Identifying the components of sustainable financial resources in decisions of academic entrepreneurs and presenting a model: a meta-composite study

Subject Areas : Educational management

mohammad babaei ¹ , mitra ezati ² , وحید مهربانی ³ , حسن محجوب عشرت آبادی ⁴

1 - uni th
2 - ut
3 - ut
4 - دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری

Received: 2023-06-12 Accepted : 2023-09-28 Published : 2024-06-08

Keywords: sustainable financial resources, decisions of academic entrepreneurs, hybrid method,

Abstract :

In recent years, academic entrepreneurs' decision-making has attracted the attention of many researchers. There are several research streams in this field; But this field has not benefited from comprehensive conceptual models. The present study was conducted with the aim of synthesizing the extensive literature on sustainable financial resources in the decisions of academic entrepreneurs to provide a systematic framework of the components of sustainable financial resources. This research is practical in terms of purpose and was conducted with a qualitative approach using the meta-composite method and the library method was used to collect data. The study population of the research is all the scientific sources related to the issue of sustainable financial resources in the decisions of academic entrepreneurs in the time period (1380-1400 and also 2021-1990). Key words of decision making, financial resources, decision making of entrepreneurs from the internal databases of the scientific information database of academic jihad, Nurmagz, Mogiran, comprehensive portal of humanities, thesis of Tehran University and Ganj Beta, and external databases. It was searched like Scholar.google, Elsevier, Proquest. In this regard, 198 researches were evaluated in the field of the subject and finally 47 articles were selected purposefully and by analyzing the theme and combining the relevant literature, a total of 69 basic themes, 7 secondary pre-organizing themes, 2 pre-organizing themes were found. The first one was selected and analyzed during the systematic search and combination process, and its validity was confirmed through the Kappa test.

Full-Text:



 

 

 

 

شناسایی مولفه­های منابع مالی پایدار در تصمیمات کارآفرینان دانشگاهی و ارائه یک الگو: مطالعه فراترکیب¹

        محمد مهدی بابایی منقاری²، میترا عزتی³، وحید مهربانی⁴، حسن محجوب عشرت آبادی⁵

تاریخ دریافت: 22/03/1402                                تاریخ پذیرش: 06/07/1402

چکیده

در سال­های اخیر، تصمیم­گیری کارآفرینان دانشگاهی توجه بسیاری از پژوهشگران را به خود جلب کرده است. چندین جریان پژوهشی در این حوزه وجود دارد؛ اما این زمینه از مدل­های مفهومی جامع بی­بهره مانده است. پژوهش حاضر با هدف سنتز ادبیات گسترده در مورد منابع مالی پایدار در تصمیمات کارآفرینان دانشگاهی صورت گرفته تا چارچوبی نظام مند از مولفه های منابع مالی پایدار ارائه نماید. این پژوهش از نظر هدف کاربردی است و با رویکرد کیفی با روش فراترکیب انجام شده است و برای گردآوری داده¬ها از روش کتابخانه­ای استفاده شده است. جامعه مورد مطالعه پژوهش، تمامی منابع علمی مرتبط با موضوع منابع مالی پایدار در تصمیمات کارآفرینان دانشگاهی در بازه زمانی (1400-1380 و همچنین1990-2021) می­باشد. کلید واژه­های تصمیم­گیری، منابع مالی، تصمیم­گیری کارآفرینان از پایگاه داده¬های داخلی پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، نورمگز، مگیران، پرتال جامع علوم انسانی، پایان نامه دانشگاه تهران و گنج بتا، و پایگاه داده­های خارجی مورد جستجو قرار گرفت. در این راستا 198 پژوهش در زمینه موضوع موردنظر ارزیابی و در نهایت 47 مقاله به صورت هدفمند انتخاب گردید و با تحلیل مضمون و ترکیب ادبیات مربوطه در مجموع 69 مضامین پایه، 7 مضامین پیش­سازمان­دهنده ثانویه، 2 مضامین پیش­سازمان­دهنده اولیه طی فرایند جستجو و ترکیب نظامند انتخاب و مورد تحلیل قرار گرفت و اعتبار آن از طریق آزمون کاپای تایید گردید. مهمترین مضامین پیش­سازمان­دهنده اولیه شناسایی شده شامل؛ توجه و توسعه پایدارسازی منابع مالی و مدیریت مالی اثربخش است و در نهایت پس از طی مراحل هفتگانه پژوهش الگوی تلفیقی منابع مالی پایدار در تصمیمات کارآفرینان دانشگاهی تدوین گردید.

واژگان کلیدی: منابع مالی پایدار، تصمیمات کارآفرینان دانشگاهی، روش فراترکیب

 

Identifying the components of sustainable financial resources in decisions of academic entrepreneurs and presenting a model: a meta-composite study 

 

Abstract

In recent years, academic entrepreneurs' decision-making has attracted the attention of many researchers. There are several research streams in this field; But this field has not benefited from comprehensive conceptual models. The present study was conducted with the aim of synthesizing the extensive literature on sustainable financial resources in the decisions of academic entrepreneurs to provide a systematic framework of the components of sustainable financial resources. This research is practical in terms of purpose and was conducted with a qualitative approach using the meta-composite method and the library method was used to collect data. The study population of the research is all the scientific sources related to the issue of sustainable financial resources in the decisions of academic entrepreneurs in the time period (1380-1400 and also 2021-1990). Key words of decision making, financial resources, decision making of entrepreneurs from the internal databases of the scientific information database of academic jihad, Nurmagz, Mogiran, comprehensive portal of humanities, thesis of Tehran University and Ganj Beta, and external databases. It was searched like Scholar.google, Elsevier, Proquest. In this regard, 198 researches were evaluated in the field of the subject and finally 47 articles were selected purposefully and by analyzing the theme and combining the relevant literature, a total of 69 basic themes, 7 secondary pre-organizing themes, 2 pre-organizing themes were found. The first one was selected and analyzed during the systematic search and combination process, and its validity was confirmed through the Kappa test. The results of the analysis showed that the most important pre-organizing themes identified included; Paying attention and development to the stabilization of financial resources and financial management is effective, and finally, after the seven stages of research, the integrated model of sustainable financial resources in the decisions of academic entrepreneurs was formulated.

Keywords: sustainable financial resources, decisions of academic entrepreneurs, hybrid method

 

 

مقدمه

امروزه در بیشتر کشورها توجه ویژه­ای به کارآفرینی و کارآفرینان می­شود. تقویت کارآفرینی و ایجاد بستر مناسب برای توسعه آن از ابزارهای پیشرفت اقتصادی کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه به شمار می­آید؛ زیرا فعالیت­های کارآفرینانه با اثربخشی بالا به توسعه اقتصادی (از جمله اشتغال، نوآوری در فعالیت­ها و رقابت­پذیری و غیره) منجر می­شود (حسنی، ابوالقاسمی و مشبکی­اصفهانی، 1397). از سوی دیگر، تجارب کشورهای مختلف دنیا اعم از توسعه­یافته و در حال توسعه، نشان­دهنده آن است که بهترین گزینه برای آماده کردن فارغ­التحصیلان نظام آموزشی برای اشتغال در بازار کار، ایجاد بستر مناسب برای خود اشتغالی و کارآفرینی از سوی دانشگاه­ها و موسسات آموزش عالی است (ژانگ، لی ⁶، 2015: 52). امروزه تاکید ویژه­ای بر مشارکت دانشگاه­ها در زمینه­های گوناگون یعنی انتقال فناوری دانشگاه و صنعت، ارتباط بین تحقیقات دانشگاهی و نوآوری بخش خصوصی، مکانیزم انتقال فناوری، تکامل فعالیت­های انتقال تکنولوژی و ایجاد شرکتهای جدید برای بهره­برداری از تکنولوژی و حمایت­های دانشگاه شده است (کارسئو⁷، 2011: 41) و همچنین مسائل دیگر نظیر شاخص­های اقتصادی و مدیریت انتقال تکنولوژی دانشگاه نیز مورد توجه بوده است (شفرد و پاتزلت⁸، 2011: 87). در سالهای اخیر، ایجاد مراکز آموزش و ترویج کارآفرینی رشد چشم­گیری در نظام­های آموزش عالی دنیا و همچنین، کشور ایران داشته است. ظهور دانشگاه کارآفرین، نظام­های آموزش عالی را با چالشی بزرگ مواجه نموده است و مفاهیمی گسترده از قبیل تجاری­سازی فناوری­های دانشگاهی، ثبت اختراع، اعطای امتیازات، درآمدهای حاصل از واگذاری امتیازات و ایجاد شرکت­های زایشی در نظام دانشگاهی وارد شده است. کارآفرینی دانشگاهی، از تلاشهای دانشگاهی در دو زمینه مرتبط به هم گرفته شده است. اول اینکه کارآفرینان دانشگاهی مهمترین بازیگران در فرایند انتقال فناوری از دانشگاه به صنعت است و دوم، اینکه مطالعه کارآفرینان دانشگاهی به ما کمک می­کند تا نقش تحقیقات دانشگاهی در توسعه اقتصاد ملی بهتر درک شود (فریدی و عزیزی، 1396: 13). همچنین امروزه، منابع خلق ارزش از سرمایه­های برون­زا به سرمایه­های درون­زا و نهان تغییر جهت داده است. سرمایه­های انسانی و اجتماعی و اخیرا سرمایه روانشناسی همچون ثروت­هایی پنهان، به تولید دانش سازمانی منتهی می­شوند و روش­های سنتی ایجاد ارزش همچون سرمایه­های مادی و فیزیکی، جایگاه گذشته خود را از دست داده­اند. در حالی که به طور کلاسیک سرمایه­های بکارگرفته توسط افراد به سه شکل سرمایه اقتصادی، سرمایه­های انسانی و سرمایه اجتماعی، تعریف می­شدند امروزه نوع چهارمی از سرمایه­های نامرئی تحت عنوان سرمایه روانشناسی تعریف می­شود (پرهیزگار، پیرعلی و سیادت، 1396:20). در دوره­های گذشته و شاید آغاز تاریخ اندیشه و فلسفه، فرایند تصمیم­گیری کاملا قابل شناسایی تلقی می­شد. اما در دوره مدرن این پیش­فرض به صورت فزاینده­ای به چالش کشیده شده است. از منظر علوم گوناگون به مسئله تصمیم­گیری پرداخته شده و این امر بر پیچیدگی مقوله تصمیم­گیری افزوده است (رضائیان،خرازی، جمالی، نادری، 1398: 42). بنابراین، تصمیم­گیری فرایندی است که از طریق آن، راه حل مسئله معینی انتخاب می­گردد و مشتمل بر مجموعه فعالیت­هایی است که به گزینش یک راهکار، از مجموع راهکارهای بدیل منجر می­شود (حسینی، کلابی، مهرابی ، 33:1391).

