بررسی اثر کشت مخلوط و کودهای شیمیایی بر میزان اسانس، محتوای فنل و فلاونوئید و برخی خواص زیستی گیاه دارویی Hyssopus officinalis L

الموضوعات :

فرهاد حبیب زاده ¹ (گروه ژنتیک و به نژادی گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران)
بهور اصغری ² (گروه مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران)

تاريخ الإرسال : 26 الإثنين , محرم, 1439 تاريخ التأكيد : 29 الثلاثاء , شعبان, 1439 تاريخ الإصدار : 14 الخميس , ربيع الأول, 1440

الکلمات المفتاحية: کشت مخلوط, اسانس, زوفا, آنتی‌اکسیدان, محتوای فنل, محتوای فلاونوئید,

ملخص المقالة :

در راستای کاهش مصرف کودهای شیمیایی در تولید گیاه دارویی زوفا (Hyssopus officinalis L.)، پژوهشی در سال‌ 1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) قزوین، به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دو فاکتور و سه تکرار به اجرا درآمد. فاکتورهای آزمایش شامل الگوهای مختلف کاشت (فاکتورA) شامل کشت خالص (100 درصد زوفا) و کشت مخلوط افزایشی (100 درصد زوفا + 50 درصد عدس) و کاربرد کود شیمیایی (فاکتورB) شامل مصرف و عدم کاربرد کودهای NPK بود. میزان اسانس (روش تقطیر با کلونجر)، میزان عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم، راندمان عصاره‌دهی (روش خیساندن)، محتوای فنل و فلاونوئید (روش رنگ‌سنجی)، قدرت مهارکنندگی رادیکال‌های آزاد DPPH و عملکرد آنتی اکسیدانتی تام در آغاز گل‌دهی بر پیکره رویشی زوفا بررسی گردیدند. نتایج نشان داد که کلیه صفات به غیر از محتوای عصاره به طور معنی‌داری تحت تاثیر تیمارها قرار گرفتند. درصد اسانس، محتوای فنل و فلاونوئید، قدرت مهارکنندگی رادیکال‌های DPPH و عملکرد آنتی‌اکسیدانتی تام در تیمار کشت مخلوط + مصرف کود، نسبت به سایر تیمارها به‌طور معنی‌داری بالاتر بود. یعنی اینکه کشت مخلوط ترکیبات فنل و فلاونوئید، میزان اسانس و عصاره زوفا را بالا برده است. متابولیت‌های ثانویه نظیر ترکیبات فنل و فلاونوئید و اسانس، سیستم دفاعی گیاه محسوب می‌شوند که رقابت زوفا و عدس (به عنوان عامل تنش‌زا) تولید آن را افزایش داد. با توجه به افزایش مقدار ترکیبات فنل و فلاونوئید، خاصیت آنتی اکسیدانتی نیز بیشتر گردید.