سلب صلاحیت عمومی مبتنی برحجیت خبر واحد

الموضوعات :

وحید لواسانی ¹ (کارشناس ارشد، گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشکده اصول‌الدین قم، قم، ایران)
عباسعلی صالحی ² (استادیار، گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران)

تاريخ الإرسال : 25 الأحد , ذو القعدة, 1440 تاريخ التأكيد : 24 الأحد , صفر, 1442 تاريخ الإصدار : 10 السبت , شوال, 1442

الکلمات المفتاحية: گزینش, صلاحیت, بینه, خبرواحد, موضوعات,

ملخص المقالة :

خبر واحد به عنوان یکی از امارات ظنیه از دوجهت اثبات حجیت و قلمرو اعتبار مورد مداقه قرارگرفته است. در مورد حجیت خبر واحد در احکام و موضوعات اختلاف نظر وجود دارد. برخی با استناد به ظاهر برخی آیات قرآنی، تبعیت از خبر واحد را مصداق تبعیت از ظنون دانسته اند که مورد نهی آیات قرآنی قرار گرفته است و در مقابل برخی دیگر آنرا از باب ظن خاص حجت دانسته اند. مشهور اصولیین، گستره اعتبار خبر واحد را منحصر به احکام کرده اند و معتقدند کاربرد خبر واحد در موضوعات اعتباری ندارد و هر گونه إخبار ازموضوعات بایستی بواسطه ی بینه صورت پذیرد که در آن موارد عدالت و تعدد شرط می باشد. یکی از مهم ترین کاربردهای خبرواحد درموضوعات، بررسی صلاحیت های عمومی اشخاص می باشد. سؤال اصلی این پژوهش این است که آیا صلاحیت های عمومی افراد با استناد به خبرواحد سلب می گردد؟ با تتبع و تحقیق در منابع اصلی و همچنین براساس تحقیق میدانی انجام گرفته، از منظر اکثر کارشناسان مربوطه درروند گزینش و انجام صلاحیت ها، خبرواحد فاقد ارزش و اعتبارمی باشد لکن برخی ازآنان به مقتضای زمان و جایگاه مورد نظر برای شغل و موقعیتی که برای کاندیدا مورد نظر می باشد، جایگاهی برای آن در نظر گرفته اندو با رعایت شرایط وصفات راوی یا منابع تحقیق آن خبر را به عنوان یک قرینه در نظرگرفته و بررسی بیشتری را انجام می دهند.

المصادر:

1-     قرآن کریم.

2-     انصاری، مرتضی(1411 ) . المکاسب. قم: دارالذخائر.

3-     بهجت، محمدتقی (1426). جامع المسائل. قم: دفترآیت الله بهجت.

4-     جعفریان، رسول (1423 ). دوازده رساله فقهی. قم. مؤسسه انصاریان.

5-     حر عاملی، محمدبن حسن (1409 ). وسایل الشیعه. قم: مؤسسه آل البیت (علیهم السلام).

6-     حلی،  محمد بن حسن بن یوسف (1404 ). ایضاح الفوائد. قم: موسسه اسماعیلیان..

7-     حلّى، نجم الدین ( 1403). معارج الأصول .قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.

8-      حلی، حسن بن یوسف (1404). مبادی الوصول الی علم الاصول. قم:  المطبعه العلمیه.

9-     خویی، سیدابوالقاسم (1372) . معجم رجال الحدیث. قم: مرکز نشرالثقافه الاسلامیه.

10- خویى، سیدابوالقاسم (1418) .التنقیح فی شرح العروة الوثقى. ‌ قم.

11- دهخدا، علی اکبر(1341). فرهنگ دهخدا. تهران: سازمان مدیریت و برنامه کل کشور.

12- روحانی، سیدمحمد (1413). منتقی­الاصول، مقرر:سیدعبدالصاحب حکیم. بی­جا: مطبعه­الامیر.

13- رضایی­زاده، محمد جواد ؛ داوری، محسن( 1395) .مبانی واصول تشخیص صلاحیت نمایندگی مجلس شورای اسلامی،فصلنامه دانش حقوق عمومی، سال پنجم، شماره 14.

14- زراعت، عباس ( 1389). آیین دادرسی کیفری. نشر موسسه فرهنگی دانشپذیر.

15- شریف مرتضى، على بن حسین (1405 ). رسائل. قم : دارالقرآن الکریم.

16- طوسی ،محمد بن الحسن(1417 ) . العده الاصول. قم: چاپخانه ستاره .

17- طوسی، محمد بن الحسن (1387). المبسوط فی فقه الامامیه، محقق/ مصحح: کشفی،محمد تقی. تهران: المکتبه المرتضویه. 

18- عاملى،زین الدین بن علی (بی تا). الرعایه فی علم الدرایه. نجف: مطبعه لبنان .

19- عاملی ،زین الدین بن علی(1425 ). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه . قم : موسسه نشر اسلامی.