فرایند تصمیم­گیری از دو جنبه­ی اصلی مورد بررسی محققان واقع شده است: رویکرد هنجاری و رویکرد توصیفی. رویکرد هنجاری یا کمی، مبتنی بر رهیافت انتخاب عقلانی بوده و بر رده­بندی پارامترهای مساله و حل­مسئله براساس طیفی از ارزش­های مشخص تاکید دارد. فرایند تصمیم­گیری ذاتا یک فرایند عقلایی است و تصمیم­گیران کاملا به صورت ابزاری عمل می­کنند و قادرند به شیوه عقلایی بهینه­ترین راهکار موجود را انتخاب و جهت افزایش مطلوب خود تلاش کنند. دیدگاه سنتی مانند تصمیم­گیری هنجاری، عقلانیت از دیدگاه کلاسیک، عقلانیت محدود و عقلانیت نئوکلاسیک از جمله مواردی هستند که بر فرضیه عقلایی فرایند تصمیم­گیری تاکید دارند (حسینی وهمکاران، 1391). در مقابل این رویکرد، چارچوب توصیفی یا کیفی قرار دارد که نه تنها برای رده­بندی و تعیین پارامترهای مساله تلاش نمی­کند، بلکه مبتنی بر رهیافت روانشناسی معرفت­شناختی بوده، به دنبال حل مسئله براساس تحلیل­های کیفی مبتنی بر راهکارهای ذهنی و شهودی می­باشد. دیدگاه­های تصمیم­گیری شهودی، تصمیم­گیری ابتکاری، تصمیم­گیری طبیعی و تصمیم­گیری باز در رده رویکرد تصمیم­گیری کیفی جای دارند (ورمولن و کورسو⁹، 2010: 123). لذا؛ در مطالعات کارافرینی و کارآفرینان، به جای تمرکز صرف بر موضوعاتی مانند اینکه کارافرینان چه کسانی هستند و چه تفاوتی با دیگر افراد از نظر توانایی در شناسایی فرصت­ها یا ویژگی­های جمعیت­شناختی دارند، باید به این نکته توجه شود که فرایند تصمیم­گیری کارافرینان چیست و کارافرینان بعنوان گونه ویژه­ای از تصمیم­گیرندگان یا متخصصان تصمیم­گیری چگونه تصمیم­گیری می­کنند. از سویی، فرایند تصمیم­گیری کارافرینان در هر جامعه­ای، متاثر از زمینه و محیط کسب و کار آن جامعه است (زیودار، ایمانی­پور، طالبی و حسینی، 1395: 56). بنابراین، تصمیم­گیری کارافرینان جهت ایجاد کسب و کارهای جدید، ماهیتی خلاق و اثرگذار دارد و تغییر و تحولاتی که به دنبال آن صورت می­پذیرد، منجر به ظهور اهداف، مسیرها و ابزارهای جدید می­شود. به همین دلیل، الگوهای حاصل از پیش­فرض­های مکاتب کلاسیک و نئوکلاسیک اقتصادی و همینطور، نظریه عقلانیت محدود سایمون (1979) که متاثر از اهداف موجود یا از پیش تعیین شده هستند، نمی­توانند تبیین درستی از فرایند تصمیم­گیری کارافرینان بعنوان فرایند خالق اهداف جدید داشته باشند (به نقل از زیودار و همکاران، 1395). دسترسی به منابع برای کسب و کارهای تازه، تکیه­گاه کارآفرینان است. میزان سرمایه و منابع انسانی، مهمترین پشتوانه کارآفرینان هستند. بحث انتخاب منابع مالی و توجیه انتخاب بهترین ساختار سرمایه در شرایط مختلف کسب و کار، زمینه را برای بررسی نگرش مدیریت در انتخاب و توزیع مناسب منابع مالی در ادبیات مالی گشوده است (اعتمادی و همکاران، 1393: 23). دولت و توسعه مالی هر دو در ارتباط با هم تاثیر مثبتی را بر دوش فعالیتهای کارآفرینی می­گذارند و از طرفی حکمرانی بهتر و افزایش توسعه مالی و فعالیتهای کارآفرینی رسمی و غیررسمی اقتصاد نوظهور شناختی را ایجاد می­کند (امری¹⁰، 2020: 73). پس، شرایط مالی کارآفرینی با دو مشکل اساسی مشخص می شود. اول، عدم تقارن اطلاعاتی زیاد بین کارآفرینان و سرمایه گذاران وجود دارد. به عنوان مثال، تشخیص کیفیت و ارزش بالقوه نوآوری­های تکنولوژیکی برای سرمایه­گذاران خارجی دشوار است. در مقابل، کارآفرینانی که غالباً خود مبتکر هستند، کیفیت نوآوری را درک می­کنند. دوم، مشکل خطر اخلاقی بالقوه وجود دارد. هنگامی که کارآفرینان سرمایه­های خارجی خود را جمع­آوری کردند، انگیزه دارند که این بودجه را با صرف هزینه مواردی که به طور نامتناسب به نفع خود هستند، تخصیص ندهند. به عنوان مثال، یک کارآفرین/ دانشمند ممکن است سرمایه­گذاری در فعالیت­های تحقیقاتی را که موجب اعتبار دانشمند می­شود، انتخاب کند اما برای سرمایه­گذار بازده کمی دارد (دیوید، 2004: 96). بنابراین، عموم تصمیمات دنیای واقعی در شرایط عدم اطمینان گرفته می­شوند. از این لحاظ، کارافرینان با چالش­های جدی روبه­رو هستند و ناچارند تصمیمات متفاوتی را اتخاذ کنند؛ مثلا وی بیان می­کند که کارافرینان قادر نیستند نسبت به میزان تقاضا، اندازه بازار، سهم بازار مورد انتظار و سوالاتی نظیر اینها که برای یک محصول کاملا جدیدی که در بازار وجود ندارد، پاسخ­هایی داشته باشند. همه اینها نیز در شرایطی است که کارافرینان عموما منابع مالی و غیرمالی لازم برای یافتن پاسخ سوالات فوق را در اختیار ندارند (میرواحدی، 1396). یکی از مهمترین پرسشهای پژوهش­های گذشته کارافرینی این بوده است که چه کسی می­تواند موقعیت­های کارافرینی را درک و ارزیابی کند و آن را مورد استفاده قرار دهد. علاوه بر این، پژوهش درباره کارافرین، با مشکلات متعددی رو به رو است، زیرا روشهای تجربی و آزمایشی کمتر استفاده می­شود (نجاتی، 1391: 40). بنابراین، بررسی اولیه نشان می­دهد گرچه در خصوص کارآفرینان دانشگاهی و زیر مجموعه­های مختلف آن پژوهش­های بسیاری، در داخل کشور انجام شده، ولی موضوع شناسایی مولفه های منابع مالی پایدار در تصمیمات کارآفرینان دانشگاهی که رکن اصلی زیر مجموعه های دانشگاه­هاست، چندان مورد توجه پژوهشگران نبوده است و همچنین مصاحبه­های غیر رسمی با کارشناسان حوزه آموزش عالی نیاز به طراحی چنین الگویی را روشن ساخت، این مطالعه در پاسخ به این نیاز طراحی و اجرا گردید. انتظار می­رود الگوی ارائه شده بتواند در مطالعات بعدی، مبنای طراحی ابزاری مناسب جهت تعیین وضعیت کارآفرینان دانشگاهی و شناخت قوت و ضعف­ها را فراهم آورد. لذا هدف از این پژوهش تدوین چارچوب مفهومی مناسب از منابع مالی پایدار تصمیمات کارآفرینان دانشگاهی در قالب یک الگوی منسجم و شناسایی و تحلیل مولفه­ها به شیوه فراترکیب است. چارچوب مذکور می­تواند به درک بهتری از ماهیت منابع مالی پایدار تصمیمات کارآفرینان دانشگاهی منجر شده، بینش جدید و ارزشمندی در این زمینه ارائه دهد که در سیاست­گذاری آموزش عالی موثر باشد و برخی راهنمایی­ها برای تحقیقات آینده ارائه دهد. برای دستیابی به این هدف پرسشی طرح­ریزی شده است؛ مولفه­های تشکل­دهنده منابع مالی پایدار، تصمیمات کارآفرینان دانشگاهی کدام­اند؟

 

ادبیات نظری

تصمیم­گیری

براساس اصل منطقی بودن¹¹، انسان موجودی منطقی است و بسیاری از جنبه­های مرتبط با محیط خود را می­شناسد. اما این شناخت هر چند ناقص، در شکل­دهی رفتار و تصمیم­گیری بسیار تاثیر می­گذارد. از این رو، چیزی که انسان را در مسیر تصمیم­گیری توانمندتر می­کند، قدرت محاسبه اوست. انسان به واسطه توانمندی­هایش، منابع دیگر را نیز در اختیار گرفته است و می­تواند برای نیل به خواسته­هایش آنها را مورد استفاده قرار دهد. در حقیقت، انسان به دنبال بهترین مولفه یا مولفه­ای بهینه برای انتخاب است (کریشوک و همکاران¹²، 2009: 42). بنابراین، تصمیم­گیری زمانی انجام می­شود که یک مولفه بر سایر مولفه­ها غالب شود و بیشترین ارزش را در نظر فرد کسب کند. بر این اساس، مشکلات تصمیم­گیری زمانی آغاز می­شود که مولفه­ها نتوانند ارزش لازم را برای انتخاب کسب کند و در نتیجه، ترجیح یکی بر دیگری میسر نباشد، اینجاست که تعارض در تصمیم­گیری نمایان می­شود (نجاتی، 1391:42). در اجرای تصمیم، شامل فعالیت­های است که در چهار مرحله صورت می­گیرد. این مراحل منطبق بر فراگرد مشکل­گشایی است: 1- تعریف و تشخیص مشکل؛ مستلزم آشنائی با زمینه و موقعیت مشکل و داشتن چارچوب نظری (فکری) معتبر است. چارچوب فکری شخص وابسته به تجربیات و دانش و معلومات اوست که او را در برخورد با مسائل و مشکلات با نگرش ویژه­ای مجهز می­سازد. 2- دستیابی به راه­حل­ها؛ مستلزم خلاقیت ذهنی است. غالبا وسوسه قبول اولین راه­حلی که به ذهن می­رسد، مانع از آن می­شود که افراد به جستجوی بهترین راه­حل­ها بپردازد. 3- ارزشیابی و گزینش راه­حل (اتخاذ تصمیم)؛ مستلزم بررسی راه­حل­های فرضی و جمع­آوری شواهد و اطلاعات است تا در پرتو آن اثربخشی راه­حل­ها ارزشیابی شود. 4- اجرای تصمیم؛ باید به علائق و انگیزه­های زیردستان نیز توجه داشت. بدون آمادگی و همکاری، اجرای تصمیم مشکلاتی در پی خواهد داشت (علاقه بند، 1385: 102). علاوه بر آن، در نظریه نصمیم­گیری سایمون سه مرحله برای تصمیم­گیری تبیین می­کند: 1- فهرست نمودن تمام راهکارهای بدیل، 2- تعیین همه­ی نتایج حاصل از دنبال نمودن هر یک از این راهکارها و 3- ارزیابی مقایسه­ای این مجموعه نتایج (برومند، 1385: 20). بنابراین، تصمیم­گیری شرایط متنوعی دارد، تصمیم­گیری در زمان حال صورت می­گیرد و اقدام و عمل بر اساس آن به منظور رسیدن به هدفی در آینده است. در همه موقعیت­های مهم تصمیم­گیری، عناصر و جوانب ناشناخته­ای وجود دارند که پیش­بینی آینده را مشکل می­سازند: تغییرات و تحولات اقتصادی، سیاسی، تکنولوژی، کمبود منابع مالی و غیره. بنابراین، تصمیمات مهم همواره متضمن درجاتی از عدم اطمینان است. شرایط تصمیم­گیری، با توجه به قابلیت پیش­بینی نتایج، دارای سه حالت است: اطمینان قطعی، ریسک، عدم اطمینان. الف) در شرایط اطمینان قطعی، تصمیم­گیرنده از آنچه در آینده پیش خواهد آمد مطلع است. تحت این شرایط اطلاعات درست، سنجش­پذیر، و قاابل اطمینانی وجود دارد که بر اساس آن می­توان تصمیم­گیری کرد. ب) در شرایط ریسک قابلیت پیش­بینی کمتر است. اطلاعات کاملی در دست نیست ولی تصمیم­گیرنده می­داند که احتمال نتایج ممکن تا چه اندازه است. در این شرایط می­توان احتمال موفقیت تصمیمات را تخمین زد. ج) تحت شرایط عدم اطمینان، تقریبا اطلاعاتی درباره آنچه پیش خواهد آمد، در دست نیست و تصمیم­گیرنده از احتمالات و حتی نتایج ممکن بی­خبر است. امروزه، روشها و ابزارهای تصمیم­گیری، پیش­بینی نتایج این نوع تصمیم­گیری­ها را تا اندازه­ای تسهیل می­کنند (علاقه بند، 41:1385).

