رویکرد قانونگذاری ایران در گزارش معاملات مشکوک به پولشویی و موانع قانونی، فقهی و اجرایی آن

الموضوعات : آموزه های فقه و حقوق جزاء

امیر جمالی حاجیانی ¹ (دانشجوی دکترای، حقوق جزاء و جرمشناسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران.)
اسماعیل عبدالهی ² (استادیار، گروه حقوق، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران)
احمد میرزایی ³ (استادیار، گروه حقوق، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران.)

تاريخ الإرسال : 24 السبت , رمضان, 1444 تاريخ التأكيد : 17 الأربعاء , ذو الحجة, 1444 تاريخ الإصدار : 04 الخميس , ذو الحجة, 1444

الکلمات المفتاحية: پولشویی, معاملات مشکوک به پولشویی, سیاست قانونگذاری در گزارش معاملات مشکوک به پولشویی, موانع گزارش معاملات مشکوک به پولشویی,

ملخص المقالة :

تاریخ دریافت: 1402/01/26 تاریخ بازنگری: 1402/04/12 تاریخ پذیرش: 1402/04/14 از گزارش معاملات مشکوک که در توصیه 20 اف‌ای‌تی‌اف بر آن تأکید شده است، به سنگ بنای مبارزه با پولشویی یاد می‌شود و موفقیت تمامی اقدامات ضد ‌پولشویی، در گرو آن است. در پژوهش حاضر، به روش توصیفی تحلیلی، با هدف آشنایی با الزامات گزارش‌دهی معاملات مشکوک به پولشویی، موضع قانونگذاری ایران، در مقایسه با استانداردهای جهانی مورد مطالعه قرار می گیرد و در پایان، به بررسی مهمترین موانع قانونی، فقهی و اجرایی فرا روی گزارش‌دهی معاملات مشکوک پرداخته می شود. یافته‌ها گویای آن است که در مقررات ضد ‌پولشویی ایران، به ویژه قانون اصلاح قانون مبارزه با پولشویی مصوب 1397 و آیین‌نامه اجرایی ماده 14 آن، مصوب 1398، اقدامات بایسته ی همسو با استانداردهای جهانی، به منظور گزارش‌دهی معاملات مشکوک، صورت پذیرفته است و ساختارهای لازم ایجاد شده است. با این وجود، ممکن است قواعد مربوط به راز داری حرفه‌ای، اصل صحت، اماره تصرف، سیاست‌های مرتبط با جذب سرمایه در بانک‌ها و هزینه‌‌های بالای انطباق با استانداردهای ضد پولشویی، این اصل مهم را در مبارزه با پولشویی، تحت‌الشعاع قرار دهد و در مسیر گزارش‌دهی مطلوب معاملات مشکوک خلل وارد سازد.

المصادر:

1. انصاری پیرسرایی، زربخش؛ شاه ‌بهرامی، اسدالله، (1393)، «ضرورت استفاده از سیستم‌های تشخیص پولشویی در بانکداری الکترونیکی»، فصلنامه روند، دوره 68، شماره 21، ص179ـ211.


2. بیگ‌زاده، صفر، (1387)، شیوه نگارش قانون، تهران، مرکز پژوهش‌های مجلس.


3. خورسندیان، محمد علی؛ فلاح‌دخت درب قلعه، مریم، (1396)، «تعهد به رازداری بانکی و قلمرو آن در حقوق بانکی ایران»، مجله حقوقی دادگستری، دوره 98، شماره 81 ، ص37ـ61.


4. راغب اصفهانی، حسین ‌بن ‌محمد، (1404 ق)، المفردات فی غریب القرآن، قم، دفتر نشرکتاب.


5. زارع، علی و جمالی، جعفر، (1390)، «تعهد بانک‌ها به حفظ اسرار مشتریان و عملیات تبدیل دارایی‌ها به اوراق بهادار»، فصلنامه راهبرد، دوره 58، شماره 20، ص301ـ332.


