینی و نمایشی،فعالیت های ورزشی،فعالیت های مرتبط با سنت گراییها،هنرهای بصری و کتابخانه) رابطه معنا داری داشت (0/05>p).
واژگان کلیدی: ارزش های فردی، مشارکت فرهنگی ، منطقه 5 شهرداری تهران
مقدمه
یکی از موضوعات مهم زندگی اجتماعی انسان در دوره های مختلف تاریخ بشر،توجه به مساله اخلاق و ارزش ها فردی و فرهنگی بوده است.مساله دو گانه نسبی و یا مطلق بودن اخلاقیات که در نحوه ارزش گذاری مکاتب مختلف در امور یکسان دارد،به بهترین وجه می تواند گویای این مطلب باشد.احتمالاً کانت1 در نسبی کردن اخلاق سهمی اساسی داشته است زیرا ارزش را به غایات وابسته و از این طریق آن ها را و هم غایات را مشروط کرد.از این رو ارزش آن ها به اوضاع و حیات انسان و نیازها و تمایلاتی که از آن اوضاع و احوال پدید می آید بستگی دارد( Arizi et al., 2012: 2).
تعاریف متعدد و فراوانی از اصطلاح ارزش وجود دارد ولی یک تعریف مورد قبول عام وجود ندارد.اما به طور کلی همگی قبول دارند که رفتار افراد به وسیله ارزش های فردی آن ها شکل می گیردLan,et al,2009:57)).
آل وسون 2(2002 (معقتد است كه ارزش هاي فردي همانند يك راهنما به اشخاص در جهت گيري نيات و اعمال شان كمك می كنند ارزش ها اهميت دارند، زيرا پايه ها و مبناهايي را براي درك نگرش، انگيزش و نيز نفوذ در ادراك افراد ايجاد مي کنند. موریس3 عوامل موثر بر ارزش های فردی را به چهار دسته اساسی تقسیم می کند که عبارت است از 1- عوامل محیطی:که به کمک آن تفسیر وجوه متشابه و اختلاف افراد در پرتو اختلاف عوامل تاثیر گذار محیطی ممکن است2- عوامل اجتماعی: که به کمک آن تفسیر وجوه متشابه و اختلاف افراد در پرتو اختلاف عوامل تاثیر گذار اجتماعی ممکن است3- عوامل روانی: که متضمن جنبه های متعدد است،نظیر ویژگی های شخصی و نقش آن در تعیین رویکرد های ارزشی افراد4-عوامل زیستی:که شامل صفات و ویژگی های جسمانی مانند طول و وزن و تغییرات این ویژگی ها وبه همراه آن تغییرات در ارزش ها می باشد (Pouriani, 2006: 33).
ارزش به عنوان باوري پايدار درباره شيوه خاصي از رفتار يا هدف غايي كه از نظر فردي يا اجتماعي در برابر شيوه رفتار يا هدفي ديگر مرجع است، تعريف مي گردد.( Schwartz,1992:33).وارزش های فردی4 عبارت است از كشش ها و گرايش هايي كه بر انتخاب فرد تأثير مي گذارد(رابینز،1385: 5).بر این اساس از دیدگاه شوارتز ارزش های فردی شامل مولفه هایی است که در زیر هریک توضیح داده می شوند. این نظریه، نظریه ارزشی شوارتز است که مفهوم سازی مناسبی در مورد ریخت های ارزشی ارائه کرده است. وی پس از اعمال برخی تغییرات در مفهوم پردازی ارزش ها از دیدگاه راکیچ5 و ابداع روش شناسی خویش در اندازه گیری ارزش ها نظریه ارزش های انسانی بنیادی را تدوین کرد.( Schwartz, et al,2001:270).مروری بر شواهد و بررسی ادبیات پژوهش نشان می دهد که ارزش های فردی افراد می تواند با تمایل آن ها به مشارکت ارتباط داشته باشد.به عنوان مثال افرادی که ارزش های سنت گرایی،پیشرفت،خود رهبری و انگیختگی از نظر آن ها اهمیت دارد احتمالاً تمایل به مشارکت بیشتری نیز خواهند داشت.مشاركت6 به معنای شرکت دواطلبانه،ارادی و آگاهانه افراد،گروه ها و سازمان های تشکیل دهنده یک جامعه در فعالیت های اقتصادی،اجتماعی،سیاسی و فرهنگی آن برای رسیدن به توسعه پایدار و متوازن و همه جانبه زندگی است ( Niazi, 2004: 34).
مشارکت به‌معنی به‌کار گرفتن منابع شخصی به‌منظور سهیم شدن در یک اقدام جمعی است مشارکت عملی جمعی، آگاهانه و داوطلبانه است که دربردارنده دخالت شهروندان در امور عمومی و در سطوح مختلف تصمیم‌گیری‌های اداری و سیاسی و انداختن رأی به صندوق تا مساعدت مستقیم به ارضای نیازهای اجتماعی و همچنین دخالت مردم در کارکرد سازمان‌هایی است که حیات کاریشان به آن بستگی دارد(Mohseni & Jarallahi, 2003: 67).
مشارکت فرهنگی7؛در این نوع مشارکت، مردم در تولید فرهنگ و ارتقای آن در بین گروه‌ها دخالت می‌کنند. تقویت هنر مردمی، تسهیل و تعامل فرهنگی در جوامع چندفرهنگی و افزایش وفاق اجتماعی در جوامع چندقومی از عرصه‌های مهم مشارکت فرهنگی می‌باشد(Saeedi, 2003: 22: 22).
اما آن چه بر پیچیدگی موضوع مشارکت فرهنگی می افزاید طبقه بندی ابعاد آن است. یونسکو(2006)مشارکت فرهنگی را در گزارش های خود مورد بررسی قرار داد و ابعاد مشارکت فرهنگی از منظر یونسکو(2006) عبارتند از ابعاد 1- مشارکت در فعالیت های صوتی و تصویری ،که به مجموعه ای از فعالیت های فرهنگی اعم از رفتن به سینما ، تماشای تلویزیون ، تماشای فایل های ویدیویی،سی دی و دی و دی، گودش دادن به موسیقی و رادیو ، استفاده از کامپیوتر و اینترنت، استفاده از تکنولوژی های کامپیوتری برای خواندن و مطالعه و استفاده از تکنولوژی های کامپیوتری برای تماشای ویدئو و گوش دادن به صدا اطلاق می شود.2- مشارکت در حوزه ،کتاب و نشریات که به مجموعه ای از فعالیت های فرهنگی میزان خواندن کتاب، میزان خواندن روزنامه محلی یا غیر محلی، میزان مطالعه مجلات و میزان مطالعه نشریات اطلاق می شود.3-میراث فرهنگی، آثار باقی مانده از گذشتگان است که نشانگر حرکت انسان در طول تاریخ می باشد و با شناسایی آن، زمینه شناخت هویت .و خط حرکت فرهنگی آن میسر می گردد و از این طریق زمینه های عبرت برای انسان فراهم می آید4-زبان، عبارت است از یک سیستم قراردادی منظم از آواها یا نشانه‌های کلامی یا نوشتاری بوده که توسط انسانهای متعلق به یک گروه اجتماعی یا فرهنگی خاص برای نمایش و فهم ارتباطات واندیشه‌ها به کار برده می‌شود. 5- هنرهای نمایشی، شکلی از هنر است که برخلاف هنرهای پلاستیکی، هنرمند در آن با استفاده ازبدن و فیزیکِ خود در وهله نخست و سپس بهره‌گیری از امکانات دیگر به خلق هنر خود می‌پردازد. 6- فعالیت های ورزشی، عبارت است از مجموعه ای فعالیت های که به ورزش ،بازی های گروهی و انجام بازی های کامپیوتری یا بازی های مرتبط با این حوزه می پردازد.5- سنت گرایی ،عبارت از باور یا رفتاری است که در یک گروه یا جامعه از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود ، دارای معنای نمادین یا اهمیت ویژه‌ای است و ریشه آن به گذشته برمیگردد. 8- هنرهای بصری ،عبارت است از دسته‌ای از فرم های هنری از جمله نقاشی، مجسمه‌سازی ، عکاسی ، چاپ دستی و مانند آنها است که عمدتاً بر ایجاد آثار هنری تمرکز دارند که در ذات خود قابل دیدن هستند. هنرهای تجسمی از قبیل مجسمه‌سازی و معماری که به تولید اشیاء سه بعدی می‌پردازند به عنوان هنرهای پلاستیک شناخته می‌شوند. در حال حاضر از اصطلاح هنرهای تجسمی برای هنرهای زیبا و مچنین صنایع دستی نیز استفاده می‌شود، اما همیشه چنین نبوده است. 9- کتابخانه، عبارت است از کتابخانه به مجموعه‌ای از اطلاعات و منابع و خدمات اطلاعاتی گفته می‌شود که توسط یک نهاد عمومی، خصوصی یا یک شخص نگهداری و اداره می‌شود. از نگاه سنت گراییی، کتابخانه به طور معمول به مجموعه‌ای از کتاب‌ها گفته می‌شود. کتاب مجموعه ای از اطلاعات درمورد یک فرد یا یک جسم یاغیره است که در صفحاتی کاغذی نوشته یا چاپ می شود( Bennett,2005: 43). .
شهر تهران از چند جنبه در حوزه مشارکت فرهنگی اهمیت بسیار دارد اول آن که شهری که با پیشینه فرهنگی بسیار قوی است این دیرینه در حوزه آثار باستانی و میراث فرهنگی ،وجود کتابخانه ها و دانشگاه های خوب،هنر های تجسمی و تصویری و غیره دارای جایگاهی مهم در کشور می باشد،اما آن چه اهمیت پیدا می کند ساختار فرهنگی شهروندان شهر تهران است اما ارزش های فردی افراد ،این ساختار و الگوی فرهنگی را می تواند تحت تاثیر قرار دهد و با توجه به این که در طول زمان الگوی فکری شهروندان تغییر می کند و شرایط فرهنگی و اجتماعی جامعه بر این تغییر الگوی فکری تاثیر می گذارد . ارزش های فردی افراد نیز دستخوش تغییر می گردد. البته تغییر در ارزش فردی ارتباط معنا داری با مشارکت فرهنگی افراد دارد چراکه افراد که مشارکت فرهنگی بالاتری دارند سازگاری اجتماعی و فرهنگی بهتر داشته و این مسئله باعث می شود تا ارزش های فردی افراد متناسب با شرایط اجتماعی و فرهنگی تغییر کند.لذا در این پژوهش تلاش می شود وضعیت ارزش های فردی شهروندان شهرداری منطقه5 تهران بررسی شده و ارتباط آن با مشارکت فرهنگی آنها بررسی شود.
