کاربرد مقایسه‌ا‌ی تکنیک‌های متداول رتبه‌بندی به‌منظور تعیین اولویت عوامل اثرگذار بر تولید بذر گیاهان دارویی؛ مطالعه‌ی موردی: استان گیلان، ایران

Subject Areas : Decision-making

سیدعلی نورحسینی ¹ (باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران)
اسماعیل فلاحی ² (استادیار بخش اقتصاد کشاورزی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران)
سپیده قلی نژاد ³ (باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد قائمشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائمشهر، ایران)

Received: 2016-01-13 Accepted : 2017-01-13 Published : 2017-03-01

Keywords: گیاهان دارویی, روش دلفی, تولید بذر, آنتروپی شانون, اعداد فازی مثلثی,

Abstract :

تولید بذر به عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل فنی و اقتصادی درگیر در حوزه گیاهان دارویی بوده که مدیریت آن بایستی به عنوان یکی از اولویت‌های تحقیقاتی، مدنظر برنامه‌ریزان قرار گیرد. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تعیین اولویت عوامل پیش‌برنده و بازدارنده‌ی مؤثر بر تولید بذر گیاهان دارویی در سال 1393 انجام گرفت. برای انجام این مطالعه از روش دلفی استفاده شد که تعداد اعضاء شرکت کننده در پانل تخصصی، 13 نفر از کارشناسان خبره و باتجربه‌ی منابع طبیعی و جهاد کشاورزی استان گیلان بودند. در مرحله اول تحقیق از تکنیک چندپاسخی برای تحلیل محتوی استفاده گردید. براساس نتایج مرحله اول پرسشنامه­های مرحله دوم در قالب طیف لیکرت طراحی گردید و مجدداً توسط پاسخگویان مرحله اول تکمیل شد؛ سپس با استفاده از مقایسه تکنیک‌های متداول رتبه‌بندی (میانگین، نسبت تغییرات، وزن‌دهی آنتروپی شانون و فازی مثلثی)، داده­ها مورد تجزبه و تحلیل قرار گرفتند. به کارگیری تکنیک‌های متداول رتبه­بندی عمدتاً به نتایج یکسان و یا نتایجی با اختلاف اندک در خصوص اولویت‌های تعیین شده برای عوامل مذکور انجامید. مطالعه‌ی حاضر علیرغم توصیه به توجه به شرایط فنی و محیطی مانند انبارداری مناسب و جلوگیری از برداشت بی­رویه‌ی بذور در معرض تهدید و نیز فراهم نمودن شرایط مطلوب برای اهلی کردن گیاهان دارویی، نقش تحقیقات، آموزش و اطلاع‌رسانی در خصوص مزایای اقتصادی را تا حد زیادی مؤثر می‌داند. افزون بر این، طراحی و اجرای یک سازوکار نظارتی قانونی و سیاست‌گذاری فعال و فراگیر و نیز مهیا نمودن امکانات و تجهیزات لازم در خصوص آماده‌سازی، کشت و برداشت بذور توسط نهادها و سازمان‌های تصمیم‌ساز و اجرایی، به طور قابل ملاحظه‌ای در مدیریت مسائل موجود، اثرگذار خواهد بود.

References:

Ahmadi, F., Nasriani, Kh., & Abazari, P. (2008). Delphi technique: a tool in research. Iranian Journal of Medical Education, 8(1), 175-186.

Ameri, F., Vahabi, M.R., Khatoon Abadi, A. & Andalibi, L. (2013) On the relevance of medicinal plants consumers in Iran: investigating statistics for consumers, states of consumption, informative and source area. Teb va Tazkiyeh, 22(3), 37-42 (In Persian)

Ebadi, M., & Abbasian, J.  (2014). Evaluation of world trade of Medicinal and Aromatic Plants. The second national festival and exhibition of medicinal plants, natural and traditional products in Tehran, Iran. 6-9 Sep 2014, 7 p.

Ghorbani, M., Arabzad, S. M., & Bahrami, M. )2012(. Implementing shannon entropy, swot and mathematical programming for supplier selection and order allocation. International Journal of Supply Chain Management. 1(1), 43-47.

Irvani, H., Fami1 H.Sh., & Sadatzade, M. )2013(. Comparing factors affecting the development of cultivation of aromatic plants between two groups of flower growers and processor at Kashan. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 29(1), 225-236

Jasemi, M. Moradnezhadi, H. & Salavarz, M. 2016. Entrepreneurial Strategies of Enhancing Competitive Advantage of Medicinal Herbs in Ilam Province, Iran.  International Journal of Agricultural Management and Development, 6(4), 459-466.

Kalantari, Kh. (2012) Processing and analysis of socio-economic research data using SPSS software (50^th  ed). Tehran: Saba Farhang Publications, Iran.

Kumar, B.(2008).  Problems and prospects of medicinal and aromatic plant cultivation and marketing: A case study from sarlahi district. Unpublished dissertation, University of Tribhuran, Pakhara, Nepal.

Mashayekhi, A., Farhangi, A., Momeni, M., & Alidoosti, S. (2005). Study of key factors influencing the use of information technology in government agencies: the application of the Delphi method. Management special edition, 191-232.

Mohammadi, A. (2011). Application of TOPSIS Methods of linear assignment and taxonomy in the financial evaluation. Economic Research Review, 11(1), 302- 327.

Nazari, A. Salarirad, M.M., & Bazzazi, A.A. (2012) Landfill site selection by decision-making tools based on fuzzy multi-attribute decision-making method. Environmental Earth Sciences, 65(6), 1631-1642.

Noorhosseini, S.A., Ashoori Latmahalleh, D., Allahyari, M.S. & Doozandeh Masooleh, P. (2011) socio-economic factors for adoption of medicinal plants cultivation in eshkevarat region, north of iran. Journal of Medicinal Plant Research, 5(1): 30-38

Rassam, Gh., Dadkhah, A., Khoshnood Yazdi, A., & Moghadasi, R. (2012). Prioritize factors affecting the cultivation of medicinal plants in North Khorasan Province. National conference on natural products and medicinal plants. North Khorasan University of Medical Sciences. Bojnoord, Iran. 27-28 Sep 2014, 5p.

Sharmin, L. (2004). Cultivation prospect of medicinal plants in Bangladesh: Experiences from      Natore. BRAC-Research and Evaluation Division Dhaka, Bangladesh. 37p.

Sher, H., Elyemeni, M., & Hussain, K. (2013). Ethnobotanical and economic observations of some plant resources from the northern parts of pakistan. Ethnobotany Research and Aplications, 9, 27-41.

Soleimani-damaneh, M., &  Zarepisheh, M. (2009). Shannon’s entropy for combining the efficiency results of different DEA models: Method and application. Expert Systems with Applications, 36(3), 5146–5150.

Soofi, S. (2012). Assess the readiness of e-Learning at the University of Guilan University study using fuzzy method. Unpublished dissertation, Faculty of Humanities, Guilan University, Rasht, Iran, 108 p.

Yadav, M., & Misra, S. (2012). Sustainable development: a role for market information systems for  non‐timber forest products. Sustainable Development, 20(2), 128-140.