تنوع فیتوشیمیایی اسانس برگ جمعیت های مختلف مورد (Myrtus communis L) جمع آوری شده از رویشگاه های طبیعی استان های فارس و کهکیلویه و بویراحمد

Subject Areas : Journal of Medicinal Herbs, "J. Med Herb" (Formerly known as Journal of Herbal Drugs or J. Herb Drug)

لیلا مهرآور ¹ (گروه زیست گیاهی، دانشگاه آزاد اسلامی، علوم و تحقیقات فارس، شیراز، ایران)
غلامرضا باژیان ² (گروه زیست گیاهی، دانشگاه آزاد اسلامی، علوم و تحقیقات فارس، شیراز، ایران)
عبدالله قاسمی پیربلوطی ³ (گروه گیاهان دارویی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد، شهرکرد، ایران؛ بخش تحقیقات گیاهان دارویی، کالج علوم طبیعی، دانشگاه ماساچوست، آمهرست، ماساچوست، 01003، آمریکا؛)
مجتبی جعفرنیا ⁴ (گروه زیست گیاهی، دانشگاه آزاد اسلامی، علوم و تحقیقات فارس، شیراز، ایران؛)

Received: 2012-04-10 Accepted : 1995-06-16 Published : 2013-02-01

Keywords: اسانس, فیتوشیمی, مورد Myrtus communis .L,

Abstract :

مقدمه و هدف: بشر از دیرباز گیاهان دارویی را به عنوان موهبت­های طبیعی دانسته و به عنوان ابزاری موثر در التیام دردهایش استفاده کرده است. گیاه دارویی مورد (مورت) (Myrtus communis L.) از جمله گیاهانی است که به ‌واسطه شرایط خاص رویشگاهی و رشد و توسعه در مناطق گرم و نامساعد در حفظ و نگهداری ارکان محیط زیست در این مناطق نقش به سزایی دارد. در این تحقیق تنوع فیتوشیمی اسانس جمعیت­های مختلف مورد در استان های فارس و کهگیلویه و بویراحمد مورد­ بررسی قرار­گرفت. روش تحقیق: نمونه­های برگ جمعیت­های مختلف مورد از استان­های فارس (سیدان، چشمه علی و سیمکان) و کهگیلویه و بویراحمد (ده­دشت و گچساران) در مرحله گلدهی در سال 1391 جمع­آوری شدند. اسانس حاصل از روش تقطیر با آب با استفاده از   GC-MS مورد­ تجزیه فیتوشیمیایی قرار گرفت. نتایج و بحث: نتایج فیتوشیمیایی تحقیق حاضر نشان داد که برای نمونه‌های جمع­آوری شده از مناطق گچساران، ده­دشت، سیمکان، چشمه علی و سیدان به ترتیب 33، 11، 41، 11 و 35 ترکیب  شناسایی شد. مهمترین ترکیبات شناسایی شده در اسانس جمعیت­های مختلف عبارت از لینالول، آلفاپینن، لیمونن و 1.8-سینئول مهمترین ترکیبات با بیشترین مقدار در هر دو استان فارس و کهگیلویه و بویراحمد بودند. تجزیه خوشه­ای با استفاده از روش UPGMA و بر اساس فاصله مربع اقلیدسی، نمونه‌ها بر اساس صفات مورد بررسی (درصد ترکیبات) به سه گروه مجزا تقسیم شدند. بر اساس این گروه‌بندی نمونه‌های استان کهگیلویه و بویراحمد (گچساران و ده­دشت) به علاوه نمونه سیدان در استان فارس که از لحاظ جغرافیایی نسبت به نمونه های دیگر این استان به مرز کهگیلویه و بویراحمد نزدیک­تر است در یک گروه قرار گرفتند که خود نشان‌دهنده تطابق تنوع شیمیوتایپی با محل جمع‌آوری نمونه‌ها است. اثر اغلب فاکتورهای محیطی به جز مقدار بارندگی بر میزان ترکیبات اسانس مورد در این آزمایش معنی دار نبود. توصیه کاربردی/ صنعتی: نتایج تحقیق حاضر نشان داد که بین جمعیت های مختلف از نظر عملکرد اسانس و ترکیبات مهم ثانویه موجود در اسانس برگ مورد تنوع معنی داری حاصل شد.

