Manuscript ID : 140308211190182 Visit : 40 Page: 100 - 118

Article Type: Original Research

The impact of R&D strategies on the development of sustainable organizational capabilities with emphasis on the role of Absorptive capacities (case study: SMEs in Shahrud city)

Subject Areas : Industrial Management

Mohsen Shafiei Nikabadi ¹ , alireza moghaddam ² , Mohadeseh Jandadaghi ³ , Mahdi Daraie ⁴

1 - Faculty of Economics and Management, Semnan university, Semnan, Iran
2 - Industrial management, Faculty of Economic, Management, and Administrative Sciences, Semnan University, semnan, iran
3 - Industrial management, Faculty of Economic, Management, and Administrative Sciences, Semnan University, semnan, iran
4 - Industrial management, Faculty of Economic, Management, and Administrative Sciences, Semnan University, semnan, iran

Received: 2024-11-11 Accepted : 2025-01-01 Published : 2024-10-27

Keywords: Research and development strategies, absorptive capacities, development of sustainable organizational capabilities, sustainable human capital, sustainable orientation.,

Abstract :

In today's competitive environment, companies need to improve organizational capabilities to maintain competitive advantage and growth. This research examines the impact of research and development strategies on the development of sustainable organizational capabilities and the mediating role of knowledge absorption capacity in this regard. The statistical population includes managers and experts of small and medium companies in Shahrood city with more than 3 years of work experience. The data was collected through a 33-question questionnaire in a judgmental and purposeful way. Then the data was analyzed using SPSS 21 and SmartPLS 3 software. The research results show that research and development strategies positively and significantly lead to the improvement of sustainable organizational capabilities. Also, absorption capacity plays an important role in strengthening this effect; So that companies gain more ability to innovate and produce new products by improving their absorption capacity. This research is applied in terms of purpose and descriptive-survey in terms of methodology and helps to better understand the effective factors in sustainable organizational development. The findings emphasize the simultaneous importance of research and development and absorption capacity in the success of organizations, and managers are suggested to strengthen these factors for greater sustainability and competitiveness.

References:

Abdelfattah, F., Salah, M., Dahleez, K., Darwazeh, R., & Halbusi, H. A. (2024). The future of competitive advantage in Oman: Integrating green product innovation, AI, and intellectual capital in business strategies. International Journal of Innovation Studies, 8(2), 154-171. https://doi.org/10.1016/j.ijis.2024.02.001
Aboelmaged, M., & Hashem, G. (2019). Absorptive capacity and green innovation adoption in SMEs: The mediating effects of sustainable organisational capabilities. Journal of Cleaner Production, 220, 853-863. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.02.150
Abolhasani, A. T., Deylami, M. D., & Khanghah, S. A. (2020). The effect of knowledge capacity on strategic innovation, considering the moderating role of competitiveness and strategic flexibility: A case study of INOTEX companies. Strategic Management Studies, 11(42), 189-212. https://www.smsjournal.ir/article_101779_c3661624ea555a26e42d1588003b77ef.pdf
An, X., Qi, L., Zhang, J., & Jiang, X. (2021). Research on dual innovation incentive mechanisms in terms of organizations’ differential knowledge absorptive capacity. PLOS ONE, 16(8), e0256751. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0256751
Andersson, M., Baltzopoulos, A., & Lööf, H. (2012). R&D strategies and entrepreneurial spawning. Research Policy, 41(1), 54-68. https://doi.org/10.1016/j.respol.2011.08.003
Bagerzadeh, A. (2012). Analysis of the relationship between research and development, human capital and total factor productivity in the industry sector of Iran. Journal of Strategic Management in Industrial Systems, 1, 117-126. http://sanad.iau.ir/fa/Article/923504
Busch, T., & Schnippering, M. (2022). Corporate social and financial performance: Revisiting the role of innovation. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 29(3), 635-645. https://doi.org/10.1002/csr.2334
Cassiman, B., & Veugelers, R. (2006). In search of complementarity in innovation strategy: Internal R&D and external knowledge acquisition. Management Science, 52, 68-82. https://doi.org/10.1287/mnsc.1050.0470
Chen, T.-C., & Wu, Y. J. (2020). The influence of R&D intensity on financial performance: The mediating role of human capital in the semiconductor industry in Taiwan. Sustainability, 12(12), 5128. https://doi.org/10.3390/su12125128
Chen, T.-C., & Wu, Y. J. (2020). The influence of R&D intensity on financial performance: The mediating role of human capital in the semiconductor industry in Taiwan. Sustainability, 12(12), 5128. https://doi.org/10.3390/su12125128
Crescenzi, R., & Gagliardi, L. (2018). The innovative performance of firms in heterogeneous environments: The interplay between external knowledge and internal absorptive capacities. Research Policy, 47(4), 782-795. https://doi.org/10.1016/j.respol.2018.02.006
Crescenzi, R., & Gagliardi, L. (2018). The innovative performance of firms in heterogeneous environments: The interplay between external knowledge and internal absorptive capacities. Research Policy, 47(4), 782-795. https://doi.org/10.1016/j.respol.2018.02.002
Delbridge, R., Helfen, M., Pekarek, A., Schuessler, E., & Zietsma, C. (2024). Organizing sustainably: Introduction to the special issue. Organization Studies, 45(1), 7-29. https://doi.org/10.1177/01708406231217143
Dorokhshi Moghaddam, S., Sahabi, B., Heydari, H., Barkhordari, S., & Q. J. of T. E. Research. (2023). Investigating the effect of tax exemptions on research and development expenditures in Iran. http://ecor.modares.ac.ir/article-18-72507-fa.pdf
Eden, C. A., Chisom, O. N., & Adeniyi, I. S. (2024). Harnessing technology integration in education: Strategies for enhancing learning outcomes and equity. World Journal of Advanced Engineering Technology and Sciences, 11(2), 1-8.
Fahimullah, M., Faheem, Y., & Ahmad, N. (2019). Collaboration formation and profit sharing between software development firms: A Shapley value based cooperative game. IEEE Access, 7, 42859-42873. https://doi.org/10.1109/ACCESS.2019.2907485
Florez-Jimenez, M. P., Lleo, A., Ruiz-Palomino, P., & Muñoz-Villamizar, A. F. (2024). Corporate sustainability, organizational resilience, and corporate purpose: A review of the academic traditions connecting them. Review of Managerial Science. https://doi.org/10.1007/s11846-024-00735-3
Ghazi, Z., & Rim, Z.-H. (2014). Directors’ board, R&D investment and the firm’s performance: Evidence from the French case. Corporate Board: Role, Duties and Composition, 10(2), 85-101. https://doi.org/10.22495/cbv10i2art8
Guo, R., Ning, L., & Chen, K. (2022). How do human capital and R&D structure facilitate FDI knowledge spillovers to local firm innovation? A panel threshold approach. The Journal of Technology Transfer, 47(6), 1921-1947. https://doi.org/10.1007/s10961-021-09959-z
Jacobides, M. G., Cennamo, C., & Gawer, A. (2024). Externalities and complementarities in platforms and ecosystems: From structural solutions to endogenous failures. Research Policy, 53(1), 104906. https://doi.org/10.1016/j.respol.2023.104906
Jin, N., Yang, N., Fawad Sharif, S. M., Li, R., & Du, J. (2023). Influence of knowledge flow and knowledge stock on the technological niche through absorptive capacity in the R&D network. Technology Analysis & Strategic Management, 35(12), 1533-1546. https://doi.org/10.1080/09537325.2023.2230865
Khunin, L. K. B., & Al-Nsour, I. A. A.-F. (2024). Impact of digital advertising strategies on the competitive advantage of SMEs in KSA. European Journal of Business and Management Research, 9(2), 91-98. https://doi.org/10.24018/ejbmr.2024.9.2.1462
Kim, J., & Choi, S. O. (2020). A comparative analysis of corporate R&D capability and innovation: Focused on the Korean manufacturing industry. Journal of Open Innovation: Technology, Market, and Complexity, 6(4), 100. https://doi.org/10.3390/joitmc6040100
Lavrov, R., Rayko, D., & Eaton, H. (2024). Business development strategies in the conditions of modern competition: Adaptation to the new reality. Scientific Perspectives.
Saeed, A. A. M., Amiry, M., Javadin, S. R. S., & Seyed, R. N. (2023). Presenting the development model for the organizational capabilities of the Iraqi Kurdistan’s Ministry of Education using grounded theory. Journal of Public Administration (JPA), 15(2), 319–343.
Seyghalan, A. N., Khamseh, A., & Torabi, T. (2020). R&D strategy model in power plant equipment’s manufacturing industries in order to achieve business objectives. Strategic Management Researches, 76(26), 81–102. http://sanad.iau.ir/fa/Article/1095362
Tetiana, P., Yuliia, P., & A, G. (2024). Newest opportunities for strategic development of innovations of Ukrainian companies. Change Management and Innovation, 9.
Warsidi, A., Adnan, Z., Kemerdekaan, P., & Makassar, N. (2024). The rhetorical strategies to create incremental innovation in applied linguistics research articles. JOALL (Journal of Applied Linguistics and Literature).
Yuwono, W. (2021). Empirical analysis of intellectual capital, potential absorptive capacity, realized absorptive capacity and cultural intelligence on innovation. Management Science Letters, 1399–1406. https://doi.org/10.5267/j.msl.2020.10.034
Ziliwu, G. E. K., & Simanjuntak, M. (2021). Analisis peningkatan kinerja UMKM kuliner dastinasi wisata melalui strategi comparative advantage dengan pendekatan The House Model. Prosiding Seminar Nasional Ekonomi Dan Bisnis, 1, 104–119.

Full-Text:

تأثیر استراتژی‌های تحقیق و توسعه بر توسعه قابلیت‌های سازمانی پایدار
با تأکید بر نقش ظرفیت‌های جذب

(مورد مطالعه شرکت‌های کوچک و متوسط شهرستان شاهرود)

محسن شفیعی نیک آبادی (نویسنده مسئول)

گروه مدیریت صنعتی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم ‌اداری، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

Email: shafiei@semnan.ac.ir

علیرضا مقدم

گروه مدیریت صنعتی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم ‌اداری، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

محدثه جندقی

گروه مدیریت صنعتی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم ‌اداری، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

مهدی دارائی

گروه مدیریت صنعتی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم ‌اداری، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