 

کارآفرینی دانشگاهی

فرایند کارآفرینی دانشگاهی همراه با مالکیت معنوی ایجاد می­شود، که در محیط دانشگاه پرورش می­یابد و بعد از آن خود را درگیر بازیگران اقتصادی می­کند و سپس با وجود مالکیت معنوی ایده­ها و محصولات را به بازارهای تجاری تزریق می­کنند. دانشگاه­ها، نهادهای منحصر به فردی هستند که؛ با توجه به ساختارهای حکومتی و سیستم­های حاکمیتی، ارتقاء و شایستگی دانشگاهیان (محققان دانشکده) عوامل منحصر به فردی در روند کارآفرینی محسوب می­شوند. براین اساس، فعالیت کارآفرینی دانشگاهی می­تواند از تقسیمات شرکتی و دیگر اشکال فعالیت شرکتی متفاوت باشد (سیمونز و هارنسبای¹³، 2014: 35). سیاست­های دانشگاهی که بر عملکرد کارآفرینی دانشگاهی تاثیر می­گذارد، در سطح انتخاب و سرمایه­گذاری در کارآفرینی دانشگاهی متفاوت است؛ دانشگاه­ها در سراسر هیئت مدیره هنوز هم برای تعیین اینکه چه سیاست­هایی مانع یا کمک به ماموریت­های دانشگاه برای دستیابی به تعادل اثربخش آموزش، تحقیق و تجاری سازی می­شود، آزمایش می­کنند (فینی¹⁴، 2011: 32). از کارآفرینی دانشگاهی در کنار علم دانشگاهی، به سان موتور دوگانه رشد در اقتصاد دانش­بنیان یادکرده­اند. کارآفرینی دانشگاهی افزون بر فرصت­سازی برای مشارکت دانشگاهیان و دانشگاه در توسعه اقتصادی دانش­بنیان و پاسخگویی به نیازهای جامعه، می­تواند به تامین نیازهای روزافزون مالی دانشگاه­ها و سودرسانی مالی به دانشگاهیان در نتیجه کسب درآمد از محل فعالیتهای تجاری و پیشبرد روند توسعه حرفه­ای آنان در نتیجه سهیم شدن در فرایند کارآفرینی و تعامل حرفه­ای بسان فرصتی برای یادگیری تجربی کمک کند (شریف­زاده و عبداله­زاده، 1395). از طرف دیگر، کارآفرینی دانشگاهی به حل مسائل علمی جامعه، دولت، بنگاه­ها، ایجاد زمینه و بستر توسعه نوآوری در اعضای دانشگاه، عرضه نتایج تحقیقات دانشگاهی به بازار، تولید و عرضه فناوری­های جدید و گسترش مرزهای دانش بشری کمک می­کند. فعالیتهای مورد نیاز برای کارآفرینی دانشگاهی را آموزش در سطح بالاتر، بروز ویژگی­های برتر از دانش­آموختگان دانشگاه­ها، مدیریت دارایی­های معنوی دانشگاه، انتقال تکنولوژی و نوآوری از طریق ایجاد بنگاه­های اقماری و همکاری نزدیگ بین دانشگاه و صنعت می­دانند (رضایی و همکاران، 1392: 52). رویکرد به کارآفرینی دانشگاهی افزون بر ایجاد فرصت مشارکت و حضور و نظریه­پردازی در توسعه اقتصادی برای دانشگاه­ها، به نیاز دانشگاه­ها به استقلال مالی و کسب درآمد از فعالیت­های کارآفرینانه تبدیل شده است (هانی و همکاران¹⁵، 2011). بنابراین، فعالیت­های مختلفی از قبیل همکاری­های پژوهشی با صنعت، برنامه­های ثبت اختراع، افشای ایده در بنگاه­های جدید و آموزش کارآفرینی افراد با مهارت و توسعه تجاری، ابزاری است که دانشگاه­ها برای دستیابی به پیکربندی کارآفرینی خود در قالب کارآفرینی دانشگاهی استفاده می­کنند (سیگل و رایت¹⁶، 2015). لذا؛ کارآفرینی دانشگاهی عبارت است از: حل مسائل علمی جامعه، دولت و بنگاه­ها، ایجاد زمینه توسعه نوآوری در اعضای دانشگاه، عرضه نتایج تحقیقات دانشگاهی به بازار، تولید و عرضه فناوری­های جدید و نوآوری در گسترش مرزهای دانش بشری است (آستبروا و همکاران،¹⁷ 2012: 47). همچنین محققان دیگری وجود دارند که کارآفرینی دانشگاهی را شامل تمام فعالیت­های کارآفرینی می­دانند که تنها به صدور مجوز، ایجاد شرکت­های جدید در دانشگاه، انتقال فناوری، مراکز توسعه، پارک فناوری، ثبت اختراع و توسعه مناطق محدود نمی­شود (جورررو و آربانو¹⁸2015: 12). در واقع، کارآفرینی دانشگاهی را می­توان در چارچوب اقتصاد خلاقیت مبتنی بر برتری ایده­ها مورد توجه قرار داد (شریف­زاده و عبداله­زاده، 1395). البته باید بین دانشگاه کارآفرین و کارآفرینی دانشگاهی تفاوتی قائل شد. دانشگاه کارآفرین، دانشگاهی است که بر اساس برنامه­ریزی در رابطه با تقش آفرینی در مقوله کارآفرینی به ویژه در رابطه با دانش­آموختگان، شکل گرفته است، در حالی که کارآفرینی دانشگاهی شامل همه دانشگاه­ها می­شود زیرا به نظر می­آید تمام دانشگاه­ها علاقمند به توسعه کارآفرینی هستند. این مسئله در دانشگاه­های بزرگ و جامع باید هم از نظر رشته­های تحصیلی و هم از نظر اهداف و برنامه­ها برای آموزش عالی با دقت بیشتری بررسی شود زیرا این دانشگاه­ها وظیفه مهم گسترش و توسعه مرزهای دانش را نیز به عهده دارند که گاهی ممکن است در ظاهر با کارآفرینی هماهنگ به نظر نیاید. برخی به این عقیده­اند که نباید محور اصلی حرکت این نوع دانشگاه­ها را به سمت کارآفرینی سمت و سو داد. ولی در هر حال توسعه فرهنگ کارآفرینی در توسعه مرزهای دانش نیز می­تواند موثر باشد. در این قبیل دانشگاه­ها باید کارآفرینی به عنوان یک فرهنگ در تمام سطوح دانشگاه و دانشگاه­یان اعم از اعضای هیات علمی یا دانشجویان و یا حتی کارکنان رخنه کند. کارآفرینی بخشی از پاسخ به گردش برنامه و بودجه از مراکز صاحب بودجه چه دولتی و چه غیردولتی به دانشگاه­ها و بالعکس می­باشد (آقایی و همکاران، 1391).

 

منابع مالی پایدار تصمیمات کارآفرینان دانشگاهی

فرایند تصمیم­گیری کارافرینان بنابر تعریف شوماکر 1993 "انتخاب­های ارادی یا واکنش­های سریع در حوزه­­ی موضوعاتی است که اساسا بر بقاء و ماهیت سازمان تاثیر می­گذارد (حسینی و همکاران، 1391: 63). عموم تصمیمات دنیای واقعی در شرایط عدم اطمینان گرفته می­شوند (میرواحدی، 12:1396). بنابراین با تکیه بر قواعد جبری رویکرد غایت­گرا، نمی­توان به تبیین جامع و کاملی از فرایند تصمیم­گیری کارافرینان دست یافت، زیرا نقش چندانی برای خلاقیت، نیت­ها و آزادی در انتخاب­های انسانی در نظر گرفته نمی­شود و عموما تصمیم­گیری و کنشگری در بازار، مبتنی بر الگوها تصمیم­گیری عقلایی و منطقی اتفاق می­افتد. در این رویکرد که مبتنی بر پیش­فرض­های پارادایم اثبات­گرا است، اهداف از پیش­تعیین شده و موجود می­باشند و کنش کارافرین، تلاشی است جهت دستیابی به اهداف مشخص، از طریق مسیرهای مشخص و با ابزار مشخص است (زیودار و همکاران، 1395:63). علاوه بر آن؛ سارازواتی (1999) معتقد است که کارافرینان با چالش­های جدی روبه­رو هستند و ناچارند تصمیمات متفاوتی را اتخاذ کنند؛ مثلا وی بیان می­کند که کارافرینان قادر نیستند نسبت به میزان تقاضا، اندازه بازار، سهم بازار مورد انتظار و سوالاتی نظیر اینها برای یک محصول کاملا جدیدی که در بازار وجود ندارد، پاسخ­هایی داشته باشند. همه اینها نیز در شرایطی است که کارافرینان در تصمیم­گیری، عموما منابع مالی و غیرمالی لازم برای یافتن پاسخ سوالات فوق را در اختیار ندارند (میرواحدی، 1396). بنابراین، از نظر کارآفرینی، زمانیکه صحبت از تصمیم­گیری منابع مالی می شود، طیف وسیعی از موضوعات را پوشش می دهد که نمونه­اش ریسک مالی است که  نشان دهنده علاقه به،  بعد مالی کارآفرینی است (مصطفی و طلاطی¹⁹، 2018: 96). از طرفی دیگر، تامین منابع مالی یکی از نکات مهم در سرعت دادن به فرایند کارآفرینی و افزایش سطح مطلوبیت و امکان­پذیری راه­اندازی کسب و کار در نزد افراد جامعه و کارآفرینان بالقوه است. تامین مالی کارآفرینی سازوکارهایی متفاوت با تامین مالی رایج در نظام بانکی را می­طلبد. به نظر می­رسد در کشور ما سعی می­شود از سازوکارهای رایج تامین منابع از نظام بانکی استفاده شود و به نتایج چشمگیری نیز در توسعه­ی کارآفرینی نیانجامیده است. از این رو بررسی علت شکل نگرفتن این سازوکارهای جدید و پیداکردن ریشه­ها در برنامه­ریزی درست از سوی دولت، برای ترویج و آموزش و تصمیم­گیری­های صحیح برای تامین مالی و شکل­دهی به رفتار کارآفرینانه از سوی کارآفرینان بالقوه و بالفعل اهمیت بالایی دارد. دیده­بان جهانی کارآفرینی نیز از سیاست­گذاران و محققان می­خواهد به منابع غیررسمی تامین مالی برای راه­اندازی کسب وکار جدید توجه بیشتری کنند (امینی­نژاد و همکاران، 1389: 12). در این خصوص، دسترسی به منابع مالی تصمیم کلیدی برای کارآفرینان محسوب می­گردد (رایت²⁰ و همکاران، 2006). بنابراین؛ اگرچه سرمایه داخلی یک انتخاب مهم برای افزایش تامین منابع مالی است، ولی کارآفرینان بزرگ و جدید بر تامین منابع مالی خارجی متکی هستند و اینکار باعث می شود تا منابع مالی داخلی هزینه کمتری را دنبال کند. دولتهای چندین کشور برای اطمینان از تامین منابع مالی مداخله می کنند، شرکتهای کارافرین تمایزی بین سرمایه سهام عمومی وخصوصی قائلند (کلمبو و همکاران²¹، 42:2015). در ادامه پیشینه داخلی و خارجی بررسی شده است: کولومبو و همکاران (2018) تحقیقی در استرالیا انجام داده­اند، از ادبیات اخیر مربوط به امور مالی کارآفرینی برای مستند سازی تحول و مقایسه اثرات انواع مختلف حمایت دولتی که وام گرفته اند استفاده شد. آنها به این نتیجه رسیده­اند که صندوق سرمایه گذاری نوآوری در استرالیا تاثیر فراوانی دارد. براتون²² (2015) در مطالعه ای تحت عنوان " توجه تامین منابع مالی نوین در کارآفرینی، منابع مالی خرد، سرمایه گذاری جمعی و نوآوری برابر" انجام داده­اند و به این نتیجه رسیدن که، برای تامین مناببع مالی کارآفرینان می توانند از رشد سرمایه­ی موسسه علمی و آکادمی استفاده کنند. آهلرز و همکاران²³ (2015) پژوهشی را تحت عنوان " نشانگرهای سرمایه گذاری سهام جمعی " انجام داده­اند. این مقاله برای اولین بار بررسی تجربی اثر سیگنالهایی را که کارآفرینان برای ترغیب سرمایه گذاران به تعهد منابع مالی در یک زمینه سهام سرمایه گذاری جمعی استفاده می کنند ، ارائه می دهد. مین، سو، داس­سانتوس²⁴ (2015) پژوهشی تحت عنوان بررسی نقش تصمیم­گیری کارافرینان در خلق فرصت و تشخیص فرصت پرداخته است. جامعه آماری پژوهش، کسب و کارهای فعال در حوزه زیست­فناوری و نمونه مورد مطالعه، شرکتهایی بوده­اند که نانوفناوری را نیز در فناوری­های زیرساختی خود گنجانده بودند. در این پژوهش، محققان الگویی از تصمیم­گیری کارافرینان ارائه کردند که هر دو حالت خلق و تشخیص فرصت در آن وجود داشت. بر اساس نتایج انها، کارافرینان می­توانند در فرایند تصمیم­گیری، ترکیبی از هر دو منطق علی و اثرساز را به شکل یکپارچه بکار گیرند ولی تفکر اثرساز، همواره به خلق فرصت منتهی نمی­شود. راچ و همکاران (2009) به منظور بررسی ارتباط میان کارآفرینانه و عملکرد بایستی عناصر تعدیل­کننده مانند نوع صنعت، اندازه کسب و کار، زمینه­های داخلی نیز مورد ارزیابی قرار گیرد. ارتباط میان گرایش کارآفرینانه و عملکرد مالی نسبت به ارتباط میان کارآفرینی و عملکرد غیرمالی بالاتر است. جباری،عزیزی،صالحی،نوازنی (1399) پژوهشی تحت عنوان طراحی مدل کارآفرینی دانشگاهی بین­المللی پرداختند. جامعه مورد مطالعه خبرگان نظری و تجربی کارآفرینی دانشگاهی بودند. در این پژوهش، به این نتایج دست یافته­اند که برای موفقیت کارآفرینی دانشگاهی راهبرد مالی و قانونی، راهبردعملیاتی، راهبرد بین­المللی و راهبرد سیاست­گذاری نیاز است. زمینه های مالی و اقتصادی، پشتیبانی و سیاست­گذاری­های مناسب در محیط متغیر و فضای رقابتی شدید بین­المللی به راهبردهای کارآفرینی دانشگاهی کمک می­کند تا با شرایط مناسب عملیاتی شود. در این زمینه چالشها و موانع علمی، انسانی، مدیریتی، ساختاری و مالی مطرح شد. شریف­زاده، عبداله­زاده (1395) محققان به بررسی شناسایی اولویت­بندی سازوکارهای کارآفرینی دانشگاهی در آموزش عالی پرداخته بودند. نتایج نشان داد که پنچ شیوه­ی کارآفرینی دانشگاهی رتبه­بندی بندی شدند. بر این پایه، تاسیس شرکت دانش­بنیان بالاترین رتبه و تاسیس شرکت تعاونی دانشگاهی بعد از آن و همینطور فروش امتیاز اختراع­ها، انجام طرح تحقیقاتی برون­دانشگاهی و ارائه خدمات مشاوره ای به ترتیب رتبه­بندی شدند.

