Designing a model for the application of needs assessment in the process of strategic planning in Iran&#039;s higher education system (case study: Central Organization of Islamic Azad University)

ALNAGHIZADEH, MINA; SHAHRAKIPOUR, HASAN; saber garekani, afsaneh

doi:10.30495/jedu.2024.32797.6600

Manuscript ID : JEDU-2312-6600 (R1) Visit : 270 PDF XML

Article Type: Original Research

Designing a model for the application of needs assessment in the process of strategic planning in Iran's higher education system (case study: Central Organization of Islamic Azad University)

MINA ALNAGHIZADEH ¹ ( PhD Student Higher Education Management, Department of Educational Sciences, Roudehen Branch, Islamic Azad University, Roudehen, Iran. )
HASAN SHAHRAKIPOUR ² ( Associate Professor Education Management, Department of Educational Sciences, Roudehen Branch, Islamic Azad University, Roudehen, Iran. )
afsaneh saber garekani ³ ( Assistant Professor of Curriculum Planning, Department of Educational Sciences, Roudehen Branch, Islamic Azad University, Roudehen, Iran. )

Submited date : 2023-12-02 Accepted date : 2024-01-31

Keywords: Islamic Azad University, higher education, Strategic Planning, Needs Assessment, Central organization,

Abstract :

Introduction: Strategic planning is an organized and regular effort to make fundamental decisions and perform basic actions that shape the nature and orientation of an organization's activities with other institutions in a legal framework.The purpose of this research is to design a model for the application of needs assessment in the process of strategic planning in Iran's higher education system (case study: Central Organization of Islamic Azad University).
Research methodology: The research method is mixed (qualitative-quantitative). In the qualitative part, thematic analysis technique with inductive approach is used. The statistical population in the qualitative section included all experts, experts and senior managers of Islamic Azad University in the field of strategic planning, and interviews were conducted with 12 of them, all of whom were faculty members, until theoretical saturation was reached. The results were analyzed with thematic analysis technique with an inductive approach. In the quantitative section, the statistical population of all vice-presidents, advisors, and heads of centers, general managers, managers and heads of departments of the central organization of Islamic Azad University in the academic year 1402-1401 was a total of 615 people, using Cochran's formula and considering the drop of 240 people using cluster random sampling method were selected as a statistical sample.
Findings: Based on the results obtained from the analysis of the interviews, 116 sub-categories, 12 sub-categories and 2 main categories were identified, which were intra-organizational factors (recognition of goals, policy making, recognition of weaknesses and strengths, recognition of prospects, recognition of needs, knowledge promotion, process evaluation needs assessment, human resources and recognition of financial resources) and external organizational factors (evaluation of universities inside and outside the country, recognition of threats and opportunities and environmental factors) and in the quantitative part the application model of needs assessment in the process of strategic planning in Iran's higher education system (case study; Central Organization of Islamic Azad University) was approved.
Conclusion: Regarding the factors affecting the establishment of total quality management in Iran's higher education system (Islamic Azad University Central Organization), all external and internal factors play a role.

References:

Full-Text:

Journal of New Approaches in Educational Adminstration

ISSN (Print): 2008-6369- ISSN (Online): 2423-723X

Research Paper

Designing a model for the application of needs assessment in the process of strategic planning in Iran's higher education system (case study: Central Organization of Islamic Azad University)

Abstract

Introduction: Strategic planning is an organized and regular effort to make fundamental decisions and perform basic actions that shape the nature and orientation of an organization's activities with other institutions in a legal framework.The purpose of this research is to design a model for the application of needs assessment in the process of strategic planning in Iran's higher education system (case study: Central Organization of Islamic Azad University).

Research methodology: The research method is mixed (qualitative-quantitative). In the qualitative part, thematic analysis technique with inductive approach is used. The statistical population in the qualitative section included all experts, experts and senior managers of Islamic Azad University in the field of strategic planning, and interviews were conducted with 12 of them, all of whom were faculty members, until theoretical saturation was reached. The results were analyzed with thematic analysis technique with an inductive approach. In the quantitative section, the statistical population of all vice-presidents, advisors, and heads of centers, general managers, managers and heads of departments of the central organization of Islamic Azad University in the academic year 1402-1401 was a total of 615 people, using Cochran's formula and considering the drop of 240 people using cluster random sampling method were selected as a statistical sample.

Findings: Based on the results obtained from the analysis of the interviews, 116 sub-categories, 12 sub-categories and 2 main categories were identified, which were intra-organizational factors (recognition of goals, policy making, recognition of weaknesses and strengths, recognition of prospects, recognition of needs, knowledge promotion, process evaluation needs assessment, human resources and recognition of financial resources) and external organizational factors (evaluation of universities inside and outside the country, recognition of threats and opportunities and environmental factors) and in the quantitative part the application model of needs assessment in the process of strategic planning in Iran's higher education system (case study; Central Organization of Islamic Azad University) was approved.

Conclusion: Regarding the factors affecting the establishment of total quality management in Iran's higher education system (Islamic Azad University Central Organization), all external and internal factors play a role.

Corresponding author: Hasan Shahrakipour

Address: Associate Professor Education Management, Department of Educational Sciences, Roudehen Branch, Islamic Azad University, Roudehen, Iran

Tell: +982147352710

Email: ostaad_19@yahoo.com

Citation: Alnaghizadeh Mina, Shahrakipour Hasan, Saber Kargan Afsaneh. (2023). designing a model for the application of needs assessment in the process of strategic planning in Iran's higher education system (case study: Central Organization of Islamic Azad University)

Received:

Accepted:

PP:

Use your device to scan and read the article online

DOI:

Keywords:

Strategic planning,

Needs assessment

Higher education,

Central organization,

Islamic Azad University.

Extended Abstract

Introduction:

Strategic planning is an organized and regular effort to make fundamental decisions and perform basic actions that shape the nature and orientation of an organization's activities with other institutions in a legal framework. Needs assessment in the process of strategic planning is the most important factor in advancing the goals of any organization, especially the educational system of any country. The limitation of material, financial, physical and human resources in Iran's higher education system, on the one hand, and changes in society and changes in methods, regulations governing society, and the requirement to comply with these laws by educational institutions, on the other hand, have added to the necessity and importance of this issue. And it has demanded that education be based on real and objective needs to avoid wasting available resources. No study was found that examines the application of needs assessment in the process of strategic planning in Iran's educational system, especially in Iran's higher education system, i.e. university.

Context:

The application of needs assessment in the strategic planning process prevents the wastage of resources in the higher education system, identifying the skills and capabilities needed by each province and using these resources correctly and appropriately, using accurate needs assessment in the planning process and then providing appropriate training, matching the output of higher education with the expertise and skills needed by the society and finally using scientific bases in the field of needs assessment and increasing productivity in manpower training.

Goal:

The purpose of this research is to design a model for the application of needs assessment in the process of strategic planning in Iran's higher education system (case study: Central Organization of Islamic Azad University).

Method:

The research method is mixed (qualitative-quantitative). In the qualitative part, thematic analysis technique with inductive approach is used. The statistical population in the qualitative section included all experts, experts and senior managers of Islamic Azad University in the field of strategic planning, and interviews were conducted with 12 of them, all of whom were faculty members, until theoretical saturation was reached. The results were analyzed with thematic analysis technique with an inductive approach. In the quantitative part, the statistical population of all vice-presidents, advisors, heads of centers, general managers, managers and heads of departments of the central organization of Islamic Azad University in the academic year 1402-1401 was a total of 615 people, using Cochran's formula and considering the drop of 240 people with Cluster random sampling method was chosen as a statistical sample. In the quantitative section, the researcher made a questionnaire as a data collection tool. To check the content validity of the questionnaire, two coefficients of content validity ratio CVR and CVI were used and confirmed, and to ensure the reliability of the questionnaire, the combined reliability method was also used.

Findings:

Based on the results obtained from the analysis of the interviews, 116 sub-categories, 12 sub-categories and 2 main categories were identified, which were intra-organizational factors (recognition of goals, policy making, recognition of weaknesses and strengths, recognition of prospects, recognition of needs, knowledge promotion, process evaluation needs assessment, human resources and recognition of financial resources) and external organizational factors (evaluation of universities inside and outside the country, recognition of threats and opportunities and environmental factors) and in the quantitative part the application model of needs assessment in the process of strategic planning in Iran's higher education system (case study; Central Organization of Islamic Azad University) was approved.

Results:

In general, according to the findings of this research, it can be seen that in identifying the dimensions and components of needs assessment in the process of strategic planning in the higher education system of Iran in the central organization of the Islamic Azad University, all internal and external factors play a role and The identified factors along with the mentioned components drew a suitable model for the use of needs assessment in the strategic planning process in the central organization of Islamic Azad University.

دوماهنامه علمی پژوهشی – رهیافتی نو در مدیریت آموزشی

شاپا چاپی: 2008-6369- شاپا الکترونیکی: x2423-723

مقاله پژوهشی

طراحی الگویی جهت کاربست نیازسنجی در فرآیند برنامه ریزی استراتژیک در نظام آموزش عالی ایران (مورد مطالعه؛ سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی)

تاریخ دریافت:

تاریخ پذیرش:

شماره صفحات:

از دستگاه خود برای اسکن و خواندن

اله به صورت آنلاین استفاده کنید

DOI:

واژههای کلیدی:

مدیریت استراتژیک، نیازسنجی، آموزش عالی، سازمان مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی.

