بررسی ابعاد حقوقی و کیفری نقش معناشناسی و تحلیل گفتمان در جهت بهبود شهادت قضایی در دادگاه‌ها

الموضوعات : آموزه های فقه و حقوق جزاء

زهره بهرامی ¹ (دانشجوی دکتری زبان شناسی، واحد خمین، دانشگاه آزاد اسلامی، خمین، ایران.)
داود مدنی ² (استادیار، گروه زبان شناسی، واحد خمین، دانشگاه آزاد اسلامی، خمین، ایران.)
محمود قیوم زاده ³ (استاد، گروه فرهنگ و معارف اسلامی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران.)

تاريخ الإرسال : 29 الثلاثاء , ربيع الأول, 1444 تاريخ التأكيد : 24 الثلاثاء , جمادى الثانية, 1444 تاريخ الإصدار : 28 السبت , جمادى الثانية, 1444

الکلمات المفتاحية: زبانشناسی حقوقی, معناشناسی و شهادت قضائی, الگوی هایلند در شهادت, الگوی گرایس در شهادت,

ملخص المقالة :

یکی از مهمترین ادله‌ی احکام در محاکم قضایی، استناد به شهادت شهود است و از آنجا که لغزش و خطا، با انسان همراه بوده و هست؛ لذا در مسأله ی شهادت، برخی از مواقع، اشخاص مقاصد و منافع و غرض شخصی را در نظر می‌گیرند و بر اساس آن به ادای شهادت می‌پردازند، با این وصف، نیاز به زبانشناسی حقوقی، برای تشخیص شهادت صدق از کذب و سایر نارسایی‌های شهادت، لازم و ضروری است. در خصوص انواع نظریه‌های مرتبط با زبان‌شناسی، الگوی هایلند و اصل گرایس، بیشترین کارایی را در شهادت‌های قضایی دارند؛ از این رو، نوشتار پیش رو، با روی نهادن به دو اصل مذکور، از طریق بررسی نمونه‌ای، به تبیین ابعاد حقوقی و کیفری نقش معناشناسی و تحلیل گفتمان در جهت بهبود شهادت قضایی در دادگاه‌ها می پردازد. نتایج تحقیق، بیانگر این امر است که الگوی هایلند، ناظر بر واژگان و الفاظ به کار رفته در شهادت‌نامه شهود است؛ امّا اصل گرایس ناظر بر عبارات و جملات شهادت‌نامه شهود است؛ لذا الگوی هایلند کارآیی بیشتری نسبت به اصل گرایس در تشخیص شهادت صدق از کذب دارد. اصل هایلند به‌وسیله ابزارهای فراگفتمانی خود، میزان اطلاع شهود از ماوقع، چالش‌ها و نارسایی‌های اظهارات شهود را مشخص می‌کند که محاکم دادگستری بر اساس آن می‌توانند شهادت صدق از کذب را تشخیص بدهند.

المصادر:

کتاب‌شناسی

1. ابن فارس، احمد بن فارس، (1404 ق)، معجم مقاییس اللغة، قم، مکتب الاعلام الاسلامی.


2. ابن فهد حلی، احمد بن محمد، (1411 ق)، المهذب البارع، قم، مؤسسة النشر الاسلامی.


3. ابن منظور، محمد بن مکرم، (1374)، لسان العرب، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی.


4. آقا گل زاده، فردوس، (1385)، تحلیل گفتمان انتقادی، تهران، علمی و فرهنگی، چاپ اول.


5. امامی، حسن، (1370)، حقوق مدنی، کتابفروشی اسلامیه، چاپ ششم.


6. بازگیر، یدالله، (1389)، آرای دیوان عالی کشور در امور حقوقی، تهران، نشر جاودانه.


7. جبعی عاملی، زین الدین (شهید ثانی)، (1416)،‌ مسالک الافهام، قم، مؤسسة المعارف الاسلامیة، چاپ اول.


8. دهخدا، علی‌اکبر، (1373)، لغت‌نامه دهخدا، تهران، دانشگاه تهران.


9. شرف­زاده، محمد حسین، گل­زاده گروی، زهرا، باباسالاری، زهرا، یزدانی، سعید (1401)، « بررسی بازنمایی زبانی رویداد حرکت از منظر زبانشناسی شناختی»، مجله زبانشناسی و گویشهای خراسان، سال چهاردهم، شماره 1، 243-240.


10. طارمی، طاهره، تاکی، گیتی، یوسفیان، پاکزاد، (1397)، « جنسیت در مقالات علمی فارسی زبان: مطالعه پیکره ‌بنیاد نشانگرهای فرا گفتمان تعاملی بر اساس انگاره هایلند »، نشریه پژوهش‌های زبان شناسی، دوره دهم، شماره 1، 23-41.


11. طریحی، فخرالدین، (1365)، مجمع البحرین، تهران، انتشارات مرتضوی.


12. قلی‌فامیان، علی‌رضا، کارگر، مریم، (1393)، « تحلیل مقالات نقد کتاب‌های زبان‌شناسی ایران بر اساس الگوی فرا گفتمان هایلند »، پژوهش‌های زبا‌ن‌شناسی، دوره پنجم، شماره 2 ، 37-52.


