The Role of Earth in the Mythologies and Beliefs of Nations; The Case Study: The Works of Sanai Ghaznavi

Subject Areas : Mytho

leila motie ¹ , mohamad hadi khalegh zadeh ² , mohamad rea masumi ³

1 - Ph D. Candidate of Persian Language and Literature, IAU, Yasouj Branch
2 - The Assistant Professor of Persian Language and Literature, IAU, Yasouj Branch
3 - The Assistant Professor of Persian Language and Literature, IAU, Yasouj Branch

Accepted : 0621-03-23 Published : 2021-12-22

Keywords: soil, Myth, Sanai Ghaznavi, creation, Four Temperaments,

Abstract :

Earth is the symbol of coldness and renewal, the dead go underground to renew and reappear in a new form; in other words, the earth is the mother of the universe and the soil is a ground for fertility and human life. According to many verses of his poetry Divan as well as his Masnavi Hadiqat al Haqiqa, Sanai Ghaznavi is well acquainted with the ancient culture of Iran; the mythological themes are reflected in his poetry. By using descriptive-analytical method, the present article intends to examine the mythological themes related to earth in the works of Sanai Ghaznavi. The results show that Sanai, relying on rich sources of Iranian mythology and Islamic culture, has well illustrated the myths of life and creation from the earth in his works; also, he was also fully aware of the relationship of the four elements, including soil, with other elements and with the four temperaments.

References:

قرآن کریم.

اسماعیل‌پور، ابوالقاسم و سیّد‌مهدی نورانی. 1387. «اسطوره دمترـ پرسفونه». پژوهشنامه ادیان. س2. ش4. صص46ـ25. 

احمدی،منا و احمد خاتمی. 1397،« بازتاب پاره‌ای از عناصر اساطیری در همای و همایون». فصلنامه علمی ادبیات عرفانی واسطوره شناختی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب. س14. ش53. صص40ـ13. 

بلعمی، ابوعلی. .1378 .تاریخ بلعمی. تصحیح: محمدتقی بهار، به کوشش محمد گنابادی. چ4. تهران: زوار.

بلک، جرمی و آنتونی گرین .1383. فرهنگ نامه خدایان، دیوان و نمادهای بین النهرین باستان. ترجمه پیمان متین. چ1. تهران: امیرکبیر.

بهار، مهرداد. 1362. پژوهشی در اساطیر ایران. چ1. تهران: توس.

................. 1375. پژوهشی در اساطیر ایران، چ4. تهران: آگاه.

پورخالقی چترودی، مه دخت و فرزاد قائمی.1389. «تحلیل نمادینگی آتش در اساطیر بر مبنای نظریۀ همترازی و رویکرد نقد اسطوره‌ای». جستارهای ادبی. س4. ش17. صص 119ـ95.

پورداوود، ابراهیم. 1356. .یشت‌ها. به کوشش بهرام فره‌وشی.ج 1. چ3. تهران: اساطیر.

پورنامداریان، تقی. 1386. رمز و داستان‌های رمزی. چ1. تهران: علمی و فرهنگی.

جرجانی، سید اسماعیل. 1364. ذخیرۀ خوارزمشاهی. به کوشش محمدتقی دانش‌پژوه. چ1. تهران: دانشگاه تهران.

خوارزمی، حمید رضا و لاله محمود آبادی. 1395. «چهار آخشیج در اوستا». فصلنامه پازند. س12. ش45. صص 34ـ21.

درویش، محمدرضا. 1355. گامی در اساطیر.چ2. اصفهان: بابک.

دهخدا، علی‌اکبر. 1372. لغت‌نامه. چ8. تهران: دانشگاه تهران.

رستگار فسایی، منصور. 1388. «پیکر گردانی در اساطیر». تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

ستاری، رضا و سوگل خسروی. 1392. «بررسی خویشکاری‌های آناهیتا و سپندارمذ در اسطوره و پیوند آن با پیشینۀ مادر سالاری». فصلنامه علمی ادبیات عرفانی واسطوره شناختی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب. س9. ش32. صص 78ـ57.

