اثر پیش‌ تیمار اسید سالیسیلیک بر برخی شاخص‌های جوانه‌زنی، میزان فنل کلو فعالیت آنتی‌اکسیدانی گیاهچه‌های گیاهL. Nepeta nuda تحت شرایط تنش شوری

الموضوعات :

سپیده مجرب ¹ (دانشجوی کارشناسی‌ارشد گروه علوم باغبانی و مهندسی فضای سبز، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران)
محمد مقدم ² (دانشیار گروه علوم باغبانی و مهندسی فضای سبز، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران)
رسول نریمانی ³ (دانشجوی دکتری گروه علوم باغبانی و مهندسی فضای سبز، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران)

تاريخ الإرسال : 16 الجمعة , محرم, 1439 تاريخ التأكيد : 27 الثلاثاء , جمادى الأولى, 1439 تاريخ الإصدار : 07 الثلاثاء , رمضان, 1439

الکلمات المفتاحية: شوری, اسید سالیسیلیک, درصد جوانه‌زنی, پونه‌سا بی‌کرک (Nepeta nuda L.), تخفیف‌دهنده,

ملخص المقالة :

پیش تیمار بذور با اسید سالسیلیک، نقش مهمی در بهبود جوانه زنی و افزایش مقاومت گیاهان در برابر تنش های محیطی دارد. تأخیر در جوانه زنی، کاهش سرعت و درصد جوانه زنی از اثرات تنش شوری در مرحله جوانه زنی می باشد. برای بررسی اثر تنش شوری و پیش تیمار اسید سالیسیلیک به عنوان تخفیف دهنده شوری بر جوانه زنی بذور گیاه دارویی در معرض خطر انقراض پونه سای کرک (Nepeta nuda L.)، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با چهار سطح شوری (0، 50، 100 و 150 میلی‌مولار)، سه سطح پیش تیمار بذر با اسید سالسیلیک (0، 2/0 و 5/0 میلی مولار) و در سه زمان (6 ،12و 24 ساعت) با سه تکرار، در آزمایشگاه فیزیولوژی گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1395 اجرا گردید. شاخص های مرتبط با جوانه زنی با خروج ریشه چه به میزان 2 میلی متر و به مدت 21 روز مورد ارزیابی قرار گرفتند. پس از 21 روز و اتمام ثبت شاخص‌های جوانه زنی، ساقه چه ها جهت ارزیابی فیتوشیمیایی جدا شدند و اندازه گیری میزان فنل کل و فعالیت آنتی اکسیدانی به روش اسپکتروفتومتری و با استفاده از عصاره متانولی (استخراج در هاون چینی) به ترتیب با روش فولین-سیکالتو و ظرفیت مهار رادیکال‌های آزاد DPPH انجام پذیرفت. با توجه به نتایج آزمایش اثر مثبت کاربرد اسید سالیسیلیک بر بهبود جوانه زنی این گیاه در غلظت 5/0 میلی مولار نسبت به 2/0 میلی مولار بیشتر مشهود بود. با افزایش تنش شوری صفات اندازه گیری شده به شدت کاهش یافت. به طوری که کمترین میزان درصد و سرعت جوانه زنی مربوط به تنش 150 میلی مولار به ترتیب 81/0 درصد و 02/0 بود. همچنین کاربرد اسید سالسیلیک باعث بهبود جوانه زنی در سطوح مختلف تنش شوری گردید. به طوری که بیشترین درصد و سرعت جوانه زنی مربوط به پیش تیمار بذور با اسید سالسیلیک به‌مدت 24 ساعت به‌ترتیب به‌میزان 11/25 درصد و 62/0 بدست آمد. بیشترین میزان فعالیت آنتی اکسیدانی و فنل کل مربوط به تنش 50 میلی مولار به ترتیب 92/68 درصد و 2/1 میلی گرم در گرم وزن تر بود و کاربرد اسید سالسیلیک در سطوح مختلف شوری میزان این صفات را کاهش داد. به طور کلی، هر چند تنش شوری سبب اختلال در جوانه زنی پونه سای می شود؛ ولی می توان با پیش تیمار بذور با اسید سالسیلیک شاخص های

المصادر:

1. Abdul Baki, A.A. and Anderson, J.D. 1973. Vigor determination in soybean seed by multiple, Criteria. Crop Science, 13: 630-633.


