توانمند سازی بافت های ناکارآمد شهری در راستای توسعه پایدار کلان شهر تبریز از منظر جامعه شناسی شهر
الموضوعات :
فرزانه یزدانخواه
1
,
حسن احمدزاده
2
,
بشیر بیگ بابایی
3
,
علی پناهی
4
1 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
2 - استادیار، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران ( نویسنده مسئول )
3 - استادیار، گروه جغرافیا،دانشکده علوم انسانی، واحد ملکان ، دانشگاه آزاد اسلامی، ملکان،ایران
4 - استادیار ، گروه جغرافیا،دانشکده علوم انسانی، واحد تبریز ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تبریز،ایران
الکلمات المفتاحية: توانمند سازی بافت های ناکارآمد شهری, توسعه پایدار کلان شهر تبریز, محلات تبریز,
ملخص المقالة :
کلان شهر تبریز ، با پدیده اسکان غیر رسمی و نقاط حاشیه نشین و ناکارامد شهری مواجه است . تحقیق حاضر با هدف توانمند سازی بافت های ناکارآمد شهری در راستای توسعه پایدار کلان شهر تبریز از منظر جامعه شناسی شهر به انجام رسید . چهار محلۀ ناکارآمد در سطح کلان شهر تبریز شامل محلات چوخورلار، قازان داغی، ملاحسین باغی و شمس آباد جهت نمونه یه شیوه تصادفی خوشه ای انتخاب شدند . ابزار گرد آوری اطلاعات ، پرسشنامه و از روش دلفی برای سنجش متغیرهای استخراج شده استفاده شد . نتایج بدست آمده ، حکایت از وجود مشکلات و نارضایتی هایی در محلات مورد مطالعه دارد. محلۀ چورخولار دارای کمترین رضایت مندی از اصلی ترین شاخص های توسعۀ شهری شامل پایداری شهری، تاب آوری شهری و حکمروایی اجتماعات محلی است. میانگین بدست آمده برای پرسشنامۀ پایداری شهری 01/2، پرسشنامۀ تاب آوری شهری 15/2 و حکمروایی اجتماعات شهری 05/2 است که کم ترین مقدار در بین محلات انتخابی است. پس از چورخولار، شمس آباد در متغیر پایداری شهری با میانگین 39/2، کم ترین میانگین را داراست و پس از آن محلۀ قازان داغی با 42/2 و ملاحسین باغی با 86/2 در رده های بعدی قرار دارند.
- امان پور،سعید، حسینی امینی، حسن و عبادی، حسین (1398). تبیین مدیریت راهبردی بحران با رویکرد تابآوری شهری (مطالعه موردی: بافت فرسوده شهر اهواز)، نشریه جغرافیا و مخاطرات محیطی، تابستان، شماره 30، صص 183-209.
- پیری، عیسی و رضائیان، مهدی (1393). امکا ن سنجی توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی بر بنیان سیاست های دارایی مبنای توسعه اجتماعات محلّی مطالعه موردی؛ سکونتگاه های غیررسمی کلان شهر تبریز. فصلنامه مطالعات شهری، شماره دهم. صص 63-72.
- تقوایی، مسعود اعظم صفرآبادی(1392) توسعة پایدار شهری و برخی عوامل مؤثر بر آن(مورد مطالعه: شهر کرمانشاه) منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال سوم بهار 1392 شماره 6 .
- تقوایی، مسعود و حسینیخواه، حسین و علیزادۀ اصل، جبار (1394)، استراتژی توسعۀ شهری با تأکید بر توانمندکردن محلات شهری، مطالعۀ موردی: محلۀ اکبرآباد یزد. نشریه آمایش جغرافیایی فضا، بهار، شماره 15،صص 129-147.
- توکلی نیا،جمیله و شمس پویا،محمد کاظم (1396)،به سوی حکمروایی اجتماع محلی، کوششی در معرفی موضوعات و عرصه های کلیدی موردپژوهی: محله درکه، فصلنامه آمایش محیط ، تابستان، شماره 37، صص 195-216.
- خوش فر،غلام رضا، بارگاهی، رضا و کرمی ، شهاب(1392). سرمایه اجتماعی و پایداری شهری مطالعه موردی: شهر گرگان، فصلنامه مطالعات شهری، پاییز، شماره 8 ، صص 31-46.
- رهنما، محمد رحیم عزت الله مافی، روح الله اسدی(۱۳۸۹) تحلیل جایگاه حکمروایی خوب شهری در مشهد با الگوی SWOT نشریه جغرافیا و توسعه ناحیه ای، پیاپی ۱۵ ، ص ۱۹۷.
