سحر و شعبده در فقه با تأکید بر مصادیق نوظهور

الموضوعات :

شهربانو کاهدی ¹ , سید محمد مهدی احمدی ² , سید حسن عابدیان ³

1 - دانشجوی دکتری، واحد پردیسان قم، قم، ایران
2 - استادیار واحد پردیسان قم، قم، ایران
3 - استادیار واحد پردیسان قم، قم، ایران

تاريخ الإرسال : 30 الثلاثاء , ذو القعدة, 1438 تاريخ التأكيد : 30 الثلاثاء , ذو القعدة, 1438 تاريخ الإصدار : 29 الأحد , شوال, 1438

الکلمات المفتاحية: جادو, سحر, اقسام سحر, حکم فقهی اقسام سحر, مصادیق نوظهور,

ملخص المقالة :

تاریخ شروع سحر و شعبده در زندگی بشر مشخص نیست؛ زیرا امور خارق‌العاده ای هستند که با تحقّق امور عادى فرق دارند و با پیش فرض‌هاى عرفى و عادى قابل تصور و تحقق نیستند و از آنجا که دیگران از آوردن مثل آن ناتوانند، همین انگیزه اندیشمندان اسلامى و غیراسلامى را در کنکاش، تحقیق و تفحص در کیفیت و نحوه تحقق این امور برانگیخته است .زیرا خوارق عادت مشتمل بر غایتى هستند، ولى از آن روى که در نوع غایت و مشروعیت (به معناى الهى بودن) و عدم مشروعیت با هم مختلفند، شناخت این امور امرى لازم و ضرورى به نظر مى‌رسد، چون مسأله سحر و شعبده خصوصاً در حال حاضر بسیار بزرگ و پیچیده شده و جنبه‌های مختلف قرآنی، فرهنگی، اجتماعی، روحی و روانی و حتی سیاسی را در بر می‌گیرد. تحقیق حاضر قصد ورود به این مقوله پیچیده را به طور خاص دارد، ضمن اینکه تلاش دارد خواننده را با دورنمایی از فرهنگ سحر و شعبده و حکم فقهی آن، در تمدن امروز آشنا سازد.

المصادر:

1-   قران الکریم .

2-   ابن ادریس ، محمد بن محمد، (1370)، السرائر الحادی لتحریر الفتاوی،  انتشاراتی جامعه المدرسین حوزه علمیه قم، قم.

3-   السنجاری، محمد بن ابراهیم، (1377)، موسوعه موجزه فی العلوم الغریبه الاسلامیه، مکتبه لبنان، بیروت.

4-   المدرسی، سید محمد تقی، (1427)، مهذب الاحکام، دارالقاری، بیروت.

5-    انصاری دزفولی، مرتضی بن محمد امین، (1413)، مکاسب محرمه مجمع الفکر الاسلامی، قم.

6-   ابن منظور، محمدبن مکرم، (1407)، لسان العرب، دار صادر بیروت، لبنان.

7-   اصفهانی، ابو الحسن، (1352)، وسیله النجاه انتشاراتی نیکنام، قم.

8-   برن راندا، قدرت، (1394)، ترجمه نفیسه معتکف، انتشاراتی لیوسا، تهران.

9-   تبریزی، جواد، (1391)، ارشاد الطالب الی التعلیق علی المکاسب، انتشاراتی مطبعه مهر، قم.

10-     جزائری، سید محمد جعفر، (1416)، شرح مکاسب محرمه، بی­جا، طلیعه نور، قم.

11-     جناتی شاهرودی، محمد ابراهیم، (1374)، ادوار فقه و کیفیت بیان آن، انتشاراتی کیهان، تهران.

12-     حسینی دشتی، سید مصطفی، (1385)، دائره المعارف جامع اسلامی، مؤسسه فرهنگی آرایه، تهران.

13-     حلی، حسن بن یوسف، (1387) ، تحریر الاحکام، قم، مؤسسه امام صادق، قم.

14-     حسینی شیرازی، محمد، (1385)، ایصال المطالب الی المکاسب، انتشارات اعلمی، تهران.

15-     حکیم، سید محمد سعید طباطبائی، (1373)، منهاج الصالحین، دار الصفوه بیروت، قم.

16-     خرمشاهی، بهاءالدین، (1360)، دائره المعارف، انتشارات حکمت، تهران.