روش پژوهش

این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت داده­ها و سبک تحلیل در گروه تحقیقات کیفی قرار گرفته است. روش جمع­آوری داده­ها در این تحقیق مبتنی بر اطلاعات اسنادی است. در تحقیق حاضر جامعه آماری؛ کلیه­ی پژوهش­های منتشر شده در پایگاه اطلاعاتی علمی معتبر داخلی و خارجی هستند که بر اساس کلیدواژه­های تعریف شده و به منظور دستیابی به نمونه­ای که اشباع نظری را موجب شود، پیمایش شدند. در زمینه نمونه­گیری، مرتبط­ترین مطالعات با استفاده از رویکردی هدفمند انتخاب شدند. برای سنجش پایایی در این پژوهش، آزمون کاپای کوهن (1960) به کاربرده شده است. فرمول کاپا را برای محاسبه توافق مورد انتظار ابداع کرد (معادله 1).

          (1)         

 که در آن po، میزان توافق مشاهده شده و pe، میزان توافق مورد انتظار است. مقدار کاپا، بین صفر تا یک نوسان دارد و هر چه مقدار آن به عدد یک نزدیک­تر باشد، نشان می­دهد که توافق بیشتری بین مرورگران وجود دارد (حاجی­پور، موتمنی، طیبی­ابوالحسنی، 1395). در این پژوهش، شاخص کاپا در جدول (1) محاسبه شد که نشان دهنده توافق بالا بین کدگذاران است.

جدول (1): جدول توافقی در محاسبه ضریب کاپا

	نظر پژوهشگر
مجموع	خیر	بلی		کدگذار ثانویه
8	1 B=	7 A=	بلی
1	0 D=	1 C=	خیر
9 N=	1	8	مجموع

 توافق­های مشاهده شده=A+D/N=7/9=0/777

 توافق­های تصادفی =(A+B/N)(A+C/N)(C+D/N)(B+D/N)=0/009

Kappa= Pi= (PAO²⁵ –PAe²⁶)

K=(0/777-0/009)/(1-0/009)=0.76

 نحوه اعتبارسنجی در مطالعات کیفی فراترکیب، از ابتدا مورد بحث بوده است، اما آنچه مورد اجماع بیشتر پژوهشگران است، اعتبارسنجی یا به عبارتی کنترل کیفیت این مطالعات به یکی از دو روش است (حاجی­پور و همکاران، 1395): 1- با استفاده از نظر خبرگان در تایید دستاوردهای پژوهش، 2- با ارائه یک نتیجه جامع از مطالعه مبانی نظری و پژوهش­های قبلی که با استفاده از مطالعات موردی جدید اثبات می­شود. در این پژوهش، برای اعتبار سنجی الگوی پیشنهادی از روش اول، یعنی نظر گروه کانونی (خبرگان) استفاده شد؛ به گونه­ای که با طراحی نظام­مند و به کارگیری نظر خبرگان این حوزه و انجام دادن اصلاحات چندباره و اعمال فنونی مانند سه­سوسازی یا چندجانبه­نگری، اعتباریابی یا بازبینی توسط افراد، اعتبار پژوهش بررسی و تایید گردید. بعبارت دیگر، برای اطمینان از اعتبار نتایج با معیارهای خاص پژوهش کیفی، بررسی­های لازم شامل مقبولیت و قابلیت تائید صورت گرفت. جهت افزایش مقبولیت، از روش­های بازنگری توسط خبرگان و برخی از متخصصان این حوزه استفاده شد. برای قابلیت تایید نیز، در مرحله پایانی، طبقات بدست آمده به چند نفر از خبرگان به منظور بازبینی و تایید برگردانده شد و نکات پیشنهادی اعمال گردید. شیوه انجام این پژوهش به روش فراترکیب است. فراترکیب یک فرا تحلیل کیفی روی مفاهیم و نتایج مطالعات گذشته با شیوه کدگذاری متداول در پژوهش کیفی است (سهرابی و همکاران، 1390). این روش متمرکز بر مطالعات کیفی است و به ترجمه­ی مطالعات کیفی به یکدیگر و فهم عمیق پژوهشگر برمی­گردد؛ به عبارتی فراترکیب، ترکیب و تفسیر داده­های اصلی مطالعات منتخب است (زیمر، 2006). مهمترین مزیت روش فراترکیب برای محققان "توانایی آن در شناسایی مضامین مشترک و ساختن چارچوب­های مفهومی از ادبیات مرتبط است (کالسون، پالمر، 2016). با در نظر گرفتن چنین مزیتی، فراترکیب یک روش مناسب برای مشخص کردن مضامین مشترک در خصوص اجزا و مولفه­های منابع مالی پایدار در تصمیمات کارآفرینان دانشگاهی است که به عنوان روش مناسبی برای تحقق اهداف این پژوهش بکار گرفته شده است. انجام روش فراترکیب طی 7 مرحله صورت می­گیرد. مراحل اصلی آن از نظر سندولسکی و باروسو (2007) به شرح زیر است:

ارائه یافته

کنترل کیفیت

تحلیل و ترکیب یافته های کیفی

استخراج اطلاعات مقاله

جستجو و انتخاب مقاله­های مناسب

بررسی متون به صورت نظامند

تنظیم سوال­های پژوهش

 

 

 

 

شکل (1): مراحل فراترکیب

 

یافته های پژوهش

در این بخش نتایج مربوط به هر یک از گام­ها ارائه می­گردد: گام یک: تنظیم سوال­های پژوهش: طرح سوالات پژوهش در تحلیل فراترکیب قبل از شروع مراحل بعدی پژوهش، چارچوب کلی آن را مشخص می­نماید. در این پژوهش سوال پژوهش عبارت­اند از: - با توجه به مطالعات ادبیات، مولفه­های منابع مالی پایدار در تصمیمات کارآفرینان دانشگاهی کدام است؟ و الگوی مناسب منابع مالی پایدار در تصمیمات کارآفرینان دانشگاهی چگونه است؟ گام دوم : بررسی متون به صورت نظام­مند: در این پژوهش از موتورهای جستجوی مختلف با قابلیت اختصاصی­سازی و تخصصی­سازی جستجو از قبیل گوگل، پایگاه­های داده­ی قابل استناد داخلی و خارجی ژورنال­ها و موتورهای جستجوی مختلفی بین سالهای (1990-2021؛ 1380-1400) استفاده شده است. برای جستجوی متون پژوهشی از کلیدواژه­های مختلفی استفاده شد. بررسی کلیدواژه­ها از طریق جستجوی عنوان، متن، چکیده، کلمات کلیدی و متن مقالات به صورت جداگانه در پایگاه­های داده­ها انجام شد. کلمات کلیدی برای جستجو در جدول (2) آمده است. معیار ورود به مطالعه اصلی شامل (زبان پژوهش فارسی و انگلیسی، زمان انجام، شرایط مورد مطالعه که مرتبط با سوال پژوهش باشد، نوع مقالات چاپ شده در مجلات) و معیار خروج مطالعه شامل (زبان پژوهش غیر از زبان فارسی و انگلیسی، زمان انجام پژوهش قبل از سال 1380؛ 1990، مواردی غیر از سوال پژوهش، مقالات کنفرانسی و نظرات شخصی و مقالات نامعتبر) بوده است.

جدول (2): برخی از مفاهیم کلیدی موردنظر برای جستجو و معادل فارسی آنها

معادل فارسی مفاهیم کلیدی	معادل انگلیسی مفاهیم کلیدی
تصمیمات مالی	financial decisions
تصمیم گیری	Decision making
کارآفرینان دانشگاهی	Academic Entrepreneurs
تصمیم­گیری کارآفرینان	Entrepreneurs Decision making
کارآفرینی دانشگاهی	Academic Entrepreneurship
منابع مالی پایدار	Stable financial resources
منابع مالی پایدار تصمیم گیری کارآفرینان دانشگاهی	Stable financial resourcesDecision making Academic Entrepreneurs

گام سوم: جستجو و انتخاب متون مناسب: در این گام، تناسب یا عدم تناسب پژوهش­های یافته شده به این صورت سنجیده شده است که پژوهشگر پس از تکرار چندباره این گام و جستجوی مقالات در منابع معتبر، بخش­های مختلف مقاله و کتاب مانند عنوان، چکیده، محتوای متن را با استفاده از معیارهای ابزار CASP مورد مطالعه قرار گرفته است. این ابزار به کمک 10 سوال به محقق کمک می­کند تا دقت، اعتبار و اهمیت مطالعات کیفی تحقیق را مشخص کند. همانطور که در شکل 2 نشان داده شده است، تعداد مقالات یافت شده اولیه برای انجام فراترکیب 198 عدد مقاله بود، که از این میان، پس از بررسی عنوان مقاله­های نمایه شده با توجه به موضوع، پرسش و هدف پژوهش، حدود 85 مقاله مورد بررسی دقیق­تر قرار گرفتند. در این میان، 24 مقاله امتیاز بیش از 40 (خیلی خوب)، 20 مقاله امتیاز بین 35-30 (خوب)، 8 مقاله امتیاز بین 30-25 (سطح متوسط) و مابقی زیر 30 (سطح پایین) گرفتند. در نهایت، با توجه به معیارهای ذکر شده، 47 مقاله که دارای کیفیت خیلی خوب، خوب و متوسط بودند، برای استخراج اطلاعات انتخاب شده­اند.