سنایی غزنوی، مجدودبن آدم. 1372. «حدیقه الحقیقه و شریعه الطریقه»، به تصحیح مدرس رضوی. چاپ سوم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

ـــــــــــــــــــــــــ . 1396. «سیرالعباد الی المعاد». تصحیح و توضیح: مریم السادات رنجبر. چ2. تهران: مولی.

ـــــــــــــــــــــــــ .1380. دیوان. تصحیح مدرس رضوی. چ7. تهران: کتابخانۀ سنایی.

ابوعلی سینا. 1370. قانون در طب . ترجمه: عبدالرحمن شرفکندی. چ4. تهران: سروش.

صبوری، نرجس‌بانو. 1395. «بازتاب نظریۀ جهان کوچک و جهان بزرگ در باور ایرانیان پیش از اسلام». مجله علمی پزشکی جندی شاپور. س15. ش30. صص 71ـ80.

صدقه، جان. 1377. «زمین در اساطیر کهن». ترجمه محمدرضا ترکی. شعر تابستان. ش23. صص 72ـ75.

صدیقی، غلامحسین. 1324.«جرعه افشانی بر خاک». مجله یادگار. س4. ش8. صص 47ـ51.

صفاری، محمد معین. 1395. «بررسی عناصر اربعه (آب، باد، خاک و آتش) در آثار محمدرضا شفیعی کدکنی». مطالعات ادبیات، عرفان و فلسفه. س2. ش1.صص 37ـ23.

طاووسی، محمود و آمنه درودگر.1390. «اسطوره وادبیات مدرن». فصلنامه علمی ادبیات عرفانی واسطوره شناختی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب. س7. ش23 . صص 111ـ93.

عروج‌نیا، پروانه و لیلا هوشنگی. 1395. «متون دینی زرتشتی و محیط‌زیست؛ نقش انسان در آبادانی زمین و طبیعت». پژوهشنامۀ ادیان. س10. ش20. صص 131ـ111.

علامی، ذوالفقار. 1386. «آسمان پدر و زمین مادر در شعر فارسی». فصلنامه علمی پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا. س17.. ش68. صص 119ـ149.

غنی، قاسم. 1383. تاریخ تصوف در اسلام. چ9. تهران: زوار.

فضائلی، سودابه. 1395. «خدای بانوان آب وخاک». انسان‌شناسی و فرهنگ. س5. ش12. صص 42ـ27.

قائمی، فرزاد. 1388. «تحلیل سیرالعباد الی المعاد سنایی‌غزنوی براساس روش نقد اسطوره‌ای». ادبیات عرفانی دانشگاه الزهراء. س1. ش1. صص 148ـ121.

قائمی، فرزاد، محمدجعفر یاحقی و مهدخت پورخالقی. 1388. «تحلیل نمادینگی عناصر خاک و باد در اساطیر و شاهنامۀ فردوسی براساس نقد اسطوره‌ای». ادب پژوهی گیلان. س3.ش10. صص 82ـ58.

قوی‌پنجه، زهرا. 1388. «رمزگشایی نماد خاک در هنر سرزمین رازها». مجله هنر. س8. ش79. صص 173ـ158.

کاویانی پویا، حمید. 1396. «بررسی تطبیقی آفرینش انسان در اساطیر و ادیان ایران و میانرودان». الهیات تطبیقی. س8. ش17. صص 156ـ139.

گریمال، پییر. 1396. انسان و اسطوره. ترجمه ابوالقاسم اسماعیل‌پور مطلق. چ1. تهران: هیرمند.

مجید‌زاده، یوسف. 1379. تاریخ و تمدن ایلام. چ2. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

مهدی‌زاده، فاطمه. 1391. پایان‌نامه کارشناسی ارشد «بررسی و تحلیل اسطوره‌های ایرانی». دانشگاه علامه طباطبایی.

نجمی، شمس‌الدین. 1394. «واکاوی اسطوره‌ای جرعه افشانی». نشریه ادب و زبان شهید باهنر کرمان. س18. ش38. صص 361ـ340.

نیکدار اصل، محمدحسین. 1395. «کارکردهای هنری عناصر چهارگانه در قصایدخاقانی». کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی. س17. ش32. صص 138ـ103.

واحددوست، مهوش. 1379. نهادینه‌های اساطیری در شاهنامه. چ2. تهران: سروش.

