تحلیل ارتباط زیست‌پذیری و تاب‌آوری در مقیاس محلی با تأکید بر زیرساخت‌های شهری (مطالعه موردی: محله‌ی پونک تهران)
الموضوعات :
محمد زنگنه
1
,
مهسا فرامرزی اصل
2
,
حسن ستاری ساربانقلی
3
1 - گروه معماری و شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز-ایران.
2 - استادیار گروه معماری و شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز-ایران. (نویسنده مسئول) faramarzi@iaut.ac.ir
3 - دانشیار گروه معماری و شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.
الکلمات المفتاحية: تاب‌آوری, زیست‌پذیری, زیرساخت‌های شهری, محله‌ی پونک,
ملخص المقالة :
سیستم‌های شهری در حال حاضر با چالش‌های بزرگی در ارتباط با افزایش انواع مخاطرات و اثرات آنها روبه‌رو می‌باشند. در این راستا وجود مستمر مخاطرات، طراحی شهرهای تاب‌آور و به تبع آن تحقق پایداری و زیست‌پذیری را ضروری ساخته است. با توجه به همراستایی مفاهیم تاب‌آوری و زیست‌پذیری در دست‌یابی به پایداری و کیفیت مناسب زندگی در محیط‌های شهری، هدف از پژوهش حاضر تحلیل ارتباط زیست‌پذیری و تاب‌آوری با تأکید بر زیرساخت‌های شهری در محله‌ی پونک تهران می‌باشد. روش تحقیق آمیخته (کمی-کیفی) با هدف کاربردی و ماهیت علّی-همبستگی می‌باشد که به‌منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون‌های T-test و Pearson در نرم‌افزار SPSS و مشاهدات میدانی نگارندگان استفاده شده است. جامعه‌ی آماری تحقیق نیز شامل شهروندان 19 تا 65 ساله‌ی محله‌ی پونک تهران می‌باشد که بر اساس مدل کوکران 384 نفر به‌عنوان حجم نمونه تعیین گردیده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که وضعیت محله‌ی مورد بررسی از منظر شاخص‌های زیرساخت‌های شهری در ابعاد زیست‌پذیری و تاب‌آوری، مطلوب ارزیابی شده است. همچنین در بعد زیست‌پذیری تنها مؤلفه‌ی بهره‌مندی از فضاهای سبز و عمومی مناسب برای تفریح و تعاملات اجتماعی و در بعد تاب‌آوری دو مؤلفه‌ی دسترسی به فضاهای باز مناسب و مکان‌های اسکان موقت در زمان وقوع بحران و سازوکارهای مناسب برای حفاظت از زیرساخت‌ها و وجود طرح‌های اضطراری برای بازسازی آنها در وضعیت نامطلوب قرار دارند. از طرفی بین 6 مؤلفه‌ی زیست‌پذیری و 6 مؤلفه‌ی تاب‌آوری از منظر زیرساخت‌های شهری در محله‌ی پونک رابطه‌ی معنادار مثبت و مستقیم در سطح اطمینان 95 درصد وجود دارد. به عبارتی مطلوبیت محله از منظر زیرساخت‌های شهر زیست‌پذیر موجب ارتقاء تاب‌آوری در ابعاد سازگاری (توانایی بازگشت به عقب)، مقاومت (توانایی جذب شوک) و تغییرپذیری (قابلیت تغییر و انطباق) گردیده است.