دردهه های گذشته یونسکو که متولی اصلی دهه جهانی توسعه فرهنگی است و برخی از دولت های عضو آن هم چنین پژوهشگران فرهنگی و صاحب نظران توسعه فرهنگی ، اقدام به مطالعه و بررسی و پژوهش های نظری در باره موضوع توسعه فرهنگی و مفاهیم پیرامون آن مانند آموزش فرهنگی،سیاست فرهنگی،برنامه ریزی فرهنگی،مدیریت فرهنگی،اقتصاد فرهنگی،حقوق فرهنگی و نظایر آن نموده اند.نتایج این مطالعات،بررسی ها و پژوهش ها به شکل گیری ادبیات جدیدی تحت عنوان ادبیات مطالعات فرهنگی چند رشته ای انجامیده است که موضوع محوری آن توسعه فرهنگی است(نیازی،1383: 38).با وجود ،حجم ادبیات مزبور، بررسی ها نشان می دهد که سهم موضوع مشارکت فرهنگی در میان موضوعات بررسی شده کمتر از حد انتظار بوده است؛به طوری که مفهوم مشارکت فرهنگی به طور پراکنده،بسیار مختصر و به صورت فرعی در ادبیات مزبور ختم شده است.همچنین مطالعات میدانی انجام شده پیرامون موضوع توسعه فرهنگی ،که نگارنده به آن ها دسترسی داشته است،سهم مطالعات مربوط به مشارکت فرهنگی نسبت به سهم سایر موضوعات چندان چشمگیر نبوده است.نظر به نقش،اهمیت و جایگاه مفهوم و پدیدار مشارکت فرهنگی در فرایند توسعه فرهنگی کشور و نیز با توجه به لزوم روشن شدن فضا و ماهیت مفهومی مشارکت فرهنگی لازم است که بررسی ابعاد نظری و تجربی این مفهوم و این پدیدار جزو اولیت های پژوهش های فرهنگی کشور قرار گیرد.با توجه به نقش و کارکرد اساسی مشارکت فرهنگی در سه سطح ایجاد شهروند برجسته ،جامعه بهتر و شیوه حکومت گری مطلوب می توان به اهمیت ارزش های فردی و مشارکت فرهنگی افراد و ارتباط تنگاتنگ آن با مردم سالاری پی برد.علاوه برآن، قانون اساسی کشور به عنوان شالوده نظام به طور ریشه ای واصولی به مسئله فرهنگ ،ارزش های فردی ومشارکت فرهنگی افراد پرداخته و با توجه به نیروی سازنده افراد برای پژوهش گر ساختن اهداف توسعه و چشم انداز کشور لازم است که با انجام پژوهش و کار کارشناسی و علمی دراین زمینه به آن بها داده و ضمن آگاه ساختن افراد در این زمینه و همچنین شناخت موانع و محدودیت هایی که در زمینه مشارکت فرهنگی افراد وجود دارد , ضمن رفع آن , گامی مثبت در راه رشد و اعتلای میهن عزیز برداشته شود.بررسي ادبيات تحقيق و پيشينه تحقيق نشان مي دهد که تحقيقات متفاوتي در حوزه هاي مشارکت اجتماعي و نظام ارزشي انجام شده که از آن جمله مي توان به پژوهش های دهقان – غفاري( 1384) –آشتياني و همکاران(1386) زاهد و رجبي(1387) آوريده و علمي( 1389)مويد و همکاران(1393) آخوندي و ملاهتيان(1395) در تحقيقات داخلي و گيل روي و امرسون8(2016) ناروسيس9(2015) ليتس و ماتيوس10(2010) در تحقيقات خارجي اشاره کرد.تمامي اين تحقيقات در دو گروه دسته بندي شده اند . گروه اول تنها يکي از دو مولفه ارزش هاي فردي و يا مشارکت فرهنگي را ارزيابي کرده اند اما گروه دوم رابطه آن را با متغييرهاي ديگري مورد ارزيابي قرار داده اند ولي هيچ کدام رابطه مستقيم ارزش هاي فردي و مشارکت فرهنگي را ارزيابي نکرده اند از اين منظر تحقيق حاضر کمک مي کند رابطه اين دو متغير در صورت وجود شناسايي گردد. ارزش ها حلقه اتصال فرهنگ هر قوم و ملتي با نسل آينده هستند و غفلت از اين مهم مي تواند جوامع را با بحران هويت مواجه كند. به همين دليل مطالعه ارزش ها اهميت دارد. نظر به اهمیت و ضرورت مقوله مشارکت فرهنگی و نیز جایگاهی که ارزش های فردی در فرایند مشارکت فرهنگی دارد مطالعه ارتباط و پیوند میان این دو یکی از موضوعات مهم در پژوهش های فرهنگی معاصر است و همچنین پژوهشات نشان داده اند که ارزش های فردی،نگرش و رفتار شهروندان را تحت تاثیر قرار داده،خود ارزیابی و ارزیابی از دیگران را متاثر کرده و نقش عمده ای در استقرار مشارکت فرهنگی دارند و چون تا به حال در زمینه رابطه ارزش های فردی با مشارکت فرهنگی در ایران پژوهشی انجام نگرفته است این پژوهش از آن نظر اهمیت دارد که مسئولان و مدیران شهری شهرداری منطقه 5 شهر تهران با شناخت رابطه ارزش هاي فردی و تعيين نقش این ارزش ها در مدیریت و برنامه ریزی فرهنگی و توسعه فرهنگی شهر ضروري به نظر مي رسد تا توجه بيش از پيش به مباحث معطوف گردد و از ضرورت انجام اين پژوهش سعي در شناخت رابطه ارزش هاي فردی با مشارکت فرهنگی است که ارزش های فردی به چه میزان بر تقويت يا تضعيف مشارکت فرهنگی در جامعه موثر است و اگر این ارزش های فردی در بین شهروندان منجر به مشارکت فرهنگی بیشتر می شود با برنامه ریزی دقیق تر به تقویت و حفظ این این ارزش های فردی پرداخته شود تا شهروندان با مشارکت فرهنگی بیشتر به مولفه های توسعه فرهنگی (حقوق فرهنگی،برنامه ریزی فرهنگی،سیاست فرهنگی،اقتصاد فرهنگی،آموزش فرهنگی ،ترویج فرهنگی و مدیریت فرهنگی) شهر خود کمک کنند.
در ذیل به اختصار به تعدادی از پژوهش های انجام شده در زمینه موضوع پژوهش پرداخته می شود.با توجه این که هیچ گونه پیشینه مرتبط دقیقی با موضوع پژوهش که بررسی رابطه بین ارزش های فردی با مشارکت فرهنگی است وجود ندارد ، اینجا تنها پیشینه هایی آورده شده است که تا حدودی مرتبط است. مویدفر و همکاران(1393)در پژوهشی با عنوان ارزیابی نقش مشارکت های فرهنگی در توسعه شهری پایدار مطالعه ی موردی: شهرداری یزد که با روش توصیفی از نوع همبستگی و با حجم نمونه168 نفر انجام دادند به این نتیجه رسیدند که بین مشارکت فرهنگی شهروندان در برنامه ریزی شهری و توسعه پایدار شهری رابطه معنا داری مثبت وجود داشت.آخوندی و.محلاتیان (1395)در پژوهشی با عنوان بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر مشارکت دینی دانشجویان دانشگاه بیرجندکه با روش توصیفی از نوع پیمایشی و نمونه آماری 312نفر انجام دادند به این نتیجه رسیدند که متغیر ملاک یعنی مشارکت دینی با متغیرهای ارزش های دینی، استفاده از رسانه های جمعی، پایگاه اقتصادی- اجتماعی خانواده و اعتماد اجتماعی رابطه معنی داری داشت و همچنین نتایج نشان داد که متغیرهای ارزش های دینی، اعتماد اجتماعی، پایگاه اجتماعی- اقتصادی خانواده و استفاده از رسانه های جمعی به ترتیب بیشترین تأثیر را بر متغیر ملاک داشتند.امیر احمدی و همکاران(1395) در پژوهشی با عنوان بررسی نقش سرمایه فرهنگی – اجتماعی بر مشارکت شهروندان در نوسازی بافت های فرسوده شهری مطالعه موردی: شهر مشهد که با روش توصیفی از نوع پیمایشی و نمونه آماری 426نفر انجام دادند با این نتیجه رسیدند که سرمایه فرهنگی و به ویژه سرمایه اجتماعی بر مشارکت ساکنان در پروژه های نوسازی تأثیر مثبت داشت. شاخص تعهد اجتماعی، حس همیاری و انسجام اجتماعی بیشترین تأثیر را بر کنش مشارکتی ساکنین داشت. علیرغم بالا بودن میزان سرمایه فرهنگی و اجتماعی در بین ساکنان و تأثیر مثبت این سرمایه ها بر کنش مشارکتی، میزان مشارکت ساکنان در پروژه های نوسازی بافت پیرامون حرم رضوی ضعیف بود که این امر بیشتر به مسأله اعتماد مرتبط بود.گیلروی و امرسون11(2016) در پژوهشی با عنوان کودکان بومی استرالیا با توانایی شناختی کم: خانواده و مشارکت فرهنگی در استرالیا که با روش توصیفی پیمایشی انجام داده بودند به این نتیجه رسیدند که بچه های بومی که دارای توانایی شناختی کم بودند قدیمی تر، اما نه جوان تر، احتمال کمتری داشتند برای شرکت در فعالیت های خانوادگی و مشارکت فرهنگی داشته و در اکثر مقایسه ها این تفاوت ها از لحاظ آماری معنادار نبودند و همچنین نتایج به دست آمده از حمایت های اولیه به فرضیه های که کودکان بومی با توانایی شناختی کم در افزایش ریسک جدایی اجتماعی قرار داشت. و در برخی مناطق، بومی کودکان دارای توانایی شناختی کم در معرض خطر بیشتری از جدایی اجتماعی نسبت به همسالان خود بودند.ناروسیس12(2015) در پژوهشی با عنوان رابطه ارزش های فرهنگی وفردی با اثربخشی درک شده از رهبری موثق که با روش توصیفی از نوع همبستگی با نمونه 184نفر انجام دادند به این نتیجه رسیدند که تجانس بین ارزش کارمند و سرپرست ممکن بود و یک عامل مهم در تعیین اینکه آیا رهبری موثق به عنوان درک در محل کار موثر بود یا نه؟ و همچنین نتایج نشان داد که رابطه معنا داری بین ارزشهای فرهنگی وفردی با اثربخشی درک شده از رهبری معتبر وجود داشت.وان هک و کایاکمپ13(2015) در پژوهشی با عنوان والدین چگونه مشارکت فرهنگی فرزندان خود را تحت تأثیر قرار می دهند؟فرضیه های تست بر اهمیت مثال والدین وراهنمایی والدین فعال که با روش توصیفی پیمایشی انجام داده بودند به این نتیجه رسیدند که بین نمونه های فرهنگ والدین و فرهنگ های والدین فعال تفاوت وجودداشت. مشارکت فرهنگی والدین با کودکان و بدون آن اثرات مثبت داشت..بوروویکی و کاستیگلیونی14(2012) در پژوهشی با عنوان مشارکت فرهنگی و جریان گردشگری یک پژوهش تجربی از استان های ایتالیا که با روش توصیفی از نوع همبستگی نمونه آماری214نفر انجام دادند به این نتیجه رسیدند که ابعاد مشارکت فرهنگی با ابعاد جریان گردشگری ارتباط معنی داری داشت. در این زمینه پژوهشاتی که به بررسی رابطه بین ارزش های فردی با مشارکت فرهنگی ، وجود ندارد. لذا یک خلاء نسبی را شاهد هستیم که با توجه به اهمیت متغیرهای ارزش های فردی و مشارکت فرهنگی و ارتباط آن ها با یکدیگر در بین شهروندان ایرانی از جمله شهر تهران، نیازی شدید در خصوص انجام پژوهش های در این حوزه احساس می شود.
