فرانظریه‌پردازی در علوم اجتماعی

الموضوعات :

عباس لطفی‌زاده ¹ (عضو هیات علمی گروه علوم‌ اجتماعی، دانشگاه پیام نور مرکز اهر. (نویسنده مسوول))
رضا ابراهیمی ² (دانشجوی کارشناسی ‌ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.)
اسلام ابراهیمی ³ (ارشناس‌ارشد مطالعات فرهنگی.)

تاريخ الإرسال : 03 السبت , جمادى الثانية, 1437 تاريخ التأكيد : 03 السبت , جمادى الثانية, 1437 تاريخ الإصدار : 11 الجمعة , شعبان, 1431

الکلمات المفتاحية: فراتحلیل, فرانظریه, فرانظریه‌پردازی, فراجامعه‌شناسی, بازاندیشی, نظریه‌ی اجتماعی,

ملخص المقالة :

مفهوم و فرانظریه‌پردازی در ادبیات علوم اجتماعی، تحت عناوین مختلفی هم چون فراجامعه‌شناسی، جامعه‌شناسی بازاندیشانه و جامعه‌شناسیِ جامعه‌شناسی ظهور پیدا کرده است. هدف این مقاله، معرفی و تحلیل فرانظریه‌پردازی جامعه‌شناختی است. این مقاله بر اساس مطالعه‌ی کارهای هواداران عمده‌ی فرانظریه و نیز بحث‌های انتقادی مخالفان آن تنظیم شده است. مقاله با بررسی تعاریف فرانظریه و سپس ارائه‌ی تعریفی مشخص از آن آغاز نموده، در ادامه به رابطه‌ی آن با مفهوم بازاندیشی پرداخته و در نهایت سودمندی‌های فرانظریه‌پردازی و هم چنین انتقادات وارده بر آن را مطرح می‌کند. بسیاری ازجامعه‌شناسان و نظریه‌پردازان بر لزوم پیشرفت و توسعه نظریه‌ی اجتماعی تأکید کرده‌اند. از آن جا که فرانظریه‌پردازی گام مؤثری در غنی‌تر ساختن نظریه‌ها است، بایستی به این حوزه توجه بیشتری معطوف گردد.

المصادر:

ریتزر، ج. (1374). نظریه‌ی جامعه‌شناسی در دوران معاصر. محسن ثلاثی. تهران: انتشارات علمی.

ریتزر، ج؛ داگلاس، گ. (1390). نظریه‌ی جامعه‌شناسی مدرن، خلیل میرزایی و دیگری، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.

مولکی، م. (1376). علم و جامعه‌شناسی معرفت. حسین کچویان، تهران: انتشارات نی.

Abrams, Dominic & Michael Hogg. (2004). “Metatheory: Lessons from social identity research”, Personality and Social Psychology Review, 8(2), 98-106.

Anchin, Jack, (2008). “Pursuing a unifying paradigm for psychotherapy: Tasks, dialectical considerations, and biopsychosocial systems metatheory”, Journal of PsychotherapyIntegration, 18(3), 310-349.

Barbesino, Paolo and Salvino Salvaggio. (1996). “How is a Sociology of sociological Knowledge possible?”, Social Science Information, 35(2), 341-362.

Bondas, Terese, & Elisabeth O. C. Hall. (2007). “Challenges in approaching metasynthesis research: qualitative health research” Qualitative Health Research, 17(1), 113-121.

Bonsu, S. K. (1998, August). “The relationship between customer satisfaction and economic performance of the firm: A metatheoretical review”, Paper presented at the AmericanMarketing Association, Conference Proceedings, Chicago.

Bourdieu, Pierre & Loic J. D. Wacquant. (1992). Invitation to Reflexive Sociology, Cambridge: Polity press.

Clarke, Richard. (2010). Metaphilosophy/Metatheory: Definitions. Retrieved January 18, 2010, from http://www.phillwebb.net/Topics/Metaphilosophy/MetaphilosophyDef.htm.

Colomy, Paul. (1991). Metatheorizing in a postpositivist frame. Sociological Perspectives, 34(3), 269-286.

Craig, Robert T. (2009). Metatheory. Retrieved January 19, 2009, fromhttp://sageereference.com/communicationtheory/Article_n244.html.

Dervin, Brenda. (1999). “On studying information seeking methodologically: The implications of connecting metatheory to method”, Information Processing & Management, 35(6), 727-750.

Downey, Geraldine et al. (1998). “The Self-Fulfilling Prophecy in Close Relationships: Rejection Sensitivity and Rejection by Romantic Partners”, Journal of Personality and Social Psychology, 75(2), 545-560.

Faust, David. (2005).” Why Paul Meehl will revolutionize the philosophy of science and why it should matter to psychologists”, Journal of Clinical Psychology, 61(10), 1355-1366.

Finfgeld, Deborah L. (2003). “Metasynthesis: The state of the art-so far”, Qualitative Health Research,13(7), 893-904.

Friedrichs, Robert. (Sep, 1971). “A sociology of Sociology”, The British Journal of Sociology, 22(3), 336-337.     

Furfey, Paul Hanly. (1953). The Scope and method of Sociology: A Metasociological Treatise, New York: Cooper Square.

Gadomski, Adam Maria. (2001). Meta-knowledge unified framework: The TOGA (Top-down Objectbased Goal-oriented Approach) perspective. Retrieved May 12, 2010, from http://erg4146.casaccia.enea.it/HID-server/Meta-know-1.htm.

Hoiman, Chan. (1993). “Some Metasociological Notes on the Sinicisation of Sociology”, International Sociology, 8(113).

Levine, Donald N. (Autumn, 1989). “Simmel as a Resource for Sociological Metatheory”, Sociological Theory, 7(2), 161-174.

Offer, John. (1996). “Sociological Theory and the Sociology of Scientific Knowledge: A reply to Steve Fuller”, Sociology, 30(1), 159-162.

Overton, Willis. (2007). “A coherent metatheory for dynamic systems: Relational organicismcontextualism”, Human Development, 50, 154-159.

Paterson, B., Thorne, S., Canam, C., & Jillings, C. (2001). Meta-study of qualitative health research: A practical guide to meta-analysis and meta-synthesis. London: Sage.

Ritzer, George. (1988). “Sociological Metatheory: A Defense of a Subfield by a Delineation of its Parameters”, Sociological Theory, Vol. 6, 187-200.

Ritzer, George. (1990). “Metatheorizing in Sociology”, Sociological Forum, 5(1), 3-15.

Ritzer, George. (1992). “The Legitimation and Institutionalization of Metatheorizing in Sociology”, Sociological Perspectives, 35(3), 543-550.

Ritzer, George. (2001). Explorations in social theory: From metatheorizing to rationalization, London: Sage.

Ritzer, George. (2009). Metatheory, Retrieved August, 24, 2009, from:

         www.sociologyencyclopedia.com.

Ritzer, George. (2010). Sociological Theory, New York: McGraw-Hill.

Turner, Jonathan. (1990). “The misuse and use of metatheory”, Sociological Forum, 5(1), 37-53.

Wallis, Steve. (2010). “Toward a Science of Metatheory”, Integral Review, July 2010, Vol. 6, No. 3.

Wikipedia. (2009). Metatheory. Retrieved July 7, 2009, from:

          http://en.wikipedia.org/wiki/Metatheorem.

Zhao, Shanyang. (2010). Metatheory, Retrieved January, 18, 2010, from:

          http://sageereference.com/socialtheory/Article_n193.htm.