2. Aebi, H.E. 1984. Catalase in vitro. Methods Enzymology, 105: 121-126.


3. Ahmadi, M., Safarzadeh, Z. and Shaban, M. 2016. The effect of salicylic acid on seed germination and seedling growth parameters of basil in salinity stress conditions. Journal of Seed Research, 5(3): 43-53. (In Persian)


4. Ali, T., Javan, M., Sonboli, A. and Semnanian, S. 2012. Antinociceptive and anti-inflammatory activities of the essential oil of Nepeta crispa Willd. in experimental rat models. Natural Product Research, 26(16): 1529-34.


5. Alizadeh, A. 2001. Principles of Applied Hydrology. Press Astan Quds Razavi. The thirteenth edition. 816. (In Persian)


6. Amel, A., Mohamed, A. and Amina, A.A. 2008. Alterations of some secondary metabolites and enzymes activity by using exogenous antioxidant compound in onion plants grown under seawater salt stress. American-Eurasian Journal of Scientific Research, 3(2): 139-146.


7. Amin, G.R. 1991. Popular Medicinal Plants of Iran. Vol. 1. Ministry of Health Pub. Tehran. 40-41. (In Persian)


8. Amor, N.B., Hamed, K.B., Debez, A., Grignon, C. and Abdelly, C. 2005. Physiological and antioxidant responses of the perennial halophyte Crithmum maritimum to salinity. Plant Science, 168: 889-899.


9. Barkosky, R.R. and Einhellig, F.A. 1993. Effects of salicylic acid on plant–water relationships. Journal of Chemical Ecology, 19: 237-247.


10. Bohnert, H.J., Nelson, D.E. and Jensen, R.G. 1995. Adaptations to environmental stresses. The plant Cell, 7(7):1099.


11. Chu, Y.H., Chang, C.L. and Hsu, H.F. 2000. Flavonoid content of several vegetable and their antioxidant activity. Journal of the Science of Food and Agriculture, 80: 561-566.


12. Cutt, J.R. and Klessig, D.F. 1992. Salicylic acid in plants: A changing perspective. Pharmaceutical Technology, 16: 25-34.


13. Delavari Parizi, M., Baghizadeh, A., Enteshari, Sh. and Manouchehri Kalantari, Kh. 2012. The study of the interactive effect of salicylic acid and salinity stress on induction of oxidative stress and mechanisms of tolerance in Ocimum basilicum L. Iranian Journal of Plant Biology, 4(12): 25-36. (In Persian)


14. El Naim, A.M., Khawla, E.M., Ibrahim, E.A. and Suleiman, N.N. 2012. Impact of salinity on seed germination and early seedling growth of three sorghum (Sorghum biolor L. Moench) cultivars. Journal of Science and Technology, 2: 16-20.


15. El-Tayeb, M.A. 2005. Response of barley grains to the interactive effect of salinity and salicylic acid. Plant Growth Regulation, 45: 215-225.


16. Eraslan, F., Inal, A., Gunes, A. and Alpaslan, M. 2007. Impact of exogenous salicylic acid on the growth, antioxidant activity and physiology of carrot plants subjected to combined salinity and boron toxicity. Scientia Horticulturae, 113:120-128.


17. Evans, W.C. 1996. Deterioration of stored Drugs Trease and Evans Pharmacognosy. London: W. B. Saunders Company. 48 p.


18. Fraga, B.M., Hernandez, M.G., Mestres, T. and Arteaga, J.M. 1998. Abietane diterpenes from Nepeta teydea. Phytochemistry, 47(2): 251-4.


19. Gautam, S. and Singh, P.K. 2009. Salicylic acid-induced salinity tolerance in corn grown under NaCl stress. Acta Physiologiae Plantarum, 31: 1185-1190.


20. Gerailo, S. and Gasemnezad, M. 2011. Effect of salicylic acid on antioxidant enzyme activity and petal senecens in Yellow Island cut rose flowers. Journal of Fruit and Ornamental Plant Research, 19(1): 183-193.