Holy QuranThe Holy Quran

 

Abu Ali Sina. (1991/1370SH). Qānūn dar Teb. Tr. by Abdolrahman Sharafkandi. 4^th ed. Tehran: Sooosh.

Ahamadi, Mona & Ahamd Khatami. (2018/1397SH). “Bāztāb-e Pārei az Anāsor-e Asātīrī dar Homāy va Homāyūn”. Quarterly Journal of Mytho-Mystic Literature. Year 14. No. 53. Pp. 25-46.

Alami, Zulfaqar. (2007/1386SH). "Āsemān Pedar va Zamīn Mādar". Al-Zahra University Humanities Quarterly. 17th and 18th year. No. 68 and 69. Pp. 119-149.

Bahar, Mehrdad. (1983/1362SH). Pažūhešī dar Asātīr-e Īrān. 1^st ed. Tehran: Toos.

_____________. (1996/1375SH). Pažūhešī dar Asātīr-e Īrān. 4^th ed. Tehran: Agah.

Bal’ami, Abu Ali. (2005/1384). Tarīx-e Bal’amī. Ed. by Mohammad Taghi Bahar. With the Effort of Mohammad Gonabadi. 4^th ed. Tehran: Zavvar.

Black, Jeremy and Anthony Green. (2004/1383SH). Farhang-nāme-ye Xodāyān, Dīvān va Nomādhā-ye Īrān-e Bāstān (Dictionary of the Gods, Divan and Symbols of Ancient Mesopotamia). Tr. by Peyman Matin. 1^st ed. Tehran: Amirkabir.

Darvish, Mohammad Reza. (1096/ 1355SH). Gāmī dar Asātīr. Isfahan: Babak.

Dehkhoda, Ali Akbar. (1993/1372SH). Loqat-nāme. 8^th ed. Tehran: University of Tehran Press.

Esmailpour, Abolghasem and Mahdiye Seyed Nourani. (2008/1387SH). "The Myth of Demeter - Persephone". Journal of Religions. Year 2. No. 4, Pp. 25-46.

Fazaeli, Soodabeh. (2016/1395SH). "Xodāybānovān-e Āb va Xāk". Anthropology and Culture, Year 5. N. 12, Pp. 42-27.

Ghaemi, Farzad et al. (2009/1388SH). "Tahlīl-e Namādīnegī-ye Anāsor-e Xāk va Bād Dar Asātīr va Šāhnāme-ye Ferdosī bar Asās-e Naqd-e Ostūrei". Gilan Literary Research. Vol. 3. No. 10. Pp. 82-82.

Ghaemi, Farzad. (2009/1388SH). "Tahlīl-e Sīyar al-ebād ela al-Ma’ād-e Sanaeiy-e Qaznavī". Mystical Literature of Al-Zahra University. First Year. First issue. Pp. 148-121.

Ghani, Qasem. (2004/1383SH).Tārīx-e Tsavvof dar Eslām. 9^th ed. Tehran: Zavar.

Ghavipanje, Zahra. (2009/1388SH).  "Ramzgošāeī-ye Namād-e Xāk dar Honar-e Sarzamīn-e Rāzhā". Majalle-ye Honar. Year 8. No. 79. Pp. 173-158.

Grimal, Pierre. (2017/1396SH). Ensān va Ostūre (Man and Myth). Tr.  by Abolghasem Esmaeilpour Motlagh. 1^st ed. Tehran: Helmand.

Jorjani, Seyyed Esmaeil. (1985/1364SH). Zaxīre-ye Xwārazmšāhī. With the Effort of Mohammad Taqi Danesh Pajouh, 1^st ed.Tehran: University of Tehran.

Kaviani Pouya, Hamid. (2017/1396SH). "Barresi-ye Tatbīqī-ye Āfarīneš-e Ensān dar Asātīr va Adiyān-e Īrān va Miyānrūdān". Elahiyāt-e Tatbīqī. Vol. 8. No. 17. Pp. 156.139.

Kharazmi Hamid Reza and Laleh Mahmoudabadi. (2016/1395SH). “Čāhār Axšīj dar Avestā”. Pazand.  Year 12. No. 45. Pp. 34-21.

