بررسی فیتوشیمیایی اسانس گیاه دارویی Salvia eremophila Boiss. در مراحل مختلف فنولوژی در استان یزد

الموضوعات :

غلامرضا زارعی ¹ (1استادیار گروه زراعت، واحد میبد، دانشگاه آزاد اسلامی، میبد، ایران)
عباس مروتی شریف آباد ² (کارشناس‌ارشد مرتعداری، یزد)

تاريخ الإرسال : 11 الأحد , ذو القعدة, 1437 تاريخ التأكيد : 02 السبت , ربيع الثاني, 1438 تاريخ الإصدار : 22 الأحد , جمادى الأولى, 1438

الکلمات المفتاحية: یزد, فنولوژی, اسانس, آلفا-پینن, مریم گلی (Salvia eremophila Boiss.),

ملخص المقالة :

گیاه مریم گلی بیابانی با نام علمیBoiss. Salvia eremophila متعلق به تیره نعنا و یکی از گونه های معطر و انحصاری ایران است. این تحقیق با هدف مقایسه کمیت و کیفیت اسانس سرشاخه های این گیاه در مراحل مختلف فنولوژی در دو فصل بهار و تابستان در سال 1393 در منطقه حفاظت شده مرور از استان یزد انجام شد. مراحل فنولوژی مورد مطالعه شامل مرحله قبل از گلدهی، اوایل گلدهی، اواخر گلدهی و میوه دهی کامل بودند. استخراج اسانس سرشاخه های گیاه با استفاده از روش تقطیر با آب( طرح کلونجر) و آنالیز اسانس با استفاده از دستگاه گازکروماتوگراف و گاز کروماتوگراف متصل شده به طیف سنج جرمی (GC/Ms) انجام شد. نتایج نشان داد که در فصول بهار و تابستان بیشترین بازده اسانس در مرحله میوه دهی کامل و به‌ترتیب 99/1 درصد و 59/1 درصد و کمترین بازده اسانس در مرحله اواخر گلدهی به میزان 34/1 درصد و 13/1 درصد می باشد. عمده ترین ترکیبات اسانس در هر دو فصل به‌ترتیب آلفا-پینن، بورنئول، بورنیل استات و کامفن بودند. آلفا-پینن (97/35 درصد) و کامفن (11/12 درصد) در اسانس بهاره بیشتر از تابستان و بورنئول (37/24 درصد) و بورنیل استات (26/19 درصد) در اسانس تابستانه بیشتر از بهاره است. مرحله میوه دهی کامل در آبان ماه به‌عنوان بهترین مرحله برداشت جهت حصول حداکثر بازده اسانس پیشنهاد می گردد و همچنین گیاه مریم گلی بیابانی به‌عنوان یکی از منابع جهت استخراج ترکیب آلفا-پینن گزارش می‌گردد.

المصادر:

1. Ahmadian, A. and Noorzad, S. 2014. Effect of water deficient stress and harvesting stages on quantitative and qualitative yield of Coriandrum sativum L. in Torbat e Heydarieh. Journal of Agroecology, 6(1): 130-141.


2. Akhgar, M.R., Rajai, P. and Amandady, S. 2014. Analysis of the chemical composition of essential oils of leaves, flowers, stems and roots of Salvia macilenta Boiss. Herb's Address Scientific Research, 20(4): 664-656.


3. Alizadeh, A. and Shaabani, M. 2012. Essential oil composition, phenolic content, antioxidant andantimicrobal activity in Salvia officinalis L. cultivated


4. in Iran. Advances in Environmental Biology, 6(1): 221-226.


5. Amiri, H. 2007. Quantitative and qualitative changes of essential oil of Salvia bracteata Bank et Sol. In different growth stages, DARU, 15: 79-82.


6. Amiri, H. 2011. Identifying the ingredients and antioxidant effects of the essential oil and methanol extract of Salvia multicaulis Vahl. Journal of Medicinal Plants, 11(1): 111-117.


7. Baher Nik, Z., Mirza, M. and Ghaffari, M. 2008. Effect of drought stress on growth and essential oil contents in Parthenium argentatum Gray. Journal of Essential Oil Bearing Plants, 11(4): 423-429.


8. Ebrahimabadi, A.H., Mazoochi, A., Kashi, F.J., Djafari-Bidgoli, Z. and Batooli, H. 2010. Essential oil composition and antioxidant and antimicrobial properties of the aerial parts of Salvia eremophila Boiss. from Iran. Food Chem Toxicol, 48(5):1371-6.