شکل (2): فرایند غربال منابع و انتخاب منابع نهایی

 

کل منابع پس غربال سوم 85 N=

کل منابع یافت شده 198 N=

کل منابع پس غربال اول 148 N=

کل منابع پس غربال دوم 100 N=

 

منابع رد شده بعد از بررسی عنوان 50 N=

 

 

 

 

 

منابع رد شده بعد از بررسی چکیده 48 N=

 

 

 

 

منابع رد شده بعد از بررسی محتوا 15 N=

 

 

 

 

منابع رد شده بعد از بررسی کیفیت پژوهش 38 N=

 

 

تعداد کل منابع باقی 47 N=

 

گام چهارم: استخراج اطلاعات از متون: در این پژوهش اطلاعات مقاله­ها بر اساس مرجع مربوط به هر مقاله شامل نام و نام­خانوادگی نویسندگان، به همراه سال انتشار مقاله و اجزای هماهنگی بیان شده در هر مقاله طبقه­بندی شد. پس از گزینش مقالات و منابع اقدام به استخراج مضامین پایه از متون گردید. در این مرحله 69 کد استخراج شد که بیشترین کد به تصمیمات مالی مربوط می شود. کدهای مربوط به تفکیک در جدول 3 بیان شده است. گام پنجم: تحلیل و ترکیب یافته­های کیفی: در این مرحله از پژوهش، ابتدا تمام عوامل استخراج­شده از مطالعات پیشین را مضامین پایه در نظر می­گیریم. سپس با در نظر گرفتن مفهوم هر یک از این مضامین پایه، آنها را در مفهومی مشابه دسته­بندی می­نماییم و به این ترتیب مفاهیم پژوهش مشخص می­شوند، با انجام این کار تفسیری فراتر از هر یک از مطالعات گنجانده شده در فراترکیب از پدیده­ی موردنظر ارائه شده که در عین حال در برگیرنده­ی همه­ی آنها نیزخواهد بود، بگونه­ای که اثر هر یک از مطالعات اولیه را می­توان در این کل جستجو نمود. این مرحله که شاید حساس­ترین مرحله فراترکیب باشد، باید با دقت خاصی انجام شود. زیرا یافته­های این گام مبنایی برای مدل نهایی پژوهش به شمار می­روند و باید در ترکیب آنها دقت داشت. براساس تحلیل­های صورت گرفته با کمک روش تحلیل مضمون بر روی 47 مقاله نهایی انتخاب شده، در مجموع 69 مضامین پایه، 7 مضامین پیش­سازمان­دهنده ثانویه و 2 مضامین پیش­سازمان­دهنده اولیه شناسایی شدند. در جدول (3)، کدهای نهایی استخراج شده­ی مرتبط با هر مضامین و منابع استخراج کدها بیان شده است. یافته های این مرحله بیانگر ترکیب نظر صاحب­نظران براساس تحلیل فراترکیب مطالعات انجام شده در خصوص منابع مالی پایدار در تصمیم­گیری کارآفرینان دانشگاهی در چارچوبی منسجم و نظام­مند است.  

جدول (3): منابع مالی پایدار در تصمیمات کارآفرینان دانشگاهی

مضامین فراگیر	مضامین پیش سازمان­دهنده اولیه	مضامین پیش سازمان­دهنده ثانویه	مضامین پایه	منابع
منابع مالی پایدار در تصمیمات کارآفرینان دانشگاهی	توجه به توسعه و پایدارسازی منابع مالی	خودکفایی و استقلال مالی	عدم وابستگی دولت/ استقلال مالی/ مشارکت روسای دانشگاه و اعضای هیات علمی در تامین مالی و افزایش درآمد/ خودکفایی مالی/	گلدستین (2010)/ آبرئو و گرینویچ، چنچ و همکاران (2006)/ دبیک و همکاران (2015)/ اتزکویتز (2006)/ گیب (2012)/گوئرو و اوربانو (2010)/گوئرو (2006)/ نیرو صالحی مرند(1392)/کردنائیجوهمکاران(1391)
		تجاری­سازی دستاوردهای  علم و فناوری	استفاده تجاری­سازی از دانش/ سرمایه­گذاری دانش از طریق خدمات جدید/ ارائه مشاوره و خدمات آموزشی/ اعطای مجوز دارایی­های فکری و ثبت اختراع/ قرارداد تحقیق/ انتشارات کتاب و مقاله/ انجام پژوهش­های کاربردی و تولید ثروت/ تفکر بنگاهی در پژوهش­های تقاضا محور/ وجود آیین نامه حمایت از تجاری­سازی نتایج پژوهش­ها و خدمات دانشگاهی/ ایجاد و خلق ارزش	جاکوب و همکاران (2003) / مارکرکیاگا و همکاران (2014) / اوشی و همکاران (2005) / روتامل (2007) / اوسی ای دی (2012) / پرکمن و همکاران (2013)/ سلام­زاده و همکاران (2015) / فیلپوت و همکاران (2011) / شمیتز و همکاران (2017) / تریپل (2015)/ یوکویاما (2006)/ زو وپنگ (2008) / روپکه (1998) / صوره (2011)/ کربی و همکاران (2011)/ کلارک (1998)/ هانون (2008)/ گنتر و واگنر (2008)/ جعفری­رستمی و همکاران (1399)/ نیرو صالحی مرند (1392) / بیدختی و همکاران (1397) / بت­شکن و سیف­الدینی (1389)
		ارتباط و تعامل موثر و سازنده دانشگاه، صنعت و جامعه	مشارکت در صنعت/ انتقال دانش دانشگاهی به صنعت/ مشارکت در توسعه اقتصادی/ مشارکت در توسعه اجتماعی/ کارآفرین بازیگر کلیدی سیستم اقتصادی/ اعتماد متقابل جهاد دانشگاهی و صنعت	بارسیک و همکاران (2017) / اسپیر و همکاران (2016) / گارسیا و همکاران (2013) / آرانها و گارسیا (2014) / مزده (2013) / فینلی (2004) / بهزادی و همکاران (1393)/ موسوی و همکاران (1396) / بیدختی و همکاران (1397)
	مدیریت مالی اثربخش	تامین و تخصیص بهینه منابع مالی	استفاده از منابع مالی متنوع (جذب منابع مالی از نهادهای مختلف و ظرفیت­های قانونی موجود در قوانین مختلف)/ دسترسی به منابع مالی/ توجه به گردش مالی بازار موردنظر/ توانایی تامین و مدیریت بر پول و اعتبار مورد نیاز/ توجه به جریان نقدینگی سازمان و تخصیص مناسب منابع به فعالیت­های مختلف آن/ تامین مالی شرکت/ چگونگی اتخاذ راهبردهای تامین مالی مختلف/ فرشتگان کسب و کار/ دوستان و خانواده/ منابع شخص کارآفرین/ هدایا و گرنت/ تقویت چارچوب مالی و مالیاتی/ دسترسی به منابع مالی بخش خصوصی/ افزایش کمک­های بلاعوض به نهادهای کارآفرین در دانشگاه/ فراهم سازی بستر مناسب در راستای دستیابی کارآفرینان به منابع مالی مخاطره­آمیز/ عرضه اوراق بهادار در بورس و فرابورس/ افزایش طرح­های تامین مالی کارآفرینانه	صوره و همکاران (2011) / اسپیر و همکاران (2016)/ یوکویاما (2006)/ زو و پنک (2008)/ مزده (2013)/ فینلی (2004) / بهزادی و همکاران (1393)/ موسوی و همکاران (1396) / مرادیان و همکاران (1399)/ نیرومند و میرجلیلی (1389) / حاجی­پور و همکاران (1395) / موسی­خانی و همکاران (1396)/ میثمی و همکاران (1396) / بیدختی و همکاران (1397) / نیک­رفتار و فرید (1394) / بت­شکن و سیف­الدینی (1389) / دیورکس و استیبن (2010)
		سرمایه گذاری موثر	جذب سرمایه­گذاری خارجی/ قدرت جذب سرمایه/ ارتباط خوب با مراکز سرمایه­گذار خطرپذیر/ فروش سهم مالکیت/ سرمایه­گذاری مشترک/ وام/ واگذاری لیسانس محصول/ بازار سرمایه/ مراکز دولتی/ رقابت بین نهادهای مالی/ داشتن منابع مالی مستمر پروژه محور/ حجم جوایز ملی و بین­المللی سالانه کسب شده/ تامین مالی خرد/ / افزایش سرمایه­گذاری/ سطح سرمایه­گذاری/
		تسهیلات و امکانات مالی	توسعه وام­دهی/ اجرای مالکیت معنوی و ثبت اختراع/ بانک سرمایه­گذاری/ نتایج مالی/ دستیابی وام­های خرد وکم­بهره/ تشویق بخش خصوصی به سرمایه­گذاری در نهادهای کارآفرین دانشگاهی/ دستیابی کارآفرینانه به انواع وام­های بانکی با شرایط آسان	علیزاده و همکاران (1399) / میثمی و همکاران (1396) / (گودرزی و همکاران، 1397) / بیدختی و همکاران (1397) / دیورکس و استیبن (2010) / مرجائی و پورآتشی (1395) / بت­شکن و سیف­الدینی (1389)
		توانمندی، بازاریابی و فروش محصولات دانش­بنیان	هدف­گذاری فروش و سهم بازار/ بکارگیری کانال توزیع و فروش/ توسعه بازار/ توسعه صادرات/ قیمت­گذاری محصول/ مشتری­مداری و خدمات پس از فروش به مشتریان/ ایحاد و توسعه برند/ ارائه خدمات نوآورانه در بازاریابی/ موسسات مالی-اقتصادی و پولی/ ارتباط با موسسات مالی-فرهنگی/ داشتن درآمد از بخش خصوصی/ دسترسی به راه­های بازاریابی	حاجی­پور و همکاران (1395) / اوگوناد و ساسکاتچین (2019) / بیدختی و همکاران (1397) / نیک­رفتار و فرید (1394)

 

گام ششم: کنترل کیفیت: برای ارزیابی کیفیت مقالات از ابزارهای ارزیابی نقادانه (چک­لیست­ها) استفاده می­شود که شامل روشهای مرکز پزشکی مبتنی بر شواهد²⁷، شبکه بین دانشگاهی راهنمای بالینی استکاتلند²⁸ و روش مهارتهای ارزیابی ضروری می­باشند؛ اما روش CASP در سال 1994 طراحی شده و قدیمی­ترین و پرکاربردترین ابزار ارزیابی نقادانه مطالعات مقطعی است (گرایمشائو، 2012). این روش به محقق کمک می­کند تا دقت و اعتبار پژوهش را مشخص کند. در پژوهش حاضر برای کنترل و سنجش پایایی مفاهیم به دست آمده، نتایج علاوه بر پژوهشگر در اختیار یکی دیگر از خبرگان حوزه مطالعه قرار گرفته و اقدام به دسته­بندی کدها در مفاهیم کرده و با مفاهیم پژوهشگر مقایسه شده است. نتایج توسط شاخص کاپا²⁹ ارزیابی شده است. در این پژوهش شاخص کاپا برابر با 76/0 بوده که چون 76/0 <K می باشد نشان­دهنده پایایی پژوهش است.