تاریخ دریافت: 21/08/1403 * تاریخ پذیرش 12/10/1403

چکيده

در محیط‌های رقابتی امروز، شرکت‌ها برای حفظ مزیت رقابتی و رشد، نیازمند ارتقای قابلیت‌های سازمانی هستند. این پژوهش به بررسی تأثیر استراتژی‌های تحقیق و توسعه بر توسعه قابلیت‌های سازمانی پایدار و نقش میانجی ظرفیت جذب دانش در این رابطه می‌پردازد. جامعه آماری شامل مدیران و کارشناسان شرکت‌های کوچک و متوسط شهرستان شاهرود با بیش از 3 سال سابقه کاری است. داده‌ها از طریق پرسشنامه‌ای 33 سؤالی و به روش قضاوتی و هدفمند گردآوری شد. سپس اطلاعات با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS 21 و SmartPLS 3 تحلیل گردید. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که استراتژی‌های تحقیق و توسعه به طور مثبت و معنادار به بهبود قابلیت‌های سازمانی پایدار منجر می‌شوند. همچنین، ظرفیت جذب نقش مهمی در تقویت این اثر دارد؛ به‌طوری‌که شرکت‌ها با ارتقای ظرفیت جذب خود، توانایی بیشتری در نوآوری و تولید محصولات جدید کسب می‌کنند. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش‌شناسی، توصیفی-پیمایشی است و به درک بهتر از عوامل مؤثر در توسعه پایدار سازمانی کمک می‌کند. یافته‌ها بر اهمیت هم‌زمان تحقیق و توسعه و ظرفیت جذب در موفقیت سازمان‌ها تأکید دارد و به مدیران پیشنهاد می‌شود که برای پایداری و رقابت‌پذیری بیشتر، این عوامل را تقویت کنند.

کلمات کلیدی: استراتژی‌های تحقیق و توسعه، ظرفیت‌های جذب، توسعه قابلیت‌های سازمانی پایدار، سرمایه انسانی پایدار، جهت‌گیری پایدار.

1- مقدمه

ظرفیت جذب به معنای قابلیت سازمان در شناسایی، درک و استفاده از دانش جدید است. این ظرفیت عمدتاً در حوزه جذب دانش از منابع خارجی و تطبیق آن با فرآیندها و نیازهای سازمانی تعریف شده است و بیشتر به جنبه‌های دانشی و توانایی‌های سازمانی اشاره دارد.

2- روش ‎شناسی پژوهش

تحقیق و توسعه توصیف‌گر ماهیت تحقیقات بنیادی، تحقیقات کاربردی و فعالیت‌های توسعه است. به‌طور کلی، تحقیق و توسعه به معنای فعالیت‌های سیستماتیکی است که به‌منظور افزایش دانش و به‌کارگیری این دانش در توسعه محصولات، فرآیندها یا خدمات جدید انجام می‌شود. امروزه فعالیت‌های نوآوری به‌شدت با مفهوم تحقیق و توسعه گره خورده است. تحقیق و توسعه نقش کلیدی در تغییرات گسترده ابعاد زندگی فردی و اجتماعی، از جمله مدیریت سازمان‌ها داشته و از یک برتری رقابتی به یک نیاز رقابتی تبدیل‌شده است(Moharrami et al., 2021). نوآوری در شرکت‌ها به‌عنوان بهبود قابل توجه در کیفیت محصول یا فرآیند تولید تعریف می‌شود(Busch & Schnippering, 2022). شرکت‌ها برای تولید نوآوری‌هایی که به نیازهای جامعه پاسخ دهند و از نظر رقابتی برتری داشته باشند، نیازمند سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های تحقیق و توسعه هستند.(Oktriasih, 2024) ازاین‌رو، سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه برای ایجاد ارزش و بهبود عملکرد ضروری است(Ghazi & Rim, 2014). شدت تحقیق و توسعه یا هزینه‌های اختصاص‌یافته به این حوزه، شاخص پیشرو در سنجش میزان نوآوری به شمار می‌آید(Oktriasih, 2024). ارتباط میان فعالیت‌های تحقیق و توسعه و عملکرد مالی در مراحل ابتدایی ممکن است به‌طور مستقیم مشهود نباشد، اما در بلندمدت مزایای رقابتی حاصل از نوآوری تأثیر مثبتی بر عملکرد شرکت خواهد داشت(Chen & Wu, 2020).