17-     خمینی، روح الله، (1379)، تحریر الوسیله، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام، تهران.

18-     خامنه­ای، سیدعلی، (1381)، فقه جعفری، رساله عملیه اجوبه الاستفتائات، پرسش­ها و پاسخ­ها، سازمان تبلیغات اسلامی چاپ و نشر بین­الملل، تهران.

19-     خوئی، سید ابوالقاسم، (1377)، مصباح الفقاهه، داوری، قم.

20-     ذهنی تهرانی، سید محمدجواد، (1369)، تشریح المطالب، انتشاراتی حاذق، قم.

21-     ری­شهری، محمد مهدی، (1389)،  مترجم حمید رضا شیخی، میزان الحکمه، مؤسسه فرهنگی دار الحدیث، قم.

22-     زبیدی، مرتضی، (1307)، تاج العروس جواهر القاموس، دار الفکر، بیروت.

23-     زکریا، احمد ابن فارس، (1371)، معجم مقیاس اللغه، مکتب الاعلام الاسلامی، قم .

24-     زمخشری، محمود  بن عمر، (528)، الکشاف، بیروت، دار الکتب، لبنان.

25-     سیستانی، سید علی حسین، (1371)، منهاج الصالحین، مکتب آیه­الله العظمی السید سیستانی، قم.

26-     شیخ طوسی، محمد بن حسن، (1400)، خلاف، دار الکتاب العربی، قم.

27-     صیمری، مفلح بن حسن، (1408)، تخلیص الخلاف، مکتبه آیه الله العظمی مرعشی نجفی، قم.

28-     طباطبائی، محمد حسین، (1417)، المیزان، جامعه المدرسین حوزه علمیه قم، قم.

29-     طبرسی، احمدبن علی، (1386)، الاحتجاج، دار النعمان، نجف.

30-     علامه حلی، حسن بن یوسف، (1371)، قواعد الاحکام فی معرفه الحلال و الحرام، مؤسسه نشرالاسلامی، قم.

31-     فخار طوسی، جواد، (1391)، در محضر شیخ انصاری، شرح محرمه، دار الحکمه، قم.

32-     قرشی بنابی، علی اکبر، (1371)، قاموس اللغه، دار الکتب الاسلامیه، تهران.

33-     قربانی، زین­العابدین، (1363) ، به سوی جهان ابدی، انتشارات شفق ، قم.

34-     کلانتر، محمد، المکاسب الشیخ المرتضی انصاری، (1410)،  منشورات مؤسسه النور للمطبوع، بیروت .

35-     گلسرخی، ایرج، (1377)، تاریخ جادوگری، نشر علمی، تهران.

36-     گلپایگانی، محمدرضا، (1371)، هدایه العباد، دار القرآن الکریم، قم.

37-     مجلسی، محمد باقر، (1403)، بحار الا نوار، مؤسسه الوفاء، بیروت.

38-     محقق حلی، ابو القاسم نجم الدین، (1318)، مختصر نافع، مؤسسه مطبوعات دینی ، قم.

39-     مصاحب، غلامحسین، (1374)، دائره المعارف فارسی، شرکت­های سهامی کتاب جیبی.

40-     مکارم شیرازی، (1382)، ناصر، تفسیر نمونه، دار الکتب الاسلامیه، تهران.

41-     مکی عاملی، محمد بن جمال الدین، (1417)، الدروس الشرعیه، مؤسسه نشر اسلامی، قم.

42-     مکی عاملی، محمدبن جمال الدین، (1369)، الروضه البهیمه، دار الفکر، قم.

43-     نجفی، محمد حسن، (1362)، جواهر الکلام، بیروت، دار احیاءالتراث العربی، لبنان. 

44-     والری، سانفو، (1380)، ترجمه محمد جمالیان، تله پاتی عملی، چاپخانه حیدری، تهران.