گام هفتم: ارائه یافته: در این مرحله از روش فراترکیب، نتایج تحلیل ادبیات بیان می­شود. همانطور که در گام پنجم اشاره شد، در این پژوهش بر اساس نتایج تحلیل 7 مضامین پیش­سازمان­دهنده ثانویه و 2 مضامین پیش­سازمان­دهنده اولیه شناسایی و آزمون کیفیت آنها تایید شده است. در این گام الگوی پژوهشی به دست آمده که در واقع حاصل تحلیل فراترکیب است ارائه می­شود. الگوی پژوهشی منابع مالی پایدار در تصمیمات کارآفرینان دانشگاهی خروجی تحلیل فراترکیب در نمودار (1) ارائه گردیده است؛ الگوی ارائه شده در این پژوهش در حقیقت اجماع نظریات ارائه شده در قالب یک مجموعه واحد است که دیدگاه جامع و کلی­گرایانه­ای به منابع مالی پایدار در تصمیمات کارآفرینان دانشگاهی ارائه می­دهد.

سرمایه­گذاری موثر جذب سرمایه­گذاری خارجی،قدرت جذب سرمایه و....

خودکفایی و استقلال مالی  عدم وابستگی دولت، استقلال مالی، خودکفایی مالی و....

 

 

 

 

توانمندی بازاریابی وفروش محصولات دانش­بنیان هدف­گذاری فروش وسهم بازار، کانال توزیع وفروش،توسعه بازار، توسعه صادرات و...

 

ارتباط تعامل دانشگاه، صنعت وجامعه                 مشارکت درصنعت،انتقال دانش دانشگاهی به صنعت و....

منابع مالی پایدار در تصمیمات مالی کارآفرینان دانشگاهی

 

 

 

 

تسهیلات وامکانات مالی            توسعه وامدهی،افزایش سرمایه­گذاری و....

 

تجاری­سازی دستاوردهای علم وفناوری  مشاوره وخدمات آموزشی، قراردادتحقیق،ثبت اختراع و....

 

 

 

تامین و تخصیص بهینه منابع مالی  منابع مالی متنوع، جذب منابع مالی،وام، فرشتگان کسب وکار و....

 

 

نمودار (1): الگوی تلفیقی منابع مالی پایدار در تصمیمات کارآفرینان دانشگاهی

 

بحث و نتیجه گیری

تصمیم­گیری کارآفرینی تا به حال توجه پژوهشگران زیادی را به خود جلب کرده است و هر مطالعه در جستجوی روشن کردن جنبه­های متفاوت آن بوده است؛ اما در این پژوهش با هدف بررسی ادبیات علمی در مورد منابع مالی پایدار تصمیمات کارآفرینان دانشگاهی و تحلیل مضامین پیش­سازمان­دهنده آن در قالب فراترکیب، در رده تحقیقات کیفی طراحی شده است و با بررسی گسترده در تحقیقات کارآفرینی دانشگاهی برای ارتقا منابع مالی موفق در یک پارادایم کارآفرینی دانشگاهی، ارائه می­دهد. مدل توسعه­یافته در این تحقیق اگرچه در بعضی زمینه­ها با مدل­های دیگر تشابه دارد. لکن از این نظر که با نگاه کل­گرایانه به بررسی نظامند موضوع پرداخته است از سایر پژوهش­های انجام شده متفاوت است. این پژوهش یکی از اولین پژوهش­هایی است که به صورت جامع و گسترده به بررسی و تحلیل مقوله های منابع مالی پایدار تصمیمات کارآفرینان دانشگاهی از طریق سنتز مطالعات انجام شده پرداخته است و بینش جدید، جامع، دقیق و ارزشمندی در این زمینه با درک عمیق از ماهیت آن ارائه نموده که می­تواند در تغییر منابع مالی در تبدیل شدن به تصمیمات کارآفرینی موثر باشد. در نتیجه بررسی، تحلیل و سنتز یافته­ها در مجموع 2 مضامین پیش­سازمان­دهنده اولیه (توجه به توسعه و پایدارسازی منابع مالی، مدیریت مالی اثربخش) با7 مضامین پیش­سازمان­دهنده ثانویه و 69 مضامین پایه شناسایی شدند. براساس یافته­های این مطالعه مضمون پیش­سازمان­دهنده اولیه توجه به توسعه و پایدارسازی منابع مالی، در قالب سه مضمون پیش­سازمان­دهنده ثانویه؛ خودکفایی و استقلال مالی، تجاری­سازی دستاوردهای علم و فناوری و ارتباط و تعامل موثر و سازنده دانشگاه، صنعت و جامعه با یافته­های پژوهشی (جاکوب و همکاران، 2003؛ مارکرکیاگا و همکاران، 2014؛ اوشی و همکاران، 2005، روتامل، 2007؛ اوسی ای دی، 2012؛ پرکمن و همکاران، 2013؛ سلام­زاده و همکاران، 2015؛ جعفری­رستمی و همکاران، 1399؛ نیرو صالحی مرند،1392؛ بیدختی و همکاران ،1397؛ بت­شکن و سیف­الدینی، 1389) همپوشانی دارند. کارآفرینی برای توسعه هر اقتصادی ضروری است. کشورها پیشرفت خود را به رشد و توسعه کارآفرینی نسبت می­دهند. بنابراین دولتها و مردم سراسر جهان خواستار ترویج توسعه کارآفرینی هستند (همودناجی، 2019). کارآفرینی دانشگاهی عمدتا به معنای فعالیت­های پتنت­محور مانند اسپین اوت­ها و مجوزها تعریف شده است، در صورتی که باید شامل سایر اقدامات تجاری و غیرتجاری غیررسمی که ماهیت کارآفرینانه دارند نیز باشد (مصطفی­زاده وهمکاران، 1400). در دیدگاه شومپیتر 1994 تغییرات اقتصادی، اطلاعات جدیدی را که کارآفرینان می­توانند برای کشف نحوه بازسازی منابع استفاده کنند، ایجاد می­کند. با ایجاد مجدد منابع و قراردادن آنها در عرصه اقتصادی فرصت­های جدید ایجاد می­کنند. تغییرات اقتصادی با تغییر دادن قیمت کالاهای مکمل و جانشین، تغییر در درآمد عمومی، تغییر در سطح عمومی قیمت­ها، تغییر در رشد اقتصادی و تغییر در انتظارات نسبت به آینده موجبات تغییر در تقاضا و نهایتا ایجاد فرصت در بخش تولید و تامین زنجیره را فراهم می­آورد (مقتاحی وهمکاران، 1399: 33). در ایران، اصلی­ترین چالش مدیریتی صاحبان و سرمایه­گذاران دانش، این است که چگونه می­توانند دانش تولیدی و نوین خود را به جریان بازده اقتصادی برای سرمایه­گذاران تبدیل کنند. به عبارت دیگر، تلاش­های بسیاری باید در جهت انتقال و به کارگیری دانش در بخش صنعت و اقتصاد و اجتماع صورت گیرد که از جمله آنها می­توان افزایش سطح کیفیت خدمات آموزشی و پژوهشی از دانشگاه به صنعت، به روز رسانی و کارآمدتر کردن آیین­نامه­های دانشگاهی برای تجاری­سازی، فراهم آوردن زمینه قانونی لازم برای پشتیبانی از سرمایه فکری و پژوهشگران و تشویق و ترغیب آنها، ترویج فرهنگ مشارکت و کار تیمی، ایده­پردازی و مسئله­گشایی، خودباوری ریسک­پذیری، ارزیابی و بهبود مستمر در میان دانشگاهیان نام برد (بیدختی و همکاران، 12:1397).

کارآفرینی فرایند خلق محصولی جدید و با ارزش با اختصاص زمان و تلاش لازم؛ در نظر گرفتن ریسک­های مالی و رسیدن به رضایت فردی مالی است. تصمیم­های راهبردی که کارآفرینان می­گیرند ماهیت کارآفرینی دارد که باعث می­شود روش تصمیم­گیری کارآفرینان با سایر فعالان، به ویژوه مدیران، تفاوت داشته باشد. تصمیم­گیری کارآفرینی در واقع استفاده از ادراک برای ارزیابی، قضاوت و تصمیم­گیری درباره فعالیت­های کارآفرینی از جمله ارزشیابی فرصت­ها، استقرار و رشد شرکت­ها است (جسینک³⁰، 2014: 36). تصمیمات کارآفرینی در طی زمان باعث تعیین شکل کسب و کار شده و همزمان آن شرایطی که بر تصمیم­های کارآفرینی تاثیر می­گذارند، طی همین دوره رشد می­کنند. بنابراین استفاده از رویکرد کیفی مولفه ضروری دیگری برای توضیح تصمیم­گیری کارآفرینی است. رویکرد کیفی علاوه بر توضیحات جامع درباره ماهیت تصمیم­گیری کارآفرینی، توضیحاتی درباره روابط بین اجزا و مراحل این پدیده حاصل می­کند (محمدی وهمکاران، 22:1398). تصمیم­گیری کارآفرینی جدای از لزوم به کارگیری دیدگاه فرایندی، پیامد بسیاری از عوامل اقتصادی و غیراقتصادی به هم­پیوسته است (وئی و هیسریچ³¹، 2016: 20). نظریه­های جامعه­شناختی نیز به جستجوی چگونگی تاثیر محیط بر کارآفرینی پرداخته­اند و برخی از عوامل محیطی موثر بر کارآفرینی اشاره کرده اند: اهمیت نرخ سرمایه­گذاری سازمانها، عوامل سیاسی و خط مشی دولت، فرهنگ، موقعیت مکانی و حرفه­ای شدن کارآفرینی (ناظم، 33:1386). فرایند کارآفرینانه در سازمان­ها نیز محصول تعامل میان محیط، کارآفرین و سازمان است. با در نظر گرفتن این پیچیدگی، رابطه نزدیکی میان فرد، کارآفرین و موفقیت یا شکست فرایند کارآفرینی سازمانی وجود دارد. از سوی دیگر، ایجاد و توسعه کارآفرینی با تنیدگی­های محیطی همراه است که باعث تنش در کار می­شود (پرهیزگار و همکاران، 1396: 52). ادبیات مربوطه استدلال می­کند که فرصت­های ایجاد شده شامل توانایی کارآفرینان در شناسایی و سرمایه گذاری درآن، تحت تأثیر محیطی که در آن فعالیت می کنند هست. محیط یک کارآفرین دانشگاهی عمدتاً متشکل از دانشگاه است که محیط داخلی را شامل می شود و در محیط اقتصادی و اجتماعی بازیگران گسترده تر ، به ویژه دولت و صنعت وجود دارد. در تحقیقات اخیر بر این نکته تاکید شده است که فرایند تصمیم­گیری کارآفرینان به طور ذاتی با پیچیدگی همراه است؛ از این رو کارآفرینان جهت تصمیم­گیری در محیط­های پویا و پیچیده نیازمند برخورداری از سطح قابل قبولی از پیچیدگی شناختی هستند (مبارکی و همکاران، 1391). از انجا که محیط کارافرینی محیط ابهام است، تفکر و تصمیم­گیری کارافرینان تحت شرایط عدم اطمینان رخ می­دهد و در چنین شرایطی آنها مجبور می­شوند به منظور انتخاب از میان راه­حل­ها و گزینه­های موجود خروجی­های هر اقدام یا حالت­های مختلف ناشی از آن را در نظر بگیرند. چنین عملی صرفا با تکیه بر رویکردهای عقلایی ممکن نیست؛ از این رو کارافرینان به تحلیل­های کیفی، ذهنی و شهودی مبتنی بر رهیافت معرفت­شناختی روی می­آورند. 