به منظور درک بهتر از متغیرهای پژوهش(ارزش های فردی و مشارکت فرهنگی) به شرح مفهوم و نظریه های مرتبط که تبیین کننده پژوهش می باشند، پرداخته می شود.آل وسون(2002) معتقد است که ارزش های فردی همانند یک راهنما به اشخاص در جهت گیری نیات و اعمالشان کمک می کنند.ارزش ها اهمیت دارند،زیرا پایه ها و مبناهایی را برای درک نگرش،انگیزیش و نیز نفوذ در ادراک افراد ایجاد می کنند.علاوه بر این ،ارزش های فردی بر رفتارها یا پیامدهای خاصی که نسبت به بقیه مقدم،هستند دلالت می کنند.ماهیت ارزش های فردی به عنوان عاملی ضروری تلقی می شود که بر مشارکت فرهنگی اثر می گذارد و منجر به امنیت فرهنگی می شود.
شوارتز ده گونه يا نوع ارزشي شامل خيرخواهي15 ، سنّت16 ، همرنگی17 ، امنيت18 ، قدرت19 ، موفقيت20 ، برانگيختگي21، لذّت طلبي22، خوداتكايي23 و جها ن گرايي24 را مشخص نموده است.از ديگر موارد مهم در نظريه ارزش مشخص كردن روابط پويشي بين گونه هاست ، روابط پويشي تعارضي و توافقي بين گونه هاي ارزشي به شكل مدور كه فرض مي شود نظام هاي ارزشي را تشكيل مي دهند، ارائه شده است. فرض منطقي اين است كه گونه هاي ارزشي با هدف هاي انگيزشي موافق، بيشترين همبستگي مثبت را با هم دارند. اين گونه ها داراي الزامات رفتاري مشابهي هستند و متقابلاً از يكديگر حمايت مي كنند و در ساختار مدور به صورت گونه هاي هم جوار ظاهر مي شوند. گونه هايي كه داراي هدف هاي انگيزشي متعارض هستند، داراي كمترين همبستگي مثبت و حتي همبستگي منفي هستند. اين گونه ها داراي الزامات رفتاري متعارض هستند و در ساختار مدور در جهت مخالف هم قرار دارند. تضادهاي بين گونه هاي ارزشي رقيب، با اين حال، ساختار دو بعدي عمود برهمي را بوجود مي آورند كه مركب از گونه هاي ارزشي مرتبه بالاتر بوده و گونه هاي معيار را تركيب مي كنند. نخستين بعد، آمادگي براي تغيير در برابر محافظه كاري ، ارزش هايي را كه بر فكر و عمل مستقل خويش و طرفداري از تغيير تأكيد مي كنند (گونه هاي خوداتكايي و برانگيختگي) را در تضاد با ارزش هايي قرار مي دهد كه برخود محدود كنندگي تبعيت جويانه، حراست از رسوم سنتّي و حفظ ثبات، تأكيد می كنند(امنيت، همرنگی و سنّت ).بعد دوم، يعني توجه به تعالي خود در برابر توجه به ماوراء خود ، ارزش هايي را كه بر پذيرش ديگران به منزله افراد برابر با خود و علاقه مندي به رفاه آنها تأكيد دارند )جهان گرايي و خيرخواهي( در تضاد با ارزش هايي قرار مي دهد كه بر پي گيري موفقيت شخصي خويش و سلطه بر ديگران تأكيدمي ورزند (قدرت و موفقيت). گونه ارزشي لذّت جويي نيز شامل عناصري از آمادگي براي تغيير و توجه به تعالي خود است ( Schwartz, et al,2001:269).افزون بر اين، پيگيري ارزش هايي كه منافع فردي را تأمين مي كنند (خوداتكايي، برانگيختگي،لذت طلبي، قدرت و موفقيت) در تقابل با ارزش هايي است كه منافع جمعي را تأمين مي كنند (خيرخواهي، همرنگی و سنّت ). جهان گرايي و امنيت نيز دربردارنده منافع فردي و جمعي هر دو مي باشند . در اين ساختار ارزش هايي كه نزديك هم هستند، روي هم رفته، همبستگي بالايي دارند. به موازات افزايش فاصله بين ارزش ها، اين همبستگي كاهش يافته و كمتر مي شود.شوارتز معتقد است ده نوع ارزشی ذیل در توافق و همپوشی با یکدیگرند:1-قدرت و موفقیت: که هر دو به عزت و برتري اجتماعی اهمیت می دهند2-موفقیت و لذت طلبی: که بر خودکامرواسازي تأکید دارند3-لذت طلبی و برانگیختگی: که دربردارنده یک میل یا محرك مطلوب و کارا می باشند4-انگیختگی و استقلال: در بردارنده مشترکات اساسی در نوخواهی، تسلط و مهارت می باشند5-استقلال و جهانگرایی: که نشانگر تکیه بر قضاوت خود فرد و آرامش در قبال تنوع می باشندجهانگرایی و خیرخواهی: مرتبط با توجه بیشتر داشتن به دیگران و فراتر از منافع خوداندیشیدن می باشند6-خیرخواهی و همنوایی: که هر دو بر رفتارهاي هنجاري تأکید دارند که رفتارهاي هنجاري نیز خود باعث تقویت همبستگی ها در روابط می شوند7-خیرخواهی و سنت: که هر دو ایثار و فداکاري نسبت به گروه خود را افزایش می دهد 8-همرنگی و سنت: که هر دو مستلزم همراهی با انتظارات تحمیل شده جامعه هستند 9-سنت و امنیت: که بر حفظ مقررات اجتماعی موجود که نظمی خاص به زندگی می دهند، تأکید دارند10-همرنگی و امنیت: که هر دو بر ممانعت یا غلبه بر تهدیدات نامشخص و غیرقابل پیشبینی، به وسیله کنترل روابط و منابع اصرار دارند ( Schwartz,1992:33).
جدول1 ارزش های سطح فردی و تعریف آن ها با توجه به اهداف اصلی آن ها و مواد ارزشی مربوطه
قدرت پیشرفت | موقعیت اجتماعی و وجهه،کنترل یا تسلط بر دیگران یا سرمایه(قدرت اجتماعی،ثروت،اقتدار) موفقیت فردی در اثبات شایستگی با توجه به معیار های اجتماعی(موفق،توانا،بلند مرتبه جو،با نفوذ) |
لذت | لذت و کامروایی حسی خویشتن(لذت،زندگی لذت بخش) |
انگیختگی | هیجان و تازگی و چالش در زندگی(متهور،زندگی متنوع،زندگی مهیج) |
خود رهبری | اندیشه مستقل و انتخاب عمل،خلاقیت،اکتشاف(خلاقیت،آزادی،مستقل،کنجکاو،انتخاب شخصی هدف ها |
جهانی بودن | فهم،سپاسگذاری،بردباری و حمایت از رفاه همه افراد و طبیعت(دارای وسعت نظر،خرد عدالت اجتماعی،برابری،صلح جهانی،جهانی زیبا،بیگانگی با طبیعت،حفاظت از محیط زیست) |
خیر خواهی | حفظ و افزایش رفاه مردمی که فرد با آن ها به طور مکرر تماس شخصی دارد(یاریگر،صادق،بخشنده،وفادار،مسئولیت پذیر) |
سنت | احترام،تعهد و پذیرش سنن و عقایدی که فرهنگ سنتی یا مذهب به فرد ارائه می دهد.(متواضع،پذیرش سهم خود از زندگی،مومن،احترام به سنت،معتدل |
همرنگی | باز داری اعمال،تمایلات و تکانش هایی که احتمال می رود باعث رنجش یا آزار دیگران شود و انتظارات و هنجارهای اجتماعی را نقض نماید.(ادب،فرمانبردار،خود انضباطی،احترام به والدین و بزرگترها) |
امنیت | ایمن بودن،هماهنگی و ثبات جامعه،روابط و خود(امنیت خانوادگی،امنیت ملی،نظم اجتماعی،پاکیزه،جبران محبت های دیگران) |
منبع: Kazemi & Arizi, 2011
شوارتز (1992)نظریه اي ارائه كرد مبني بر اين كه كل ساختار ارزش ها می تواند در چهار سبك ارزشي شامل 1-آمادگي در برابرتغییر 2–محافظه کاری 3-خود ارتقایی4-خودافزايي قرار گيرند. اين چهار سبك ارزشي در مجموع دو طيف اصلي را تشکیل می دهند، به طوري كه هر طيف نيز خود داراي دو بعد است. در دو سر اولین طیف هایی به نام آمادگي براي تغيير، در برابر قطب محافظه كاري ، می گيرد ، قطب آمادگي براي تغيير شامل ارزش برانگيختگي و خود رهبري است در حالي كه قطب محافظه كاري شامل ارزش های ایمنی،هم رنگی و سنت است . با توجه به دو قطب این محور،این گونه استنباط می شود که در قطب یکم؛یعنی آمادگي براي تغيير،ارزش ها در ارتباط با اموری هستند که مي تواند به عنوان عامل برانگيزاننده افراد براي دنبال كردن علايق ذهني و در نتيجه پذيرش تغيير باشند و اين ارزش ها در برابر و متضاد با ارزش هاي قطب ديگر قرار مي گيرند كه ارزش هاي آن به منظور حفظ امنيت وضع موجود است.در دو سر دومین طیف،قطب هایی با عنوان خود ارتقایی،در برابر خود افزایی قرار می گیرد.که قطب خود ارتقایی شامل ارزش های،جهانی بودن و خیر خواهی است. در حالی که قطب خودافزایی شامل ارزش های قدرت،پیشرفت و لذت است( Schwartz, et al,2008:33)
مشاركت فرهنگي به منزلۀ حالت و رفتاري بيان مي شود كه از تعلق خاطر به فرهنگ يا نظام ارزش ها و باورهاي گروهي ناشي مي شود و با احساس سهم داشتن در هستي فرهنگ همراه است. در مجموع ،مشارکت فرهنگی به معنای شرکت دواطلبانه،ارادی و آگاهانه افراد ،گروه ها و سازمان های تشکیل دهنده یک جامعه در ابعاد گوناگون زندگی آن جامعه برای گشترش توسعه پایدار،متوازن و همه جانبه حیات فرهنگی جامعه است(Ganji& et al,2018).