این نوآوری‌ها به کسب‌وکارها کمک می‌کنند تا با تغییرات بازارهای جهانی تطبیق یابند، کیفیت محصولات را ارتقا دهند و موقعیت خود را در بازار حفظ کنند(Tetiana et al., 2024) ‏. استراتژی‌های نوآوری نیز شامل تحقیق و توسعه، انتقال دانش و اجرای فناوری‌های جدید است. به‌طور کلی، فعالیت‌های تحقیق و توسعه به‌عنوان محرک‌های اصلی نوآوری شناخته می‌شوند. نوآوری حاصل از این فعالیت‌ها نه‌تنها موجب بهبود کیفیت محصولات و فرآیندها می‌شود، بلکه توانایی شرکت‌ها در رقابت و رشد را نیز افزایش می‌دهد (Chen & Wu, 2020). برای اینکه برنامه‌ریزی استراتژیک در حوزه نوآوری موفق باشد، لازم است بر توسعه تحقیقات و محصولات جدید متمرکز شود. در این میان، مدل‌های جریان دیجیتال نیز به‌عنوان ابزاری مؤثر در توسعه اجزای نوآورانه مطرح شده‌اند(Tetiana et al., 2024). کسب‌وکارها باید بازارها، رقبا و نیازهای مصرف‌کنندگان را به‌طور مداوم تحلیل کنند و راه‌حل‌های خلاقانه‌ای برای ارتقای محصولات ارائه دهند(Palamarchuk & Novokhatskyi, 2024). پذیرش مفاهیم تجاری منعطف نیز برای انطباق با شرایط اقتصادی پیچیده امروزی ضروری است(Lavrov et al., 2024). در این راستا، استراتژی‌های مؤثر در انتقال دانش و تحقیق و توسعه به شرکت‌ها کمک می‌کند تا مزیت‌های رقابتی خود را بهبود بخشند و در برابر چالش‌های محیطی مقاوم‌تر شوند. انتقال دانش به‌ویژه در صنایع با فناوری پیشرفته حیاتی است، چراکه دانش می‌تواند به‌صورت داخلی یا از طریق منابع خارجی به دست آید(Chen & Wu, 2020) اتحادهای استراتژیک نیز به‌عنوان راهکاری برای کاهش ریسک و افزایش نوآوری موردتوجه هستند. شرکت‌ها از طریق اتحاد با شرکای مناسب می‌توانند منابع خود را به اشتراک بگذارند و هزینه‌ها را کاهش دهند(Fahimullah et al., 2019). درنهایت، توسعه مشترک محصول به‌عنوان راهبردی برای افزایش نوآوری و کاهش نرخ شکست محصولات جدید شناخته می‌شود. شرکت‌هایی با تحقیق و توسعه پایدار می‌توانند به‌عنوان «سرچشمه» برای رشد کارآفرینی در نظر گرفته شوند. مزیت رقابتی شرکت‌هایی که به طور مداوم تحقیق و توسعه را انجام می‌دهند شامل مجموعه‌ای از دانش عرضه محور (تکنولوژی) مرتبط و خاص شرکت و دانش مبتنی بر تقاضا (دانش بازار) است. در تحقیق(Andersson et al., 2012) عوامل موثر بر استراتژي تحقیق و توسعه را می توان استراتژي کسب و کار، استراتژي نوآوري، استراتژي تکنولوژي، استراتژي همکاري در تحقیق و توسعه، استراتژي جذب سیاست هاي حمایتی، استراتژی جذب سرمایه درتحقیق و توسعه دانست(seyghalan et al., 2020).

تحقیقات در مورد استراتژی‌های نوآوری سه رویکرد اصلی را برجسته می‌کند: تقلید تکراری، تقلید خلاقانه، و نوآوری اصیل ‏(Лавров et al., 2024b) این استراتژی‌ها برای حفظ رقابت‌پذیری کسب‌وکارها و پیشبرد توسعه اقتصادی بسیار حیاتی هستند. مطالعات بر اهمیت توسعه استراتژیک نوآوری برای شرکت‌ها تأکید کرده و پیشنهاد می‌دهند که اقدامات نوآورانه مؤثر موجود در استراتژی‌های کلی سازمانی ادغام شوند(Palamarchuk & Novokhatskyi, 2024). در تحقیقات دانشگاهی، از استراتژی‌های بلاغی برای ایجاد نوآوری‌های تدریجی استفاده می‌شود؛ نویسندگان عمدتاً از رویکردی بهره می‌برند که در آن ابتدا دانش موجود ارائه شده و سپس بر اساس آن بهبودهایی اعمال می‌شود(Warsidi et al., 2024). برای انطباق با شرایط رقابتی مدرن، به کسب‌وکارها توصیه می‌شود مفاهیم انعطاف‌پذیر و سازگار را اتخاذ کرده و بر توسعه استراتژیک در محیط‌های پویا و در حال تغییر تمرکز کنند.(Lavrov et al., 2024) این یافته‌ها بر اهمیت استراتژی‌های نوآوری در زمینه‌های مختلف، از عملیات تجاری تا تحقیقات علمی تأکید کرده و نشان می‌دهند که تطبیق‌پذیری و بهبود مستمر برای موفقیت ضروری است.

با یک استراتژی تقلید تکراری، یک شرکت محصولات یا فرآیندهای رقبای خود را شبیه‌سازی می‌کند، بنابراین محصولات و فرآیندها برای شرکت جدید هستند، اما برای بازار جدید نیستند. با یک استراتژی تقلید خلاق، یک شرکت ویژگی‌های جدیدی را اضافه می‌کند یا ویژگی‌های موجود را بر اساس محصولات یا فرآیندهای اصلی رقبا بهبود می‌بخشد. با یک استراتژی نوآوری اصلی، یک شرکت محصولات یا فرآیندهای جدیدی را بر اساس تحقیق و توسعه خود وارد بازار می‌کند؛ بنابراین، از تقلید تکراری به تقلید خلاق، سپس به نوآوری اصلی، پیشرفت در سطح نوآوری وجود دارد. بنابراین، ظرفیت جذب دانش و توانایی مدیریت آن نقش کلیدی در موفقیت شرکت‌ها دارد. این ظرفیت به سازمان‌ها امکان می‌دهد دانش خارجی را شبیه‌سازی و در جهت اهداف تجاری خود به‌کار گیرند و از این طریق مزیت رقابتی خود را حفظ کنند(Abolhasani et al., 2020). مطالعات نشان می‌دهند که شرکت‌هایی با ظرفیت جذب بالا می‌توانند نتایج نوآورانه بهتری به‌دست آورند. بااین‌حال، تنها قرار گرفتن در معرض دانش خارجی کافی نیست؛ بلکه وجود شرایطی نظیر سرمایه فکری نیز برای بهره‌برداری از این دانش ضروری است (فیلهو، ۲۰۲۲). و مستقیماً به نوآوری و عملکرد کلی شرکت ها نسبت داده شده است‏‏(Jin et al., 2023). اسکارینگلا و بورچل (2017) مشاهده کردند که ظرفیت جذب را می‌توان در سه سطح اعمال کرد که شامل (1) سطح فردی است که در آن افراد یا گروه‌ها قادر به یادگیری دانش جدید و تقویت مهارت‌های خود هستند. (2) سطح سازمانی؛ و (3) سطوح چند سازمانی که در آن یادگیری مشارکتی و اشتراک دانش به شرکت‌ها کمک می‌کند تا به نتایج برتر و مزیت‌های رقابتی دست یابند. طبق بررسی‌های صورت گرفته توسط کنترراس و همکاران (2021) یافته‌های قبلی نشان دادند که هرچه سطوح ظرفیت جذب شرکت‌ها بالاتر باشد، بیشتر می‌توانند دانش خارجی را مدیریت کنند و نتایج نوآورانه‌ای را نشان دهند.