چکیده

مقدمه و هدف: برنامه ریزی استراتژیک تلاشی سازمان یافته و منظم برای اتخاذ تصمیمات بنیادی و انجام دادن اقدامات اساسی که سرشت و سمت گیری فعالیت های یک سازمان با دیگر نهادها را در چارچوبی قانونی شکل می‌دهند، می‌باشد. هدف از این پژوهش طراحی الگویی جهت کاربست نیازسنجی در فرآیند برنامه‌ریزی استراتژیک در نظام آموزش عالی ایران (مورد مطالعه؛ سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی)می‌باشد.

روش شناسی پژوهش: روش پژوهش آمیخته (کیفی- کمی) است. در بخش کیفی از تکنیک تحلیل مضمون با رویکرد استقرایی استفاده شده است. جامعه آماری در بخش کیفی شامل کلیه خبرگان، کارشناسان و مدیران ارشد مطلع دانشگاه آزاد اسلامی در حوزه برنامه‌ریزی استراتژیک بود و مصاحبه با 12 نفر از ایشان که همگی عضوهیأت علمی بودند تا رسیدن به اشباع نظری انجام شد. نتایج با تکنیک تحلیل مضمون با رویکرد استقرایی مورد تجزیه ‌و تحلیل قرار گرفت. جامعه آماری در بخش کمی کلیه معاونین، مشاورین، روسای مراکز، مدیران کل، مدیران و روسای ادارات سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی در سال تحصیلی 1402-1401 مجموعاً 615 نفر بودند که با استفاده از فرمول کوکران و در نظر گرفتن افت تعداد 240 نفر با روش نمونه گیری تصادفی خوشه‌ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند.

یافتهها: بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از تحلیل مصاحبه ها 116زیرمقوله، 12مقوله فرعی و 2مقوله اصلی، شناسایی شدند که عبارت بودند از عوامل درون سازمانی (شناخت اهداف،سیاست گذاری،شناخت نقاط ضعف و قوت، شناخت چشم اندازها، شناخت نیازها، ارتقاء دانش، ارزیابی فرایند نیازسنجی، منابع انسانی و شناخت منابع مالی) و عوامل برون سازمانی (ارزیابی دانشگاه‌های داخل و خارج کشور، شناخت تهدیدات و فرصت‌ها و عوامل محیطی) و در بخش کمی الگوی کاربست نیازسنجی در فرآیند برنامه‌ریزی استراتژیک در نظام آموزش عالی ایران (مورد مطالعه؛ سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی) مورد تأیید قرار گرفت.

بحث و نتیجهگیری: در مورد ابعاد و مؤلفه‌های نیازسنجی در فرآیند برنامه‌ریزی استراتژیک در نظام آموزش عالی ایران در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی مجموع عوامل برون سازمانی و درون سازمانی نقش دارند.

استناد:

مقدمه

ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي اﺳﺘﺮاﺗژﻳﻚ ﻛﻮﺷﺸﻲ اﺳﺖ ﺳﺎﺧﺖﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﺮاي اﺗﺨﺎذ ﺗﺼﻤﻴﻢﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ و اﻧﺠﺎم اﻋﻤﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﺎﻫﻴﺖ ﺳﺎزﻣﺎن، ﻧﻮع ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ و دﻟﻴﻞ اﻧﺠﺎم آن ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎن را در راﺳﺘﺎي ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﺤﻴﻄﻲ پدیده های فوق شکل داده و میسر می‌گرداند(فرد ،1398 :12). تدوین و اجرای برنامه‌ی استراتژیک فرایندی زمان‌بر و هزینه‌زا است. مطالعه‌ای در سال ۲۰۰۳ میلادی بر روی ۲۲۵ شرکت آمریکایی نشان داد که تدوین برنامه‌ی استراتژیک سازمان در سال نیازمند حدود 10.5روز کاری حدود ۲۲ درصد کارکنان سازمان است شرکت‌ها به طور متوسط 3.1میلیون دلار خرج تدوین برنامه استراتژیک کردند(تاوب ،2003). آگاهی از عوامل موثر بر موفقیت برنامه‌ریزی استراتژیک و اقدام برای رعایت آنها در فرایند برنامه‌ریزی استراتژیک ضروری است، بنابراین مطالعه‌ی حاضر با هدف شناسایی نیازسنجی برنامه ریزی استراتژیک در آموزش عالی انجام شد. در آغاز قرن بيست و يكم، توجه همگان بيش از گذشته، به نظام‌هاي رسمي تعليم و تربيت معطوف شده است تا به كمك ايجاد تحوّل در اين زير مجموعه،‌ نظام هاي اجتماعي و افزايش كارايي و كفايت آن ها، جوامع بشري قادر شوند به گونه‌اي سازنده با معضلات و چالش‌هايي كه پيش رو دارند، مواجه شوند(مهر محمدي، 1396). هدف از نیازسنجی آموزشی شناسایی ملزومات عملکرد یا نیازهای یک سازمان به منظور کمک به جهت‌دهی منابع در بخش‌هایی که نیاز بیشتری وجود دارد، می‌باشد. یعنی نیازهایی مدنظر هستند که ارتباط نزدیکی با رضایت‌بخشی اهداف و فعالیت‌های سازمانی دارند و باعث بهبود بهره‌وری و تولید کالاها و خدمات با کیفیت می‌شوند. نیازسنجی اولین گام در اجرای برنامه‌های آموزشی، بهبود و بهسازی عملکرد مدیران و کارکنان می‌باشد و از یافته‌های آن برای تعیین اهداف آموزشی، انتخاب و طراحی برنامه‌های آموزشی، اجرای برنامه‌ها و ارزشیابی از آنچه که آموزش به وجود آورده است استفاده می‌شود. این فرایند‌ها یک سیکل پیوسته‌ای را به وجود می‌آورند که همواره با نیازسنجی آموزشی آغاز می‌شود. سازمان‌های دولتی و غیر انتفاعی برای همگامی با فشارهای متعدد محیطی اعم از درونی و بیرونی، می باید حداقل سه کار انجام دهند: اولاً این سازمان ها باید تا آنجا که برایشان مقدور است در قلمرو تحت کنترل خود احتیاط و بصیرت داشته باشند و بدین ترتیب حساسیت و مسئولیت خود را نسبت به افرادی که به آنها اعتماد کرده اند نشان دهند. ثانیاً این سازمان ها باید در رابطه با محیط های خود، استراتژی‌های مناسب را توسعه دهند. ثالثاً سازمان‌ها باید پایه و اساس محکم و قابل دفاعی برای تصمیم گیری فراهم سازند(برایسون، 2010). برنامه‌ریزی استراتژیک در جهت کمک به سازمان های دولتی و غیرانتفاعی و همچنین جوامع برای ارائه عکس‌العمل نسبت به موقعیت‌های جدید طراحی شده است. برنامه‌ریزی استراتژیک تلاشی سازمان یافته و منظم برای اتخاذ تصمیمات بنیادی و انجام دادن اقدامات اساسی که سرشت و سمت‌گیری فعالیت‌های یک سازمان با دیگر نهادها را در چارچوبی قانونی شکل می‌دهند، می‌باشد. اساسی‌ترین ضرورت و نیاز اصلی آن، انجام دادن یک سلسله مباحث و مذاکرات و اتخاذ تصمیم به وسیله تصمیم گیرندگان اصلی و مدیران در رابطه با اینکه چه چیزی واقعاً برای سازمان مهم و با اهمیت است، می‌باشد. فرآیند برنامه‌ریزی استراتژیک از دیدگاه برایسون متضمن هشت گام به شرح زیر است:1-نیل به توافق اولیه برای تلاش در جهت برنامه ریزی استراتژیک2-تشخیص و تبیین تعهدات که از خارج بر سازمان تحمیل می‌گردد و به عبارتی بایدهایی است که سازمان با آنها مواجه می شود.3-توسعه و تشریح و تعیین رسالت و ارزش-ها
4-ارزیابی محیط خارجی5-ارزیابی محیط داخلی6-تشخیص و تبیین مسائل استراتژیک7-تدوین استراتژی8-تشریح و توصیف موقعیت سازمان در آینده. پس از انجام و پذیرفتن این هشت مرحله اقدامات و تصمیمات ناظر بر اجرای استراتژی ها و نهایتاً ارزیابی نتایج مطرح می-گردد. این نکته نیز باید مورد تأکید قرار گیرد که فرآیند برنامه‌ریزی استراتژیک فرآیندی دورانی و چرخشی است و گروه‌های مختلف اغلب می‌بایست پیش از اتخاذ تصمیم و انجام دادن اقدامات رضایت‌بخش، مراحل مورد بحث را تکرار نمایند(برایسون، 1399).

همچنان که بیان شد، نیازسنجی در فرآیند برنامه‌ریزی استراتژیک مهمترین عامل در پیشبرد اهداف هر سازمانی بخصوص نظام آموزشی هر کشوری است. مطالعه‌ای که به بررسی کاربست نیازسنجی در فرآیند برنامه‌ریزی راهبردی در نظام آموزشی ایران، به ویژه نظام آموزش عالی ایران، بپردازد یافت نشد. بنابراین این موضوع به عنوان مسئله اصلی محقق بررسی گردید.

همانند بسیاری از تعاریف متعدد مفاهیم مدیریت تعاریف گوناکونی از برنامه‌ریزی استراتژیک توسط صاحب نظران بیان شده که در این بخش برای بهتر بازگو کردن موضوع و تفسیر کافی به برخی از آنها اشاره می‌شود. در اوایل دهه 1960 به‌دلیل تغییراتی که در شرایط محیطی رخ داد که می‌توان به رشد سریع تکنولوژی، حمل و نقل، ارتباطات و تغییرات جمعیتی اشاره کرد، دیگر تکنیک‌های برنامه‌ریزی بدون توجه به عوامل محیطی، نتایج مورد نیاز را برای سازمانها حادث نمی‌کرد و توجه به مسایل داخلی سازمان تضمین کننده ماندگاری برای موفقیت سازمان نبود. در چنین شرایطی سازمانها برای ماندگاری خود نیازمند بررسی منظم و پایش محیط خود و نیز استفاده از تکنیک‌های جدید برای برنامه‌ریزی بودند. این مرحله سر آغاز دوره جدیدی از برنامه‌ریزی استراتژیک است(مرادی و همکاران،1393).

