بررسی فلور اشکال زیستی و کوروتیپ‌های گیاهان منطقه خضرآباد (ارزانک)، استان یزد

الموضوعات :

غلامرضا بخشی خانیکی ¹ , رزا قوچانی ²

1 - گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران
2 - بخش ترویج سازمان جهاد کشاورزی یزد

تاريخ الإرسال : 24 الأحد , صفر, 1429 تاريخ التأكيد : 10 السبت , جمادى الثانية, 1429 تاريخ الإصدار : 23 الأحد , ذو الحجة, 1429

الکلمات المفتاحية: یزد, شکل زیستی, فلور, کوروتیپ, خضرآباد,

ملخص المقالة :

منطقه خضرآباد با مساحت حدود 1146 کیلومتر مربع در قسمت غرب دشت یزد اردکان واقع شده است. این منطقه دارای تعدادی حوزه آبخیز می‌باشد که ارزانک یکی ازحوزه‌های بزرگ آن است. هدف اصلی این پژوهش، شناسایی گونه‌های گیاهی و معرفی فلور یکی از واحدهای هیدرولوژیکی حوزه آبخیز ارزانک است. به این منظور نمونه‌های گیاهی از زیستگاه‌های مختلف منطقه در طی سه فصل رویشی بهار، تابستان و پاییز سال 1383 جمع‌آوری و سپس با استفاده از فلورهای مختلف شناسایی شدند. شکل‌های زیستی گونه‌های شناسایی شده از این منطقه تعیین و طیف زیستی منطقه ترسیم شد. براساس داده‌های بدست آمده از پراکنش جغرافیایی گونه‌ها و منابع موجود، جایگاه منطقه از نظر جغرافیای گیاهی مورد بررسی قرار گرفت. از مجموع 103 گونه گیاهی که متعلق به 86 جنس و 30 تیره می‌باشد، یک گونه متعلق به بازدانه، 86 گونه نهاندانه دو لپه‌ای و 16 گونه نهاندانه تک لپه‌ای هستند. بیشترین غنای گونه‌ای در تیره‌های Asteraceae (4/20 درصد)، Poaceae (6/12 درصد)، Lamiaceae (7/9 درصد)، (7/8 درصد) و Rosaceae (8/7 درصد) دیده می‌شود. در بین گیاهان منطقه، همی‌کریپتوفیت‌ها با 40 گونه (8/38 درصد) و تروفیتها با 23 گونه (3/22 درصد) از فراوان‌ترین اشکال زیستی منطقه هستند. پراکنش 71 گونه (9/68 درصد) به ناحیه ایران ـ تورانی منحصر می‌گردد که از این تعداد 22 گونه (1/28 درصد) اندمیک ایران هستند. در میان گونه‌های انحصاری ایران، دو گونه Nepeta gloeocephala و Helichrysum davisianumانحصاری یزد می‌باشند.

المصادر:

اسدی، م. (سرویراستار) (1381-1367). فلور ایران. شماره‌های 38-1. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع.

باغستانی‌میبدی، ن. (1372). بررسی اکولوژیکی جوامع گیاهی منطقه ندوشن استان یزد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران.

حیدری شرف‌آبادی، ح. (1379). گیاه، خشکی و خشکسالی. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع. شماره 250.

جوادیان، س.ع.م. (1379). بررسی پوشش گیاهی حوزه دهشیر به روش فلورستیک فیزیونومیک. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه مازندران.

عصری، ی. (1382). فلور، شکل‌های زیستی و کوروتیپ‌های گیاهان ذخیره‌گاه بیوسفر کویر. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه اصفهان، شماره 4.

قربانلی، م. (1380). نگرشی بر فلور و پوشش گیاهی بیابان‌های ایران. مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع. شماره انتشار 290.

کاشی‌پزها، ا.ح. (1381). بررسی برخی از خصوصیات اکولوژیکی جوامع گیاهی منطقه باغ شاد و تهیه جوامع گیاهی آن به کمک GIS. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشکده علوم دریایی و منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس نور.

مظفریان، و. (1379). فلور استان یزد. انتشارات یزد.

میرجلیلی، س.ع. (1376). مطالعه فلورستیک و بررسی جوامع گیاهی منطقه هرات و مروست یزد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم گیاهی، دانشکده علوم دانشگاه تهران.

Archibold, O.W. (1996). Ecology of world vegetation. Chapman and Hall Inc., 509p.

Davis, P.H. (1965-1985). Flora of Turkey, Vols.1-9.Edinburgh university Press, Edinburgh.  12 -Rechinger, K.H.(ed.).1963-2001.Flora Iranica, nos. 1-175. Akademische Druck-u. Verlagsanstalt, Graz. 

Takhtajan, A. (1986). Floristic region of the world. University of California Press, Ltd. 522 p.  14.

White, F., and Leonard, J. (1991). Phytogeographical links between Africa and South west Asia. Flora et Vegetatio Mundi 9: 229-246.

Zohary, M. (1973). Geobotanical foundations of the Middle East 2. vols. Stuttgart, 739p.

Zohary, M. and Feindbrun-Dothanm, N. (1966-1986). Flora Palaestina,vols. 1-4. The Jerusalem Academic Press, Israel.