بنابراین، ظرفیت جذب مفهومی است که بادانش، نتایج نوآورانه و اشتراک دانش مرتبط است. توجه به این نکته مهم است که قرار گرفتن در معرض دانش سطح بالایی از ظرفیت جذب را برای شرکت‌ها تضمین نمی‌کند زیرا شرایط اضافی مانند سرمایه فکری موردنیاز است. ظرفیت جذب از طریق حضور هم‌زمان چهارعنصر اصلی آشکار می‌شود که دو عنصر به ظرفیت جذب بالقوه (اکتساب دانش و جذب دانش) و دو مورد به ظرفیت جذب تحقق‌یافته (تبدیل دانش و بهره‌برداری از دانش) اشاره دارد. در عوض، مکانیسم‌های سازمانی مرتبط باقابلیت‌های اجتماعی، مانند تاکتیک‌های ارتباط و اجتماعی سازی، ظرفیت جذب تحقق‌یافته را تقویت می‌کنند. دو بعد ظرفیت جذب نقش متمایز اما مکمل دارند. ظرفیت جذب بالقوه شرکت‌ها را قادر می‌سازد تا گزینه‌های رقابتی برای توسعه پایدار را کشف کنند(Miroshnychenko et al., 2021).

ادغام تکنولوژیک یکی از راهبردهای اصلی در تحقیق و توسعه است، این ادغام‌ها نقش مهمی در ایجاد ارتباط بین صنایع و ارتقای تعاملات علمی-فنی دارند. همچنین، چنین همکاری‌هایی به شرکت‌ها امکان می‌دهد تا با استفاده از دانش خارجی، فرآیندهای تولید خود را بهبود دهند و در مسیر دیجیتالی‌شدن گام بردارند(Miller & Miller, 2021). در تحقیق کروز-سزارس و همکاران (2013) برای اندازه‌گیری ادغام تکنولوژیک، سه شاخص شامل استراتژی خرید، استراتژی ساخت‌وساز و استراتژی خرید-ساخت مطرح‌شده است. قربانیان اقدم و همکاران(2019) مؤلفه‌های استراتژی‌های تحقیق و توسعه را به دودسته ادغام تکنولوژیک با سه شاخص استراتژی ساخت، استراتژی خرید و استراتژی خرید-ساخت و اتحاد استراتژیک با دو شاخص تحقیق و توسعه مشترک و توسعه مشترک تقسیم کرده است . ادغام موفقیت آمیز فناوری با درک روشنی از اهداف و مقاصد آموزشی آغاز می شود(Eden et al., 2024). این روش جدید تحقیق و توسعه در خلق نوآوری و به معنی ایجاد و توسعه فناوری‌های پیوندی است. ظرفیت جذب تحقق‌یافته فرآیند ورود دانش جدید و ترکیب آن بادانش قدیمی به چیزی جدید برای سازمان‌ها در قالب نوآوری است.(Nowak, 2021) ظرفیت جذب تحقق‌یافته می تواند به طور مستقیم بر نوآوری تأثیر بگذارد زیرا فرآیند هضم دانش خارجی می تواند مستقیماً به ورودی مستقیم برای نوآوری تبدیل شود. ظرفیت جذب تحقق‌یافته بر نوآوری تأثیر می‌گذارد زیرا نوآوری با سازمان‌هایی شروع می‌شود که شروع به شناسایی فناوری کرده‌اند و این سازمان‌ها علاقه دائمی به شناسایی فناوری‌های جدید برای ادغام در فرآیندها و محصولات عملیاتی دارند. ظرفیت جذب بالقوه شرکت‌های کوچک و متوسط به‌طورکلی ظرفیت آن‌ها را برای دسترسی، درونی کردن و بهره‌برداری از دانش جدید و همچنین انعطاف‌پذیری آن‌ها را افزایش می‌دهد(Yuwono, 2021).

