آشنایی با ویژگیهای آوایی و دستوری زبان گونه های فیروزآباد

الموضوعات :

عبدالنبی سلامی ¹ (گویش پژوه، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس)

تاريخ الإرسال : 21 الأربعاء , ذو الحجة, 1435 تاريخ التأكيد : 28 الأحد , رجب, 1436 تاريخ الإصدار : 08 الأحد , ذو القعدة, 1436

الکلمات المفتاحية: فیروزآباد, گونه های زبانی, ساخت آوایی, ساخت دستوری,

ملخص المقالة :

مجموعۀ گونه های زبانی متداول در منطقۀ فیروزآباد را می توان ترکیبی از گویش ها و لهجه ها دانست. در این مقاله، سه گونۀ زبانی متعلق به گروه گویش های کوهمرّه ای، گروه گویش های لُری و گویش قشقایی و گونه ای زبانی متعلق به لهجۀ فارسی محلی از نظر ساخت آوایی و دستوری معرفی و تبیین شده اند. در این زبان گونه ها واکه های کشیده ای وجود دارد که جایگاه تولیدشان، جایگاه تولید واکه های کوتاه با کشیدگی بیشتر است. گویش های کوهمرّه ای و از جمله دو گویش دادنجانی و بایگانی در گذشتۀ فعل های متعدی دارای ساخت کُنایی (ارگتیو) هستند و در این مورد با دیگر زبان گونه های فیروزآباد متفاوت اند. نشانۀ معرفه در گویش های دادنجانی، بایگانی، لُردارنگانی و دِهرَمی u/ow ، در حیاتی eku/aku و در دژگاهی â/aku است. در قشقایی پسوند معرفه وجود ندارد. در گویش های مطالعه شده، صفت شبیه به فارسی است، جز در صفت عالی که به گونه ای دیگر ادا می شود

المصادر:

 1 .  ابن­بلخی، (1921م.)، فارسنامه، تصحیح گای لیسترانج و رینولد الن نیکلسون، لندن، دارالفنون کمبریج.

2 .  امیری، سیدرزاق، (1382)،  تاریخ و فرهنگ مردم فراشبند، شیراز، انتشارات نوید.

3  . حسینی فسایی، حاج­میرزاحسن، (1367)، فارسنامۀ ناصری، تصحیحِ منصور رستگار فسایی، تهران، انتشارات امیرکبیر.

4 . دومورینی، ژ، (1375)، عشایر فارس، ترجمۀ جلال­الدین رفیع­فر، انتشارات دانشگاه تهران.

5 .  کریستن­سن، آرتور، (1351)، ایران در زمان ساسانیان، ترجمۀ رشید یاسمی، انتشارات ابن­سینا، تهران.

6 . معین، محمد، (1363)، فرهنگ فارسی، انتشارات امیرکبیر، تهران.