بررسی عوامل موثر بر صادرات پسته ایران با تاکید بر سلامت غذایی

Subject Areas : Journal of economic studies

نیلوفر اشکتراب ¹

1 -

Received: 2010-11-03 Accepted : 2011-09-01 Published : 2634-01-21

Keywords: ایران, پسته, سلامت غذایی, داده‌های ترکیبی,

Abstract :

محصولات غذایی و کشاورزی - به‌عنوان مهم‌ترین محصولات صادراتی- سهم عمده‌ای در افزایش درآمد‌های ارزی و ثبات اقتصاد ملی بر عهده دارند. در بین محصولات کشاورزی، محصول پسته یکی از اقلام مهم صادراتی  است که در  حدود 40 درصد از صادرات محصولات کشاورزی طی سال‌های گذشته را به خود اختصاص داده است.  دستیابی به عرضه باثبات محصولات کشاورزی و تامین سلامت غذایی محصولات صادراتی یکی از مهم‌ترین اولویت‌های  راهبردی ملی هر کشوری باید باشد. در بین کشورهای تولیدکننده پسته، ایران با در اختیار داشتن حدود 53 درصد از تولید جهانی پسته بر بازار جهانی تسلط دارد. هرچند، طی دهه‌ی اخیر صادرات این محصول با چالش‌های بسیاری از جمله عدم وجود سلامت غذایی (وجود آفلاتوکسین در پسته) و ظهور رقبای جدید همراه بوده که سبب کاهش سهم صادراتی پسته ایران در جهان شده‌است. لذا با توجه به این مهم، مطالعه‌ی حاضر تلاش می‌کند عوامل موثر بر صادرات این محصول راهبردی را با تاکید بر سلامت غذایی شناسایی نماید و میزان تأثیر هر یک از آن‌ها را بر صادرات این محصول مورد بررسی قرار دهد و در نهایت، راهکارهای کاربردی در جهت کاهش چالش‌های مذکور ارائه نماید. بر این اساس در این مطالعه، مهم‌ترین عوامل موثر بر تقاضای صادرات پسته ایران و تقاضای واردات عمده کشورهای واردکننده پسته با استفاده از روش داده‌های ترکیبی مورد بررسی قرار گرفت. جهت برآورد تابع تقاضای صادرات پسته ایران از داده‌های ترکیبی 14 کشور طی سال‌های 2010-1997 بهره گرفته شد. نتایج برآورد تابع تقاضای صادرات پسته ایران نشان داد، متغیرهای نرخ ارز و تولید ناخالص داخلی تأثیر مثبت و معنی‌دار، و متغیرهای سلامت غذایی و نسبت قیمت صادراتی پسته ایران به مجموع قیمت صادراتی پسته سایر کشورهای صادرکننده تأثیر منفی و معنی‌داری بر تقاضای صادرات پسته ایران دارد. با توجه به نتایج بدست‌آمده می‌توان پیشنهاد دادکه با سرمایه‌گذاری در بخش تحقیقات بهداشتی و همچنین بسته‌بندی پسته اقدامات مفیدی در راستای کاهش آلودگی پسته انجام داد.