مضمون پیش­سازمان­دهنده اولیه مدیریت مالی اثربخش، در قالب چهار مضمون پیش­سازمان­دهنده ثانویه؛ تامین و تخصیص بهینه منابع مالی، سرمایه گذاری موثر، تسهیلات و امکانات مالی، توانمندی، بازاریابی و فروش محصولات دانش­بنیان با یافته­های پژوهشی (حاجی­پور و همکاران، 1395؛ اوگوناد و ساسکاتچین، 2019؛ بیدختی و همکاران، 1397؛ نیک­رفتار و فرید، 1394) همخوانی دارد. لذا؛ ساختار مالی در تامین فعالیت­های کارآفرینان که محرک اصلی رشد اقتصادی هستند نقش و اهمیت ویژه­ای دارند. با توسعه مالی می­توان انتظار داشت از طریق گزینش بهترین طرح، سرمایه به صورت بهینه میان طرح­های مختلف تخصیص پیدا کند (دهمرده و براهوئی، 1394). در واقع، منابع مالی، یکی از مهمترین ابزار لازم در راستای تبدیل ایده­های کارآفرینان به محصولات تجاری و قابل رقابت و ایجاد، زیرساخت­های لازم برای دستیابی به این مهم از دلایل اهمیت مالی کشورهاست. وظایف مختلف نهادهای مالی و اجرای بهتر آنها مستلزم توسعه بخشهای مالی مختلف در یک جامعه می­باشد تا از طریق تشویق فعالیت­های نوآورانه، موجبات رشد اقتصادی پایدار شود (امینی وهمکاران، 32:1399). بسیاری از موسسه­ها در کشور به دنبال منبع مالی متنوع درآمدی نیستند، در حالیکه منابع مالی متنوع باعث پویایی و فعال شدن کارآفرینان هم برای اقتصاد و هم افزایش سطح رفاه اجتماعی می­شود، از این رو به حمایت­های جدی دولت و تلاش بیشتر کارآفرینان نیاز است. با توجه به تحقیقات اسچوینگ³² (2013) یکی از مهمترین راه­های درآمدی کارآفرینی فروش محصولات است. مطابق با این تحقیق این روش در کشور ما هم می­تواند بیشتر استفاده شود. در بررسی آنهیر³³ (2005) بیشتر موسسات کمک­های مالی دریافت می­کنند و صندوق­های جمع­آوری اعانه به یکی از مهمترین جنبه­های درآمد تبدیل شده است. دیوریکس و استب­بینز³⁴ (2010) مهمترین منبع مالی خارجی را کمک­های مالی از جمله وقف و صندوق­های جمع­آوری کمک­های مالی می­داند، مارتین³⁵ (2011) نیز جمع­آوری کمک­های مالی را منبع اصلی تامین مالی کارآفرینان در طول چرخه­ی عمر موسسه می­داند. اسچوینگ (2013) عنوان می­کند که هدایا و کمک­های مردمی یکی از منابع اصلی قابل اتکا به شمار می­رود.

همانگونه که بیان شد تلاش­های زیادی برای توسعه این فعالیت­ها از طریق منابع بودجه­ای دولت انجام می­شود اما صنعت سرمایه­گذاری ریسک­پذیر برای اثربخش شدن این منابع به طور کامل شکل نگرفته یا بازار بورس جهت تحقق استراتژی خروج بنگاه­ها از صندوق­های سرمایه­گذاری ریسک­پذیر هنوز به طور کامل اجرایی نشده است. مهمترین منبع تامین مالی در ایران از طریق نظام بانکی است که بررسی­ها نشان می­دهد این بنگاه­ها برای تامین مالی از طریق بانک با مشکلات زیادی روبه­رو هستند. از یک طرف به علت عدم توسعه صنعت سرمایه­گذاری ریسک­پذیر بانک­ها با تقاضای زیادی روبه­رو هستند که اساسا با ماهیت تامین مالی مبتنی بر بدهی همخوانی ندارد و از طرف دیگر به واسطه عدم توجه نظام بانکی ملاک­های ارزیابی طرح­ها در بانکها مطابق با اقتضائات نوآوری رشد پیدا نکرده است. در نهایت بازار سرمایه و اوراق مشارکت نیز در کشور هنوز تا برآوردن نیاز این بنگاه­ها فاصله زیادی دارد (ابوجعفری وهمکاران، 59:1393). حل مساله و اطلاعات نامتقارن با بسترسازی مناسب در زمینه ایجاد انگیزه­های مالی، تامین مالی نهادی مناسب نوآوری (همچون فرشتگان کسب و کار و سرمایه­گذاری ریسک­پذیر)، تحریک بازار پول و سرمایه برای ورود به حوزه­های نوآورانه امکان­پذیر خواهد بود (ابوجعفری و همکاران، 1393). همانگونه که اشاره شده است، طیف گسترده­ای از روشهای تامین مالی در دسترس کارآفرینان قرار دارد که به شکل­های گوناگون طبقه­بندی شده­اند.

دولتها می­توانند با اجرای سیاست­هایشان ساختار نهادی فعالیت­های کارآفرینانه را شکل دهند و آنها را نسبت به برخی فعالیتها تشویق یا دلسرد کنند. مهمترین ابزارهای حمایتی دولتها در بخش کارآفرینی از میان انبوه سیاست­ها و ابزارهای دولتی، سیاست­هایی مانند تامین مالی، قواعد مالیاتی، تنظیم مقررات تجاری و سیاست­های تشویقی و غیره هستند (مقتاحی و همکاران، 1399: 40). دولتها با استفاده از ابزارهایی مانند اعطای اعتبارات تضمین­شده و طرح­های تامین مالی خرد از طریق وام­های بانکی برای کاهش محدودیت­های پیش روی کارآفرینان تلاش می­کنند. استفاده از اعتبارات تضمین­شده موجب کاهش نامتقارنی اطلاعات می­شود و به دنبال آن هزینه­های مبادلاتی کارآفرینان را کاهش می­دهد. بنابراین سیاست­های پولی و مالی انبساطی برای استفاده از کارآفرینی می­باشد. تحقیقات نشان می­دهد که حکومت­داری خوب، کارآفرینی را افزایش می­دهد. اعتماد به نفوذ دولت، ثبات سیاسی، حاکمیت قانون می­تواند فرصتی برای انجام کارآفرینی باشد. منطق این است که مزایای اقتصادی، اجتماعی و خودکفایی از راه­اندازی و مدیریت کسب و کار جدید باید از خطرات و برآوردها برای پیشبرد کارآفرینی بالاتر باشد (آکز³⁶، 21:2018). به نظر می­رسد فرصت کارآفرینی از بهبود در ساختار قانونی و امنیت حقوق مالکیت و کسب و کار سرچشمه می­گیرد (آنجولو، 2017: 12). شواهد حاکی از آن است که آزادی اقتصادی نه تنها تلاش فردی برای فعالیت­های تولیدی کارآفرینی را هدایت می­کند، بلکه همچنین به میزان قابل­توجهی منابع اجتماعی و شناختی افراد را بسیج می­کند و منجر به رشد کارآفرینی می­شود (مقتاحی و همکاران، 1399: 32).

* ازآنجا که مقوله منابع مالی مبحث جدید در حوزه کارآفرینی دانشگاهی است لذا تحقیقات انجام شده مرتبط در این حوزه سهم ناچیزی را به خود اختصاص داده­اند، و یکی از محدودیت­های این تحقیق را می­توان تعداد اندک پژوهش­هایی دانست که مستقیما به موضوع منابع مالی پایدار در تصمیمات کارآفرینان دانشگاهی پرداختند.

* در روش فراترکیب، معیار توصیف یا تبیین یک پدیده به مشروح­ترین شکل ممکن است. بنابراین در این روش باید به اشباع نظری رسید و این مهم نیازمند صرف وقت زیادی می­باشد. با توجه به اینکه در این پژوهش قریب به 69 مضامین پایه به عنوان منابع مالی پایدار در تصمیمات کارآفرینان دانشگاهی استخراج شده است به پژوهشگران پیشنهاد می­شود که با بررسی بیشتر منابع، سایر کدها و مولفه­ها را در صورت وجود شناسایی کنند. – در این پزوهش به شناسایی منابع مالی پایدار کارآفرینان دانشگاهی پرداخته­شده است، پژوهشگران می­توانند در پژوهشهای بعدی به رتبه­بندی مقوله­ها و مفاهیم با استفاده از روش­های ANP, AHP و غیره بپردازند. – در این پزوهش از روش کیفی استفاده شده است. پژوهشگران در آینده می­توانند با استفاده از روشهای ترکیبی یا حتی کمی به مقوله سایر تصمیمات کارآفرینان دانشگاهی بپردازند.

منابع

- آقایی، تیمور؛ تیمورنژاد، کاوه و اخوان­هزاوه، فاطمه. (1391). بررسی کارآفرینی دانشگاهی از دید اعضای هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی به عنوان نمونه­ای از دانشگاه­های بزرگ. برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، (14): 208-183.

- ابوجعفری، روح­اله؛ الهی، شعبان؛ پیغامی، عادل و یاوری، کاظم. (1393). تامین مالی نوآوری مبتنی بر نظریه تامین مالی مرحله­ای: مطالعه موردی نظام مالی نوآوری در ایران. مجله برنامه­ریزی و بودجه، سال نوزدهم (4): 146-109.

- اعتمادی، حسین؛ داغانی، رضا؛ عزیزخانی، مسعود و فرهبخش، سارا (1393). زمان­سنجی در ارزیابی پرتفوی سرمایه­گذاری، شواهدی از بازار سرمایه. تحقیقات مالی، 16 (1): 36-25.

- امینی، طیبه؛ نصیری، مجید؛ سعیدی، پرویز و عباسی، ابراهیم. (1399). الگوی کارآفرینی استراتژیک مبتنی بر توسعه مالی با رویکرد فازی. فصلنامه علمی پزوهشی کارافن، 17 (3): 137-123.

- امین­بیدختی، علی­اکبر؛ محمدی، رضا و رحیمی، محسن. (1397). طراحی الگوی تضمین کیفیت دانشگاه کارآفرین در نظام دانشگاهی ایران. فصلنامه مطالعات اندازه­گیری و ارزشیابی آموزشی، سال هشتم (22): 227-263.

- امینی­نژاد،روجا؛ قلی­پور، آرین و اسلامی­بیگدلی، غلامرضا. (1389). سرمایه­ی اجتماعی کارآفرینان نوپا و تامین مالی غیررسمی. توسعه کارآفرینی، سال سوم، (10): 49-70.

- برومند، زهرا. (1385). سیستم­های مدیریت (MIS- تصمیم­گیری- سایبرنتیک). چاپ اول، تهران: انتشارات جنگل.

- پرهیزگار، محمدمهدی؛ پیرعلی، علیرضا و سیادت، سعیده. (1396). بررسی نقش مولفه­های سرمایه روانشناختی بر کارآفرینی سازمانی (موردمطالعه پلیس راهور شهرستان بوشهر). نشریه علمی-ترویجی، سال دوازدهم (49): 116-91.

- جباری، فهیمه؛ عزیزی، محمد؛ صالحی، محمدجواد و نوازنی، بهرام. (1399). طراحی مدل کارآفرینی دانشگاهی بین­المللی. فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی، 26 (3): 46-19.

- حاجی­پور، بهمن؛ موتمنی، علیرضا و طیبی­ابوالحسنی، امیرحسین. (1395). فراترکیب عوامل موفقیت تجاری­سازی محصولات با فناوری پیشرفته. نشریه علمی-پژوهشی مدیریت نوآوری، سال پنجم (4):54-19.

- حسینی، حمیدخداداد؛ کلابی، امیرمحمد و مهرابی، روزا. (1391). مفهوم­پردازی فرایند تصمیم­گیری کارافرینانه در بنگاه­های کوچک و متوسط کارآفرین. پژوهشنامه مدیریت تحول، سال چهارم (8):70-52.

- حسنی، زهره؛ ابوالقاسمی، محمود و مشبکی­اصفهانی، اصغر. (1397). ارائه الگوی کارآفرینی دانشگاهی برای دانشگاه فنی و حرفه­ای. پژوهش در نظام­های آموزشی، ویژه نامه، 1234-1213.

