جایگاه و خواستگاه نخبگان سیاسی و فکری در ایران میان دو انقلاب]از انقلاب مشروطه 1285تا انقلاب سال 1357 ه.ش[ و نقش حاکمیت]دربار[ در آن

الموضوعات :

امیر خوشحال ¹ (کارشناسی ارشد پژوهشگری علوم اجتماعی دانشگاه آزاد واحد خلخال- ایران (نویسنده مسئول).)
صمد عابدینی ² (استاد مشاور . عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد واحد خلخال، تهران، ایران)

تاريخ الإرسال : 03 السبت , جمادى الثانية, 1437 تاريخ التأكيد : 03 السبت , جمادى الثانية, 1437 تاريخ الإصدار : 27 السبت , صفر, 1433

الکلمات المفتاحية: نخبگان, جایگاه نخبگان ابزاری]حاکم[, نخبگان فکری]غیرحاکم[, انقلاب مشروطیت, توده‌ها, دربار,

ملخص المقالة :

منظور ما از این نوشته آن است که جایگاه و خواستگاه نخبگان فکری و سیاسی در هفتاد ساله بعد از مشروطه چه به صورت رسمی و چه به صورت غیررسمی و نقش قدرت حاکم در این جایگاه را با استفاده از روش تطبیقی- تاریخی و از راه گردآوری اطلاعات از راه منابع دست اول و دوم بررسی ومورد کنکاش قرار دهیم؟ توضیح این که در سیر تحولات اجتماعی جامعه ما در ایران بین دو انقلاب چون جامعه ما استبدادزده و عقب افتاده وعشیره‌ ]ایلیاتی [ بودکه در آن شاه با محارمش همه کاره بودند ومردم نیز بیسواد و توده‌وار، ونخبگان آن نیز متأثر از این دو، اما با وجود این در اواخر قرن نوزدهم میلادی ظلم بر مردم توسط حکام ولایات شدت گرفته و ورود کالاهای خارجی کالاهای تولید داخل را از رونق انداخته بود، امتیازهای اقتصادی به خارجیان بسیار زیاد شده، سفرهای پر خرج پادشاهان به فرنگ افزایش یافته و موارد دیگر، زمینه را برای بروز بحران فکری در ذهن نخبگان جامعه فراهم کرد تا جایی که بالاخره منجر به پیدایش انقلاب مشروطیت در ایران شد. به طورکلی جایگاه و خواستگاه نخبگان در دوران هفتاد ساله مشروطه: 1. اکثر نخبگان حاکم از طبقه فرادست و وابسته به دربار و از افراد مورد اعتماد دربار بودند. 2. اکثر نخبگان این دوره (به خصوص نمایندگان مجلس) از مالکان و کارمندان دولت]دیوان سالاران[ و بعد روحانیون بودند. 3. اکثر نخبگان ابزاری و تا حدودی فکری منابع شان از مالکیت بر زمین بوده است. 4. اکثر نخبگان فکری و ابزاری در این دوران در جمعیت سیاسی فراماسونری عضو بودند و ... .

المصادر:

آبراهامیان، ی. (1388). ایران بین دو انقلاب. ترجمه: ا، محمدی و دیگری. تهران: انتشارات  نی. چاپ پانزدهم.

آبراهامیان، ی. (1376). مقالاتیدرجامعه­شناسی ایران. ترجمه: س، ترابی فارسانی. تهران: نشر پژوهش شیرازه. چاپ اول.

آجدانی، م. (1387). مشروطه ایرانی. تهران: نشر اختران. چاپ نهم.

آزاد ارمکی، ت. (1380). مدرنیته ایرانی (روشنفکران و پارادایم عقب­ماندگیدر ایران). تهران: نشر اجتماع. چاپ اول.

آل احمد، ج. (1357). در خدمت و خیانت روشنفکران. تهران: انتشارات خوارزمی. چاپ اول.

ازغندی، ع. (1372).مکتب نخبه­گرایی و بانیان آن. مجله سیاست خارجی. شماره 4 ، صص 745 - 723.

