بررسی تأثیر مصرف خرما بر سطح سرمی گلوکز، لیپیدها و لیپوپروتئین‌ها در موش‌های صحرایی مبتلا به دیابت تجربی

الموضوعات :

بهرام عمواوغلی تبریزی ¹ , علی حسن پور ² , وحید کوهی ³ , احمد استوار ⁴ , آرش علیزاده ⁵

1 - گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران
2 - گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران
3 - دانش آموخته دامپزشکی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران
4 - دانش آموخته دامپزشکی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران
5 - دانش آموخته دامپزشکی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران

تاريخ الإرسال : 05 السبت , جمادى الأولى, 1429 تاريخ التأكيد : 02 الأحد , رمضان, 1430 تاريخ الإصدار : 27 الجمعة , جمادى الأولى, 1430

الکلمات المفتاحية: خرما, موش صحرایی, آلوکسان, دیابت ملیتوس, پارامترهای بیوشیمیایی سرم,

ملخص المقالة :

دیابت ملیتوس یکی از معضلات مهم در جوامع انسانی و حیوانی است. در دامپزشکی نیز دیابت ملیتوس می تواند در اکثر حیوانات و به‌خصوص حیوانات خانگی مطرح باشد. این تحقیق به منظور بـررسـی اثرات مصرف خرما بر سطوح سرمی گلوکز، تری‌گلیسیرید، کلسترول، LDL ، VLDL و HDL در موش های صحرایی مبتلا به دیابت ملیتوس تجربی انجام گرفت. 30 سر موش صحرایی نژاد ویستار نر در سن 8 هفتگی و با میانگین وزن گرم انتخاب و به 5 گروه 6 تایی تقسیم شدند. گروه‌ها شامل شاهد سالم روز اول، شاهد سالم روز آخر،‌ تیمار سالم مصرف کننده خرما،‌ تیمار دیابتی مصرف کنندة خرما و شاهد دیابتی بودند. به دو گروهی که به‌عنوان تیمار دیابتی و شاهد دیابتی انتخاب شده بودند،‌ محلول آلوکسان مونوهیدرات به میزان mg/kg 100 به‌شکل زیر جلدی جهت ایجاد دیابت تزریق شد. به دو گروه شاهد سالم هم سرم فیزیولو‍ژی با همان مقدار به‌شکل زیر جلدی تزریق شد. همین تزریق ها عیناً یک هفته بعد تکرار شد. بعد از بروز علایم دیابت نظیر پرنوشی، پرادراری، گلوکزاوری و افزایش قند ‌خون در گروه‌های دریافت‌کننده آلوکسان،‌ تغذیه گروه‌های تیمار سالم و تیمار دیابتی، با خرما و پلت به نسبت‌های مساوی آغاز گردید. گروه های شاهد سالم روز آخر و شاهد دیابتی فقط با پلت تغذیه شدند. این کار به مدت 10 روز بعد از شروع علایم دیابت ادامه یافت. در روز دهم از تمامی گروه‌ها خون‌گیری به‌عمل آمد. بررسی مقادیر سرمی گلوکز، کلسترول و LDL افزایش آماری معنی‌داری را در گروه شاهد دیابتی در مقایسه با گروه‌های شاهد سالم و همچنین در گروه‌های تیمار سالم مصرف کنندة خرما و تیمار دیابتی مصرف کنندة خرما در مقایسه با گروه شاهد دیابتی و گروه‌های سالم نشان داد (05/0p<). بررسی مقادیر سرمی تری گلیسرید، در گروه تیمار دیابتی و تیمار سالم مصرف کننده خرما با گروه‌های شاهد سالم اختلاف آماری معنی‌داری را نشان نداد اما نسبت به شاهد دیابتی کاهش معنی‌داری را نشان داد. بررسی مقادیر سرمی VLDL در گروه تیمار دیابتی و تیمار سالم مصرف کنندة خرما کاهش معنی‌داری نسبت به گروه شاهد دیابتی نشان داد (05/0p<) اما نسبت به گروه‌های شاهد سالم تغییرات معنی‌دار نبود. بررسی مقادیر سرمی HDL بین گروه‌ها اختلاف آماری معنی‌داری را نشان نداد. بر اساس نتایج به دست آمده می توان نتیجه گرفت که خرما می تواند به عنوان یک میوۀ طبیعی در جلوگیری از عوارض دیابت ملیتوس موثر واقع شود.

المصادر:

1. استوار، ا. (1386): تأثیرات مصرف گردو در سطوح سرمی کلسترول، تری گلسیرید، VLDL، LDL، HDL و گلوکز در رت‌های مبتلا به دیابت تجربی. دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، پایان‌نامه شماره 10210501852036.


