بررسی اتنوبوتانی گیاهان دارویی شهرستان سیرجان استان کرمان

Subject Areas : Journal of Medicinal Herbs, "J. Med Herb" (Formerly known as Journal of Herbal Drugs or J. Herb Drug)

فریبا شریفی فر ¹ , عابد کوهپایه ² , محمد مهدی متقی ³ , آرزو امیرخسروی ⁴ , الهام پور محسنی نسب ⁵ , منصوره خداشناس ⁶

1 - دانشیار گروه فارماکوگنوزی دانشکده ی داروسازی دانشگاه علوم پزشکی کرمان، کرمان، ایران؛
2 - عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان، کرمان، ایران
3 - استادیار دانشکده ی شیمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان، کرمان، ایران
4 - دانشجوی کارشناسی ارشد سیستماتیک دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز، شیراز، ایران
5 - دانش آموخته ی دانشکده ی دامپزشکی دانشگاه چمران اهواز، اهواز، ایران ؛
6 - کارشناس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان، کرمان، ایران؛

Received: 2010-09-24 Accepted : 2010-10-28 Published : 2010-12-01

Keywords: گیاهان دارویی, اتنوبوتانی, طب سنتی, داروسازی سنتی,

Abstract :

مقدمه و هدف: با توجه به این­که اطلاعات سنتی درباره­ی گیاهان، اساس تولید محصولات و داروهای طبیعی طبی جدید است و افراد سال­خورده و مسن شهرهای باستانی، دارای اطلاعات مفیدی درباره­ی خواص دارویی این گیاهان هستند و با مرگ این افراد، بخشی از این دانش سنتی، به سرعت نابود می­شود، بنابراین به نظر می­رسد که ثبت و ضبط این اطلاعات بسیار ضروری باشد. هدف از این تحقیق، بررسی و پژوهش در مورد اتنوبوتانی گیاهان دارویی مردمان بومی شهرستان سیرجان است تا از این طریق بتوانیم با آداب، رسوم و نحوه­ی استفاده از گیاهان دارویی در این منطقه آشنا شویم.مواد و روش ها: در این تحقیق، ابتدا منطقه­ی مورد بررسی، توسط نقشه­های جغرافیایی به بخش­های مختلفی تقسیم و سپس با استفاده از پرسش­نامه­ی تهیه­ شده، اطلاعات افراد بومی منطقه در زمینه­ی استفاده از گیاهان دارویی، از قبیل موارد مصرف، نحوه­ی استفاده و قسمت مورد استفاده­ی گیاهان جمع­آوری گردید. بعد از آن، گیاهان روییده­شده در مناطق مختلف، جمع­آوری گردید و پس از خشک­کردن و تهیه­ی نمونه هرباریوم آن­ها، برای شناسایی به دانشکده­ی داروسازی دانشگاه علوم پزشکی کرمان منتقل شدند.نتایج و بحث: در نهایت 79 گونه­ی گیاه دارویی از مناطق مختلف سیرجان جمع آوری و پس از شناسایی نمونه­ها اطلاعات مربوط به هر یک از این گیاهان، ثبت گردید. به دلیل تفاوت فرهنگ استفاده از گیاهان دارویی در بین مردم بومی منطقه­ی سیرجان با سایر مناطق کشور و تفاوت در موارد استفاده­ی گیاهان مختلف و وجود برخی گیاهان خاص در این منطقه، نتایج قابل توجهی در زمینه­ی دانش بومی مردمان این منطقه در استفاده از گیاهان دارویی به­ دست آمد.توصیه کاربردی /صنعتی: با توجه به بالا بودن اهمیت گیاهان دارویی منطقه­ی سیرجان، نتایج این تحقیق و پژوهش­های علمی آن، می­تواند زمینه­های مناسبی را برای استفاده­ی بهتر و علمی­تر از گیاهان دارویی برای تولید فرآورده­هایی با اثر بخشی بیش­تر و مضرات کم­تر،  فراهم آورد.

References:

Anyinam, C. 1995. Ecology and ethnomedicine: exploring links between current environmental crisis and indigenous medical practices. Soc Sci Med, 4: 321–329.

Chevallier, A. 2004. Translated by Abbas Rezadeh. The encyclopedia of medicinal plants. Published by Vesal. pp: 284-286.

Daftare-Nashre-Farhange-Eslami. 2002. Vol I. pp. 173, 197. Vol III. pp. 323, 324, 284. Vol II. pp. 129, 92. Vol VIII. pp. 23. Tehran, Iran.

Emami, A. 2003. Painted dictionary of medicinal plants. Research Center of Materia Medica, Shahid Beheshti University of Medical Sciences. No. 14, pp: 266, 168. Tehran, Iran.

Fleming, T. 1998. PDR for Herbal Medicinals, medical economics company montvale. New Jersey. pp: 852-853, 926-927, 933-932, 956-959, 1184-1185, 896, 1099.

Heinrich, M. 2000. Ethnobotany and its role in drug development. Phytother Res, 14: 479–488.

Iranian Herbal Pharmacopoeia. Ministry of Health and Medical Education Deputy Ministry for food and Drug. 2002. Vol I. pp: 108, 110, 111, 112, 114, 120. Vol II. pp: 180, 764, 514. Tehran, Iran.

Lev, E. and Amar, Z. 2000. Ethnopharamcological survey of traditional drugs sold in Israel at the end of 20th century. J. Ethnopharmacol, 72: 191–205.

Mozaffarian, V. 1996. Dictionary of plant names. Farhang Moaser Publishers. Tehran. Iran.1996. pp: 40, 116, 150, 162, 172, 192, 234, 462, 309, 317,339, 344, 345, 478, 523, 548, 591. Tehran, Iran.

Mozaffarian V. 2003. Trees and shrubs of Iran. Farhang Moaser Publisher. pp. 679, 706, 720. Tehran, Iran.

Omidbaigi, R. 2000. Approaches to production and processing of medicinal plants. Behnashr publication. Tehran. Vol II. pp. 85, 188. Tehran, Iran.

Ray, A. B., Sarma, B. K. and Singh, U. P. 2004. Medicinal properties of plants. Antifungal, antibacterial and antiviral activities. International Book Distributing co. pp. 545.

Rechinger, K. H. 1963-1988. Flora Iranica. Vol: 1-173, Akademische Druckund. Verlagsanstalt Graz-Austria.

Salehi Surmaghi, M. H., Aynehchi, Y., Amin, G. and Mahmoodi, Z. 1992. Survey of Iranian plants for saponins, alkaloids, flavonoids and tan-nins. IV. Daru 2, 281–291. Tehran, Iran.

Valnet, J. 2002. Phytothrapy treatment the diseases with plants. Translated by Ahmad Emami & Mohamad Reza Shams Ardekani, Nasim Nekowie Naini. Rahe-Kamal. Vol I. pp. 272, 307, 308, 250. Vol II. pp. 11, 12, 250, 852.

Valanet, J. 1997. Translated by Saed Zaman. Medicinal Plants. Methods of cultivation, taking and coloring description of 256 plants. pp. 219, 229, 288.

Velasco, L. and Goffman, F. D. 1999. Chemotaxonomic significance of fatty acids and tocopherols in Boraginaceae. Phytochem, 52: 423-426.

Zargari, A. 1997. Medicinal Plants. Vol. IV. pp. 82, 69, 91, 92, 113, 123, 224, 225. Vol III. pp. 222, 223, Vol II. pp. 170.