برای بررسی ماهیت مفهومی مشارکت فرهنگی و توصیف فضای مفهومی مشارکت فرهنگی نیاز به ترسیم
الگوی تحلیل مبنایی و ارائه سرمشق نظری برای این الگو است.ابتدا الگو تحلیل مبنایی فضای مفهومی مشارکت فرهنگی را،که برگرفته از تعریف مورد نظر از مشارکت فرهنگی است نشان داده شده است(Khabazi Ravandi &et al., 2013: 22).
1- شرکت داوطلبانه،ارادی و آگاهانه |
2-افراد،گروه ها و سازمان های تشکیل دهنده یک جامعه |
مشارکت فرهنگی |
4-در ابعاد گوناگون زندگی فرهنگی آن جامعه |
3-به منظور گسترش توسعه پایدار،متوازن و همه جانبه زندگی فرهنگی جامعه. |
شکل(1) الگوی تحلیل مشارکت فرهنگی منبع: (Khabazi Ravandi &et al., 2013).
مفاهیمی که برای تدوین سرمشق نظری الگوی تحلیل مبنایی فضای مفهومی مشارکت فرهنگی در حکم خطوط راهنما و راهکار است.این مفاهیم کلیدی پیرامونی مهم عبارتند از:
1-مدیریت فرهنگی2-برنامه ریزی فرهنگی3-سیاست فرهنگی4-اقتصاد فرهنگی5-حقوق فرهنگی6-آموزش فرهنگی7-ترویج فرهنگی
مدیریت فرهنگی به معنای سازمان دهی و اداره امور فعالیت های فرهنگی است. مدیریت فرهنگی نظیر هر نوع مدیریت سازمانی دیگر الزمات خاص خود را دارد بنابراین در مدیریت فرهنگی تمامی وظایف سازمانی مدیریت (سیاست گذاری،برنامه ریزی،سازمان دهی،هدایت،هماهنگی،نظارت و ارزیابی)در قلمرو امور فعالیت های فرهنگی صورت می گیرد.در مجموع،توسعه ای فرهنگی و مشارکت فرهنگی مستلزم اعمال مدیریت فرهنگی سازمان یافته است.به عبارتی می توان گفت که در فرایند توسعه فرهنگی در هر کشور-و به ویژه در کشورهای که از این حیث در ابتدای راه هستند.مستلزم اعمال نوعی مدیریت مقتدرانه و عقلانی بر این فرایند است.پر واضح است که در این صورت فقدان چنین مدیریتی، فرایند توسعه فرهنگی و روند مشارکت فرهنگی به بیراهه خواهد رفت.اتخاذ سیاست فرهنگی برای جهت دهی به فرایند توسعه فرهنگی – از سوی-و برنامه ریزی فرهنگی سامان مند ،روش مند برای مبنای سیاست های فرهنگی اتخاذ شده به منظور سازمان دهی به روند توسعه فرهنگی-از سویی دیگر –دو رویه یک سکه هستند و از ابزار ها و وظایف اساسی مدیریت توسعه فرهنگی محسوب می شوند Avredeh & Elmi,2010:57) ).
سیاست گذاری فرهنگی به معنای تعیین خط مشی ها،اهداف غایی و نهایی و همچنین ارائه خطوط راهنمایی فرهنگی برای انجام اقدامات متناسب با اهداف توسعه فرهنگی است .برنامه ریزی فرهنگی نیز –که ملهم از سیاست گذاری توسعه فرهنگی و مبتنی بر آن است-شامل مجموعه ای از اقدامات و فعالیت های سازمان یافته و روش مندی است که در حکم راهکارهای ضروری برای اقدامات مربوطه بخش مدیریت فرهنگی است(Moydfair et al., 2014: 25).
برنامه ریزی فرهنگی به عنوان یک فرایند،شامل تشخیص و شناسایی مشکلات فرهنگی ،تعیین نیازهای فرهنگی،برآورد امکانات شرایط اقتصادی،سیاسی،اجتماعی،فرهنگی،حقوقی موجود و مناسب برای رفع نیازها و مشکلات فرهنگی، و در نهایت پیش بینی اقدامات فرهنگی ضروری به منظور رفع نیازها و مشکلات فرهنگی و استفاده متناسب از امکانات و شرایط گوناگون موجود جهت تحقق اهداف توسعه فرهنگی است.هرگونه فرایند برنامه ریزی فرهنگی در نهایت منجر به نوعی برنامه اقدام فرهنگی می شود و براب مدیریت فرهنگی حکم راهکارهایی اقدامات اجرایی فرهنگی را پیدا می کند.در برنامه های اقدام فرهنگی،معمولاًمحتوای سیاست های فرهنگی مورد نظر تصمیم گیران جامعه در قالب خط ومشی ها ،اهداف(کیفی و کمی) و اقدامات اجرایی فرهنگی (که مبتنی بر این خط و مشی ها و اهداف است)تدوین می گردد.حقوق فرهنگی نیز،که کتاب راهنما و شیوه نامه مهم اقدامات مدیریت فرهنگی هر جامعه محسوب می شود،به معنای کلی شامل مجموعه ای قواعد،قوانین،مقرارت و آیین نامه های فرهنگی دارای ضمانت اجرایی حقوقی خاص در زمینه توسعه فرهنگی است که کارکرد و وظیفه اساسی آن ها هماهنگی اقدامات و قانون مند کردن برنامه های اقدام فرهنگی مدیریت فرهنگی جامعه است. آموزش فرهنگی و ترویج فرهنگی نیز نظیر سیاست فرهنگی و برنامه ریزی فرهنگی دو روی یک سکه هستند و هر دو جزو ابزارهای عملکردی و وظایف سازمانی مدیریت فرهنگی محسوب می شوند،منتهی تمایز عمده میان آموزش فرهنگی و ترویج فرهنگی وجود دارد.آموزش فرهنگی فرایندی است نظری،که در طی آن ضرورت و اهمیت فعالیت های فرهنگی و مشارکت فرهنگی و همچنین چگونگی بهره گیری از فعالیت های فرهنگی بر اساس اصول و موازین آموزشی و شیوه های یاد گیری به نیروهای انسانی دست اندرکار مدیریت فرهنگی و همچنین افراد جامعه ارائه می شود.در حقیقت آموزش فرهنگی نحوه زیستن در محیط زیست فرهنگی و انطباق با فرایندهای توسعه فرهنگی را به تمامی نیروهای انسانی جامعه می آموزد(Khabazi Ravandi &et al., 2013: 27).
ترویج فرهنگی نوعی سازکار عملی است که در طی آن فعالیت های فرهنگی متناسب با فرایند توسعه فرهنگی،در سطح جامعه اشاعه می یابد.به طور کلی ترویج در برگیرنده هر چیزی است که موجبات دست یابی فرد یا گروه را به زندگی فعال تر و خلاق تر فراهم آورد و باعث شود که قدرت انطباق،قدرت برقراری ارتباط با دیگران،قدرت شرکت در زندگی اجتماعی و شخصیت و استقلال فرد رشد یابد.ترویج در هر شکلی که باشد(اقتصادی،سیاسی،اجتماعی،فرهنگی)با سه مفهوم ارتباط،انطباق و مشارکت سروکار دارد.نشان دادن نحوه برخورد مردم با تکنولوژی،نحوه از بین رفتن شکاف میان فرهنگ های مختلف،ارتباط دادن دیگران،ترتیب دادن مشارکت مردم و نظایر آن از جمله کارکرد های ترویج محسوب می شود.ترویج فرهنگی نیز،به عنوان یک ساز و کار عملی،به معنای برقراری ارتباط فرهنگی افراد با یکدیگر و با نهادها و سازمان های فرهنگی؛انطباق افراد با فعالیت های فرهنگی؛و ترتیب دادن مشارکت فرهنگی مردم،گروه ها و سازمان ها در فرایند توسعه فرهنگی است Avredeh & Elmi,2010:57)).