احمدی و عبدی در سال 2020 در نظریه خود در خصوص برنامه ریزی استراتژیک به سیستم های خبره هوشمند اشاره کردند. از نظر این محققین سیستم های خبره هوشمند برای بهبود وضعیت سازمان‌ها ضروری است. برنامه‌ریزی استراتژیک در این حالت یک رویکرد راهبردی پرهزینه خواهد بود. زمانی که سیستم های خبره در برنامه‌ریزی استراتژیک استفاده می شود، می توان الگوی برنامه ریزی استراتژیک را دقیق تر نمود. برنامه ریزی استراتژیک می تواند سبب بهبود و حفظ در چند بخش از برنامه‌ریزی استراتژیک شود. این موارد عبارتند از: 1-انتشار دانش. 2-انتشار آموزش. 3-بهبود رقابت. برنامه‌ریزی استراتژیک می تواند با بهبود سطح انتشار دانش، اقدام به انتشار آموزش نماید. انتشار آموزش براساس بهبود رقابت شکل می گیرد و می تواند توان بالاتری را برای سازمان ارایه دهد. تهالر و همکاران در سال 2020 در نظریه خود در خصوص برنامه ریزی استراتژیک به مدیریت ریسک اشاره کرد. برنامه ریزی استراتژیک با استفاده ابزارهای رسمی و همچنین محیطی می تواند برای سازمان مفید باشد. برنامه‌ریزی استراتژیک با بهبود روند استعداد محیطی می تواند سبب بهبود انجام روند فعالیت شرکت ها شود(تهالر و همکاران،2020). هرمانسون و همکاران در سال 2020 در نظریه خود به بررسی برنامه‌ریزی استراتژیک پرداخت. این مطالعه برای بررسی برنامه‌ریزی استراتژیک به بررسی برنامه ریزی کلی پرداخت. این محققین استناد کردند که نظارت بر برنامه ریزی استراتژیک سبب بهبود شرایط مالی می شود. مسئولیت این نوع برنامه‌ریزی معمولاً براساس رویکرد استراتژیک صورت می‌گیرد. برنامه‌ریزی استراتژیک در این حالت شامل موارد زیر بود: 1- عدم تقارن اطلاعاتی. 2- شرایط تقاضای پردازش منابع.
3-دامنه سازمانی. 4- وابستگی به منابع و پردازش اطلاعات.این محققین استناد کردند که در ایجاد یک برنامه‌ریزی استراتژیک مناسب این چهار رکن گفته شده در بالا ضروری به نظر می رسد(هرمانسون و همکاران،2020).

اوجها و همکاران در سال 2020 در نظریه خود اثبات کردند که برنامه‌ریزی استراتژیک تحت تاثیر قابلیت‌های پویا قرار دارد. قابلیت‌های پویا و چارچوب برنامه‌ریزی انعطاف‌پذیر دو رکن اصلی برنامه‌ریزی استراتژیک هستند. برای اعتبار اسمی برنامه‌ریزی استراتژیک پویا با استفاده از قابلیت‌های عملیاتی، برنامه ریزی استراتژیک عنصر ضروری به شمار می رود. برای تأثیر میانجی‌گری توانایی‌های عملیاتی شامل مواردی است که ضروری به نظر می رسد. این موارد عبارتند از: 1-مصونیت در برابر بلایا. 2-نوآوری. 3-کیفیت محصول. 4-قابلیت اطمینان در تحویل. 5-انعطاف پذیری فرآیند.این محققین استناد کردند که برنامه‌ریزی استراتژیک به صورت پویا می باشد و براساس مولفه‌های بالا شکل خواهد گرفت. برنامه‌ریزی استراتژیک سبب می شود که کیفیت محصول بهبود یابد، قابلیت اطمینان در تحویل بهبود یابد و انعطاف پذیری فرایند تغییر کند(اوجها و همکاران،2020). برنامه‌ریزی استراتژیک از جمله مفاهیمی است که به موازات پویاتر شدن محیط و افزایش عدم اطمینان محیطی، به دلیل جامعیتش در سالهای اخیر بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. صرف نظر از دلایل استفاده سازمانهای عمومی و غیرانتفاعی از برنامه‌ریزی استراتژیک، منافع حاصل از آن یکسان است. اولین و شاید مهمترین فایده آن ترویج تفکر، عمل و یادگیری استراتژیک از طریق گفتگوی استراتژیک میان عوامل کلیدی باشد. ترویج تفکر، عمل و یادگیری استراتژیک از مسیر جمع‌آوری نظام‌مند اطلاعات محیط داخلی و خارجی سازمان و انتظارات ذینفعان کلیدی، بررسیهای دقیق در خصوص دلایل موفقیت و شکست سازمان،شفاف سازی جهت حرکت آینده، تعیین اولویتهای اجرایی و در نهایت توجه به مدیریت دانش و مهارت،گذر می‌کند. مزیت دوم بهبود کیفیت تصمیم‌گیری است. منفعت سوم به‌کارگیری برنامه استراتژیک، افزایش اثربخشی سازمان است. چهارم اینکه، فراتر از کارایی سازمانی، برنامه‌ریزی استراتژیک میتواند تاثیر مضاعفی بر سیستمهای اجتماعی بزرگ‌تر به وجود آورد. و بالاخره،برنامه‌ریزی استراتژیک می‌تواند بطور مستقیم به افراد درگیر در کار سود برساند و باعث شود سیاستگذاران و تصمیم‌گیران کلیدی در انجام وظایف و مسئولیت‌های خود به صورت گروهی موفقیت بیشتری کسب کنند(برایسون،1398). نیازسنجی به عنوان اساسی‌ترین گام در فرایند برنامه ریزی محسوب می‌شود اطلاعات حاصل از آن برای تعیین اهداف، تدوین محتوای مناسب و استفاده‌ی مؤثر از منابع و امکانات به کار می-رود. عدم توجه به این مرحله‌ی مهم و یا فقدان آن در برنامه‌های درسی، خصوصاٌ در کشورهای در حال توسعه، نتایج برنامه‌ها را تهدید میکند. زیرا نیازهای آموزشی، مهمترین عامل برای تدوین و طراحی برنامه‌های درسی و به طور کلی فرایند آموزش هستند. اگر نتوانیم دانش و مهارت نیروی انسانی را با تکیه بر نیازها توسعه بخشیم، آنگاه در فرایند رشد و توسعه‌ی اقتصادی، اجتماعی و... با مشکل مواجهه می‌شویم. با شناسایی نیازها و تحلیل دقیق آنها می‌توان سطح کیفیت برنامه‌های درسی را مطابق با تغییرات و تحولات روزافزون علوم و تکنولوژی افزایش و بهبود بخشید( یارمحمدیان،1396: 138). شاهرخی شیروان و همکاران (1402) در تحلیل عوامل موثر بر شهرداری‌ها در پیاده سازی برنامه ریزی راهبردی ،ایجاد زیرساخت‌های لازم، ایجاد سازگاری بین شرایط اقتصادی و بافت اجتماعی و ساختار فرهنگی شهر و بومی سازی طرح توسعه شهری به منظور پیاده سازی طرح توسعه شهری بر مبنای برنامه ریزی استراتژیک نقش داشته باشد. باغبانی و خدابخشیان کارگر (1401) در طراحی مدل برنامه‌ریزی استراتژیک استراتژی توسعه بازار و محصول و افزایش ظرفیت خطوط تولیدی دیزل و پرکینز را موثر دانستند. امامی و همکاران (1401) در شناسایی پیامدهای برنامه‌ریزی استراتژیک بازاریابی جامع در کسب و کارهای آنلاین دانش برند، نگرش، سفر مشتری در فضای آنلاین، تجربه مشتری در فضای آنلاین، ارزیابی و کنترل و عملکرد سازمان را به عنوان پیامدهای آن در نظر گرفتند. مصدق‌راد و همکاران(1401) در فرآیند برنامه‌ریزی استراتژیک گروه بهداشت حرفه‌ای دانشگاه علوم پزشکی تهران، وجود اساتید و کارشناسان مجرب، آزمایشگاه‌های تخصصی، مجلات تخصصی، دانشجویان تحصیلات تکمیلی و شورای ارتباط با صنعت از مهم‌ترین نقاط قوت و سرفصل دروس تئوریک و غیرکاربردی، نقص پروتکل‌های آموزشی، ارتباط ضعیف با صنایع، کمبود منابع، انگیزه پایین کارکنان و ضعف تعاملات بین‌المللی را از مهم‌ترین نقاط ضعف گروه بهداشت حرفه‌ای دانستند. میرانی سرگزی و همکاران (1400) به اهمیت و نقش برنامه‌ریزی استراتژیک در به کارگیری یادگیری الکترونیکی در آموزش عالی پرداختند و نشان دادند که از بین مولفه‌های برنامه‌ریزی استراتژیک تنها تأثیر تعیین موضوعات استراتژیک بر به کارگیری آموزش الکترونیک، معنادار می‌باشد.سانچه و همکاران (2023) به توسعه روشی برای گنجاندن پایداری در برنامه‌ریزی استراتژیک موسسات آموزش عالی، فرآیند مشارکتی را برای ادغام پایداری در برنامه‌ریزی استراتژیک موسسات آموزش عالی اتخاذ پیشنهاد نمودند. آبودابر (2023) در برنامه‌ریزی استراتژیک در سیستم آموزش عالی لیبی دریافتند که مدیریت استراتژیک موثرترین ابزار برای بهبود عملکرد سازمانی است. علی و همکاران (2023) اثر تعدیل کننده برنامه‌ریزی استراتژیک بر رابطه بین برنامه‌ریزی مسیر شغلی و عملکرد شغلی را تأیید نمودند. ابراهیم (2023) به نقش تجزیه و تحلیل کسب و کار در برنامه ریزی استراتژیک پرداخت و نشان داد تجزیه و تحلیل کسب و کار صرفاً یک جزء اختیاری نیست، بلکه یک جنبه ضروری از برنامه‌ریزی استراتژیک است. مزایای برنامه‌ریزی استراتژیک از دیدگاه برایسون: تفکر و اندیشیدن به شکل استراتژیک،تشخیص جهت‌گیری آینده، اتخاذ تصمیمات امروز در پرتو نتایج و بازتاب‌های آینده تصمیمات، تدوین و توسعه مبنایی جامع و قابل دفاع برای تصمیم‌گیری، رعایت حداکثر احتیاط و بصیرت در نواحی تحت کنترل سازمان، حل مشکلات اساسی سازمان، بهبود عملکرد، برخورد موثر با محیطی که با تغییرات سریع مواجه است، ایجاد تیم کار و رعایت اصول کارشناسی. بطور کلی در خصوص برنامه‌ریزی استراتژیک باید به این نکته توجه نمود که هر سازمان یا مؤسسه ای باید فرصت‌ها و تهدیدهای محیطی خود را شناخته و به خوبی آنها را تحلیل کند؛ سپس سازمانها باید نقاط قوت و توانمندی‌ها و نقاط ضعف خود را شناخته و سعی کنند از طریق نقاط قوت و توانمندی‌ها، زمینه استفاده از فرصت‌ها را فراهم کنند و آمادگی برخورد با تهدیدهای محیطی را بدست آورند. از سوی دیگر نقاط ضعف خود را به حداقل برسانند. این هم از طریق اتخاذ استراتژی امکان‌پذیر است که با شرایط و مقتضیات سازمان و محیط آن سازگار باشد. اما نکته مهم دیگر اینکه برنامه‌ریزان و مدیران باید دارای دید استراتژیک باشند. دائماً شرایط و مقتضیات محیطی و تحولات آن را زیر نظر داشته و جهت موفقیت با دید تهاجمی برخورد نمایند و با تعیین اهداف غایی و با دید آینده‌نگر، سیاست‌ها و ابزار مناسب با توانمندی‌های داخلی را در راستای هدف غایی تدوین نمایند و همه این اقدامات در سایه انتخاب یک مدل برنامه‌ریزی استراتژیک مناسب امکان‌پذیر است. ضمن این‌که لازم است یک کمیته برنامه‌ریزی شکل بگیرد. اگر دانشگاهی کمیته برنامه‌ریزی دائمی نداشته باشد، ضروری است آن را ایجاد و حفظ کنند و سعی کنند برای ایجاد تعادل و معنابخشی به محصول اولیه، بینش و اطلاعات دقیق و کافی کسب کنند. به سه دلیل لازم است که کمیته برنامه‌ریزی دائمی شکل گیرد؛ اول اینکه اعضا باید به خوبی کار کمیته برنامه‌ریزی راهبردی را بیاموزند و بر آن مسلط شوند، دوم برای اطمینان از پیاده‌سازی برنامه، فرآیند برنامه‌ریزی را در مسیر درست و پاسخگو قرار نگاه دارد و سوم اینکه بسیار حیاتی است که تا حد امکان تعداد بیشتری از صاحب نظران چگونگی اجرای فرآیند برنامه‌ریزی را درک کنند(هینتون، 2021). پس باید پذیرفت داشتن دید استراتژیک و تدوین مدل برنامه‌ریزی استراتژیک برای هر سازمان، مؤسسه و کشوری امروزه یک ضرورت حیاتی محسوب می‌شود. تدوین و اجرای برنامه ی استراتژیک فرایندی زمانبر و هزینه زا است. آگاهی از عوامل موثر بر موفقیت برنامه ریزی استراتژیک و اقدام برای رعایت آنها در فرایند برنامه ریزی استراتژیک ضروری است، بنابراین مطالعه ی حاضر با هدف شناسایی نیازسنجی برنامه ریزی استراتژیک در آموزش عالی انجام شد. از طرفی هر سازمان و ارگانی برای تعیین اهداف خود باید از نیازهای آن مجموعه مطلع باشد. در غیر این صورت اجرای هر برنامه ای با ناکامی مواجه خواهد شد. همچنین با عنایت به اینکه در جهان رقابتی امروز در هر سازمانی نیروی انسانی از ارزشمندترین سرمایه های آن سازمان محسوب می شود بنابراین رشد و توسعه سازمان و کارکنان در گرو استفاده درست از این سرمایه عظیم خواهد بود. هر قدر برنامه های تدوین شده با نیازهای سازمان همسوتر باشد رسیدن به رشد و توسعه هموارتر خواهد بود. طراحان و برنامه ریزان همواره تلاش می کنند که برنامه ای تدوین کنند که مفید و اثربخش باشد که این امر مستلزم انجام نیازسنجی صحیح می‌باشد.با توجه به اهمیت مقوله نیازسنجی در اثربخشی یک برنامه ریزی آن هم از نوع استراتژیک آن، که مستلزم فکر و آینده نگری است، می‌توان اذعان داشت که نیازسنجی جزء لاینفک برنامه ریزی به حساب می آید. لذا به منظور تغییر رفتار و افزایش مهارت نیروی انسانی ارائه راهکارها و الگوهای مناسب جهت بکارگیری نیازسنجی در فرآیند برنامه ریزی ضروری به نظر می رسد.