- حسنقلی­پور، حکیمه؛ قلی­پور، آرین و روشندل­اربطانی، طاهر. (1390). موانع تجاری­سازی دانش در کارآفرینی دانشگاهی. توسعه کارآفرینی، سال چهارم، (14): 183-165.

- دهمرده، نظر و براهوئی، محبوبه. (1394). تاثیرگذاری توسعه مالی بر توسعه کارآفرینی و نوآوری. اولین کنفرانس بین­المللی اقتصاد، مدیریت وحسابداری، علوم اجتماعی، مشهد، ایران.

- رضائیان، صهبا؛ خرازی، کمال؛ جمالی، احسان و نادری، ابوالقاسم. ( 1398). الگوی مفهومی تصمیم­گیری با رویکرد شناختی. فصلنامه تازه­های علوم شناختی، سال 21 (1): 20-1.

- رضایی، بیژن؛ عباسپور، عباس؛ نیکنامی، مصطفی؛ رحیمیان، حمید و دلاور، علی (1392). واکاوی راهکارهای بهبود کارآفرینی دانشگاهی در حوزه علوم انسانی و ارائه یک نظریه زمینه­ای. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 3 (2): 215-185.

- زیودار، مهدی ایمانی­پور، نرگس؛ طالبی، کامبیز و حسینی، رسول (1395). الگوی برای تصمیم­گیری در مورد ایجاد کسب و کار جدید با رویکرد نظریه داده­بنیاد. نشریه علمی-پژوهشی مدیریت نوآوری، سال پنجم، (2): 134-109.

- شریف­زاده، محمدشریف و عبداله­زاده، غلامحسین. (1395). سازوکارها و معیارهای کارآفرینی دانشگاهی در آموزش عالی کشاورزی از دیدگاه خبرگان کارآفرینی. فصلنامه پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، (38): 17-3.

- علاقه بند، علی. (1385). مقدمات مدیریت آموزشی. چاپ پانزدهم، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.

- فریدی، فردخت و عزیزی، محمد. (1396). تبیین رابطه گرایش کارآفرینانه و دستاوردهای کارآفرینی دانشگاهی (مورد مطالعه: دانشکده­های فنی دانشگاه تهران). فصلنامه علمی پژوهشی آموزش عالی ایران، سال نهم، (4): 125-99.

- مبارکی، محمدحسن؛ رضاییان، علی؛ مهرابی، روزا و کلابی، امیرمحمد (1391). شناسایی ابعاد تاثیرگذار بر سطح پیچیدگی شناختی کارآفرینان تصمیم­گیرنده. پژوهشنامه مدیریت تحول، سال چهارم (8):145-125.

- محمدی، گلشن؛ سجادی، مجتبی و سخدری، کمال. (1398). مدل تصمیم­گیری کارآفرینی: رویکرد فراترکیب. مجله چشم­انداز مدیریت صنعتی، سال نهم (35): 108-87.

- مصطفی­زاده، فاطمه؛ حقیقت­منفرد، جلال و کرامتی، محمدعلی. (1400). توسعه کارآفرینی در دانشگاه با رویکرد فراترکیب (مطالعه موردی: دانشگاه تهران مرکزی). فصلنامه مدیریت کسب و کار، (52): 141-123.

- مقتاحی، هادی؛ وفایی، فرهاد؛ نمامیان، فرشید و ویسه، مهدی. (1399). فراترکیب ابعاد و عوامل موثر بر شکل­گیری پنجره­های فرصت کارآفرینی. نشریه علمی مدیریت نوآوری، سال نهم (4): 174-151.

- موغلی، علیرضا. (1389). تاثیر عوامل سازمانی بر کارآفرینی دانشگاهی. مجله علوم مدیریت ایران. 5 (19): 118-103.

- میرواحدی، سعید. (1396). بررسی منطق تصمیم­گیری کارافرینان ایرانی مبتنی بر نظریه امکان­گرایی. پژوهش­های نوین در تصمیم­گیری، 2 (4):254-229.

- ناظم، فاتح. (1386). کارآفرینی مدیران دانشگاه آزاد اسلامی. فصلنامه روانشناسان ایرانی، سال چهارم (14): 135-125.

- نجاتی، وحید. (1391). خطرپذیری و کارآفرینی: شواهد عصب­شناختی تصمیم­گیری پرخطر در مسئولان واحدهای مرکز رشد. فرایند مدیریت و توسعه، (78): 123-113.

-Achibane M,& Jamal Tlaty. (2018). The Entrepreneurial Finance andthe Issue of FundingStartup Companies. European Scientific Journal, (14)13: 1857 – 7881.

- ACS, Z.J (2008). Foundations of high impact entrepreneurship Foundationsand Trends in Entrepreneurship, 4(6): 535–620.

- Angulo-Guerrero, María J., Salvador Pérez-Moreno, & Isabel M. Abad-Guerreroa (2017). How economic freedom affects opportunity and necessity entrepreneurship in the OECD countries. Journal of Business Research 73: 30–37.

- Anheier, H. K. (2005).Nonprofit Organizations: Theory,Management, Policy. published by Routledge Routledge,landon &New York, This edition published in the Taylor & Francis e-Library.

- Ahlers, G. K., D. Cumming, C. Günther, & D. Schweizer (2015). ”Signaling in equity crowdfunding”. Entrepreneurship Theory and Practice, 39(4): 955–980.

- Åstebro, T., Bazzazian, N., & Braguinsky, S (2012). Startups by recent university graduates and  their faculty: Implications for university entrepreneurship policy. Research Policy, 41(4), 663-677.

-Barcik, A., Dziwiński, P., & Jakubiec, M. (2017). The potential of academic entreneurship in universities of academic entrepreneurship in universities of viserrad group countries. Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej Zarządzanie, 27 (1), 18-35.

-Carr, J. C., & Blettner, D. P. (2010). Cognitive control bias and decision -making in context: Implications for entrepreneurial founders of small firms. Frontiers of  Entrepreneurship Research, 30(6), 2.

-Colombo, M. G., C. Franzoni, & C. Rossi-Lamastra (2018). “Internal social capital and the attraction of early contributions in crowdfunding”. Entrepreneurship Theory and Practice. 39(1): 75–100.

-Colombo, M. G., C. Franzoni, & C. Rossi-Lamastra (2015). “Internal social capital and the attraction of early contributions in crowdfunding”. Entrepreneurship Theory and Practice. 39(1): 75–100.

-Curseu, P. L (2011). The role of cognitive complexity in entrepreneurial strategic decision making, In Vermeulen, P. A. M., & Curseu, P. L. (eds.), Entrepreneurial decision making & the use of bias & heuristics. Edward Elgar publishing limited, 68-86.

-Durieux, M.,& Stebbins, R. (2010). Social Entrepreneurship. New York.

-David J. Denis (2004). Entrepreneurial finance: an overview of the issues and evidence. Journal of Corporate Finance (10): 301 – 326.

- Fini, R., Grimaldi, R., Santoni, S., & Sobrero, M (2011). Complements or substitutes? The role  of universities and local context in supporting the creation of academic spin-offs. Research Policy, 40(8), 1113-1127.

-Geessinck, B.  (2014). Exploring entrepreneurial  strategic decision making and imagination.

- Guerrero, M., Cunningham, J. A., &  Urbano, D (2015). Economic impact  of entrepreneurial universities’ activities: An exploratory study of the United Kingdom. Research Policy, 44(3): 748-764.

-Grawal, A. K., C. Catalini, & A. Goldfarb (2011). The Geography of Crowdfunding. (No. w16820): National Bureau Of Economic Research.

-Hamoud N, & Amat Alsalam. (2019). Factors Influencing  Entrepreneurship Development.https://www.researchgate.net/publication/332255136.

- Hanny,N.,Felix,T.,Margaret,J., & Nelson,O (2011). Entrepreneurship: Its relationship  with  market orientation and learning orientation.  Industrial Marketing Management, 40(7): 336-345.

- Maine, E., Soh, P. H., & Dos Santos, N., (2015). The role of entrepreneurial decision-making in opportunity creation and recognition. Technovation, 39: 53-72.

- Marsili, O ( 2010). The dis tribution of Schumpeterian and Kirznerian opportunities. Small Business Economics, 44(1), 19-35. https://doi.org/10.1007/s11187-014-9585-1.

-Martin, M. (2011). Understanding the true potential of hybrid financing strategies for social entrepreneurs. Impact Economy Working Papers, Vol. 2, 1-36

-Omri, Anis (2020). Formal versus informal entrepreneurship in emerging economies: The roles of governance and the financial sector. Journal of Business Research, (108): 277–290.

-Schoning, M. (2013). How successful Social Entrepreneurs Mobilize Resources and Leverage their Ideas. Schwab Foundation for Social Entrepreneurship Route de Ia Capite91-93,1223Cologny/Geneva Switzerland.

-Simmons, S.  A., &  Hornsby, J. S (2014). Academic Entrepreneurship: A Stage Based Model. In Academic  Entrepreneurship: Creating an Entrepreneurial Ecosystem (pp. 37-65). Emerald Group Publishing Limited.

- Shepherd, D.  A., &  Patzelt, H (2011). The new  field of sustainable entrepreneurship: Studying entrepreneurial action linking “what is to be sustained” with “what is to be developed”. Entrepreneurship Theory  and Practice, 35(1): 137-163.

-Vermeulen, P. A. M., & Curseu, P. L. (2010). Entrepreneurs and strategic decision, in: Vermeulen, P. A. M., & Curseu, P. L. (eds), Entrepreneurial strategic decision making: a cognitive perspective, Edward Elgar publishing limited, 1-11.

-Wei, X., & Hisrich, R. D. (2016). Error orientation and entrepreneurial decision making in  Chinese enterprises: Opportunity identification as mediator. Social Behavior and Personality: an international journal, 44(4), 555-568.

-Wright, M., A. Lockett, B. Clarysse, & M. Binks (2006). “University spin-out companies and venture capital”. Research Policy, 35(4 :(481-501.

- Zeng, F. Q., Zheng, M. Q., & Lee, D (2015). An Empirical Study on the Influencing Factors of University Students' Entrepreneurial Intention-A Research Based on the  Chinese Nascent  Social Entrepreneur. Journal of  Asia Entrepreneurship and Sustainability, 11(1), 89.

 

 

 

 

 

 

 

 

---

[1]  - این مقاله برگرفته از رساله دکتری نویسنده اول در رشته اقتصاد و مدیریت مالی آموزش عالی دانشگاه تهران است.

[2]  دانشگاه تهران (نویسنده مسئول: [e-mail]        )

[3]  دانشگاه تهران        [e-mail]        

[4]  دانشگاه تهران        

[5]  دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری                                

[6]  -Zeng, Zheng, Lee

[7]  - Curseu

[8]  - Shepherd, Patzelt

[9]  -Vermeulen, Curseu

[10]  - Omri

[11] -Bounded Rationality        

[12]  -Krieshok, Black, McKay

[13]  - Simmons, Hornsby

[14]  - Fini

[15]  - Hanny, Felix, Margaret, Nelson

[16]  - Sigel, Wright

[17]  - Åstebro, Bazzazian, Braguinsky

[18]  - Guerrero, Cunningham, Urbano

[19]  -Mustapha, Tlaty

[20]  - Wright

[21]  - Colombo,Franzoni, Rossi-Lamastra

[22]  - Bruton

[23]  - Ahlers, Cumming, Günther, Schweizer

[24]  - Maine, Soh, Dos Santos

[25]  - میزان توافق دو ارزیاب

[26]  - میزان تفاوت دو ارزیاب

[27]  - Center for Evidenced-Based Medicine(CEBM)

[28]  - Scottish Intercollegiate Guidelines Network(SIGN)

[29]  - Kappa index

[30]  - Geessinck

[31]  - Wei, Hisrich

[32]  - Schoning

[33]  - Anheier

[34]  - Durieux, Stebbins

[35]  - Martin

[36]  - ACS

 

 

 

 

 

 

 

 

فصلنامه تحقیقات مدیریت آموزشی

https://jearq.riau.ac.ir

 

---