با توجه به اهمیت آموزش و ترویج فرهنگی،هر نوع مدیریت فرهنگی به گونه ای با این دو مقوله سر و کار دارد.تحقق اهداف توسعه فرهنگی در یک جامعه نیز در گرو استفاده مدیریت فرهنگی آن جامعه از این دو ابزار فرهنگی است.و بالاخره منظور از طرح مفهوم کلیدی پیرامونی اقتصاد فرهنگی،توجه دادن به پیوند ضروری و ناگسستنی میان ابعاد اقتصادی توسعه فرهنگی و ابعاد توسعه اقتصادی در فرایند توسعه فرهنگی است،اقتصاد فرهنگی به نوعی کاربرد مفاهیم،ملاحظات و رهیافت های نظری اقتصادی و شیوه اجرایی اقتصادی در فعالیت ها،تولیدات و خدمات فرهنگی است.اقتصاد فرهنگی توجه به ابعاد کمی فعالیت های فرهنگی است.اقتصاد فرهنگی در فرایند طیف وسیعی از مفاهیم ،شیوه های اجرایی و ملاحظات نظری را در بر می گیرد.نظیر؛تولید کالاهای فرهنگی،عرضه خدمات فرهنگی،صنایع و بنگاه های فرهنگی،یارانه های فرهنگی،سرمایه گذاری فرهنگی،هزینه های فرهنگی،مصرف،توزیع و مبادله کالاها و خدمات فرهنگی،تورم فرهنگی،بودجه های فرهنگی،آمارهای فرهنگی،حسابداری فرهنگی،تحلیل اقتصادی هزینه،منفعت فرآورده های فرهنگی و مانند آن.با توجه به اهمیت مقوله اقتصاد فرهنگی،در صورت به کارگیری رهیافت های نظری و شیوه های اجرایی اقتصاد فرهنگی از سوی مدیریت فرهنگی جامعه،می توان به پیشبرد اهداف توسعه فرهنگی و تحقق مشارکت فرهنگی بسیار امیدوار بود.نمونه عینی و عملی آن،جلب نمودن نظر مدیریت های فرهنگی جوامع به تخصیص بودجه های فرهنگی متناسب،انجام سرمایه گذاری های فرهنگی لازم و اعطای یارانه های فرهنگی به کالاهای فرهنگی اساسی مانند کتاب،فلیم ،مطبوعات و غیره است که برای تحقق اهداف توسعه فرهنگی و جلب مشارکت فرهنگی مطلوب افراد جامعه بسیار ضروری است(آوریده و علمی،1389: 60).اینک می توان الگوی تحلیل مفاهیم کلیدی پیرامونی مشارکت فرهنگی به صورت زیر تشریح کرد.همان گونه که ملاحظه می شود و پیش از این به تفصیل توضیح داده شد،فضای مفهومی مشارکت فرهنگی(و ماهیت مفهومی مشارکت فرهنگی) در درجه اول وابستگی تنگاتنگی به مفهوم کلیدی توسعه فرهنگی دارد.در درجه بعد،7مفهوم کلیدی پیرامونی در فضای مفهومی مشارکت فرهنگی-توسعه فرهنگی قرار می گیرند.این مفاهیم پیرامونی عبارتند از: 1-مدیریت فرهنگی2-برنامه ریزی فرهنگی3-سیاست فرهنگی4-اقتصاد فرهنگی5-حقوق فرهنگی6-آموزش فرهنگی7-ترویج فرهنگی.ماهیت پدیداری مشارکت فرهنگی- توسعه فرهنگی نیز در عمل و اقدامات اجرایی،از چنین فضایی برخودار است.به عبارت دقیق تر،تحقق عینی مشارکت فرهنگی- توسعه فرهنگی وابستگی شدیدی به اقدامات فرهنگی در زمینه های مدیریت،سیاست گذاری،برنامه ریزی،آموزش،ترویج،اقتصاد و حقوق فرهنگی دارد(Khabazi Ravandi & et al., 2013: 32).
مدل مفهومی پژوهش
فرضیه ها
1- ارزش های فردی شهروندان منطقه 5 شهرداری تهران بالاتر از میانگین است.
2- مشارکت فرهنگی در شهروندان منطقه 5 شهرداری تهران بالاتر از میانگین است.
3-بین ارزش های فردی با مشارکت فرهنگی در شهروندان منطقه 5 شهرداری تهران رابطه وجود دارد.
4-بین ابعاد ارزش های فردی (قدرت، پیشرفت،لذت جویی، انگیگختی، خودرهنمودی، جهان شمول نگری، خیرخواهی،سنت، همنوایی و ایمنی) با مشارکت فرهنگی در شهروندان منطقه 5 شهرداری تهران رابطه وجود دارد.
روش پژوهش
پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظرنحوه گردآوری داده ها توصيفي از نوع همبستگي می باشد. جامعه آماری در پژوهش حاضر طبق استخراج از شهرداری منطقه 5 تهران ، شامل کلیه کلیه شهروندان بالای 18 سال منطقه5 شهرداری تهران به تعداد 659203 نفر می باشد در سال 1396است. که با احتساب حجم نمونه از فرمول کوکران،384نفر برآورد شده است. در این پژوهش از روش نمونه گیری طبقه ای متناسب استفاده شده است. یعني شهروندان منطقه5 شهرداری تهران)جامعۀ آماری پژوهش) ابتدا برحسب ناحیه به طبقه هاي هفت گانه تقسيم شدند و حجم نمونۀ متناسب با هر طبقه (ناحیه) تعيين شد سپس حجم نمونۀ تعيين شده براي هر ناحیه نيز به طور متناسب و برحسب جنس به دو طبقۀ زن و مرد تقسیم و در پایان پرسش نامه ها به صورت تصادفي ساده بين هركدام از گروه هاي شهروندی توزیع شد
جدول(1)حجم نمونه آماری متناسب با منطقه5شهرداری تهران
ناحیه های جامعه آماری | جمعیت | حجم نمونه منطقه |
ناحیه1 ناحیه2 ناحیه3 ناحیه4 ناحیه5 ناحیه6 ناحیه7 کل | 51953 38048 170037 95995 97285 72092 133793 659203 | 30 22 100 55 55 40 82 384 |
جهت گرد آوری داده ها در این پژوهش براي سنجش مشارکت فرهنگی از پرسش نامه های استانداردمشارکت فرهنگی یونسکو(2006)، این پرسش نامه شامل47سوال بودسنجیده شد و براي سنجش ارزش های فردی از پرسشنامه استاندارد ارزش های فردی شوارتز(1992) ، این پرسش نامه شامل57سوال بودسنجیده شد.روایی پرسش نامه ها:الف :روایی محتوا:بدين منظور محقق پس از ساخت پرسشنامه آن را در اختيار 10 نفر از صاحبنظران و اساتيد حوزه فرهنگ قرار داد و مورد تایید قرار گرفتب :روایی صوری:روایی در اصل به صحت و درستی اندازهگیری محقق برمیگردد. برای افزایش روایی پرسشنامه، ابتدا 30 پرسشنامه بین تعدادی از مخاطبان در جامعه آماری توزیع و کلیهی ابهامات افراد جامعه آماری در رابطه با سئوالات مشخص شد. بدین ترتیب تعدادی از سئوالات، حذف و تعداد دیگری جایگزین آن شد و در نهایت پس از شفاف شدن نقاط ضعف و قوت سئوالات، پرسشنامه نهایی و توزیع گردید.ج :روایی سازهاعتبار عاملي پرسشنامه برای بررسی اعتبار عاملی پرسشنامه های بکار رفته از دو روش تحلیل عاملی تائیدی و اکتشافی در پژوهش حاضر استفاده گردید. پایایی پرسش نامه هابدين منظور يک نمونه اوليه شامل 30 پرسشنامه پيش آزمون گرديد و سپس با استفاده از داده‌هاي به دست آمده از اين پرسشنامه‌ها و به کمک نرم‌افزار آماري22 SPSS ميزان ضريب اعتماد با روش آلفاي کرونباخ محاسبه شد که عدد بدست آمده برای هر ابزار بدین شرح می باشد. برای کل پرسش نامه های استانداردمشارکت فرهنگی یونسکو(2006)، 933/0 و خرده مقیاس (صوتی و تصویری،کتاب و نشریات،میراث فرهنگی، زبان ،هنرهای آیینی ونمایشی،فعالیت های ورزشی،فعالیت مرتبط با حوزه سنت گراییها،هنرهای بصری،کتابخانه) درپژوهش حاضر به ترتیب برابر با 856/0،515/0،811/0، 513/0،536/0،526/0،844/0،846/0 و 895/0به دست آمد و برای کل پرسش نامه ارزش های فردی شوارتز(1992) 951/0 و خرده مقیاس (قدرت، پیشرفت، لذت، انگیختگی، خود رهبری ، جهانی بودن ، خیر خواهی ، ارزش سنت گرایی ، همرنگی و امنیت ) درپژوهش حاضر به ترتیب برابر با 852/0، 854/0 ،865/0،918/0،895/0،915/0 ،916/0،545/0 و884/0 بدست آمد .
یافته های پژوهش
آمار توصیفی پژوهش
ویژگی‌های اجتماعی - جمعیتی پاسخ‌گویان
جدول 1 توزیع داده‌های مربوط به ویژگی‌های اجتماعی - جمعیتی پاسخ‌گویان را نشان می‌دهد.
جدول 2- توزیع پاسخ‌گویان برحسب ویژگی‌های اجتماعی – جمعیتی
| جنسیت | گروه‌های سنی | وضعیت تأهل | |||||||||||||||||||||
| مرد | زن | زیر 20سال | 20-24 | 25-29 | 30-34 | 35-39 | 40-44 | 45-49 | 50-54 | بالای 55سال | مجرد | متأهل | |||||||||||
فراوانی | 200 | 184 | 14 | 50 | 50 | 50 | 50 | 50 | 50 | 50 | 20 | 184 | 200 | |||||||||||
درصد | 52 | 48 | 7/3 | 13 | 13 | 13 | 13 | 13 | 13 | 13 | 3/5 | 48 | 52 | |||||||||||
| مقطع تحصیلی | پایگاه اقتصادی - اجتماعی | وضعیت اشتغال
| |||||||||||||||||||||
| دیپلم | کارشناسی | ارشد | دکتری | پایین | متوسط | بالا | شاغل | بیکار | |||||||||||||||
فراوانی | 70 | 200 | 100 | 14 | 14 | 200 | 170 | 250 | 134 | |||||||||||||||
درصد | 3/18 | 52 | 26 | 7/3 | 7/3 | 52 | 3/44 | 65 | 35 | |||||||||||||||
آمار استنباطی پژوهش
در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و استنتاج از آنها از آزمون t تعیین ارزش های فردی و مشارکت فرهنگی شهروندان و آزمون همبستگی (تبیین رابطه بین ارزش های فردی با مشارکت فرهنگی) استفاده شده است. در این بخش ابتدا فرضیات پژوهش مورد آزمون قرار گرفته (جدول‌های 1 و 2 نتایج آزمون فرضیات 1 و 2 و جدول 3 نیز نتایج مربوط به آزمون فرضیات 3 تا 10 را نشان می‌دهد) و در ادامه نتایج تحلیل رگرسیونی پیشبینی مشارکت فرهنگی شهروندان با توجه به ارزش های فردی آنان آمده است (جدول 4 )نتایج تحلیل رگرسیون را نشان می‌دهد.
فرضیه 1- ارزش های فردی شهروندان منطقه 5شهرداری تهران بالاتر از میانگین است.