21. Ghannadi, A., Aghazari, F., Mehrabani, M., Mohagheghzadeh, A. and Mehregan, I. 2010. Quantity and composition of the SDE prepared essential oil of Nepeta macrosiphon Boiss. Iranian Journal of Pharmaceutical Research, 2: 103-105.


22. Ghavami, N., Alikhani, H.A., Pourbabaei, A.A. and Besharati, H. 2017. Effects of two new siderophore-producing rhizobacteria on growth and iron content of maize and canola plants. Journal of Plant Nutrition, 40(5): 736-746.


23. Hajibagheri, M.A., Yeo, A.R., Flowers, T.J. and Collins, J.C. 1989. Salinity resistance in Zea mays fluxes of potassium, sodium and chloride, cytoplasmic concentrations and microsomal membrane lipids. Plant Cell Environment, 12: 753-757


24. Hardegree, S.P. and Van Vactor, S.S. 2000. Germination and emergence of primed grass seeds under field and simulated-field temperature regimes. Annals of Botany, 85(3): 379-390.


25. He, Y. and Zhu, Z.Y. 2008. Exogenous salicylic acid alleviates NaCl toxicity and increases antioxidative enzyme activity in Lycopersicun esculentum. Biologia Plantarum, 52: 792-795.


26. Heidari, N. and Pooryousef, M. 2011. Effect of seed priming with polyethylene glycol and sodium chloride on germination and growth indices of Pimpinella anisum L. Iranian Journal of Medical and Aromatic Plants, 27(3): 509-516. (In Persian).


27. ISTA, 1985. International Seed Testing Association.ISTA Handbook on Seedling Evaluation. 78 p.


28. Jalali, S.M., Alizadeh, B., Zaefizadeh, M., Asghari, R. and Khayatnejad, M. 2011. Superoxide dismutase (SOD) activity in NaCl strss in salt sensitive and salt tolerance genotypes of colza (Brassica napus L). Middle East Journal of Scientific Research, 7(1): 7-11.


29. Jamil, M.D.B., Lee, K.Y., Jung, M., Ashraf, S.C., Lee, R. and Ha, E.S. 2006. Effect of salt (NaCl) stress on germination and early seedling growth of four vegetables species. Journal of Central European Agriculture, 7: 273-282.


30. Jamzad, Z., Grayer, R.J., Kite, G.C., Simmonds, M.S.J, Ingrouille, M. and Jalili, A. 2003. Leaf surface flavonoids in Iranian species of Nepeta (Lamiaceae) and some related genera. Biochemical Systematics and Ecology, 31: 587-600.


31. Kabiri, R. and Naghizade, M. 2014. Study the effect of salicylic acid pretreatment on germination and early growth of black cumin (Nigella sativa) under salinity stress. Iranian Journal of Science and Technology, 4(1): 61-72. (In Persian).


32. Kafii, M., Eishi Rezaii, A., Hagighikhah, M. and Gorbanim, S. 2010. Effect of salinity and seed priming on germination and seedling characteristics of two medicinal citrus species. Jornal Agriculcure Ecology, 2: 245-255.


33. Koca, H., Bor, M., Özdemir, F. and Türkan, I. 2007. The effect of salt stress on lipid peroxidation, antioxidative enzymes and proline content of sesame cultivars. Environmental and Experimental Botany, 60(3): 344-351.


34. Lambert, J., Srivastava, J. and Vietmeyer, N. 1997. Medicinal plants. Rescuing a global heritage. Washington DC, World Bank Technical Paper. 355.


35. Maguire, J.D. 1962. Speed of germination. Aid in selection and evaluation for seedling emergence and vigour. Crop Science, 2: 176-177.


36. Mozaffarian, V.A. 2006. Dictionary of Iranian Plant Names: Latin-English-Persian. 4th Ed. Farhang Moaser. Tehran. 360 p. (In Persian)


37. Narimani, R., Moghaddam, M., Ghasemi Pirbaloti, A. and Shokouhi, D. 2017. Study of morphological diversity, total phenolic contents and antioxidant activity in different populations of Nepeta nuda and Nepeta crassifolia in habitats of Ardabil and East Azerbaijan provinces. Eco-phytochemical Journal of Medicinal Plants, 5(3): 13-22. (In Persian)


38. Narimani, R., Moghaddam, M., Ghasemi Pirbalouti, A. and Mojarab, S. 2017. Essential oil composition of seven populations belonging to two Nepeta species from Northwestern Iran. International Journal of Food Properties, 20(s2): s2272-s2279.