 

 

 

 

 

1. Allameh Heli, H. (1992). Qavaed Ahkam Fel Marefa Al-Halal Va Haram. Qom: Islamic Publication.

 

1. Al-Modaresi, M. T. (2006). Mahzab Al-Ahkam. Beirut: Dar Al-Qari.

 

1. Al-Sanjari, M. (1998). Mosoue’ Mojeze Fel Al-Oloum Al-Islami. Beirut: Maktab Publication.

 

1. Ansari Dezfouli, M. (1993). Makaseb Moharame Majma Al-Fekr Al-Islami. Qom.

 

1. Byrne, R. (2015). The power. Tehran: Liosa Publication.

 

1. Fakhar Tousi, J. (2012). Sheikh Ansari’s Speech. Qom: Dar Al-Hakam.

 

1. Golpayegani, M. (1992). Hadaye Al-Ebad. Qom: Dar Al-Quran Karim.

 

1. Golsorkhi, I. (1998). Witchcraft history. Tehran: Islamic Publication.

 

1. Hakim, M. S. T. (1994). Menhaj Al-Salehin. Qom: Dar Al-Safavieh.

 

1. Heli, H. (2008). Tahrir Al-Ahkam. Qom: Imam Sadiq Institute.

 

1. Hoseini Dashti, M. (2006). Islamic encyclopedia. Tehran: Cultural Institute.

 

1. Hoseini Shirazi, M. (1979). Isal Al-Mataleb Eli Al-Makaseb. Tehran: Alami Publication.

 

1. Ibn Khaldoun, A. (1995). Ibn Khaldoun’s histrory. Beirut: Al-Ahya Al-Torath Al-Arabi.

 

1. Ibn Manzour, M. (1987). Lesan Al-Arab. Lebanon: Dar Sader.

 

1. Isfahani, A. (1973). Vasile Al-Najah. Qom: Niknam Publication.

 

1. Jazaeri, M. J. (1996). Sharh Makaseb Moharame. Qom: Taliye Nour.

 

1. Kalantar, M. (1990). Al-Makaseb Sheikh Morteza Ansari. Beirut: Nour Al-Matbou Institute.

 

1. Khoei, A. (1998). Mesbah Al-Feqahe. Qom: Davari Publication.

 

1. Khomeini, R. (2000). Tahrir Al-Vasile. Tehran: Imam Khomeini's Works Institute.

 

1. KhoramShahi, B. (1981). Encyclopedia. Tehran: Hekmat Publication.

 

1. Majlesi, M. B. (1983). Bahar Al-Anvar. Beirut: Al-Vafa Institute.

 

1. Makarem Shirazi, N. (2003). Tafsir Nemoneh. Tehran: Dar Al-Kotob Al-Islami.

 

1. Maki Amoli, M. (1997). Al-Dorous Al-Shary. Qom: Islamic Publication Institute.

 

1. Maki Amoli, M. (1990). Al-Rozeh Al-Behimeh. Qom: Dar Al-Fekr.

 

1. Mohaqeq Heli, A. N. (1939). Mokhtasar Nafe. Qom: Religious Press Institute.

 

1. Mohamadi Reyshahri, M. (2010). Mizan Al-Hakame. Qom: Dar Al-Hadith Cultural Institute.

 

1. Najafi, M. H. (1983). Javaher Al-Kalam. Lebanon: Dar Al-Ahya Al-Torath Al-Arabi.

 

1. Qarshi Bonabi, A. (1992). Qamous Al-Laqe. Tehran: Dar Al-Kotob Al-Islami.

 

1. Qorbani, Z. (1984). Towards eternal universe. Qom: Shafaq Publication.

 

1. Samiri, M. (1988). Takhlis Al-Khalaf. Qom: Ayatollah Marashi Najafi School.

 

1. Seikh Tousi, M. (1980). Khalaf. Qom: Dar Al-Ketab Al-Arabi.

 

1. Sistani, A. H. (1992). Menhaj Al-Salehin. Qom: Ayatollah Seyed Sistani School.

 

1. Tabresi, A. (2007). Al-Ehtejaj. Najaf: Dar Al-Naman.

 

1. Tabrizi, J. (2012). Ershad Al-Taleb Ili Al-Taliq Al-Makaseb. Qom: Matbae Mehr Publication.

 

1. Valleri, S. (2001). Scientific telepathy. Tehran: Heidari Press.

 

1. Zakarya, A. (1992). Mojam Meqyas Alqale. Qom: Maktab Al-Alam Al-Islami.

 

1. Zamakhshari, M. (1133). Al-Kashaf. Beirut: Dar Al-Kotob.

 

1. Zehni Tehrani, M. J. (1990). Tashrih Al-Matlab. Qom: Hazeq Publication.

 

1. Zobeidi, M. (1928). Taj Al-Orous Javaher Al-Qamous. Beirut: Dar Al-Fekr.