هم‌زمان با رویکرد نوآوری باز، ادبیات نسبتاً گسترده‌ای پدید آمده است که رابطه بین استراتژی‌های تحقیق و توسعه داخلی و خارجی را بررسی می‌کند. رابطه بین استراتژی‌های تحقیق و توسعه داخلی و خارجی پیچیده و وابسته به زمینه است. بر اساس تحقیقات ژاکوبیدس نقش پلت‌فرم‌ها و اکوسیستم‌ها را در غلبه بر شکست‌های بازار و ایجاد ارزش برجسته است(Jacobides et al., 2024) و توماس به طور خاص مکمل‌های عمودی و افقی را در این ساختارها مورد بحث قرار می‌دهد(Llewellyn et al., 2024) اگر فعالیت‌های نوآورانه مکمل یکدیگر باشند، حفاظت استراتژیک باید تأثیر مثبتی بر هر دو فعالیت داشته باشد. حفاظت استراتژیک به طرز قابل‌توجهی بر تصمیم‌گیری ساخت شرکت‌های نوآور تأثیر می‌گذارد و مطابق با مکمل بودن، همچنین به طور غیرمستقیم بر خرید فناوری خارجی شرکت، البته به میزان کمتر، تأثیر می‌گذارد(Cassiman & Veugelers, 2006). طبق پژوهش کیم و اوک چوی (2020) قابلیت‌های تحقیق و توسعه داخلی و خارجی تأثیر مثبتی بر ظرفیت‌های جذب و قابلیت جذب بالقوه تأثیر مثبتی بر ظرفیت جذب محقق شده دارد(Kim & Choi, 2020). نوآوری ها مستلزم درک فرآیند جذب دانش در سازمان‌ها هستند و برای پروژه‌های تحقیق و توسعه از جمله اتحادهای استراتژیک ضروری هستند، زیرا امکان جذب دانش ارزشمند و ایجاد نوآوری را فراهم می‌کنند. دانش به دست آمده از خارج برای نوآوری مهم است. با این حال، کافی نیست، زیرا موفقیت به ظرفیت جذب شرکت بستگی دارد، که عبارت است از: "مجموعه‌ای از روال‌ها و فرآیندهای سازمانی که توسط آن شرکت‌ها دانش را کسب، جذب، تبدیل و کشف می‌کنند." جستجو برای دانش خارجی به روش های مختلف (اتحاد استراتژیک، سرمایه گذاری مشترک، ادغام، و اکتساب) رخ می‌دهد. و اتحادهای استراتژیک پیشرفت‌های فناوری را سرعت می‌بخشد. اتحادها امکان دسترسی به منابع ارزشمند شرکا را فراهم می‌کنند و دانش فنی، علمی و بازار را نیز می‌توان از طریق اتحاد به دست آورد‏‏(Prakasa et al., 2022).

ظرفیت جذب یک شرکت به دانش خود بستگی دارد که در محصولات، فرآیندها و افراد درون سازمان تعبیه‌شده است؛ بنابراین، بسیاری از محرک‌های نوآوری شرکت نیز ممکن است محرک‌های ظرفیت جذب باشند و این توضیح می‌دهد که چرا جدا کردن تأثیر تلاش‌های تحقیق و توسعه بر عملکرد نوآوری دشوار است؛ از این رو، کارکنان ماهر و آموزش‌دیده برای ایجاد سیستم ظرفیت جذب شرکت مهم هستند، زیرا کارمندان آموزش‌دیده ممکن است توانایی بیشتری در ترکیب دانش فناوری برون‌سپاری با دانش داخلی داشته باشند(Jin et al., 2023) قابليت هاي سازماني را مي توان به عنوان تركيب خاصي از مهارت ها، شايستگي ها، منابع، روال ها و رفتارهاي يك سازمان درك كرد كه آن را قادر مي سازد تا يك فعاليت را به روشي قابل اعتماد براي دستيابي به يك نتيجه تعيين شده انجام دهد(Leiringer & Zhang, 2021). قابليت ها اصول سازمان دهي هستند كه به سازمان ها كمك مي كنند تا دانش مربوط به مجموعه هاي متنوعي از مجموعه ها را براي اهداف يكپارچه سازي گرد هم بياورند(Saeed et al., 2023). لاوی دیدگاه مبتنی بر منابع را با آشکار ساختن اینکه شرکت‌های متصل به هم در شبکه‌ها می‌توانند از منابع خارجی و قابلیت‌های تعبیه‌شده در شبکه اتحاد بهره‌برداری کنند و فرصت‌های استراتژیک را برای شرکت‌ها فراهم کنند، گسترش داد‏‏.