References:

قاسمی پیربلوطی، ع . 1389. گیاهان دارویی و معطر (شناخت و اثرات آن­ها). انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی. 550 صفحه.

Adams, R.P. 2007. Identification of essential oil components by gas chromatography / mass spectrometry (Ed. 4). Allured Publishing Corporation.

Azadbakht, M., Ziaiye, H., Abdollahi, F. and Shabankhani, B. 2004. Effect of methanolic essence and extract of Myrtus communis on Trichomonas vaginalis. Journal of Medical Faculty Guilan University of Medical Sci., 48 (12): 8 - 13.

Bonjar, G.H.S., Nik, A.K. and Aghighi, S. 2004. Antibacterial and antifungal survey in plants used in indigenous herbal-medicine of south east regions of Iran. J. Biol. Sci., 4: 405-412.

Council of Europe. 1997. European Pharmacopoeia, 3^th ed. Council of Europe, Strasbourg, pp. 121–122.

 Flamini, G., Cioni, P.L., Morelli, I., Maccioni, S. and Baldini, R. 2004. Phytochemical typologies in some populations of Myrtus communis L. on Caprione Promontory (East Liguria, Italy). Food Chem. 85, 599–604.

Gardeli, C., Vassiliki, P., Athanasios, M., Kibouris, T., Komaitis, M. 2008. Essential oil composition of Pistacia lentiscus L. and Myrtus communis L.: Evaluation of antioxidant capacity of methanolic extracts. Food Chem. 107: 1120–1130.

Ghasemi Pirbalouti, A., Jahanbazi, P., Enteshari, S., Malekpoor, F. and Hamedi, H., 2010. Antimicrobial activity of some of the Iranian medicinal plants. Arch Biol Sci., 62: 633–642.

Ghassemi-Dehkordi, N. 2002. Iranian herbal pharmacopoeia. Ministry of Health and Medical Education, Tehran, Iran, pp: 468-469.

Jerkovic, I., Radonic, A. and Borcic, I. 2002. Comparative study of leaf, fruit and flower essential oils from Croatian Myrtus communis L. during a one – year vegetative cycle. J Essent Oil Res., 14: 266–270.

Khalighi-Sigaroodi, F., Jarvandi, S. and Taghizadeh, M. 2010. Therapeutic indications of medicinal plants. Arjmand Pub. Tehran, Iran. pp: 181-4.

Messaoud, C., Laabidi, A. and Boussaid, M. 2012. Myrtus communis L. infusions: the effect of infusion time on phytochemical composition, antioxidant, and antimicrobial activities. J Food Sci., 77: C941-C947.

Messaoud, C., Zaouali, Y., Salah, A.B., Khoudja, M.L., Boussaid, M., 2005. Myrtus communis in Tunisia: variability of the essential oil composition in natural populations. Flavour Fragr J., 20: 577–582.

Mulas, M. and Melis, R.A.M. 2011. Essential oil composition of myrtle (Myrtus communis) leaves. J Herbs Spices Med Plants. 17, 21–34.

Rahimmalek, M., Mirzakhani, M. and Ghasemi Pirbalouti, A. 2013. Essential oil variation among 21 wild myrtle (Myrtus communis L.) populations collected from different geographical regions in Iran. Ind Crops  Prod., 51: in press.

Romani, A., Coinu, R., Carta, S., Pinelli, P., Galardi, C., Vincieri, F.F. and Franconi, F. 2004. Evaluation of antioxidant effect of different extracts of Myrtus communis L. Free Radic. Res., 38 (1): 97 -103.

Rossi, A., Paola, R.D., Mazzon, E., Genovese, T., Caminiti, R., Bramanti, P., Pergola, C., Koeberle, A., Werz, O., Sautebin, L. and Cuzzocrea, S. 2009. Myrtucommulone from Myrtus communis exhibits potent anti–inflammatory effectiveness in vivo. J. Pharmacol Exp Ther., 329: 76–86.