برای سنجش دیدگاه ارزش های فردی شهروندان منطقه5 شهرداری تهران ده متغیر در نظر گرفته و نمره معیار نیز از طریق محاسبه نمره متوسط در هر متغیر به دست آمد (جدول 1)، نتایج نشان می‌دهد که میانگین نمره کلی ارزش های فردی شهروندان 06/70 است که از میزان متوسط نمره معیار 48 بالاتر و این مقدار معنادار است. ضمناً نتایج نشان می‌دهد، با وجودی که میانگین کلیه ارزش های فردی شهروندان بالاتر از میانگین است و فرضیه 1 تأیید می‌شود، اما میانگین ارزش خود رهنمودی و ارزش انگیختگی در شهروندان نسبت به ارزشهای دیگر بالاتر است و از اهمیت بیشتری برای دانشجویان برخوردار است، علاوه بر این چون امتیازات ده بعد به یکدیگر نزدیک هستند، نشان‌دهنده این است که شهروندان افرادی کامل و جامع هستند.
فرضیه 2- مشارکت فرهنگی شهروندان منطقه 5شهرداری تهران بالاتر از میانگین است.
برای سنجش مشارکت فرهنگی شهروندان منطقه 5شهرداری نه متغیر در نظر گرفته و نمره معیار نیز از طریق محاسبه نمره متوسط در هر متغیر به دست آمد (جدول 2)، نتایج نشان می‌دهد با وجودی که میانگین نمره کلی مشارکت فرهنگی شهروندان منطقه 5شهرداری 24/30 است که از میزان متوسط نمره معیار 21 بالاتر و این مقدار معنادار است، اما مؤلفه‌های هنرهای بصری و هنرهای آیینی ونمایشی در شهروندان منطقه 5شهرداری پایین‌تر از میانگین است، بنابراین فرضیه 2 با توجه به دو مؤلفه مذکور رد می‌شود اما با توجه به این که میانگین مؤلفه‌های دیگر بالاتر از میانگین شده و همچنین از آن‌جایی که میانگین نمره مشارکت فرهنگی شهروندان بالاتر از میانگین شده است، تأیید می‌شود.
جدول 3- نتایج آزمون t ارزش های فردی
متغیر | میانگین | تعداد | نمره معیار | t | درجه آزادی | معنی‌داری | وضعیت |
دیدگاه ارزش های فردی (نمره کلی) | 05/75 | 384 | 66 | 33/127 | 350 | 000/0 | بالا |
ارزش قدرت | 33/8 | 384 | 8 | 33/90 | 350 | 000/0 | بالا |
ارزش پیشرفت | 21/8 | 384 | 8 | 23/91 | 350 | 000/0 | بالا |
ارزش لذت جویی | 56/8 | 384 | 8 | 41/93 | 350 | 000/0 | بالا |
ارزش انگیختگی | 77/8 | 384 | 8 | 45/95 | 350 | 000/0 | بالا |
ارزش خود رهنمودی | 93/8 | 384 | 8 | 50/95 | 350 | 000/0 | بالا |
ارزش جهان شمول نگری | 67/8 | 384 | 8 | 22/94 | 350 | 000/0 | بالا |
ارزش خیر خواهی | 88/8 | 384 | 8 | 73/92 | 350 | 000/0 | بالا |
ارزش سنت | 11/8 | 384 | 8 | 27/90 | 350 | 000/0 | بالا |
ارزش همنوایی | 48/8 | 384 | 8 | 58/93 | 350 | 000/0 | بالا |
ارزش ایمنی | 45/8 | 384 | 8 | 72/93 | 350 | 000/0 | بالا |
جدول 4- نتایج آزمون t مشارکت فرهنگی
متغیر | میانگین | تعداد | نمره معیار | t | درجه آزادی | معنی‌داری | وضعیت |
مشارکت فرهنگی (نمره کلی) | 44/40 | 384 | 44 | 55/122 | 320 | 000/0 | بالا |
بعد صوتی و تصویری | 15/4 | 384 | 5 | 80/77 | 320 | 000/0 | بالا |
بعد هنرهای بصری | 16/2 | 384 | 5 | 55/63 | 320 | 444/0 | پائین |
بعد میراث فرهنگی | 10/4 | 384 | 5 | 50/73 | 320 | 000/0 | بالا |
بعد زبان | 22/4 | 384 | 5 | 70/61 | 320 | 000/0 | بالا |
بعد فعالیت های ورزشی | 92/4 | 384 | 5 | 22/53 | 320 | 000/0 | بالا |
بعد هنرهای آیینی ونمایشی | 00/2 | 384 | 5 | 44/57 | 320 | 415/0 | پائین |
بعد فعالیت مرتبط با حوزه سنتها | 67/3 | 384 | 5 | 55/68 | 320 | 000/0 | بالا |
بعد کتاب و نشریات | 33/4 | 384 | 5 | 45/68 | 320 | 000/0 | بالا |
بعد کتابخانه | 44/3 | 384 | 5 | 44/68 | 320 | 000/0 | بالا |
فرضیه3- بین ارزش های فردی با مشارکت فرهنگی در شهروندان منطقه 5شهرداری تهران رابطه وجود دارد.
جدول شماره 5: نتایج آزمون همبستگی
| ارزش های فردی |
| |
|---|---|---|---|
مشارکت فرهنگی | ضریب همبستگی پیرسون | 583/0 |
|
مقدار معنا داری | 000/0 |
| |
تعداد | 384 |
| |
05/0>p
با توجه به خروجی نرم افزار اس پی اس اس مقدار معناداری به منظور بررسی ارزش های فردی با مشارکت فرهنگی شهروندان کمتر از 05/0 می باشد. لذا ارزش های فردی با مشارکت فرهنگی شهروندان رابطه داشته و میزان رابطه برابر 583/0 می باشد. با توجه به این که ضریب همبستگی مثبت است می توان نتیجه گرفت هر چه بر میزان ارزش های فردی در منطقه5شهرداری تهران افزایش یابد میزان مشارکت فرهنگی شهروندان افزایش می یابد.
فرضیه4- بین ابعاد ارزش های فردی (قدرت، پیشرفت،لذت جویی، انگیگختی، خودرهنمودی، جهان شمول نگری، خیرخواهی،سنت، همنوایی و ایمنی) با مشارکت فرهنگی در شهروندان منطقه 5شهرداری تهران رابطه وجود دارد.
جدول 6- نتایج آزمون همبستگی بین متغیرها
متغیر پیش‌بین | متغیر ملاک | ضریب همبستگی | معنی‌داری | نتیجه |
ارزشی قدرت | مشارکت فرهنگی | 57/ | 000/ | تأیید فرضیه |
ارزش پیشرفت | مشارکت فرهنگی | 43/ | 000/ | تأیید فرضیه |
ارزش لذت جویی | مشارکت فرهنگی | 11/ | 088/ | رد فرضیه |
ارزش انگیختگی | مشارکت فرهنگی | 55/ | 000/ | تأیید فرضیه |
ارزش خود رهنمودی | مشارکت فرهنگی | 12/ | 077/ | رد فرضیه |
ارزش جهان شمول نگری | مشارکت فرهنگی | 51/ | 000/ | تأیید فرضیه |
ارزش خیر خواهی | مشارکت فرهنگی | 47/ | 000/ | تأیید فرضیه |
ارزش سنت | مشارکت فرهنگی | 49/ | 000/ | تأیید فرضیه |
ارزش همنوایی | مشارکت فرهنگی | 52/ | 000/ | تأیید فرضیه |
ارزش ایمنی | مشارکت فرهنگی | 44/ | 000/ | تأیید فرضیه |
بین مولفه های ارزشهای فردی (قدرت، پیشرفت، انگیگختی، جهان شمول نگری، خیرخواهی،سنت، همنوایی و ایمنی) با مشارکت فرهنگی در شهروندان منطقه 5شهرداری تهران رابطه معنی‌داری وجود دارد. ضریب همبستگی مولفه ها به ترتیب 57/،43/،55/،51/،47،49/،52/ و44/و سطح معنی‌داری (000/0) به دست آمده نشان‌دهنده رابطه معنی‌دار میان متغیرها در سطح 01/ و 05/ است و همچنین بین مولفه های ارزشهای فردی (لذت جویی و خود رهنمودی) شهروندان با مشارکت فرهنگی آنان رابطه معنی‌داری وجود ندارد .
بحث و نتیجه گیری پیرامون فرضیه های پژوهش
مشارکت فرهنگی از مفاهیم با اهمیت و از نیازها و ضرورت‌های پایه‌ای فرد و جامعه تلقی می‌شود و فقدان آن، پیامدهای خطر ناکی به دنبال دارد. این پژوهش که با هدف بررسی رابطه میان ارزش های فردی با مشارکت فرهنگی انجام شده است به دنبال این بود تا نقش یکی از عوامل مهم فرهنگی (ارزش های فردی) را با میزان مشارکت فرهنگی شهروندان مورد بررسی قرار دهد. بر این اساس فرضیه مورد آزمون قرار گرفت، که نتایج آن به شرح زیر است:در رابطه با فرضیه اول و دوم نتایج نشان داد که میانگین نمره کلی ارزش های فردی شهروندان از میزان متوسط نمره معیار بالاتر و از میان ارزشهای مطرح شده، میانگین ارزش خودرهنمودی شهروندان نسبت به ارزشهای دیگر بالاتر است. همچنین نتایج نشان داد که میانگین نمره کلی مشارکت فرهنگی شهروندان از میزان متوسط نمره معیار بالاتر و از میان مؤلفه‌های مشارکت فرهنگی شهروندان بعد صوتی و تصویری نسبت به ابعاد دیگر میانگین بالاتری دارند.