13. کاتوزیان، ناصر، (1387)، اثبات و دلیل اثبات، تهران، نشر بنیاد حقوقی میزان.


14. گلباغی ماسوله، سید علی جبار، ملک مطیعی، ساسان، (1401)، « پیشگیری وضعی با رویکرد طراحی محیطی در کاهش سرقت منازل اجتماعی (مطالعه موردی مسکن مهر شهر رشت) »، آموزه‌های فقه و حقوق جزاء، دوره اول، شماره 2، 85-106.


15. معاونت آموزش قوه قضائیه (1392).


16. معین، محمد، (1386)، فرهنگ معین (فارسی)، چاپ دوم، تهران، زرین، نگارستان کتاب.


17. نجفی، ابوالحسن، (1371)، مبانی زبان‌شناسی و کاربرد آن در زبان فارسی، تهران، انتشارات نیلوفر.


18. Crismore, A. Markkanen, R. Steffensen, M.S., (1993), »Metadiscourse in persuasive writing: A study of texts written by American and Finnish University students« ,  Written Communication


19. Grice, H.P, (1975), » Logic and Conversation« in (eds.) Cole & J. Morgan, NewYork: Academic Press.


20. Groot, G.R., (2003), Language and Law: the Netherlands, Masstricht University Press.


21. Hyland, K., (2005b), » Stance and engagement: A model of interaction in academic discourse« , Discourse Studies, Vol.7(2).


22. Vande Kopple, William J., (1985), »Some explanatory discourse on metadiscourse« , College Composition and Communication.


23. Yule, George, (1996), the study of language (second eds), Cambridge, cambridge university press.

 

1. Agha Golzadeh, Ferdous, (1385), Critical Discourse Analysis, Tehran, Scientific and Cultural, first publication.


2. Bazgir, Yadollah, (1389), Verdicts of Supreme Court in Civil Cases, Tehran, Javedaneh publication.


3. Crismore, A. Markkanen, R. Steffensen, M.S., (1993), »Metadiscourse in persuasive writing: A study of texts written by American and Finnish University students« , Written Communication 10.


4. Dehkhoda, Aliakbar, (1373), Dehkhoda dictionary, Tehran, Tehran university.


5. Ebne Fares, Ahmad Ebne Fares, (1404), Maejam Maghaeis Alloghat, Qom, Maktab Aleelam Aleslami.


6. Ebne Fahad Helli, Ahmad Ebne Mohammad, (1411), Almazhab Albaree, Qom, Alnashr Aleslami institution.


7. Ebne Manzour, Mohammad Ebne Mokarram, (1374), Lesan Alarab, Beirout, Darolehya Altarath Alarabi.


8. Emami, Hassan, (1370), Civil Law, Eslamieh bookshop, 6th publication.


9. Gholi Famian, Alireza, Karegar, Maryam, (1393), »Analysing Articles of Criticism of Iran Linguistics Books based on Meta-discourse Hyland’s Modle« , Linguistics Researches, Vol.5, N0.2, 37-52.


10. Golbaghi Masouleh, Sayyed Ali Jabbar, Malek Motiei, Sasan, (1401), »Situational Preventon with Approach of Environmental Design in Decreasing Theft of Social Housing ( comparative study of Rasht Maskan Mehr)« , Jurisprudence and Criminal Law Doctrines, Vol.1, No.2, 85-106


11. Grice, H.P, (1975), » Logic and Conversation« in (eds.) P. Cole & J. Morgan, NewYork: Academic Press.


12. Groot, G.R., (2003), Language and Law: the Netherlands, Masstricht University Press.


13. Hyland, K., (2005b), » Stance and engagement: A model of interaction in academic discourse« , Discourse Studies, Vol.7(2).


14. Jabaei Aamoli, Zeinoddin, (1416), Masalek Alafham, Qom, Almaaref Aleslamieh institution, first publication.


15. Katouzian, Naser, (1387), Affirmation and Reason for Proof, Tehran, Mizan Law Office publication.


16. Moavenat Aamouzesh Ghoveh Ghazaeieh (1392).


17. Moein, Mohammad, (1386), Moein dictionary, 2nd publication, Tehran, Zarrin, Negarestan Book.


18. Najafi, Abolhasan, (1371), »Linguistic Principles and its Application in Persian Language« , Tehran, Niloofar publication.


19. Sharaf Zadeh, Mohammad Hossein, Golzadeh Gravi, Zahra, Yazdani, Saeid, (1401), »Examining the Lingual Reflection of Movement Event from Linguistics Perspective« , journal of Linguistics and Dialects of Khorasan, Vol.14, No.1, 240-243.


20. Tarami, Tahereh, Taki, Gity, Yousefian, Pakzad, (1397), »Gender in Persian Scientific Articles based on Hyland’s Idea« , Linguistics Researches journal, Vol.10, No.1, 23-41.


21. Tarihi, Fakhroddin, (1365), Majmae Albahrein, Tehran, Mortazavi publication.


22. Vande Kopple, William J., (1985), »Some explanatory discourse on metadiscourse« , College Composition and Communication.


23. Yule, George, (1996), the study of language (second eds), Cambridge, cambridge university press.