ضمناً محدودیت منابع مادی، کالبدی و انسانی در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی از یک سو و تحولات جامعه و دگرگونی در روش‌ها، مقررات حاکم بر جامعه و قوانین مربوط به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و نیز وزارت بهداشت و الزام رعایت این قوانین از سوی دانشگاه آزاد اسلامی از سوی دیگر بر این ضرورت و اهمیت افزوده است و ایجاب کرده است تا آموزش بر اساس نیازهای واقعی و عینی صورت بگیرد تا از هدر رفتن منابع موجود جلوگیری شود. بر این اساس لازم است با ارائه راهکارهای مناسب برای کاربست نیازسنجی در فرآیند برنامه ریزی در نظام آموزش عالی ایران و بالاخص سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی که بدلیل اینکه بصورت ستادی در دانشگاه آزاد اسلامی فعالیت عظیم دارد موارد کاربرد این پژوهش مورد توجه قرار گیرد. موارد کاربرد شامل جلوگیری از اتلاف منابع در دانشگاه آزاد اسلامی، شناسایی مهارت ها و توانمندی های مورد نیاز در هریک از واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی و استفاده صحیح و به جا از هریک از این منابع، بهره گیری از نیازسنجی دقیق در فرآیند برنامه ریزی و به دنبال آن آموزش مناسب، تطبیق نیازهای آموزشی مجموعه عظیم دانشگاه آزاد اسلامی با مهارت‌های مورد نیاز و در نهایت استفاده از مبانی علمی در عرصه نیازسنجی و افزایش بهره وری در آموزش کارکنان می باشد.

با توجه به مطالب یاد شده، باید خاطر نشان کرد که متأسفانه در کشور ایران تا کنون نظام مشخصی در خصوص کاربست نیازسنجی در فرآیند برنامه ریزی استراتژیک در نظام آموزش عالی با الگو و معیارهای مشخص ایجاد نشده است. از این رو ضرورت کاربست آن در آموزش عالی ایران بیش از پیش احساس می‌شود. لذا در این پژوهش به دنبال طراحی الگویی برای کاربست نیازسنجی در فرآیند برنامه ریزی استراتژیک در نظام آموزش عالی ایران به طور خاص سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی که بخش عظیمی از آموزش عالی کشور را در بر می‌گیرد، هستیم.

سوالات تحقیق

1- ابعاد، مقوله‌ها یا مولفه‌های نیازسنجی برنامه‌ریزی استراتژیک در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی کدام است؟

2- الگوی مناسب جهت کاربست نیازسنجی در فرآیند برنامه‌ریزی استراتژیک در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی چیست؟