در رابطه با فرضیه سوم نتایج نشان داد که بین ارزشهای فردی شهروندان منطقه 5شهرداری با مشارکت فرهنگی آنان رابطه معنی‌داری وجود دارد، نتایج این پژوهش با نتایج حاصل از پژوهشات آوریده و علمی(1389) مبنی بر اینکه متغییر های احساس تعلق اجتماعی و عضویت در تشکل ها و نهاد های اجتماعی و فرهنگی رابطه معنا داری داشته و همچنین با پژوهش آخوندی و.محلاتیان (1395)مبنی بر اینکه مشارکت دینی با متغیرهای ارزش های دینی، استفاده از رسانه های جمعی، پایگاه اقتصادی- اجتماعی خانواده و اعتماد اجتماعی رابطه معنی داری داشت و همچنین پژوهش امیر احمدی و همکاران(1395) مبنی بر اینکه که سرمایه فرهنگی و به ویژه سرمایه اجتماعی بر مشارکت ساکنان در پروژه های نوسازی تأثیر مثبت داشت. شاخص تعهد اجتماعی، حس همیاری و انسجام اجتماعی بیشترین تأثیر را بر کنش مشارکتی ساکنین داشت. و همچنین پژوهش مویدفر و همکاران(1393)مبنی بر اینکه بین مشارکت فرهنگی شهروندان در برنامه ریزی شهری و توسعه پایدار شهری رابطه معنا داری مثبت وجود داشت و همچنین پژوهش باقری بنجار و رحیمی(1391) مبنی بر اینکه احساس تعلق اجتماعي شـهروندان بـا مشـاركت اجتمـاعي،مشـاركت فرهنگـي و مشاركت سياسي رابطه معنادار و مثبت داشت و موضوع این پژوهش به طور غیرمستقیم رابطه داشته است.همخوانی غیر مستقیم داشته و هم جهت است و نتایج آنها را تأیید می‌کند. در تبیین و تفسیر یافته این بخش می توان گفت که ارزش های فردی که در بین شهروندان منطقه 5 شهرداری تهران منطبق بر ارزش های استوار است که این ارزش ها متضمن مشارکت فرهنگی آنان در جامعه مورد نظر است ابعاد ارزش های فردی در این پژوهش که شامل (ارزش قدرت، ارزش پیشرفت، ارزش لذت، ارزش انگیختگی، ارزش خود رهنمودی ، ارزش جهانی بودن ، ارزش خیر خواهی ، ارزش سنت گرایی ، ارزش همنوایی و ارزش ایمنی) هستند به طوری در میان شهروندان منطقه 5 شهرداری تهران تبیین و نهادینه شده اند که باعث رقبت و انگیزه آنان برای میزان مشارکت فرهنگی ،یعنی شرکت دوطلبانه،ارادی و آگاهانه افراد،گروه ها و سازمان های تشکیل دهنده یک جامعه در ابعاد گوناگون زندگی فرهنگی آن جامعه به منظور گسترش توسعه پایدار،متوازن و همه جانبه زندگی فرهنگی شده است. از آنجا که ارزش های فردی در میان شهروندان منطقه 5 شهرداری تهران تعیین کننده جنبه های مختلف سبک زندگی آنان است و اهمیت میزان ابعاد ارزش های فردی در بین آنان امری مهم است سبک زندگی آنان طوری شکل یافته که این ارزش های فردی منجر به مشارکت آنان در فعالیت های فرهنگی و هنری در منطقه آنان شده است و آنان به این باور رسیده اند که مشارکت فرهنگی آنان در منطقه باعث ایجاد بستری برای رسیدن به ارزش های فردی مورد نظر خود فراهم می کند و ابعاد مشارکت فرهنگی که شامل(صوتی و تصویری،کتاب و نشریات،میراث فرهنگی، زبان ،هنرهای آیینی ونمایشی،فعالیت های ورزشی،فعالیت مرتبط با حوزه سنت گرایی ها،هنرهای بصری،کتابخانه) باعث ایجاد شکل گیری و روند تحقق این ارزش ها در آن منطقه شده و این ارزش ها باعث ایجاد بستری مناسب برای نهادینه شدن ابعاد مشارکت فرهنگی در آنجا خواهد شد. ارزش قدرت که دستیابی به مقام و پرستیژ اجتماعی و کنترل یا تسط بر دیگران و منابع است،تعریف این گونه انگیزشی است.ارزش های مرتبط با این موضوع شامل قدرت اجتماعی،توانگری،اقتدار،حفظ تصویر عمومی و شناخت اجتماعی است که ایجاد این گونه موقعیت ها در بین شهروندان منطقه5 شهرداری تهران مستلزم مشارکت در فعالیت فرهنگی و مشارکت فرهنگی است و با رفتن و مشارکت کردن در امور فرهنگی ، هنری و ورزشی از جمله کتاب و کتابخانه،هنرهای بصری و نمایشی و حوزه سنت گرایی ها و میراث فرهنگی و رسانه های جمعی این موقعیت ها در نزد شهروندان منطقه5 شهرداری تهران بدست آورد و حفظ می شود. و همچنین ارزش پیشرفت که اشاره به موفقیت شخصی،از طریق شرح قابلیت ها راجع به استانداردهای اجتماعی که افراد رعایت می کنند.ارزش های مرتبط با این موضوع شامل بلند پروازی،نفوذ،قابلیت(توانایی)،موفقیت،هوش و عزت نفس(مناعت طبع)می باشد زمانی محقق خواهد شد که شهروندان منطقه 5 شهرداری تهران در بین مردم و اجتماع باشند و این امر زمانی محقق خواهد شد که شهروندان به میزان مشارکت فرهنگی خود توجه کنند تا این امر محقق گردد و این کار زمانی بیشتر محقق خواهد شد که شهروندان از این توانایی،هوش و قابلیت در مشارکت فرهنگی و دیگر انواع مشارکت استفاده کنند و اگر مشارکت و بخصوص مشارکت فرهنگی در نزد شهروندان از اهمیت لازم برخوردار نباشد ارزش پیشرفت با توجه به موارد بالا دیگر معنی و مفهوم خاصی نخواهد داشت و شهروندان ارتباط ارزش پیشرفت را در گرو مولفه های مشارکت فرهنگی (صوتی و تصویری،کتاب و نشریات،میراث فرهنگی، زبان ،هنرهای آیینی ونمایشی،فعالیت های ورزشی،فعالیت مرتبط با حوزه سنت گراییها،هنرهای بصری،کتابخانه) می بینند. و همچنین ارزش انگیختگی شامل ارزش های نشات گرفته از پیش فرض،نیاز افراد و گروه ها برای تنوع و انگیختگی به منظور حفظ یک سطح ایده آل از فعالیت،یک زندگی مهیج انگیزاننده،زندگی متنوع و داشتن دیدگاهی جسورانه است و شهروندان منطقه5 شهرداری تهران برای رفع نیازهای افراد و گروه ها برای تنوع و انیختگی به منظور حفظ سطح ایده آل از فعالیت های فرهنگی در منطقه خود و ایجاد یک زندگی مهیج انگیزاننده،زندگی متنوع و داشتن دیدگاهی جسورانه در زندگی روزمره خود نیاز به شرکت و مشارکت در فعالیت های فرهنگی منطقه دارند و همین امر ارتباط بین ارزش انگیختگی با مولفه های مشارکت فرهنگی شامل(صوتی و تصویری،کتاب و نشریات،میراث فرهنگی، زبان ،هنرهای آیینی ونمایشی،فعالیت های ورزشی،فعالیت مرتبط با حوزه سنت گراییها،هنرهای بصری،کتابخانه) را تایید می کند.و همچنین ارزش خود رهبری شامل متغییر های مثل اندیشه و استقلال عمل در انتخاب کردن،ایجاد کردن،کاوش کردن(خلاقیت،آزادی،انتخاب شخصی اهداف،کنجکاوی و استقلال) است. و تحقق این متغییر های ارزش خود رهبری مستلزم مشارکت در امور فرهنگی ، هنری و ورزشی و غیره است و شهروندان منطقه5 شهرداری تهران برای رسیدن به اهداف خود مانند اندیشه و استقلال عمل در انتخاب کردن،ایجاد کردن،کاوش کردن(خلاقیت،آزادی،انتخاب شخصی اهداف،کنجکاوی و استقلال) لازم است که مولفه های مشارکت فرهنگی شامل(صوتی و تصویری،کتاب و نشریات،میراث فرهنگی، زبان ،هنرهای آیینی ونمایشی،فعالیت های ورزشی،فعالیت مرتبط با حوزه سنت گراییها،هنرهای بصری،کتابخانه) شرکت و فعالیت کند و این امر ارتباط بین ارزش خود رهبری با ابعاد مشارکت فرهنگی را تایید می کند. و هچنین ارزش جهانی بودن یک گونه انگیزشی به وسیله درک کردن،تقدیر،تحمل(مدارا کردن) و حمایت از رفاه دیگر افراد و طبیعت تعریف می شود.ارزش های مرتبط با این موضوع شامل برابری،سازش با طبیعت،خرد(معرفت)،جهانی زیبا،عدالت اجتماعی،روشنفکری(آزاد منشی)،حمایت از محیط و جهانی در صلح و آرامش است. شهروندان منطقه5 شهرداری تهران برای رسیدن به ارزش جهانی بودن باید با مولفه های مشارکت فرهنگی(صوتی و تصویری،کتاب و نشریات،میراث فرهنگی، زبان ،هنرهای آیینی ونمایشی،فعالیت های ورزشی،فعالیت مرتبط با حوزه سنت گراییها،هنرهای بصری،کتابخانه) در ارتباط باشند زیرا برای تحقق متغییر های مثل حمایت از رفاه دیگر افراد و طبیعت و برابری،سازش با طبیعت،خرد(معرفت)،جهانی زیبا،عدالت اجتماعی،روشنفکری(آزاد منشی)،حمایت از محیط و جهانی در صلح و آرامش در سطح منطقه و کشور و جهان باید میزان مشارکت فرهنگی خود را افزایش دهند تا به این متغییر های ارزش جهانی منطبق شوند چون این متغییر ها فقط در صورتی محقق خواهد شد که شهروندان در این گونه فعالیت های فرهنگی مشارکت کنند و این امر ارتباط بین ارزش جهانی بودن را با ابعاد مشارکت فرهنگی تایید می کند. و همچنین ارزش خیر خواهی در ارتباط با ارزش هایی مانند کمک کردن(به دیگران)،مسئولیت پذیری، بخشندگی،صداقت،وظیفه شناسی(وفاداری) ،قابلیت داشتن رشد محبت و دوستی خالصانه است. شهروندان منطقه5 شهرداری تهران برای دست یافتن به ارزش های مرتبط با ارزش خیر خواهی باید در معرض مولفه های مشارکت فرهنگی (صوتی و تصویری،کتاب و نشریات،میراث فرهنگی، زبان ،هنرهای آیینی ونمایشی،فعالیت های ورزشی،فعالیت مرتبط با حوزه سنت گراییها،هنرهای بصری،کتابخانه) قرار گیرند تا چنین ارزش های اهمیت پیدا کند در غیر این صورت تحقق چنین ارزش های بدون مشارکت معنایی خاصی ندارد و همین امر ارتباط این ارزش را با ابعاد مشارکت فرهنگی تایید می کند. و همچنین ارزش سنت گرایی منبعی از تعهد و پذیرش،رسوم و آرمان ها که به وسیله فرهنگ فردی یا آیین(مذهب)القا و ترویج شده است. ارزش های مرتبط با این موضوع شامل سنت گرایی،پرستش،پذیرش سرنوشت در زندگی،فروتنی و اعتدال(میانه روی)می باشد. شهروندان منطقه5 شهرداری تهران برای تعهد و پذیرش،رسوم و آرمان ها که به وسیله فرهنگ فردی یا آیین(مذهب)در منطقه خود لازم است که در مشارکت های فرهنگی شرکت فعالانه داشته باشند تا ارزش هایی همچون سنت گرایی،پرستش،پذیرش سرنوشت در زندگی،فروتنی و اعتدال(میانه روی) برای آنان در زندگی بسیار مهم است را ترویج داده تا افکار و عقاید منطقه زندگی خود را به افکار و عقاید خود نزدیک کرده تا با این همسویی به نتایج و اهداف مورد نظر خود برای توسعه منطقه خود که لازمه آن مشارکت فرهنگی افراد بوده دست یافته و باعث توسعه فرهنگی در این منطقه شوند و این امر رابطه بین ارزش سنت گرایی با ابعاد مشارکت فرهنگی را تایید می کند. و همچنین ارزش همرنگی، ممانعت از میل به عملی که احتمالاً بر خلاف یا باعث آسیب رساندن به دیگر افراد یا گروه های اجتماعی،نقض هنجارها و انتظارات می شود.ارزش های مرتبط با این موضوع شامل اطاعت(مطیع بودن)،خویشتن داری،ادب و احترام به والدین و بزرگترها است.