شرکت‌های مستقر در خوشه‌های صنعتی می‌توانند قابلیت‌های سازمانی خود را بهبود ببخشند. این امر به دلیل تأثیر شرایط محیطی بر فعالیت‌های آن‌ها و نیز همکاری‌های بین سازمانی که در این نوع ساختار به وجود می‌آید، امکان‌پذیر است. تحقیقات گذشته همچنین نقش بالقوه ظرفیت جذب را در تسهیل رویه‌های مشارکتی شرکت‌ها با ذینفعان مختلف پیشنهاد کرده است، زیرابه آن‌ها اجازه می‌دهد در معرض دانش سهامداران قرار گیرند و در روابط مشارکتی خود در محیطی که به‌سرعت در حال تغییر هستند، مطمئن‌تر شوند(Aboelmaged & Hashem, 2019). تأثیری که تأمین‌کنندگان خارجی بر عملکرد نوآورانه یک شرکت می‌گذارند، در صورتی افزایش می‌یابد که شرکت شیوه‌های سازمانی مناسبی را اتخاذ مدیریت خائنانه، مانند کاهش همکاری، در یک دوره کوتاه سودمند است. بااین‌حال، برای یک دوره طولانی به دلیل تلنگر مضر است. یک وجه مشترک متمایز در میان شرکت‌های با عمر طولانی در ژاپن وجود همکاری است: شرکت‌ها در تعاملات مشارکتی حتی با شرکت‌های رقیب شرکت می‌کنند(Morishita & Tainaka, 2019). مشخص شد که همکاری باعث ارتقای همزیستی شرکت‌ها می‌شود. موریشیتا و تنکا (2019) استدلال کردند که همکاری برای پایداری فعالیت‌های اقتصادی ضروری است. برای شرکت‌هایی که در محیط‌های بسیار پویا فعالیت می‌کنند، ظرفیت جذب مستمر از دانش جدید و انجام این کار به‌صورت انعطاف‌پذیر برای موفقیت بسیار مهم است. شرکت‌های نوآور باید مجموعه‌ای از قابلیت‌های سازمانی را توسعه دهند که مجموعه‌ای از سناریوهای احتمالی را شامل «توسعه شناسایی منابع حیاتی، کسب، قابلیت‌های استقرار و قابلیت‌های شناسایی گزینه» ارائه دهد. این قابلیت‌ها به شرکت‌ها کمک می‌کند تا به درخواست‌های مشتری در حال افزایش پاسخ دهند و عملیات خود را مطابق با آخرین روندها و تقاضاهای بازار تنظیم کنند(Miroshnychenko et al., 2021). می‌توان اهمیت سرمایه انسانی و ساختارهای تحقیق و توسعه را در ظرفیت جذب شرکت‌های محلی نشان داد. سازمان‌های محلی برای یادگیری از دانش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی باید به تنوع بخشیدن به سرمایه انسانی و استراتژی‌های تحقیق و توسعه خود ادامه دهند، اما از تخصیص یکنواخت تلاش‌های خود بر روی زیرمجموعه‌های این دو منبع اجتناب کنند(Guo et al., 2022). تنها شرکت‌هایی که تکمیل‌کننده ظرفیت‌های بالقوه و تحقق‌یافته‌ی جذب هستند، می‌توانند با ترکیب فعال منابع داخلی و خارجی دانش، از محیط‌های بیرونی مطلوب بهره ببرند. همچنین ناهمگونی در سطح شرکت ازنظر منابع و قابلیت‌ها برای توضیح تأثیر شرایط خارجی بر نوآوری از اهمیت بالایی برخوردار است. محیط‌های زمینه‌ساز، نوآوری را تنها در شرکت‌هایی تقویت می‌کند که بهره‌برداری از منابع دانش خارجی را به بخشی اساسی از استراتژی‌های خود تبدیل می‌کنند و به طور فعال ظرفیت‌های جذبی و پتانسیل را باهم ترکیب می‌کنند(Crescenzi & Gagliardi, 2018). در این حوزه مطالعات گسترده ای صورت گرفته است که بخشی از این مطالعات در جدول شماره 1 ارائه شده است.

جدول شماره (1): مطالعات پژوهش

محقق	سال	هدف تحقیق	روش تحقیق	نتیجه
توماس و همکاران	2024	روشن کردن نقش تکمیل‌پذیری‌ها در ایجاد ارزش در اکوسیستم‌های پلتفرمی و تحلیل تأثیرات آن بر اثرات شبکه‌ای و استراتژی‌های حاکمیت پلتفرم	رویکردی نظری	تعیین چگونگی ایجاد ارزش در اکوسیستم‌های پلتفرمی از طریق مکمل‌سازی
جین و همکاران	2023	بررسی تأثیر جریان دانش و ذخیره دانش بر گسترش و هم‌پوشانی حوزه‌های فناورانه در شبکه‌های تحقیق و توسعه	تحلیل رگرسیونی با اثرات ثابت و تحلیل داده‌های ثانویه	تأثیر مستقیم میزان دانش و نحوه جریان آن در یک شرکت، بروی موفقیت‌های نوآورانه آن شرکت
گوو و همکاران	2021	بررسی تأثیر ساختار سرمایه انسانی و استراتژی‌های تحقیق و توسعه شرکت‌ها بر جذب دانش ریزشی از سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی	مدل آستانه‌ای درون‌زا	اهمیت سرمایه انسانی و ساختارهای تحقیق و توسعه در ظرفیت جذب شرکت‌های محلی، سازمان‌های محلی برای یادگیری از دانش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی باید به تنوع بخشیدن به سرمایه انسانی و استراتژی‌های تحقیق و توسعه خود ادامه دهند.
کیم و اوک چوی	2020	تحلیل رابطه بین قابلیت‌های تحقیق و توسعه (R&D) و عملکرد نوآوری شرکت‌ها	مدل معادلات ساختاری (SEM) و تحلیل چندگروهی	با استفاده از یک مدل معادلات ساختاری دریافتند که قابلیت‌های تحقیق و توسعه داخلی و خارجی تأثیر مثبتی بر ظرفیت‌های جذبی و قابلیت جذب بالقوه تأثیر مثبتی بر ظرفیت جذب محقق شده دارد.
سانچزا و همکاران	2020	بررسی تأثیر R&D، ظرفیت جذب و انعطاف‌پذیری منابع انسانی بر نوآوری محصول	تحلیل میانجی‌گری داده‌های SBS با SPSS	کارشناسان تحقیق و توسعه خارجی و آموزش کارکنان اصلی تا حدی رابطه بین تلاش تحقیق و توسعه و ظرفیت جذب را واسطه می‌کنند و ارتباط معنادار اثرات میانجی منابع انسانی و ظرفیت جذب به طور مثبت با عملکرد نوآوری
ابوالماجد و هاشم	2019	بررسی نقش ظرفیت جذب دانش در پذیرش نوآوری‌های سبز در کسب‌وکارهای کوچک و متوسط (SMEs)	مدل‌سازی معادلات ساختاری (PLS-SEM)	با استفاده از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری مشخص شد ظرفیت جذب یک پیش‌بینی قوی برای قابلیت‌های پایدار است.
قربانیان اقدم و همکاران	2019	بررسی تأثیر استراتژی‌های تحقیق و توسعه (R&D) بر عملکرد توسعه محصول جدید	تحلیل عاملی تأییدی، آزمون همبستگی و تحلیل مسیر	استراتژی‌های تحقیق و توسعه با تأکید بر نقش میانجی تیم تحقیق و توسعه تأثیر قابل توجهی در بهبود عملکرد NPD دارند.
ریکینن و همکاران	2017	تأثیر ظرفیت‌های جذب دانش در سازمان‌ها بر ارتقای پایداری زیست‌محیطی و اجتماعی در عملکرد خرید و بر عملکرد اقتصادی خرید	مدل‌یابی معادلات ساختاری (SEM)	ظرفیت جذب زمانی سودمندتر است که از آن برای تغییر روش سازمان‌دهی شرکت‌ها برای پایداری اجتماعی استفاده شود. و تاثیرمعنادار ظرفیت جذب در شکل گیری جهت گیری پایدار

