بررسی تبدیل واکه /e/ به /i/ بر اثر همگونی پسرو با واکه /i/ و تبدیل واکه /e/ به /u/ بر اثر همگونی پسرو با واکه /u/ در افعال مضارع و امر مبتدا به /be/ در لهجه آبادانی در چارچوب نظریه بهینگی

الموضوعات :

الخاص ویسی ¹ , فاطمه دریس ²

1 - گروه زبان شناسی، دانشگاه پیام نور، ایران
2 - گروه زبانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

تاريخ الإرسال : 19 الجمعة , ذو الحجة, 1436 تاريخ التأكيد : 24 الجمعة , محرم, 1437 تاريخ الإصدار : 09 الأحد , ربيع الأول, 1437

الکلمات المفتاحية: بهینگی, همگونی پسرو, لهجۀ آبادانی, محدودیت پایایی, محدودیت نشان داری,

ملخص المقالة :

لهجۀ خوزستانی یا جنوبی که به لهجۀ آبادانی معروف است، یکی از لهجه های زبان فارسی است که کم تر از دیدگاه علمی و زبانشناختی به آن پرداخته شده است. این پژوهش در نظر دارد تا با روش میدانی و در قالب چارچوب بهینگی و با بهره گیری از محدودیت هایی که ناظر بر این انگاره می باشند، به توضیح و تبیین چگونگی تبدیل واکۀ /e/ به /i/ در نتیجۀ همگونی پسرو با واکه ی پیشین /i/ و تبدیل /e/ به /u/ در اثر همگونی پسرو با واکۀ پسین /u/، در افعال امری و مضارع مبتدا به /be/ در این لهجه بپردازد. این تغییرات واجی در برخی از موقعیت ها رخ نمی دهند. محدودیت های وضع شده در نظریۀ بهینگی برآنند تا دلیل عدم رخداد همیشگی این تغییرات را توجیه نمایند. یافته های این پژوهش نشان می دهند که اولین همخوان بعد از /be/ در افعال امری و مضارع مبتدا به /be/، یعنی همخوان آغازین هجای دوم، در همگونی یا عدم همگونی واکۀ /e/ با واکۀ پیشین یا پسین بعد از خود نقشی تعیین کننده دارد.

المصادر:

-          بدخشان، ابراهیم و زمانی، محمد(1392)، " تحلیل و توصیف فرایند حذف در زبان کردی(گویش کلهری)"، پژوهش­های زبان­شناسی، سال پنجم، شمارۀ اول، ص30-19.

-          بی­جن­خان، محمود(1388)، "واج شناسی نظریه بهینگی"، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها(سمت)، تهران

-          جم، بشیر(1389)، "بررسی فرایند تضعیف در چند گویش کویری در چهارچوب نظریۀ بهینگی"،اولین همایش بین المللی گویش­های مناطق کویری ایران، ص 740-727.

-          جم، بشیر و ذلقی، احمد(1392)، " بررسی تبدیل واکۀ /u/ به [i]در گویش لری سیلاخوری در چارچوب نظریۀ بهینگی" ، پژوهش­های زبانی، دورۀ 4، شماره 2، ص 40-21.

-          جم، بشیر و تیموری، مرضیه(1393)، "تبدیل واکۀ / a / به واکۀ [a: ] یا [o] در لهجۀ فردوس در چارچوب نظریۀ بهینگی"، زبانشناسی و گویش­های خراسان، سال ششم، شماره 10، ص 120-97.

-       Bacovic, E. (2014), "Local Assimilation and Constraint Interaction"

-       McCarthy, J.(2002), " A Thematic Guide to Optimality Theory", Cambridge University Press, New York