شهروندان منطقه5 شهرداری تهران برای تحقق این گونه ارزش های همرنگی که ممانعت از میل به عملی که احتمالاً بر خلاف یا باعث آسیب رساندن به دیگر افراد یا گروه های اجتماعی،نقض هنجارها و انتظارات می شود باید با ابعاد مشارکت فرهنگی (صوتی و تصویری،کتاب و نشریات،میراث فرهنگی، زبان ،هنرهای آیینی ونمایشی،فعالیت های ورزشی،فعالیت مرتبط با حوزه سنت گراییها،هنرهای بصری،کتابخانه) ارتباط نزدیک داشته باشند تا ارزش های مانند اطاعت(مطیع بودن)،خویشتن داری،ادب و احترام به والدین و بزرگترها را در سطح منطقه خود نهادینه کنند تا این امر سبب شود ابعاد مشارکت فرهنگی برای ایجاد و حفظ این گونه ارزش ها در بین شهروندان منطقه 5 شهرداری تهران تلاش کنند. و همچنین ارزش ایمنی،هماهنگی و ثبات جامعه،رابطه ها و صیانت نفس،تعریف اهداف این گونه ارزشی هستند.ارزش های این موضوع شامل:امنیت در سطح ملی،محبت متقابل،امنیت خانواده،احساس تعلق کردن،نظم اجتماعی،سلامت و زندگی پاک است. شهروندان منطقه5 شهرداری تهران برای رسیدن به ارزش های مثل امنیت در سطح ملی،محبت متقابل،امنیت خانواده،احساس تعلق کردن،نظم اجتماعی،سلامت و زندگی پاک در سطح منطقه 5 شهرداری تهران با مشارکت فرهنگی در این منطقه و مشارکت در مولفه های مشارکت فرهنگی(صوتی و تصویری،کتاب و نشریات،میراث فرهنگی، زبان ،هنرهای آیینی ونمایشی،فعالیت های ورزشی،فعالیت مرتبط با حوزه سنت گراییها،هنرهای بصری،کتابخانه) باعث ایجاد و حفظ این گونه ارزش ها می شوند و این گونه ارزش ایمنی باعث ثبات و آرامش و امنیت در بین شهروندان منطقه5 شهرداری تهران می شود و شهروندان با افزایش مشارکت فرهنگی برای خود حفظ و نهادینه شدن این امر می شوند.
فهرست منابع
Alvesson. Mats )2002(“Understanding organizational culture”; London: Sage Publication.
Amir Ahmadi, Rahmatollah.Navakhsh, Mehrdad.Zanjani, Habibollah (2016) Investigating the Role of Social Cultural Capital on Citizens' Participation in the Renovation of Urban Decay Textures Case Study: Mashhad City. Pp123-143. (Persian(
Arizi, Hamid Reza Asgari, Azadeh Nouri, Abolghasem (2011). Unification of Nurses' Personal Values. Journal of Ethics in Science and Technology, Vol. 5, No. 1, pp. 1-8. . (Persian).
Avredeh, Sulmaz. Elmi, Mahmood (2010) Investigating Factors Affecting Social and Cultural Participation of Female Students of Payam-e-Noor University Case Study of Payam-e-Noor Center of Rasht. Journal of Woman and Family Studies, Volume 3, Number 9, pp. 35-52. (Persian(
Bennett,T(2005). Cultural Participation and Social Division. Paper presented to the IPPR workshop on Arts, Heritage and Civic Renewal.
Borowiecki,k. Castiglione,c(2012). Cultural Participation and Tourism Flows An Empirical Investigation of Italian Provinces. Discussion Papers on Business and Economics.No21,pp1-36.
Gilroy&,J. Emerson,E(2016). Australian indigenous children with low cognitive ability: Family and cultural participation.Research in Developmental Disabilities.Volume56,pp115-125.
Kazemi, Mahmood. Arizi, Hamid Reza (2011) The Relationship between Organizational Commitment and Employee Value System. Volume 3. No.7.75-55. . (Persian(
Khabazi Ravandi, Fatemeh Ganji, Mohammad Tamanifar, Mohammad Reza (2013) The Relationship between Spiritual Intelligence and Happiness with Cultural Participation among Students of Kashan University. Master of Science Degree in Educational Psychology, Kashan University.
Ganji, Mohammad Nazi, Mohsen Haidarian, Amin (1) Study of Social Factors Affecting Cultural Participation in University Space. Quarterly Journal of Applied Sociology, , Volume 71, Number 3, pp. 19-40. (Persian(
Lan, G. Ma , Z. Cao, J. Zhang, H. ) 2009( .A Comparison of Personal Values of Chinese Accounting Practitioners and Students. Journal of Business Ethics. 88. Pp.59-56.
Mohseni, Manouchehr and Jarallahi, Azra (2003). Social Participation in Iran, Tehran, Aaron Publications. . (Persian(
Moydfar, Saeedeh. Ghafourzadeh, Mojtaba Hosseini, Seyed Mostafa. Derakhshanfar, Saba (2014). Assessing the Role of Cultural Contributions in Sustainable Urban Development Case Study: Yazd City. National Conference on Sustainable Urban Architecture and Landscape. (Persian(
Narusis Joseph D (2015) . THE RELATIONSHIP BETWEEN INDIVDIUAL LEVELCULTURAL VALUES AND THE PERCEIVED EFFECTIVENESS OF AUTHENTIC LEADERSHIP. Published by ProQuest LLC (2015). Copyright in the Dissertation held by the Author. 589 East Eisenhower Parkway P.O. Box 1346. Ann Arbor, MI 48106 – 1346.
Niyazi, Mohammad (2004). Explaining the Obstacles to Social Citizen Participation in Kashan City, Doctoral dissertation, Department of Sociology, Faculty of Literature and Human Sciences, University of Tehran. . (Persian(
Pouriani, Mehdi (2006) Sociological Analysis of the Value System of the Islamic Religion. Journal of Islamic Sciences. Vol. 3, No. 12, p.25-55. (Persian(
Saeedi, Mohammad Reza (2003). An Introduction to Public Participation and NGOs, Tehran, samat Publications. (Persian(
Schwartz ,H. (2008). Values: Cultural and Individual. Available at: http://www .ccsr .ac.uk/qmss/seminars/2009-06-10/documents /Shalom _ Schwartz_1.pdf.
Schwartz ,H. (2008). Values: Cultural and Individual. Available at: http://www .ccsr .ac.uk/qmss/seminars/2009-06-10/documents /Shalom _ Schwartz_1.pdf.
Schwartz, S. H. (1992). “Universals in the content and structure of values:Theoretical advances and empirical tests in 20 countries.” Advances inexperimental social psychology, Vol. 24: 1- 65.
Schwartz, S. H., & Bardi, A. (2001). “Value hierarchies across cultures:
Taking a similarities perspective.” Journal of Cross-Cultural Psychology, 32:
268-290
Schwartz, S. H., Melech, G., Burgess, S., Harris, M., & Owens, V. (2001).
“Extending the cross-cultural validity of the theory of basic human values with
a different method of measurement.” Journal of Crosscultural Psychology, Vol.
32, No. 5: 519-542.
van Hek,M , Kraaykamp,G(2015). How do parents affect cultural participation of their children?:Testing hypotheses on the importance of parental example and active arental guidance.Poetics. Volume52,pp124-138.
Investigating the relationship between individual values and cultural participation in citizens of District 5 of Tehran Municipality
Abstract
Values and value systems on the one hand affect other areas of culture and society, and on the other hand affect the quality of human life and how to behave and relationships with others; in other words, human behavior directly It is influenced by the system of values and moral principles to which they adhere, and one of the most important components of cultural development is cultural participation, which has received much attention in recent years. This study examined the relationship between individual values and cultural participation in citizens of District 5 of Tehran Municipality. The research method was applied in terms of purpose and descriptive-correlational in terms of data collection. The research instruments were the standard UNESCO Cultural Participation Questionnaire and the Schwartz Individual Values Standard Questionnaire, which were distributed among 384 respondents based on appropriate validity and reliability and through stratified sampling method appropriate to the volume. Individuals have a significant positive relationship with cultural participation (p <0.05). The results also showed that the dimensions of individual values (power, progress, hedonism, arousal, self-direction, universalism, benevolence, traditionalism, compliance and safety) with the dimensions of cultural participation (audio and video, books and publications, cultural heritage, Language, ritual and performing arts, sports activities, activities related to traditionalism, visual arts and library) had a significant relationship (p <0.05).
Keywords: Individual values, Cultural participation, District 5 of Tehran Municipality
[1] - Kant
2 - Alvesson
[3] - Morris
[4] 1- Value System
[5] - Rokeach
[6] - Participation
[7] - Cultural Participation
[8] - Gilroy& Emerson
[9] - Narusis
[10] - Lietz & Matthews
[11] - Gilroy& Emerson
[12] - Narusis
[13] - van Hek & Kraaykamp
[14] - Borowiecki& Castiglione
[15] -Benevolence
[16] -Tradition
[17] -Conformity
[18] -Security
[19] -Power
[20] -Achievement
[21] -Stimulation
[22] -Hedonism
[23] -Self- direction
[24] -Universalism