6. شاملو، باقر؛ مرادی، مجید، (1392)، «تحدید تضمینات دادرسی عادلانه در پرتو امنیت‌گرایی در جرم پولشویی»، مجله حقوقی دادگستری، دوره 77، شماره 81، ص111ـ159.


7. علیزاده‌ مقدم، محمد مهدی؛ قیوم ‌زاده محمود؛ فلاح، مهدی، (1402)، «ظرفیت‌ها و محدودیت‌های اصول فقهی و شرعی در جرم‌انگاری جرایم اقتصادی از منظر فقه امامیه»، فصلنامه آموزه‌های فقه و حقوق جزاء، سال دوم، شماره 1، پیاپی 5، ص91ـ114.


8. قماشی، سعید، (1385)، «بررسی جرم افشای اسرار حرفه‌ای»، ماهنامه دادرسی، پیاپی 58، ص3ـ6.


9. مدنی‌ زاده، سید علی؛ سالار‌کیا، امیرعباس؛ محمود زاده، امینه، (1396)، «کمبود نقدینگی، رقابت‌پذیری برای سپرده‌پذیری و سیاست‌های اعتباری بانک مرکزی»، فصلنامه برنامه‌ریزی و بودجه، دوره 22، شماره 2، ص43ـ69.


10. مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، (1389)، فرهنگ‌نامه اصول فقه، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.


11. مکارم شیرازى، ناصر، (1377)، اخلاق در قرآن‏، قم، انتشارات مدرسه امام علی بن ابی طالب(ع)‏.


12. موسوی بجنوردی، سید حسن، (1377)، القواعد الفقهیة، قم، نشر الهادی.


13. مهدوی ‌پور، اعظم، (1395)، سیاست کیفری افتراقی در قلمرو بزهکاری اقتصادی، تهران، نشر میزان.


14. نصرتی، محمد‌ رسول، (1397)، «بررسی حقوقی تعارض کنونی و مالکیت سابق»، فصلنامه قانون‌یار، دوره 6، شماره 2، ص359ـ385.


15. BFIU, (2019), “Guidance on Reporting Suspicious Transaction Report for The Reporting Organization”. At: https://www.bb.org.bd/aboutus/regulationguideline/aml/guidance_str.pdf


16. Braun, J; Kasper, M; Majdanska, A & Somare, M, (2016), “Drivers of Suspicious Transaction Reporting Levels: Evidence from a Legal and Economic Perspective”, Journal of Tax Administration, 2(1): 95-125.


17. DBH, (2016), “Procedure for Identification, Evaluation and Reporting of Suspicious Transaction & Suspicious Activity”. at: https://dbhfinance.com/downloads/STR_Reporting_Procudure.pdf


18. FATF, (2007), “FATF Guidance on the Risk-Based Approach to Combating Money Laundering and Terrorist Financing - High Level Principles and Procedures”. At: https://www.fatf-gafi.org (last visited Fbruary 18, 2023).


19. FATF, (2013), “FATF GuidAnce poliTicAlly exposed persons (recommendations 12 and 22)”. At www.fatf-gafi.org (last visited Fbruary 18, 2023).


20. FATF, (2018), “Guidance for a Risk-Based Approach for the Securities Sector”. https://www.fatf-gafi.org (last visited Fbruary 18, 2023).


21. Maalouf, N, (2012), “When white is too white (Money laundering, financial sanctions and their impact on financial institutions)”. At: www2.deloitte.com


22. MENAFATF, (2008), “Mutual Evaluation Report”. At: www.fatf-gafi.org


23. MENAFATF, (2012), “Mutual Evaluation Report”. At: www.fatf-gafi.org


24. Saperstein, L; Sant, G & Ng, M, (2015), “The Failure of Anti-Money Laundering Regulation: Where is the Cost-Benefit Analysis?”, Notre Dame Law Review Online, 91(1), 1-10. At: https://scholarship.law.nd.edu/ndlr_online/vol91/iss1/4/


25. Unger, B., Siegel, M., Ferwerda, J., de Kruijf, W., Busuioic, M., Wokke, K, (2006), The Amounts and The Effects of Money Laundering. Dutch Ministry of Finance Report. At: https://www.maurizioturco.it