روش شناسی پژوهش

با توجه به موضوع و ماهیت این پژوهش، روش پژوهش روش آمیخته (کیفی-کمی) است. از آنجا که هدف کلی این پژوهش طراحی الگویی جهت کاربست نیازسنجی در فرآیند برنامه‌ریزی استراتژیک در نظام آموزش عالی ایران می‌باشد، برای این منظور نیاز است که مؤلفه‌های اصلی این الگو شناسایی شده و سپس مورد آزمون قرار گیرد. در این پژوهش در بخش کیفی تحلیل مضمون با رویکرد استقرایی و از ابزار مصاحبه جهت جمع‌آوری داده‌ها و از تحلیل تم جهت تجزیه و تحلیل مصاحبه‌ها استفاده می‌شود. روش تحقیق بخش کمی توصیفی- تحلیلی و از معادلات ساختاری مورد استفاده قرار گرفت. جامعه آماری در بخش کیفی شامل کلیه کارشناسان، خبرگان، افراد صاحبنظر و مدیران ارشد مطلع دانشگاه آزاد اسلامی در حوزه برنامه‌ریزی استراتژیک بود که از ویژگی‌هایی مانند در دسترس بودن، تناسب رشته با موضوع تحقیق، مدرک دکتری، اشتغال در آموزش عالی، برخوردار بودند. انتخاب نمونه آماری از نوع روش نمونه گیری غیرتصادفی به صورت گزینشی (روش نمونه گیری هدفمند و معیار اشباع نظری و از تکنیک انتخاب نمونه افراد کلیدی یا خبرگان) می‌‌باشد. جامعه آماري تحقيق حاضر در بخش کمی کلیه روسای ادارات، مدیران، مدیران کل، رؤسای مراکز، معاونین و مشاورین و مدیران ارشد دانشگاه می‌باشند که مجموعاً 615 نفر در سال تحصیلی 1402-1401 هستند. در بخش کمی با استفاده از فرمول کوکران و با خطای 05/0 تعداد 236 نفر به عنوان نمونه تعیین و برای افزایش دقت و پیش بینی افت، حجم نمونه240 نفر در نظر گرفته شده است. روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌‌ای است. در اين پژوهش، روش گردآوري داده ها در بخش كيفي، مطالعه كتابخانه‌اي و در بخش كمي، استفاده از پرسشنامه محقق ساخته بود و برای سنجش اعتبار پرسشنامه از روش پایایی ترکیبی استفاده شد. جهت تحلیل داده‌‌ها در بخش کیفی از تحلیل مضمون با رویکرد استقرایی و نرم افزار maxqda استفاده شد و در بخش کمی از روش‌‌های آماری توصیفی و استنباطی استفاده شد. در بخش توصیفی از شاخص‌‌های مرکزی، شاخص‌‌های پراکندگی، جداول و نمودارها استفاده شد و در بخش استنباطی از آزمون‌‌های تحلیل عاملی (تأییدی و اکتشافی) و معادلات ساختاری استفاده شد.

یافته ها

الف) تجزیه و تحلیل بخش کیفی

جدول1. مقوله پردازی مفاهیم شناسایی شده در خصوص نیازسنجی برنامه‌ریزی استراتژیک در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی

ردیف	مفاهیم	مقوله ها
1	شناخت اهداف و انتظارات، توجه به اهداف و رسالت آموزش عالی، تعیین اهداف، پیش بینی اهداف، تمرکز بر اهداف سازمانی، تعیین اهداف و ضرورت، توجه به اهداف بلند مدت، تعیین اهداف آموزشی	شناخت اهداف
2	توجه به اسناد بالادستی، نیاز سنجی بخش نرم‌افزاری برنامه‌ریزی استراتژیک، توجه به سیاست‌های آموزش عالی، سیاست‌گذاری	سیاست‌گذاری
3	توجه به برنامه‌ریزی در دیگر کشورها،توجه به برنامه‌ریزی در دانشگاه‌های دیگر، توجه به پیشرفت سایر دانشگاه‌ها در جوامع مختلف، نگاه به نظام‌های آموزشی دیگر، پیشرفت، تجربه‌گرایی،مزیت رقابتی	ارزیابی دانشگاه‌های داخل و خارج کشور
4	شناخت تهدیدات سازمانی، شناخت تهدیدات درون سازمانی، شناخت فرصت‌ها	شناخت تهدیدات و فرصت‌ها
5	توجه به نقاط ضعف، شناخت نقاط قوت، شناخت نقاط ضعف، آسیب شناسی آموزش عالی، توجه به نقاط قوت و ضعف، شناسایی چالش‌ها، توسعه اجتماعی-اقتصادی-سیاسی و فرهنگی، شناسایی مشکلات و نقاط ضعف، شناسایی نقاط ضعف و قوت در دانشگاه ها	شناخت نقاط ضعف و قوت
6	نگاه جامع و واقع بینانه، توجه به مأموریت ها و چشم‌انداز، الهام بخشی، مرجعیت آفرینی، خودکفایی و تاکید بر توان داخلی، شناسایی مأموریت سازمان	شناخت چشم اندازها
7	شناسایی نیازها،توجه به نیازها ،آموزش،توجه به کیفیت،شناخت وضع موجود،تعیین نیازهای بلندمدت، آمایش،نیاز سنجی بخش سخت‌افزاری برنامه‌ریزی استراتژیک، توجه به محیط داخلی، شناخت وضع موجود نظام آموزش عالی، توجه به پتانسیلها و ظرفیت‌های موجود، امکانات نرم افزاری مناسب	شناخت نیازها
8	توجه به بازار کار ،مخاطب شناسی، توجه به جامعه ،توجه به پیشرفت، رصد محیطی برون سازمان، تحلیل محیط، توجه به محیط خارجی، شناخت رقبا، همراهی عوامل بیرونی، شناخت شاخص‌های فرهنگی، شناخت شاخص‌های قومیتی و مذهبی	عوامل محیطی
9	توجه به دانش روز در برنامه‌ریزی، تجزیه و تحلیل سیستم، انتقال مهارت، تأثیرگذاری، ارتقاء سطح کیفیت آموزش، مدیریت دانش،مهارت‌گرایی، کاربرد دانش،خلاقیت، ارتقا، بالابردن توان	ارتقا دانش
10	رصد محیطی درون سازمان، آمار و اطلاعات، ارزشیابی طراحی استراتژی، ارزیابی استراتژی، اجرای استراتژی، کنترل استراتژی، قابلیت ارزیابی، انتخاب استراتژی، انتخاب رویکرد،انتخاب روش، ارزیابی ، سیستم ارزشیابی مناسب، سیستم بازخوردگیری، آمار و اطلاعات، مدل و الگوی مشخص برای نیازسنجی، تعیین شاخص، نظارت و راهنمایی	ارزیابی فرایند نیازسنجی
11	نیروی انسانی ، توجه به منابع، توجه به میزان توانمندی‌ها، توانمندسازی، تاکید بر نخبه‌گرایی،توجه به مهارت ها، سرمایه انسانی، متخصصین آموزشی،همکاری ، منابع انسانی خلاق، توانمندسازی کارکنان، تشویق، مدیریت کیفیت، سرمایه انسانی	منابع انسانی
12	برآورد تناسب بین دستاوردها و هزینه‌ها، منابع مالی، توجه به دارایی‌های سیستم ،منابع مالی، سرمایه مادی	شناخت منابع مالی

در جدول1. با در دست داشتن اطلاعات مرحلهی قبل به دسته بندی مفاهیم حسب میزان قرابت معنایی، مفهومی میان آنها پرداخته شده و بدین ترتیب مقولهها یا مولفههای نیازسنجی برنامه ریزی استراتژیک در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی شناسایی شده است.

جدول2. شناسایی طبقات مفهومی حسب مقوله های شناسایی شده در خصوص مولفههای نیازسنجی برنامه ریزی استراتژیک در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی

ردیف

مقوله ها (مولفه ها)

طبقات (ابعاد)

1

شناخت اهداف، سیاست‌گذاری، شناخت نقاط ضعف و قوت، شناخت چشم‌اندازها، شناخت نیازها، ارتقا دانش، ارزیابی فرایند نیازسنجی، منابع انسانی، شناخت منابع مالی

درون سازمانی

2

ارزیابی دانشگاه های داخل و خارج کشور

شناخت تهدیدات و فرصت ها وعوامل محیطی

برون سازمانی

در جدول 2 توجه به اطلاعات دو مرحلهی قبل، به دسته بندی مقوله ها یا مولفهها نسبت به شناسایی طبقات ابعاد و مولفههای نیازهای اصلی برنامه‌ریزی استراتژیک در نظام آموزش عالی ایران اقدام شده است. جدول فوق برای پاسخگویی به سئوال کلی پژوهش حاضر یعنی ابعاد و مولفههای نیازسنجی برنامه ریزی استراتژیک در نظام آموزش عالی ایران کدامند؟ میباشد.

$C:\Users\select\Desktop\New Map.png$

شکل 1. ابعاد و مولفههای نیازهای اصلی برنامه‌ریزی استراتژیک در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی

$C:\Users\select\Desktop\Capture13.PNG$

شکل 2. ابعاد و مولفههای نیازهای اصلی برنامه‌ریزی استراتژیک در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی

جدول3. مقوله پردازی مفاهیم شناسایی شده در خصوص عوامل موثر بر نیازسنجی برنامه‌ریزی استراتژیک در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی

ردیف	مفاهیم	مقوله ها
1	بازار کار، عدم ارتباط با صنعت، رقابت، مهاجرت نخبگان، جوان بودن نیروها اختلافات درونی،کم توجهی صنعت، رقابت منفی، نیازهای متفاوت بازار کار،نیاز صنعت، عدم همخوانی بازار کار، فرار مغزها و سرمایه‌ها، فرصت‌های بازار آینده، پیش بینی زمان ، میزان نیاز بازار کار	بازار کار و صنعت
2	منابع مالی، کمبود منابع، وابستگی به شهریه، سرمایه، منابع مادی، تکنولوژی، محدودیت آزمایشگاهی و کارگاهی، سرمایه‌گذاری در آموزش عالی، در اختیار نداشتن منابع مختلف، عدم تأمین به موقع مالی، کمبود منابع مالی	منابع مالی
3	سیاست دولت، آمایش سرزمین، وجود آئین نامه ها و بخشنامه‌های دست و پاگیر، اعمال سلیقه، تغییر ناگهانی مدیریت ارشد ، قوانین و مقررات، تغییرات زیاد و مداوم قوانین و مقررات، برنامه توسعه ایران، در اختیار نداشتن آمار و اطلاعات صحیح ، در اختیار داشتن منابع مختلف، در اختیار داشتن اسناد و مدارک، سیاست‌گذاری ،آئین نامه‌ها و دستورالعمل‌های بالادستی، عوامل سیاسی حاکم بر کشور، ضعف قانون مداری	قوانین و مقررات
4	هنجارهای اجتماعی، مسائل اجتماعی،عوامل فرهنگی در برنامه‌ریزی استراتژیک، مشکلات اجتماعی، بحران اقتصادی، بحران اجتماعی، بحران تعدیل نیرو، تغییرات سیاسی، تعطیلی‌های پی در پی بدون پیش بینی قبلی، رشد یا کاهش جمعیت، افزایش مهاجرت، جنبش ها و جریانات اجتماعی، نوآوری های مختلف در دنیا، بحران های اجتماعی و اقتصادی، میزان توانمندی دانشجویان، جهانی شدن، هویت و منافع افراد در جامعه، عوامل اقتصادی جاری، عوامل و مسائل اجتماعی و هنجارهای موجود، عوامل فرهنگی و قومیتی و به ویژه عوامل دینی و مذهبی، نابرابری در سطح درآمد خانواده‌ها، کاهش سطح اعتماد عمومی، نبود نظام رسانه ای مطلوب، تغییرات سنی و نسلی مخاطبان، ضعف شدید زیرساخت‌ها، تغییرات جمعیتی، اوج‌گیری جامعه زنان، سالمندی جمعیت،کاهش کیفیت، شیوع بیماری‌های واگیردار، رشد جرائم، رشد و پراکندگی جمعیت، بوروکراسی‌های اداری، زمان مورد انتظار، بحران‌های محیطی،رفتار مبتنی بر حل مسائل، شرایط محیطی، مسائل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه	عوامل فرهنگی و اجتماعی
5	عدم در دسترس بودن نیروی انسانی، تربیت نیروی متخصص، نیروی انسانی ماهر، مشارکت کارکنان اجرایی، عدم همکاری عوامل اجرای برنامه، نداشتن نیروی انسانی مناسب ،آموزش ناکافی آن ها، به‌کارگیری نیروهای شایسته، بصیرت و قدرت تحلیل برنامه نویسان، مدیریت نخبگان، تعداد افراد کم بهره هوشی	منابع انسانی
6	فقدان ارتباطات کافی ، ارتباط کم یا ضعیف دانشگاه های، عدم بهره گیری مناسب از سایر نظام های آموزش عالی ، توسعه فناوری،تغییرات سریع در ارتباطات، میزان قدرت عمل دانشگاه ها ،بافت جغرافیایی ،میزان تعامل با سایر دانشگاه ها، فردگرایی، هم راستایی استراتژیک بین دانشگاه و منابع انسانی، مشارکت مشارکت تیمی	ارتباطات
7	تفویض اختیار در اجرای برنامه، مدیریت نامناسب منابع، نگرش مدیران اهداف مدیران، روش ها	مدیران سازمانی
8	تشخیص نادرست اهداف، تشخیص نادرست گروه‌های هدف نیازسنجی، نبود علم کافی، فقدان نیروهای آموزش دیده، میزان دانش افراد، امکانات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری موجود، علم مدیران برنامه‌ریزی ،رویکرد مدیران، مدیریت تغییر، سطح برنامه، گروه هدف، شناخت الگوهای نیازسنجی نیازهای کشور، تشخیص درست نیازها	دانش برنامه ریزی استراتژیک

در جدول3. با در دست داشتن اطلاعات مرحلهی قبل به دسته بندی مفاهیم حسب میزان قرابت معنایی، مفهومی میان آنها پرداخته شده و بدین ترتیب مقوله ها یا مولفه های موثر بر نیازسنجی برنامه‌ریزی استراتژیک در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی شناسایی شده است.

ب) تجزیه و تحلیل بخش کمی

جدول 4. بررسی نرمال‌بودن متغیرهای نیازسنجی فرایند برنامه ریزی استراتژیک در نظام آموزش عالی ایران

متغیر	مقدار Z	سطح معنی‌‌داری	نتیجه
شناخت اهداف	1.785	0.003	توزیع نرمال نیست.
سیاست گذاری	2.452	0.000	توزیع نرمال نیست.
شناخت نقاط ضعف و قوت	3.164	0.000	توزیع نرمال نیست.
شناخت چشم اندازها	1.808	0.000	توزیع نرمال نیست.
شناخت نیازها	4.622	0.000	توزیع نرمال نیست.
ارتقا دانش	1.859	0.000	توزیع نرمال نیست.
ارزیابی فرایند نیازسنجی	4.847	0.000	توزیع نرمال نیست.
منابع انسانی	2.281	0.000	توزیع نرمال نیست.
شناخت منابع مالی	4.207	0.000	توزیع نرمال نیست.
ارزیابی دانشگاه های داخل و خارج کشور	3.746	0.000	توزیع نرمال نیست.
شناخت تهدیدات و فرصت ها	1.863	0.000	توزیع نرمال نیست.
عوامل محیطی	3.435	0.000	توزیع نرمال نیست.

اکتشاف ابعاد و مولفههای نیازسنجی فرایند برنامه ریزی استراتژیک در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی

$C:\Users\select\Desktop\1.png$

شکل 3. تحلیل عاملی تاییدی مرتبه اول برای بعد درون سازمانی ابعاد و مولفههای نیازسنجی فرایند برنامه ریزی استراتژیک در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی

$C:\Users\select\Desktop\3.png$

شکل 4. تحلیل عاملی تاییدی مرتبه اول برای بعد برون سازمانی نیازسنجی فرایند برنامه ریزی استراتژیک در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی

پس از شناسایی عامل های اصلی پژوهش، مدل نهایی تحقیق به شکل 5 ارائه شد:

$C:\Users\select\Desktop\5.png$

شکل5. مدل نهایی ابعاد و مولفه های نیازسنجی فرایند برنامه ریزی استراتژیک در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی (تحلیل عاملی تاییدی مرتبه دوم)

ارزیابی الگوی نهایی ابعاد و مولفه های نیازسنجی فرایند برنامه ریزی استراتژیک در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی

در مدلسازی معادلات ساختاری بر حداقل مربعات جزئی با استفاده از نرم افزاز Smart-PLS از سه شاخص ضرایب مسیر، ضرایب تعیین، و شاخص ارتباط پیش بین برای ارزیابی مدل مسیری- ساختاری استفاده میشود. در بخش دوم پس از اکتشاف عاملهای اصلی مدل، به منظور آزمون مدل نهایی تحلیل عاملی مرتبه دوم انجام گرفت و نتایج در جدول 5 آورده شده است. با توجه به نتایج جدول 5، تمامی ضرایب مسیر مدل در سطح 01/0 معنی دار بوده و در شرایط مناسبی قرار دارند که مدل مفهومی طراحی شده را تایید می کند. همچنین، نتایج مربوط به ضرایب تعیین (R2) متغیرهای مکنون نشان می دهد که این متغیرها به طور قوی واریانس انگیزش نیازسنجی فرایند برنامه ریزی استراتژیک در نظام آموزش عالی ایران را تبیین میکنند. مقدار ضریب پایایی ترکیبی برای متغیرهای پژوهش بالاتر از 7/0 و مقدار AVE نیز بیشتر از 5/0 بود که درنتیجه پایایی و روایی الگو تأیید گردید.

جدول 5. نتایج مربوط به تحلیل عاملی مرتبه دوم

آماره t (معناداری)

R2

Q2

AVE

ضریب پایایی ترکیبی

نیازسنجی فرایند برنامه ریزی استراتژیک در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی ç عوامل درون سازمانی

122.55

(000/0)

909/0

632/0

845/0

856/0

نیازسنجی فرایند برنامه ریزی استراتژیک در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی ç عوامل برون سازمانی

20.81

(000/0)