2. شهبازی، پ. و ملک نیا، ن. (1381): بیوشیمی عمومی، جلد دوم، چاپ بیستم، دانشگاه تهران، صفحات: 278-187، 624-579.


3. علیزاده، ا. ( 1386): تأثیرات مصرف عسل در سطوح کلسترول، تری گلیسیرید، VLDL، LDL، HDL و گلوکز در رت­های مبتلا به دیابت تجربی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، پایان­نامه شماره 10210501861001.


4. مجابی، ع. و مرادی، ا. (1371): کلینیکال پاتولوژی دامپزشکی، (ترجمه)، تالیف: گانتی- آ- ساستری. چاپ اول، سازمان دامپزشکی کشور، صفحات: 112-61.


5. مختاری، م.، شریفی، ا. و سبزه واری فرد، ا. (1386): بررسی اثرات عصاره الکلی هسته خرما بر غلظت گلوکز و چربی خون در موش صحرایی دیابتی نر. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان، دوره 12، شماره 4، صفحات: 15-8.


6. نیاورانی، ا. ( 1379): فیزیولوژی پزشکی گایتون، (ترجمه)، تالیف: گایتون، ای و هال، جی. جلد دوم، ویرایش دهم، سماط،  صفحات: 917، 1112- 1094.


7. AL-Ahahib, W. and Marshall, R.J. (2003): The fruit of the date palm: its possible use as the best food for the future? London Metropolitan Uv., Dept of Health & Human Sciences, London, UK. Int. J. Food Sci. Nutr., 54(4): 247-59.


8. Chetan, P., Hans, R., Sialy, H. and Devi, D. (2002): Magnesium deficiency and diabetes mellitus. Current Sci., 83: 12.


9. Diabetes, vitamins and dietary supplements. (2008): Available at: http:// care. Diabetes journal, org/cgi/content/full/26/4/1277/T3.                 


10. Forghani, B., Kassaian, N., Tala Minaee, M., Zare, M., Haghighi, S. and Amini, A. (2003): Effect of dates on 2 hour postprandial blood glucose level in type 2 diabetic patients referred to Isfahan endocrine and metabolism research center. J. Shahid Sadoughi University of Medical Science and Health Services, 10(4): 52-55.


11. Inzucchi, S.E., Maggs, D.G., Spollett, G.R., Page, S.L. Rite, F.S. and Walton, V. (1998): Efficacy and metabolic effects of metformin and troglitazone in type II diabetes mellitus. N. Engl. Med., 338: 867-872.


12. Joanna, H., Jennie, W. Rickard, F., Ola, B., Lars-olof, A. and Gassan, D. (2007): Effect of commercial breakfast fiber on postprandial blood glucose, gastric emptying and satiety in healthy subject: a randomized blinded crossover trial. Nutr. J., 6:22.


13. Jue, L., Takashi, K., Li-Qiang, Q., Jing, W., Yuan, W. and Akio, S. (2003): Long-term effects of high dietary fiber intake on glucose tolerance and lipid metabolism in GK rats: comparison among barley, rice, and cornstarch. Metabolism, 52(9): 1206-1210.


14. Kandulska, K., Szkudelski, T. and Nogowski, L. (1999): Lipolysis induced by alloxan in rat adipocytes is not inhibited by insulin. Physiol. Res., 48: 113-117.


15. Kinsell, J. (1987): Effects of polyunsaturated fatty acids on factors related to cardiovascular disease. Institute of Food Science, Cornell University, Ithaca, New York 14853. Am. J. Cardiol., 60(12): 23-32.


16. Miller, C.J., Dunn, E.V. and Hashim, T.B. (2003): The glycaemic index of dates and date/yoghurt mixed. Are dates the candy that grows on tree? Dept of Family Medicine and Health Sciences, United Arab Emirates Uv., Al Ain, United Arab Emirates. Eur. J. Clin. Nutr., 57(3): 427-30.


17. Nutritious value date constitutes of date medical value, of date fruit (2005): Available at: http:// www. Sgp. Dates. Com/htm.


18. Scheen, A.J. (1997): Drug treatment of non- insulin- dependent diabetes mellitus in the 1990s. Achievements and future developments. Drugs, 54: 355-68.


19. Sparano, N. and Seaton, T.L. (1998): Troglitazone in type II diabetes mellitus. Pharmaco Therapy, 18: 539-548.


20. Szkudelski, T. (2001): The mechanism of alloxan and streptozotocin action in B- cells of the rat pancreas. Physiol. Res., 50: 536-546.


21. Wialler, R. and Luis, D.A. (2004): Effect of soluble fiber intake in lipid and glucose levels in healthy. Diabetes Res. Clin. Pract., 65(1): 7-11.