- سرور، رحیم (1393)، معرفی فرایندی جامع برای گزینش محلات در اولویت برنامه ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی؛ نمونه موردی: شهر گنبد کاووس، مدیریت شهری، بهار، شمارۀ 34، صص 59-76.
- شاطریان، محسن و کیانی سلمی، صدیقه(1395). بررسی و مقایسة ابعاد توانمندسازی در بین محلاّت شهری (مطالعة موردی: محلّة پشت مشهد بالا و محلّة طاهر و منصور شهر کاشان). نشریه مطالعات نواحی شهری، شماره 9، صص 63-86
- شماعی، علی؛ ملکان ، جواد و صادقی، پریسا(1393). راهبردهای توانمندسازی حاشیه نشینان شهری با استفاده از تکنیکQSPM (مطالعه موردی: شهرک شهدای سنقر). فصلنامه اطلاعات جغرافیایی، شماره 90 ، 25-40
- صفرآبادی، اعظم؛ مویدفر، سعیده؛ وارثی، حمیدرضا؛ بلاغی، رسول(1395). رویکردهای توانمندسازی مناطق حاشیه‌ای شهری مورد شناسی: سکونتگاه غیر رسمی حسن‌آباد یزد. جغرافیا و آمایش شهری منطقه ای ، شماره 19 صص : 217-230.
- فتح زاده، حیدر و زاهد زاهدانی، سعید(1394). برنامه ریزی راهبردی، به منظور توانمندسازی محلات حاشیه نشین (محلات حاشیه نشین سیلاب، احمدآباد و یانوق دره سی تبریز). دوفصلنامه پژوهش های جامعه شناسی معاصر، شماره 6، صص 61-88
- قرخلو، مهدی و میره، محمد(1388). توانمندسازی اجتماعی، راه حلی برای حاشیه نشینی. فصلنامه علوم اجتماعی (دانشگاه آزاد شوشتر). شماره 3، صص 111-126.
- مشکینی، ابوالفضل، تردست، زهرا(1398). اثرگذاری مشارکت در توانمند سازی سکونتگاه های مساله دار شهری(مطالعه موردی : محله بانبرز ایلام). فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی، شماره 1، صص 147-161
- مشکینی ابوالفضل؛ سجادی، ژیلا؛ دین دوست، جواد و تفکری، اکرم(1390). ساماندهی سکونتگاه های غیر رسمی با شیوه توانمندسازی (نمونه موردی باقرشهر - محله باباجعفری). فصلنامه تحقیقات جغرافیایی ، شماره 3 ، صص 123-144
- Adegun, O. (2017). Exploring Just Sustainability in Re-Blocking Intervention in a Johannesburg Informal Settlement. Journal of Asian and African Studies, vol. 53, 5: pp. 782-796
- Benna, U., Garba, S. (2016). Population Growth and Rapid Urbanization in the Developing
- Homler, H., & Dreschler, A. (2006). Empowering Urban Poor Communities through Integrated Vegetable Production in Allotment Gardens: The Case of Cagayan de Oro City, Philippines. Conference: International Workshop on Urban/Peri-Urban Agriculture in the Asian and Pacific Region, At Tagaytay City, Philippines.
- Ilcan, S., and Lacey, A. (2011). Governing the Poor: Exercises of Poverty Reduction, Practices of Global Aid. McGill-Queen's Press.
- Lim, Y., Edelenbos, J., and Gianoli, A. (2019). Identifying the results of smart city development: Findings from systematic literature review. Cities, Volume 95, Pages: 1-19
- Malaque, I., Bartsch, K., and Scriver, P. (2018). Thriving in the slums: progressive development and empowerment of the urban poor to achieve secure tenure in the Philippines. Architectural Science Review. Volume 61, Pages 313-318.
- Mitlin, D., and Satterthwaite, D. (2013). Empowering Squatter Citizen: Local Government, Civil Society and Urban Poverty Reduction. Third edition. EARTHSCAN press. London.
- OECD (2012). Poverty Reduction and Pro-Poor Growth the Role of Empowerment: The Role of empowerment. OECD.
- Pierre, J. (2014). Can Urban Regimes Travel in Time and Space? Urban Regime Theory, Urban Governance Theory, and Comparative Urban Politics, Urban Affairs Review, vol. 50, 6: pp. 864-889
- Scheyvens, R. (2020). Empowerment, International Encyclopedia of Human Geography (Second Edition), 2020, Pages 115-122
_||_
- Amanpoor,s,Hosainy Aminy ,H & Ebadi,H (2019). Explaining strategic crisis management with urban resilience approach (Case study: Worn texture of Ahvaz), Journal of Geography and Environmental Hazards, summer, No 30, PP 183-209.
