اثر اسید جاسمونیک بر راندمان و ترکیب شیمیایی اسانس دو نژاد بومی ریحان ایرانی (Ocimum basilicum) تحت تنش خشکی

Subject Areas : Journal of Medicinal Herbs, "J. Med Herb" (Formerly known as Journal of Herbal Drugs or J. Herb Drug)

فاطمه ملک پور ¹ , اعظم سلیمی ² , عبدالله قاسمی پیربلوطی ³

1 - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
2 - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
3 - گروه گیاهان دارویی، دانشگاه آزاد اسلامی شهرکرد، شهرکرد، ایران گروه علوم گیاهی ، کالج علوم طبیعی، دانشگاه ماساچوست، ماساچوست، آمریکا

Received: 2014-09-19 Accepted : 2015-02-18 Published : 2015-04-01

Keywords: تنش خشکی, ریحان, اسیدجاسمونیک, متابولیت های ثانویه,

Abstract :

مقدمه و هدف: ریحان Ocimum basilicum یک گیاه دارویی است که به طور وسیعی در بعضی کشورها کشت می شود  و به صورت تازه و خشک شده برای افزایش عطر و طعم سالاد، سس، ماکارونی، شیرینی و سایر محصولات به کار می­ رود. در این پژوهش، اثر محلول پاشی اسیدجاسمونیک و کمبود آبیاری بر عملکرد و ترکیبات اسانس دو نژاد بومی ریحان ایرانی مورد بررسی قرار گرفت. روش تحقیق:تیمارها شامل اسیدجاسمونیک (کنترل، 200 و 400 میکرولیتر) و تنش خشکی (بدون تنش، 30 و 60 درصد ظرفیت زراعی) بود که بر اساس یک طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. ترکیبات اسانس حاصل از قسمت های هوایی  توسط   GC-FID و   GC/MSشناسایی گردید. نتایج و بحث: نتایج نشان داد که سطوح مختلف اسید جاسمونیک و آبیاری اثر معنی داری بر عملکرد و برخی از اجزای اصلی اسانس داشت. بالاترین میزان اسانس  با تیمار 400 میکرولیتر اسید جاسمونیک به دست آمد. درصد برخی از ترکیبات شیمیایی اسانس گیاهان، تحت تنش خشکی بالاتر از گیاهان بدون تنش بود. محلول پاشی اسید جاسمونیک به طور قابل توجهی میزان ترکیب متیلچاویکول را افزایش داد، اما میزان ترکیبات جرماکرنD، آلفا-کادینول، دلتا کادینن را کاهش داد. توصیه کاربردی/ صنعتی:از آنجایی که اسانس ریحان به ویژه ترکیب متیل چاویکول در صنعت داروسازی و عطرسازی کاربرد دارد و دارای خواص درمانی نظیر خاصیت ضدویروسی، ضدباکتریایی و ضداسپاسم می باشد، می توان از الیسیتور اسیدجاسمونیک برای افزایش خصوصیات درمانی ریحان بهره جست و میزان اسانس و ترکیب متیل چاویکول را در گیاه افزایش داد.

References:

Adams, R.P. 2007. Identification of essential oil components by gas chromatog-raphy/quadrupole mass spectroscopy. Allured Publishing Corporation, CarolStream, IL, USA.

Bettaieb, I., Zakhama, N., Wannes, W.A., Kchouk, M. E., Marzouk, B. 2009. Water deficit effects on Salvia officinalis fatty acids and essential oils composition. Scientia Horticulturae, 120: 271–275.

Boonlertnirun, S., Boonraung, C., Suvanasara, R. 2008. Application of chitosan in Rice production. International Journal of Minerals, Metallurgy, and Materials, 18:47–52.

British Pharmacopoeia, 1988. British Pharmacopoeia, vol. 2. HMSO, London, pp.137–138.

Chiang, L.C., Ng, L.T., Cheng, P.W., Chiang, W., Lin, C.C. 2005. Antiviral activities of extracts and selected pure constituents of Ocimum basilicum. Clinical and Experimental Pharmacology and Physiology, 32(10): 811–816.

Deshpande, R.S., Tipnis, H.P. 1997. Insecticidal activity of Ocimum basilicum L. Pesticides, 11, 1–12.