Mahdizadeh, Fatemeh. (2012/1391SH). Master Thesis "Study and Analysis of Iranian Myths". Allameh Tabatabai University.

Majidzadeh, Yousef. (2000/1379SH). Tārīx va Tamaddon-e Īlām. 2^nd ed. Tehran: University Publishing Center.

Najmi, Shamsuddin. (2015/1394SH). "Vākāvī-ye Ostūre’ī-ye Jor;e-afšānī". Journal of Literature and Language of Shahid Bahonar Kerman. Year 18. No. 38. Pp. 361-340.

Nikdar Asl, Mohammad Hossein. ( 2016/1395SH). "Kārkardhā-ye Honarī-ye Anāsor-e Čāhār-gāne dar Qasāyed-e Xāqānī".  Kāvoš-nāme-ye Zabān va Adabiyāt-e Fārsī. Year 17. No. 32. Pp. 138-103.

Oroujnia, Parvaneh and Leila Houshangi. (2016/1395SH). "Motūn-e Dīni-ye Zartoštī va Mohītziīst: Naqš-e Ensān dar Ābādāni-ye Zamīn va Tabī’at ". Journal of Religions. Year. 10. N. 20. Pp. 131-111.

Pourdavoud, Ebrahim. (1977/1356SH). Yašthā. With the Effort of Bahram Farhvashi. Vol. 1. 3^rd ed. Tehran: Asatir.

Pourkhaleghi Chatroudi, Mahdokht and  Farzad Ghaemi. (2008/1389SH). "Tahlīl-e Nomādīnegī Ātaš dar Asātīr bar Mabnā-ye Nzarīye-ye Hamtarāzī va Rūykard-e Naqd-e ūstūrei”. Jostārhā-ye Adabī.  Year 4. No. 17. Pp. 119-95.

Pournamdariyan, Taghi. (2007/1386SH). Ramz va Dāstānhā-ye Ramzī. 1^st ed. Tehran: Elmi va Farhangi.

Rastegar Fasaei, Mansour. (2009/1388SH). "Pekar-gardānī dar Asātīr". Tehran: Institute of Humanities and Cultural Studies.

Sabouri, Narjes Banoo. (2016/1395SH). "Bāztāb-e Nazarīye-ye Jahān-e Kūčak va Jahān-e Bozorg dar Bāvar-e Īrāniyān-e Pīš az Eslām". Majele-ye Elmī Pezaški-ye Gondishapur. Year 15. No. 30. Pp. 71-80.

Sadaqeh, Jan. (1998/1377SH). "Earth in Ancient Myths". Tr. by Mohammad Reza Torki. Še’r-e Tābestān. No. 23, Pp. 72-75.

Saffari, Mohammad Moein. (2016/1395SH). "Barresi-ye Anāsor-e Arba’e (Āb, Bād, Xāk va Ātaš) dar Āsār-e Mohammad Reza Shfiei Kadkani". Studies in Literature, Mysticism and Philosophy. Year 2. No. 1. Pp. 37-23.

Sanaei Ghaznavi, Majdood Ibn Adam.  (2017/1396). Dīvān. Ed. by Modarres Razavi. 7^th ed. Tehran: Sanaei Library.

________________________________. (1993/1372SH). Hadīqat al-Haqiqah va  Šarīat al-Tarīqah. Ed. by Modarres Razavi. 3^rd ed. Tehran: Tehran University Press.

_________________________________. (2017/1396). Seyr al-Ebād ela al-Ma'ād. With the Edition and Explanation by Maryam Sadat Ranjbar. 2^nd ed. Tehran: Mola.

Sattari, Reza and Sogol Khosravi. (2013/1392SH). "Barresi-ye Xīškārīhā-ye Anāhītā va Sepandārmaz dar Ostūre va Peyvand-e ān bā Pīšīne-ye Mādarsālārī". Quarterly Journal of Mystical and Mythological Literature. Year 9. No. 32. Pp. 78-57.

Seddighi, Gholam Hossein. (1945/1324SH). "Jor’e Afšānī bar Xāk". Yādegar. Year. 4. No. 8, Pp. 47-51.

Vaheddoost, Mahvash. (2000/1379SH). Nahādīnehā-ye Asātīrī dar Šāhnāme. 2^nd ed. Tehran: Soroosh.