39. Popova, L., Pancheva, T. and Uzunova, A. 1997. Salicylic acid properties biosynthesis and physiological role. Plant Journal, 23: 85-93.


40. Prasad, M.N. 1996. Plant Ecophysiology. John Wiley and Sons, Inc, New York, 542. 173-206.


41. Pushpangadan, P. 1992. On conservation biology, domestication and commercial cultivation of wild medicinal and aromatic plants. Recent Advances in Medicinal, Aromatic and Spice Crops, 2: 431-436.


42. Rechinger, K.H. 1982. Nepeta. Flora Iranica. 150: 108-216.


43. Safarnejad, A., Collin, H.A., Bruce, K.D. and Mc Neily, T. 1996. Characterization of alfalfa (Medicago sativa) following in vitro selection for salt tolerance. Euphytica, 92: 55-61.


44. Sarker, A., Hossain, I. and Kashem, A. 2014. Salinity (NaCl) tolerance of four vegetable crops during germination and early seedling growth. Journal of Ecology and Environmental Sciences, 1: 11-18.


45. Schabes, F.I. and Sigstad, E.E. 2005. Calorimetric studies of quinoa (Chenopodium quinoa Willd.) seed germination under saline stress conditions. Thermochimica Acta, 428: 71-75.


46. Shakirova, F.M. and Sahabutdinova, D.R. 2003. Changes in the hormonal status of wheat seedlings induced by salicylic acid and salinity. Plant Science, 164 (3): 317-322.


47. Shinwari, K.I., Jan, M., Shan, G., Khattak, S.R., Urehman, S., Daud, M.K, Naeem, R.A and Jami, M. 2015. Seed priming salicylic acid induces tolerance against chromium (VI) Toxicity in rice (Oryza sativa L.). Pakistan Journal of Botany, 47: 161-170.


48. Singh, B. and Usha, K. 2003. Salicylic acid induced physiological and biochemical changes in wheat seedlings under water stress. Plant Growth Regulators, 39: 137-141.


49. Singleton, V.L. and Rossi, J.A. 1965. Colorimetry of total phenolic with phosphomolybdic and phosphotungstic acid reagent. American Journal of Enology and Viticulture, 16: 144-158.


50. Skaltsa, H.D., Lazari, D.M., Loukis, A.E. and Constantinidis, T. 2000. Essential oil analysis of Nepeta argolica Bory & Chaub. subsp. argolica (Lamiaceae) growing wild in Greece. Flavour and fragrance journal, 15(2): 96-99.


51. Takeda, Y., Ooiso, Y., Masuda, T., Honda, G., Otsuka, H., Sezik, E. and Yesilada, E. 1998. Iridoid and eugenol glycosides from Nepeta cadmea. Phytochemistry, 49(3):787-91.


52. Takel, A. 2000. Seedling emergence and growth of sorghum genotypes under variable soil moisture deficit. Agronomy Journal, 48: 95-102.


53. Tzakou, O., Harvala, C., Galati, E.M. and Sanogo, R. 2000. Essential oil composition of Nepeta argolica Bory et Chaub. subsp. argolica. Flavour and Fragrance Journal, 15(2): 115-118.


54. Wang, L.J. and Li, S.H. 2006. Thermo tolerance and related antioxidant enzyme activities induced by heat acclimation and salicylic acid in grape (Vitis vinifera L.) leaves. Plant Growth Regulation, 48(2): 137-144.


55. Yazdani Buick, R., Rezvani Moghaddam, P., Khazaei, H.R., Ghorbany, R. and Astaray, A. 2010. Effects of drought and salinity stress on seed germination, mike thistle. Iranian Jornal Field Crop Reserch, 8: 12-19. (In Persian)


56. Zhang, H., Irving, L.J., Tian, Y. and Zhou, D. 2012. Influence of salinity and temperature on seed germination rate and the hydrotime model parameters for the halophyte, Chloris virgata, and the glycophyte, Digitaria sanguinalis. South African Journal of Botany, 78: 203-210.


57. Zhu, J.K. 2001. Plant salt tolerance. Trends in Plant Science, 6(2): 66-71.