Ghasemi Pirbalouti, A., Samani, M.R., Hashemi, M., Zeinali, H. 2013. Salicylic acid affects growth, essential oil and chemical compositions of thyme (Thymus daenensis Celak.) under reduced irrigation. Plant Growth Regulation, 72: 289–301.

Ghasemi Pirbalouti, A. 2014. Diversity in chemical composition and yield of essential oil from two Iranian landraces of sweet basil. Genetika, 46: 419–426.

Ghasemi Pirbalouti, A., Sajjadi, S.E., Parang, K. 2014. A review (research and patents) on jasmonic acid and its derivatives. Archiv der Pharmazie, 347: 229–239.

Ghasemi Pirbalouti, A., Ghahfarokhi, B., Ghahfarokhi, S.A.M., Malekpoor, F. 2015. Chemical composition of essential oils from the aerial parts and underground parts of Iranian valerian collected from different natural habitats. Industrial Crops and Products, 63: 147–151.

Halitschke, R., Kessler, A., Kahl, J., Lornez, A., Baldwin, I.T. 2000. Ecophysiological comparison of direct and indirect defenses in Nicotiana attenuata. Oecologia, 124: 408-417.

Hussain, A.I., Anwar, F., Hussain Sherazi, S.T., Przybylski, R. 2008. Chemical composition, antioxidant and antimicrobial activities of basil (Ocimum basilicum) essential oils depends on seasonal variations. Food Chemistry, 108(3): 986–995.

Hussain, S., Fareed, S., Ansari, S., Rahman, A., Ahmad, I.Z., Saeed, M. 2012. Current approaches toward production of secondary plant metabolites. Journal of Pharmacy and Bioallied Sciences, 4: 10–20.

IRIMO, 2012. (Islamic Republic of Iran Meteorological Organization). Climatology methods. http://www.irimo.ir.

Keina, M., Oldham, N., Baldwin, I.T. 2001. Rapid HPLC screening of jasmonate-induced increases in tobacco alkaloids, phenolics, and diterpene glycosides in Nicotiana attenuate. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 49: 3553-3558.

Khalid, K.A. 2006. Influence of water stress on growth, essential oil and chemical composition of herbs (Ocimum sp.). International Agrophysics, 20: 289–296.

Kwee, E.M., Niemeyer, E.D. 2011. Variations in phenolic composition and antioxidant properties among 15 basil (Ocimum basilicum L.) cultivars. Food Chemistry, 128(4): 1044–1050.

Martin, D., Tholl, D., Gershenzon, J., Bohlmann, J. 2002. Methyl jasmonate induces traumatic resin ducts, terpenoid resin biosysthesis, and terpenoid accumulation in developing xylem of Norway spruce stems. Plant Physiology, 129: 1003-1018.

Rabea, E.I., Badawy, M.E., Stevens, C., Smagghe, G., Steurbaut, W. 2003. Chitosan as antimicrobial agent: applications and mode of action. Biomacromolecules, 4: 1457-1465.

Sajjadi, S.E. 2006. Analysis of the essential oils of two cultivated basil (Ocimum basilicum L.) From Iran. DARU Journal of Pharmaceutical Sciences, 14: 128–130.

Shokrani, F., Pirzad, A., Zardoshti, M., Darvishzadeh, R. 2012. Effect of biological nitrogen on the yield of dried flower and essential oil of Calendula officinalis L. under end season water deficit condition. International Research Journal of Applied and Basic Sciences, 3: 24–34.

Simon, J.E., Reiss-Bubenheim, D., Joly, R.J., Charles, D.J. 1992. Water stress-induced alterations in essential oil content and composition of sweet basil. Journal of Essential Oil Research, 4: 71–75.

Simon, J.E., Chadwick, A.F., Craker, L.E. 1984. Herbs: an indexed bibliography, 1971-1980. The scientific literature on selected herbs, and aromatic and medicinal plants of the temperate zone. Archon Books: Hamden, CT.

Turtola, S., Manninen, A.M., Rikala, R., Kainulainen, P. 2003. Drought stress alters the concentration of wood terpenoids in Scots pine and Norway spruce seedlings. Journal of Chemical Ecology, 29:1981–1985.

Wasternack, C., Parthier, B. 1997. Jasmonate-signaled plant gene expression. Trends Plant Science, 2: 1360-1385.

Zhao, J., Davis, L.C., Verpoorte, R. 2005. Elicitor signal transduction leading to production of plant secondary metabolites. Biotechnology Advances, 23: 283–333.