نگرش مورخان آثار تاریخنگاری سده واپسین صفوی (1035ه ق -1135ه ق) به قیام‌ها و شورشها در ایران با تاکید بر منابع داخلی
الموضوعات : فصلنامه تاریخ
نسترن ریاسوند
1
(گروه تاریخ، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر، ایران.)
منیره کاظمی راشد
2
(گروه تاریخ، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر، ایران.)
محمدباقر آرام
3
(استاد بازنشسته مراکز آموزش عالی فرهنگیان، ایران.)
رحیم شهرتی فرد
4
(عضو هیات علمی موسسه آموزش عالی نبی اکرم ص تبریز،ایران.)
الکلمات المفتاحية: صفویه, سدۀ واپسین, نگرش مورخین, شورش غریبشاه, شورش رستم خان,
ملخص المقالة :
چکیده: واپسین قرن دورۀ صفویه به دلیل ضعف حکومت مرکزی، موجب شورشهای اعتراض آمیزی همچون شورش غریبشاه ویا رستم خان سپهسالار و...علیه حکومت مرکزی شد. مورخان این دوره ضمن وابستگی‌ها یا تمایلات جانبدارانه درباری، علاوه بر گزارش شورش و تاکید بر عدالت شاهان، به توجیه علل این شورشها پرداخته و در بخش اعظمی از گزارشات، صرفا سرداران یاغی و یا طوایف شورشی را مقصر قلمداد کرده‌اند وتقریبا در هیچ یک از این منابع مطالبی در خصوص علل واقعی حدوث این شورشها و همچنین تحلیل پیامدهای آنان آورده نشده است. به دلیل وابستگی های مورخان به دربار و ساختار دیوان سالاری، دیدگاه حاکمیتی در ارائه گزارشات و تبیین علل و پیامدهای این اعتراضات بسیار پر رنگ است. براین اساس، پرسش اصلی در این پژوهش این است که شورشها و درگیریهای داخلی چه جایگاهی را در آثار تاریخنگاری سده پایانی عصر صفوی به خود اختصاص داده اند؟ انعکاس این شورشها بر اساس نگرش مورخان و حجم منابع تاریخی و موقعیت اجتماعی و سیاسی مورخان در این دوره متفاوت بوده و به علل مذهبی و دینی و اجتماعی و سیاسی و ... بستگی دارد. انجام پژوهش حاضر به روش گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای وتحلیل محتوا میسر شده است.
_||_