527/0

506/0

721/0

بحث و نتیجه گیری

در زمینه ابعاد و مؤلفه‌های نیازسنجی در فرآیند برنامه‌ریزی استراتژیک در نظام آموزش عالی ایران در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از تحلیل مصاحبه ها 116زیرمقوله، 12مقوله فرعی و 2مقوله اصلی، شناسایی شدند که عبارت بودند از عوامل درون سازمانی (شناخت اهداف، سیاست‌گذاری،شناخت نقاط ضعف و قوت، شناخت چشم اندازها، شناخت نیازها، ارتقا دانش، ارزیابی فرایند نیازسنجی، منابع انسانی و شناخت منابع مالی) و عوامل برون سازمانی (ارزیابی دانشگاه‌های داخل و خارج کشور، شناخت تهدیدات و فرصت،ها و عوامل محیطی). درمجموع با توجه به یافته‌های حاصل از این پژوهش می توان دریافت که در مورد شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های نیازسنجی در فرآیند برنامه‌ریزی استراتژیک در نظام آموزش عالی ایران در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی مجموع عوامل درون سازمانی و برون سازمانی نقش ایفا می کنند. از یک‌سو نتایج عوامل درون سازمانی نشان داد شناخت اهداف و انتظارات، توجه به اهداف و رسالت آموزش عالی ،تعیین اهداف، پیش بینی اهداف، تمرکز بر اهداف سازمانی، تعیین اهداف و ضرورت، توجه به اهداف بلند مدت، تعیین اهداف آموزشی، توجه به اسناد بالادستی، نیاز سنجی بخش نرم افزاری برنامه ریزی استراتژیک، توجه به سیاست های آموزش عالی، سیاست گذاری، توجه به نقاط ضعف، شناخت نقاط قوت، شناخت نقاط ضعف، آسیب شناسی آموزش عالی، توجه به نقاط قوت و ضعف، شناسایی چالش ها، توسعه اجتماعی-اقتصادی-سیاسی و فرهنگی، شناسایی مشکلات، و نقاط ضعف، شناسایی نقاط ضعف و قوت در دانشگاه ها، شناخت مشکلات،نگاه جامع و واقع بینانه، توجه به مأموریت ها و چشم انداز، الهام بخشی، مرجعیت آفرینی، خودکفایی و تاکید بر توان داخلی، شناسایی ماموریت سازمان، شناسایی نیازها،توجه به نیازها ،آموزش،توجه به کیفیت،شناخت وضع موجود،تعیین نیازهای بلندمدت، آمایش،نیاز سنجی بخش سخت افزاری برنامه ریزی استراتژیک، توجه به محیط داخلی، شناخت وضع موجود نظام آموزش عالی، توجه به پتانسیل‌ها و ظرفیت های موجود، امکانات نرم افزاری مناسب، توجه به دانش روز در برنامه ریزی، تجزیه و تحلیل سیستم، انتقال مهارت ، تاثیرگذاری ،ارتقاء سطح کیفیت آموزش، مدیریت دانش،مهارت گرایی، کاربرد دانش،خلاقیت، ارتقا، بالابردن توان، رصد محیطی درون سازمان، آمار و اطلاعات، ارزشیابی طراحی استراتژی، ارزیابی استراتژی، اجرای استراتژی، کنترل استراتژی، قابلیت ارزیابی، انتاخاب استراتژی،انتخاب رویکرد،انتخاب روش، ارزیابی ، سیستم ارزشیابی مناسب، سیستم بازخوردگیری، آمار و اطلاعات، مدل و الگوی مشخص برای نیازسنجی، تعیین شاخص، نظارت و راهنمایی، نیروی انسانی ، توجه به منابع، توجه به میزان توانمندیها، توانمندسازی، تاکید بر نخبه گرایی،توجه به مهارت ها، سرمایه انسانی، متخصصین آموزشی،همکاری ، منابع انسانی خلاق، توانمندسازی کارکنان، تشویق ، برآورد تناسب بین دستاوردها و هزینه ها، منابع مالی، توجه به دارایی های سیستم ،منابع مالی، سرمایه مادی منجر به نیازسنجی همه جانبه برنامه ریزی استراتژیک بهتر خواهد شد؛ و از سوی دیگر نتایج عوامل برون سازمانی نشان داد که توجه به بازار کار ،مخاطب شناسی، توجه به جامعه ،توجه به پیشرفت، رصد محیطی برون سازمان، تحلیل محیط، توجه به محیط خارجی، شناخت رقبا، همراهی عوامل بیرونی، شناخت شاخص های فرهنگی، شناخت شاخص های قومیتی و مذهبی، توجه به برنامه ریزی در دیگر کشورها،توجه به برنامه ریزی در دانشگاه های دیگر، توجه به پیشرفت سایر دانشگاه ها در جوامع مختلف، نگاه به نظام های آموزشی دیگر، پیشرفت، تجربه گرایی،مزیت رقابتی جهت نیازسنجی برنامه ریزی استراتژیک لازم است.

در زمینه به دست آوردن الگوی کاربست نیازسنجی در فرآیند برنامه‌ریزی استراتژیک در نظام آموزش عالی ایران در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی نیز پس از تحلیل مضمون مقوله‌های شناسایی شده در خصوص ابعاد نیازسنجی برنامه‌ریزی استراتژیک در نظام آموزش عالی ایران دو بعد درون سازمانی و برون سازمانی شناسایی شد . در مورد مولفه‌های بعد درون سازمانی مولفه های شناخت اهداف، سیاست گذاری، شناخت نقاط ضعف و قوت، شناخت چشم اندازها، شناخت نیازها، ارتقا دانش، ارزیابی فرایند نیازسنجی، منابع انسانی و شناخت منابع مالی و در زمینه عوامل برون سازمانی مولفه‌های ارزیابی دانشگاه‌های داخل و خارج کشور، شناخت تهدیدات و فرصت‌ها و عوامل محیطی شناسایی شدند . در زمینه عوامل موثر بر نیازسنجی برنامه‌ریزی استراتژیک در نظام آموزش عالی ایران هشت مولفه بازار کار و صنعت، منابع مالی، قوانین و مقررات، عوامل فرهنگی و اجتماعی، منابع انسانی، ارتباطات، مدیران سازمانی و دانش برنامه‌ریزی استراتژیک شناسایی شدند. الگوی کاربست نیازسنجی در فرآیند برنامه ریزی استراتژیک در نظام آموزش عالی ایران در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی به شکل زیر است :

$E:\.Flash\Locker\madarek\تحصیلی\رساله دکتری\1402\naghizadeh phd\rahyafti no jornal\مدل نقی زاده.JPG$

شکل 6. الگوی کاربست نیازسنجی در فرآیند برنامه ریزی استراتژیک در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی

با توجه به نتایج عوامل بازار کار، عدم ارتباط با صنعت، رقابت، مهاجرت نخبگان، جوان بودن نیروها، اختلافات درونی، کم توجهی صنعت، رقابت منفی، نیازهای متفاوت بازار کار، نیاز صنعت، عدم همخوانی بازار کار، فرار مغزها و سرمایه ها، فرصت‌های بازار آینده، پیش بینی زمان، میزان نیاز بازار کار، منابع مالی، کمبود منابع، وابستگی به شهریه، سرمایه، منابع مادی، تکنولوژی، محدودیت آزمایشگاهی و کارگاهی، سرمایه‌گذاری در آموزش عالی، در اختیار نداشتن منابع مختلف، عدم تأمین به موقع مالی کمبود منابع مالی، سیاست دولت، آمایش سرزمین، وجود آئین‌نامه ها و بخشنامه‌های دست و پاگیر، اعمال سلیقه، تغییر ناگهانی مدیریت ارشد، قوانین و مقررات، تغییرات زیاد و مداوم قوانین و مقررات، برنامه توسعه ایران، در اختیار نداشتن آمار و اطلاعات صحیح، در اختیار داشتن منابع مختلف، در اختیار داشتن اسناد و مدارک، سیاست‌گذاری، آئین‌نامه‌ها و دستورالعمل های بالادستی، عوامل سیاسی حاکم بر کشور، ضعف قانون مداری، هنجارهای اجتماعی، مسائل اجتماعی، عوامل فرهنگی در برنامه‌ریزی استراتژیک، مشکلات اجتماعی، بحران اقتصادی، بحران اجتماعی، بحران، تعدیل نیرو، تغییرات سیاسی، تعطیلی‌های پی در پی بدون پیش بینی قبلی، رشد یا کاهش جمعیت، افزایش مهاجرت، جنبش‌ها و جریانات اجتماعی، نوآوری‌های مختلف در دنیا، بحران‌های اجتماعی و اقتصادی، میزان توانمندی دانشجویان ،جهانی شدن، هویت و منافع افراد در جامعه، عوامل اقتصادی جاری، عوامل و مسائل اجتماعی و هنجارهای موجود، عوامل فرهنگی و قومیتی و به ویژه عوامل دینی و مذهبی، نابرابری در سطح درآمد خانواده‌ها، کاهش سطح اعتماد عمومی، نبود نظام رسانه ای مطلوب، تغییرات سنی و نسلی مخاطبان، ضعف شدید زیرساخت‌ها، تغییرات جمعیتی، اوج گیری جامعه زنان، سالمندی جمعیت، کاهش کیفیت ،شیوع بیماری های واگیردار ،رشد جرائم ،رشد و پراکندگی جمعیت، بوروکراسی های اداری، زمان مورد انتظار، بحران های محیطی،رفتار مبتنی بر حل مسائل، شرایط محیطی، مسائل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه،عدم در دسترس بودن نیروی انسانی، تربیت نیروی متخصص،نیروی انسانی ماهر،مشارکت کارکنان اجرایی، عدم همکاری عوامل اجرای برنامه، نداشتن نیروی انسانی مناسب ،آموزش ناکافی آن‌ها، به کارگیری نیروهای شایسته، بصیرت و قدرت تحلیل برنامه نویسان، مدیریت نخبگان، تعداد افراد کم بهره هوشی،فقدان ارتباطات کافی ، ارتباط کم یا ضعیف دانشگاه‌ها، عدم بهره‌گیری مناسب از سایر نظام‌های آموزش عالی ، توسعه فناوری، تغییرات سریع در ارتباطات، میزان قدرت عمل دانشگاه‌ها ،بافت جغرافیایی، میزان تعامل با سایر دانشگاه‌ها، فردگرایی، هم راستایی استراتژیک بین دانشگاه و منابع انسانی، مشارکت تیمی، تفویض اختیار در اجرای برنامه، مدیریت نامناسب منابع، نگرش مدیران، اهداف مدیران،روش‌ها،تشخیص نادرست اهداف، تشخیص نادرست گروه‌های هدف نیازسنجی، نبود علم کافی، فقدان نیروهای آموزش دیده، میزان دانش افراد، امکانات نرم افزاری و سخت افزاری موجود، علم مدیران برنامه‌ریزی ،رویکرد مدیران، مدیریت تغییر، سطح برنامه ، گروه هدف، شناخت الگوهای نیازسنجی نیازهای کشور، تشخیص درست نیازها، بر نیازسنجی برنامه‌ریزی استراتژیک در نظام آموزش عالی ایران موثرند.

پیشنهادهای كاربردي پژوهش

- ارائه آموزش‌های لازم به کلیه افراد و تفهیم ایشان در خصوص جلب مشارکت افراد، آموزش و توجیه آنها نسبت به برنامه استراتژیک می‌تواند بسیار مهم باشد. طبیعتاً اگر افراد خودشان این برنامه را نوشته باشند و یا در تنظیم آن کمک و همکاری و مشارکت کرده باشند در اجرای آن نیز می توانند کمک کنند. در کنار لزوم آموزش و تربیت کارکنان باید آموزش و تربیت مدیران را نیز داشته باشیم استقرار نظام ارزیابی عملکرد و سنجش برنامه قبل، حین و حتی بعد از آن هم از راهکارهای مهم می‌باشد.