9. Foster, S. and Tyler, V.E. 1999. Tyler's Honest Herbal: A Sensible Guide to the Use of Herbs and Related Remedies. The Haword Herball Press. 442 p.


10. Habibi, Z., Biniaz, T., Masoudi, S. and Rustaiyan, A. 2004. Composition of the essential oil of Salvia eremophila Bioss. native to Iran. Journal of Essential oil Research, 16(3): 172-173.


11. Jamzad, Z., 2012. Flora of Iran, No. 76: Lamiaceae. Research Institute of Forests and Rangelands Press. 1066 p.


12. Javadi, S., Matloubi Moghadam, F. and Amin, Gh. 2002. Study of essential oil of Salvia eremophila based on Gc/Ms method. Pharmacy Thesis, Pharmaceutical Sciences Branch. Islamic Azad University, 91 p.


13. Jookar Kashi, F., Fooladi, J. and Bayat, M. 2005. Biotransformation of beta-pinene to alpha-pinene by biocatalysores. The 4th National Biotechnology Congress Islamic Republic of Iran, Kerman.


14. Kamali, H., Imani, M., Ameri, A.A., Faizi, P. and Mohamadi, A. 2014. Investigation of quantity and quality of Satureja mutica L. essential oil in different growth seasons in Khorassan Province. Ecophytochemistry of Medicinal plants, 2(4): 36-42.


15. Khorasaninejad, S., Soltanloo, H., Ramazanpoor, S.S., Hadyan, J. and Atashi, S. 2015. Effect of drought stress on morphological traits, quality and quantity of essential oil in Lavandula officinalis. Journal of Crop Improvements, 17(4): 979-988.


16. Letchamo, W., Marquard, R., Holz, J. and Gosselin, A. 1994. Effects of water supply and light intensity on growth and essential oil of two Thymus vulgaris L. selections. Angewandte Botanik, 68: 83-88.


17. Loizzo, M.R., Menichini, F., Tundis, R., Bonesi, M., Najafi, F., Saab, A.M., Frega. N.G. and Menichini, F. 2010. Comparative chemical composition and antiproliferative activity of aerial parts of Salvia leriifolia Benth. And Salvia acetabulosa L. essential oils against human tumor cell in vitro models. Journal of Medicine and Food, 13(1): 62-69.


18. Matloubi Moghaddam, F., Moridi Farimani, M. and Amin, Gh., 2000. Carnosol from Salvia eremophila Boiss., DARU, 8(3&4): 45-46.


19. Mirza, M., Ghoraishi, F. and Bahadori, A., 2011. Effect of harvesting time on essential oils content and composition of Salvia officinalis L. and Mentha pieperata L. in Khuzistan Province. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants. 26(4): 531-543.


20. Mozaffarian, V. 2000. Flora of Yazd. Yazd Publication. 473 p.


21. Rad, M.H., Jaimand, K., Assareh, M.H. and Soltani, M. 2013. Effects of drought stress on the quantity and quality of essential oil and water use efficiency in Eucalyptus camaldulensis Dehnh. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 29(4): 772-782.


22. Samadi Asl, V., Fayaz, M., Najafpoor Navaee, M., Zarezade, A., Sefidkon, F. and Hosseinzade, S.T.Y. 2014. Distribution of medicinal plants in Yazd Province. Research Institute of Forests and Rangelands Press. 94 p.)In Persian).


23. Sefidkon, F. and Akbarinia, A. 2009. Essential oil and composition of Satureja sahendica Bornm. At different stage of plant growth. Journal of Essential Oil Research, 21: 1-3.


24. Shafizade, F. 2002. Medicinal plants of  Lorestan Province, Hayan Publisher, Tehran.


25. Timmermann, B.N., Steelink, C. and Loewus, F.A., 1984. Recent advanced in phytochemistry, Vol 18: Phytochemical adaptation to stress. Plnum press. 333 p.


26. Walker, J.B. and Sytsma, K.J. 2007. Stamina evolution in the genus Salvia (Lamiaceae): Molecular phylogenetic evidence for multiple origins of the lever. Annales of Botany, 100(2): 375-391.


27. www.yazdmet.ir


28. Yousefzadeh, K., Hooshmand, S., Shiran, B., Zeynali, H. Hadian, J. and Ghaisari, M.M. 2015. Effect of long time drought stress on quantity and quality of essential oil of Thymus spp. Ecophytochemistry of Medicinal plants, 3(4): 1-14.