ازغندی، ع. (1388). نخبگان سیاسی ایران بین دو انقلاب. تهران: انتشارات قومس. چاپ چهارم.

ازغندی، ع. (1374). تاثیر نخبگان قاجاریه بر تحولات سیاسی و اجتماعی ایران. فصلنامه خاورمیانه. شماره 3، صص 735 -703.

ازغندی، ع. (1374).بازیگران رسمی قدرت سیاسی ایران عصرپهلوی. فصلنامه خاورمیانه. شماره 4، صص 995 - 959.

اکبری، م. (1371).ویژگی­های ساختار قدرت در ایران. مجله نامه فرهنگ.  شماره 4 ، صص 91 - 81.

امیری، ج. (1383). روشنفکری و سیاست (بررسیتحولاتروشنفکریدرایران معاصر). تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی. چاپ اول.

ایمان، م. (1388). مبانی پارادایمیروش­هایکمی و کیفیتحقیق درعلوم انسانی. قم: موسسه چاپ زیتون. چاپ اول.

باتامور، ت. (1381). نخبگان و جامعه. ترجمه: ع، طیب. تهران: انتشارات شیرازه. چاپ دوم.

بشریه، ح؛ و دیگری. (تیر1383). بررسی چرخش نخبگان در ایران دوره قاجار. مجله نامه پژوهش. شماره 10، صص 86 -45.

بهنام، ج. (1383). ایرانیان و اندیشه تجدد. تهران: انتشارات فرزان روز. چاپ دوم.

تاجیک، م. (1382). تجربه بازی سیاسی در میان ایرانیان. تهران: انتشارات نشر نی. چاپ اول.

دلاور، ع. (1380). مبانی نظری  و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. تهران : انتشارات رشد. چاپ اول.

روشه، گ. (1380). تغییرات اجتماعی. ترجمه: م، وثوقی. تهران: انتشارات نی. چاپ یازدهم.

زونیس، م. (1387). روان­شناسی نخبگان سیاسی ایران. ترجمه: پ، صالحی و دیگران. تهران: انتشارات چاپخش . چاپ اول.

سرمد؛ و دیگری. (1376). روش­های تحقیق در علوم رفتاری. تهران: انتشارات آگه. چاپ اول.

سریع­القلم، م. (1386). فرهنگ سیاسی ایران. تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی. چاپ اول.

شجیعی، ز. (1383). نخبگان سیاسی ایران از انقلاب مشروطیت تا انقلاب اسلامی.. (4 جلد) جلد دوم و چهارم، تهران: انتشارات سخن. چاپ دوم.

شهرام­نیا؛ و دیگری. (بهار1389).ناکارآمدی نخبگان سیاسی در کارآمدسازی روند توسعه ایران عصر پهلوی. فصلنامه گنجینه اسناد.  شماره اول، صص 105-74.

شیخ­زاده، ح. (1385). نخبگان و توسعه ایران. تهران: انتشارات مرکز بازشناسی اسلام و ایران. چاپ اول.

طلوعی، م. (1374). بازیگران عصر پهلوی (از فروغی تا فردوست ). جلد اول و دوم، تهران: انتشارات علم. چاپ سوم.

فوران ،ج. (1389). مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران ازصفویه تا سال­های پیش از انقلاب. ترجمه: ا، تدین. تهران: انتشارات رسا. چاپ دهم.

فیوضات، ا. (1375). دولت درعصر پهلوی. تهران: انتشارات چاپ پخش. چاپ اول.

کدی، ن. (1386). ریشه­های انقلاب ایران. ترجمه: ع، گواهی. تهران: انتشارات نشر علم. چاپ اول.

کسروی، ا. (1385). تاریخ مشروطه ایرانی. تهران: انتشارات نگاه. چاپ سوم.

کوزر، ل. (1373). زندگی و اندیشه بزرگان جامعه­شناسی. ترجمه: م، ثلاثی. تهران: انتشارات علمی. چاپ پنجم.

ملک زاده، م. (1383). تاریخ انقلاب مشروطیت ایران.4 جلد، تهران: انتشارات سخن. چاپ اول.

همایون،