- بسیاری از دانشگاه های کشور وابسته به کمک های مالی دولت هستند بنابراین وقتی تغییراتی در حکومت به وجود می آید ممکن است در زمان کوتاهی این کمک ها ناپدید شوند. لذا پیشنهاد می شود منابع درآمدی دانشگاه ها حتی المقدور تغییر کرده و بر پایه کمک های دولت و حتی شهریه دانشجویان نباشد و دانشگاه ها به دنبال ایجاد منابع غیر شهریه ای اعم از راه اندازی شرکت های دانش بنیان باشند تا در اجرای یک برنامه ریزی استراتژیک دغدغه مالی به حداقل برسد. - مدیریت منابع انسانی مبتنی بر توانمندسازی، یادگیری سازمانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد لذا لازم است از افراد متخصص در این حوزه بهره گرفته شود.

- به منظور بهبود برنامه‌ریزی استراتژیک در نظام آموزش عالی ایران پیشنهاد می گردد روحیه همکاری در بین کلیه کارکنان دانشگاه ها اعم از کارمند و هیات علمی افزایش یابد و این افراد به منظور رسیدن به اهداف آموزشی و غیره به کار تیمی و حل مسائل به صورت گروهی تشویق شوند.

- برنامه ها، اهداف به طور صحیح اولویت بندی شود و منابع کافی در جهت حمایت از خلاقیت و نوآوری در یک فضای انعطاف پذیر اختصاص داده شود. یک چشم انداز مناسب برای آموزش عالی در نظر گرفته شود و به ویژه در بین مدیران روحیه تحمل انتقاد و پذیرش خطا به منظور بهبود برنامه ریزی و افزایش کیفیت کار رواج پیدا کند.

- مدیران دانشگاه باید سعی کنند رشته ها و گرایشات جدید را شناسایی و متناسب با نیازهای جامعه و به خصوص منطقه ارائه دهند. به منظور حفظ وضع موجود و جلوگیری از ضرر و زیان، با دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی در سطح دنیا که دارای اعتبار ویژه ای هستند، تعامل داشته باشند به این منظور می توانند با تاسیس و راه اندازی دوره های آموزشی به صورت وابسته با این نوع دانشگاه ها همکاری نمایند تا بتوانند در قبال این کار از توان و فرصت های به وجود آمده استفاده کنند.

- در برنامه‌ریزی‌های استراتژیک پیشنهاد می‌گردد سطح هر دانشگاه به صورت جداگانه در نظر گرفته شود و برای هریک از آنها با توجه به کوچک بودن، قدیمی بودن و غیره مدل‌های برنامه‌ریزی متفاوت تدوین گردد. زیرا یک الگوی یکسان برای همه دانشگاه‌ها جوابگو نیست و به ویژه به منظور توسعه تحصیلات تکمیلی ناگزیر هستیم مدل‌های متنوع را تولید کنیم و در این راستا باید به تکمیل زیرساخت‌ها و جذب اعضای هیأت علمی و نیز تسهیل ادامه تحصیل اعضای هیأت علمی پرداخته شود.

- ایجاد بانک اطلاعات جامع و تقویت شبکه ارتباطی برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز دانشگاه ها، به روزرسانی فرآیندها و سامانه سپاری آنها، به حداقل رساندن بوروکراسی ها، شناسایی و مطالعه فناوری های روز دنیا و استفاده حداکثری آنها منطبق با شرایط زیست محیطی و فرهنگی و ... نیز پیشنهاد می‌گردد.

- دانشگاه ها باید سعی کنند از طریق فعالیت هایی نظیر فروش بخشی از دارایی ها،حذف برخی از رشته های آموزشی غیر ضروری و غیر کاربردی، ساده سازی و اصلاح در سیستم ها و روش های موجود و استفاده از تکنولوژی های مدرن و همجنین کاهش نیرو های مازاد و کنترل دقیق هزینه ها موقعیت خود را در بازار و جامعه مستحکم کنند تا بعد از آن بتوائند از طریق نیازسنجی، برنامه ریزی استراتژیک بهتری را تدوین نمایند.

ملاحظات اخلاقی

پیروی از اصول اخلاق پژوهش

در مطالعه حاضر فرمهای رضایت نامه آگاهانه توسط تمامی آزمودنیها تکمیل شد.

حامی مالی

هزینههای مطالعه حاضر توسط نویسندگان مقاله تامین شد.

مشارکت نویسندگان

طراحی، روش شناسی و تحلیل دادهها:

تعارض منافع

بنا بر اظهار نویسندگان مقاله حاضر فاقد هرگونه تعارض منافع بوده است.

References

1. Aboudaber, A. (2023). Strategic Planning In Libya's Higher Education System: A Theoretical Evaluation. Quantrade Journal of Complex Systems in Social Sciences, 5 (1), 1-16.

2. Ahmadi, M., & Abadi, M. Q. H. (2020). A review of using object-orientation properties of C++ for designing expert system in strategic planning. Computer Science Review, 37, 100282.

3. Ali, A. A. A., AlZgool, M., Alzoraiki, M., Milhem, M., & Al-Absy, M. S. M. (2023). Moderating Effect of Strategic Planning on the Relationship between Career Path Planning and Job Performance. Sustainability, 15(11), 8490.

4. Bryson, J. M. (2020). Strategic planning in government and non-profit organizations.Tehran. Mehraban Nashr Publications. (In Persian)

5. Bryson, J. M., Kay Alston, Farnum. (2010). Strategic planning for government and non-profit organizations, translated by Dr. Mehdi Khademi and Ghorban Bararnia. Ariana Qalam Publications. Tehran. p. 427. (In Persian)

6. Besharti, Reza. (2023). Designing a strategic planning model for hospitals affiliated to Islamic Azad University. Modern medical information. 2023; 9 (1): 20-35.

7. Campbell, R., Munford, A., Moylan, C. A., PettyJohn, M. E., Schweda, K., Fedewa, T., Rosen, H., Ferguson, M. A., Beal, J., & Buchanan, N. T. (2023). Creating a University Strategic Plan to Address Relationship Violence and Sexual Misconduct (RVSM): An Application of Principles-Focused Evaluation at Michigan State University. Violence Against Women, 29(1), 3–34.

8. Fred, R, D. (2020). strategic Managment. 38th edition. Translated by Parsaian, A., Arabi, S, M. Tehran. Cultural Research Office. (In Persian)

9. Hermanson, D. R., Tompkins, J. G., Veliyath, R., & Ye, Z. S. (2020). Strategic planning committees on US public company boards: Axiomatic or paradoxical?. Long Range Planning, 101967.

10. Hinton, K, E. (2021). A practical guide to strategic planning in universities and higher education institutions, translated by Dr. Mohammad Mahdi Tehranchi. Scientific and academic publication of Islamic Azad University. Tehran. p. 29,30.

11. Iberaheem, M. (2023). The Role of Business Analysis in Strategic Planning: Discuss How Business Analysis Contributes to the Strategic Planning Process in Businesses. East Asian Journal of Multidisciplinary Research, 2(7), 2709–2730.

12. Maleki, H. (2022). Planning (action guide). Tehran. Burhan School Cultural Institute. (In Persian)

13. Mehr Mohammadi, M. (2017). Rethinking the teaching-learning process. 5th Edition. Tehran. Publication of Burhan Cultural Institute (School Publications). (In Persian)

14. Mehr Mohammadi, M. (2017). viewpoints, approaches and perspectives, (3th edition: with additions). Astan Quds Razavi Publications, organization for the study and compilation of university humanities books. Samt Publications. (In Persian)

15. Mossadegh Rad,A,M et al. (2022). Strategic planning process of occupational health department of Tehran University of Medical Sciences. Occupational health and safety. 2022; 12 (4):680-698. (In Persian)

16. Moradi, P., Rezaghi Burkhani, F. (2014). The necessity and importance of needs assessment in the development of human resources management. transformation and innovation in management empowerment. Shiraz. (In Persian)

17. Ojha, D., Patel, P. C., & Sridharan, S. V. (2020). Dynamic strategic planning and firm competitive performance: A conceptualization and an empirical test. International Journal of Production Economics, 222, 107509.

18. Shabani, Hassan. (2020). Educational and training skills (teaching methods and techniques). Tehran. Samt Publications. (In Persian)

19. Shahrokhi, Sh, Sh., Motamedi, M., Watanparast, M. (2023). Analysis of the factors affecting municipalities in the implementation of strategic planning (case study of Shirvan municipality). geography and regional development. (In Persian)

20. Sanches, F.E.F., Souza Junior, M.A.A.d., Massaro Junior, F.R., Povedano, R. and Gaio, L.E. (2023), "Developing a method for incorporating sustainability into the strategic planning of higher education institutions", International Journal of Sustainability in Higher Education, Vol. 24 No. 4, pp. 812-839.

21. Thaler, T., Nordbeck, R., Löschner, L., & Seher, W. (2020). Coopßeration in flood risk management: understanding the role of strategic planning in two Austrian policy instruments. Environmental Science & Policy, 114, 170-177.

Links

Related Centers

Technical Support

Official pages

Designing a model for the application of needs assessment in the process of strategic planning in Iran's higher education system (case study: Central Organization of Islamic Azad University)

Sanad

Designing a model for the application of needs assessment in the process of strategic planning in Iran&#039;s higher education system (case study: Central Organization of Islamic Azad University)

Sanad

Links

Related Centers

Technical Support

Official pages

Designing a model for the application of needs assessment in the process of strategic planning in Iran's higher education system (case study: Central Organization of Islamic Azad University)