20- علینقی،امیرحسین (1378).نظارت بر انتخابات و تشخیص صلاحیت داوطلبان. تهران: نشر نی.

21- عاملى،زین الدین بن على(1425).مسالک الأفهام. قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة‌.

22-  عاملی، زین الدین بن علی (بی­تا) .الرعایه فی علم الدرایه . نجف: .مطبعه لبنان.

23-  عاملى کرکى،على بن حسین (‌‌1417) جامع المقاصد فی شرح القواعد. قم: مؤسسه آل البیت .

24- عاملى،محمدبن مکى(‌‌1417) الدروس­الشرعیه فی فقه الإمامیه. قم:دفترانتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

25- علم الهدی، سید مرتضی(1376 ).الذریعه الی اصول الشرعیه . تهران: .انتشارات دانشگاه تهران.

26- عربیان،اصغر(1392). عدم اختصاص بینه به شهادت دو شاهد. مطالعات حقوقی معاصر.سال ششم ش 6.

27- گیلانى،ابوالقاسم(‌‌1413).جامع الشتات فی أجوبة السؤالات. تهران: مؤسسه کیهان.

28- موسوی خمینى، سیدروح الله (1386) . تنقیح الأصول . تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى .

29- موسوی خمینی، سید مصطفی (1440). تحریرات فی­الاصول. تهران: وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی.

30- موسوی خمینی ، سیدروح الله ،بی تا،تحریرالوسیله ، قم: چاپ اسماعیلیان.

31- مدرسی ، سید حسین (1410). مقدمه ای بر فقه شیعه. مترجم: محمدآصف فکرت . مشهد:  بنیاد پژوهش های اسلامی.

32- مامقانی، محمدرضا (بی تا) . المقباس الهدایه فی علم الدرایه. قم:  نشرآل البیت علیهم السلام‌.

33- مفید،محمد بن نعمان (1413) . مختصرالتذکره . قم : نشر کنگره شیخ مفید .

34- مفید، محمد بن محمد(1374) . اوائل المقالات فی المذاهب والمختارات. قم: کنگره جهانی هزراه­ی شیخ مفید.

35- نجفى، جعفربن خضر (‌1422).‌ کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم.

قوانین و آیین نامه­ها

36- مصوبه شورای انقلاب فرهنگی جلسه مورخ 17/3/67 و دومین جلسه مورخ 24/7/67.

37- هیأت عالی گزینش جمهوری اسلامی ایران، دفتر آموزش و امور هیأت­ها. مبانی فقهی و شرعی گزینش ، انتشارات دانشگاه تهران. چاپ دوم.

38- هیأت عالی گزینش جمهوری اسلامی ایران ،آیین نامه اجرایی گزینش ودستورالعمل الحاقی ویژه تحقیق به شماره 111750 / 2ب ، به تاریخ 12/5/1387ه ش.

The Holy Quran.

Agriculture, A. (2010). Code of criminal procedure. Qom: Publication of Daneshpazir Cultural Institute.

Alam al-Huda, M. (1997). Al-zari'ah ela osol Sharia. Tehran: Publications of Tehran University.

Alinaghi, A. (1999). Monitoring the elections and determining the eligibility of candidates. Tehran. Nashr ney.

Ameli, Z. (2004) Al-Rawdha al-Bahiyya fe sharh allomatelldameshgheh. Qom: Islamic Publishing Institute.

Ameli, Z. (2004). Masalekolefham. Qom: Islamic Knowledge Foundation.

Ansari, M. (1991). The gains. Qom. Daralzkhair.

 Behjat, M. T. (2005). Comprehensive issues .Qom .Book of Ayatollah Behjat.

Dehkhoda, A. (1962). Dehkhoda. Tehran: Management Organization and Program of the Whole Country .

Helli, H. (1984). Mabdiolosol. Qom: almatbeatolelmeah.

Helli, M. (1984). Izaholfavaed. Qom: Ismaili Institute.

Helli, N. (1983). Ma'arij al-Usul. Qum: Aal al-Bayt.

Hurr Ameli, M. (1989). Wasael. Qom: al-Bayt Institute.

Jafarian, R. (2002). Twelve jurisprudential treatises. Qom. Ansarian Institute.

Khoyii, A. (1953). Moejam rejalolhadith. Qom: Center for the dissemination of Islamic culture.

Mousavi Khomeini,  R. (2007). Tanghiholosol. Tehran: Imam Khomeini Publishing House.

Mufid, M. (1995). The first articles in religions and choices. Qom: Sheikh Mofid Hazara World Congress.

Najafi, Ja'far ibn Khidr (2001). Discovering the ambiguity of the Shari'a al-Ghara. Qom: Seminary of Islamic Propaganda Office Publications.

Sherif Mortada, A. (1985). Messages. Qom: House of the Holy Quran.

Tousi, M. (1968). Al-Mabsut in the jurisprudence of the Imamate. Tehran: Al-Murtawyah Office.

Tousi, M. (1997). The principle of origin. Qom: Star Printing House.