- Peiry,E&R,M(2014). Feasibility study of empowering informal settlements based on asset policies based on local community development Case Study; Informal settlements of Tabriz metropolis. Quarterly Journal of Urban Studies, NO 10, PP 62-73.
- Tagvaey,M,SafarAbady,A(2013) Sustainable urban development and some factors affecting it(Case study: Kermanshah city) Urban sociological studies.Spring.NO 6.
- Tagvaey,M,Hosainykhah,H&Alizadeh Asl,J(2015), Urban development strategy with emphasis on empowering urban neighborhoods, Case study: Akbarabad neighborhood of Yazd. Journal of Spatial Planning, Spring, NO 15, PP 129-147.
- Tavakolinia,J&SHamspoya,MK(2017) Towards the governance of the local community, an attempt to introduce key issues and areas Case study: Darkeh neighborhood, Environmental Planning Quarterly, summer, NO 37,PP 195-216.
- KHoshfar,GR,Bargahi,R&Karami,SH(2012). Social capital and urban sustainability Case study: Gorgan city, Quarterly Journal of Urban Studies, Fall, NO 8, PP 31-46.
- Rahnema,M,Mafy,EA&Asady,RA(2010) Analysis of the position of good urban governance in Mashhad with the sowat model Journal of Geography and Regional Development, PP 197.
- Sarvar, Rahim (2014), Introduce a comprehensive process for selecting neighborhoods as a priority of the program for organizing and empowering informal settlements; Case study: Gonbad Kavous city, Urban Management, Spring, No. 34, pp. 59-76.
- Safarabadi, A, Moayedfar, S, Waresi, HR, Balaghi, Rasool (2016). Empowerment Approaches in Suburban Areas Case Study: Hassanabad Informal Settlement, Yazd, Geography and Regional Urban Planning, No. 19 pp.217-230.
- Fathzadeh, H,Zahed Zahedani, S,.(2015) Strategic planning, in order to empower marginalized neighborhoods (suburban neighborhoods of Silab, Ahmadabad and Yanouq Darrasy Tabriz). Bi-Quarterly Journal of Contemporary Sociological Research, No. 6, pp. 61-88.
- Garakhlo,M,Mireh,M(2009) Social empowerment, a solution to marginalization. (Social Science Quarterly Azad University, Shushtar Branch(. NO 3, PP 111-126.
- Meshkini A, Sajadi, J,Dindost, J,Tafakori, A,.(2011). Organizing informal settlements by empowerment method (case study of Baqershahr - Babajafari neighborhood). Geographical Research Quarterly, No. 3, pp. 123-148.
- Meshkini, A,Tardast, Z (2019). The Effect of Participation in Empowering Urban Problematic Settlements (Case Study: Banbarz Ilam Neighborhood). Journal of Human Settlement Planning Studies No. 1, pp. 147-161.
- Adegun, O. (2017). Exploring Just Sustainability in Re-Blocking Intervention in a Johannesburg Informal Settlement. Journal of Asian and African Studies, vol. 53, 5: pp. 782-796
- Benna, U., Garba, S. (2016). Population Growth and Rapid Urbanization in the Developing
- Homler, H., & Dreschler, A. (2006). Empowering Urban Poor Communities through Integrated Vegetable Production in Allotment Gardens: The Case of Cagayan de Oro City, Philippines. Conference: International Workshop on Urban/Peri-Urban Agriculture in the Asian and Pacific Region, At Tagaytay City, Philippines.
- Ilcan, S., and Lacey, A. (2011). Governing the Poor: Exercises of Poverty Reduction, Practices of Global Aid. McGill-Queen's Press.
- Lim, Y., Edelenbos, J., and Gianoli, A. (2019). Identifying the results of smart city development: Findings from systematic literature review. Cities, Volume 95, Pages: 1-19
- Malaque, I., Bartsch, K., and Scriver, P. (2018). Thriving in the slums: progressive development and empowerment of the urban poor to achieve secure tenure in the Philippines. Architectural Science Review. Volume 61, Pages 313-318.
- Mitlin, D., and Satterthwaite, D. (2013). Empowering Squatter Citizen: Local Government, Civil Society and Urban Poverty Reduction. Third edition. EARTHSCAN press. London.
- OECD (2012). Poverty Reduction and Pro-Poor Growth the Role of Empowerment: The Role of empowerment. OECD.
- Pierre, J. (2014). Can Urban Regimes Travel in Time and Space? Urban Regime Theory, Urban Governance Theory, and Comparative Urban Politics, Urban Affairs Review, vol. 50, 6: pp. 864-889
- Scheyvens, R. (2020). Empowerment, International Encyclopedia of Human Geography (Second Edition), 2020, Pages 115-122