با بررسی تحقیقات انجام‌شده در حوزه ظرفیت جذب دانش، تحقیق و توسعه، و نوآوری‌های سازمانی، شکاف‌های پژوهشی زیر شناسایی گردید. تمرکز بر تکمیل‌پذیری در اکوسیستم‌های پلتفرمی، توماس و همکاران (2024) نقش تکمیل‌پذیری‌ها را در ایجاد ارزش در اکوسیستم‌های پلتفرمی از منظر نظری بررسی کردند. اما پژوهش‌های تجربی در این حوزه که مدل‌های قابل‌اندازه‌گیری برای سنجش این اثرات ارائه دهند، همچنان کمیاب است. هم‌پوشانی دانش و استراتژی‌های فناورانه، جین و همکاران (2023) و گوو و همکاران (2021) به بررسی جریان و ذخیره دانش پرداخته‌اند. با این حال، تأثیر هم‌زمان جریان دانش، R&D و سرمایه انسانی بر توسعه نوآوری هنوز به‌طور کامل بررسی نشده است. ظرفیت جذب و انعطاف‌پذیری منابع انسانی، سانچزا و همکاران (2020) و کیم و چوی (2020) به رابطه R&D و ظرفیت جذب دانش با نوآوری پرداخته‌اند. اما نقش انعطاف‌پذیری سازمانی در ارتقای این ظرفیت‌ها و تأثیر آن بر نوآوری کمتر بررسی شده است. نوآوری‌های سبز در کسب‌وکارهای کوچک و متوسط (SMEs)، ابوالماجد و هاشم (2019) به اهمیت ظرفیت جذب در پذیرش نوآوری‌های سبز اشاره کرده‌اند. با این حال، تفاوت‌های فرهنگی و محیطی و تأثیر آنها بر موفقیت این نوآوری‌ها در SMEهای مختلف به‌خوبی مشخص نشده است. فقدان تحلیل جامع در مورد استراتژی‌های R&D و پایداری، قربانیان اقدم و همکاران (2019) تأثیر استراتژی‌های R&D را بر توسعه محصول جدید بررسی کرده‌اند. اما هنوز پیوند میان R&D، ظرفیت جذب و قابلیت‌های پایدار سازمانی در تحقیقات عمیق‌تری نیاز به بررسی دارد. نقش انگیزه‌ها و ظرفیت جذب، مودامبی و سویفت (2016) بر اهمیت دانش کارکنان در تدوین استراتژی‌های R&D تأکید کرده‌اند، اما نقش مشوق‌های سازمانی در تقویت ظرفیت جذب به‌طور کامل بررسی نشده است. با توجه به شکاف‌های موجود، این تحقیق قصد دارد به بررسی تأثیر استراتژی‌های تحقیق و توسعه بر توسعه قابلیت‌های سازمانی پایدار با تأکید بر نقش ظرفیت‌های جذب بپردازد.

این تحقیق ازلحاظ هدف کاربردی و ازلحاظ نوع متغیر کیفی و ازلحاظ زمانی مقطعی می‌باشد. پژوهش حاضر بر اساس ماهیت و گردآوری داده¬ها، یک پژوهش توصیفی پیمایشی و ازنظر طرح تحقیق می‌توان گفت که از نوع همبستگی علی می‌باشد زیرا که به بررسی رابطه بین متغیرها در مدل می‌پردازد. جامعه آماری این پژوهش شامل 118 نفر از مدیران و کارشناسان فعال در حوزه‌های تحقیق و توسعه، عملکرد، برنامه‌ریزی منابع شرکت‌های کوچک و متوسط فعال شهرستان شاهرود است که دارای سابقه بالای سه سال و تحصیلات بالای کارشناسی می‌باشد. روش نمونه‌گیری این تحقیق به‌صورت قضاوتی هدفمند و از میان مدیران و کارشناسانی باسابقه بالای سه سال و تحصیلات بالای کارشناسی انتخاب و حداقل نمونه آماری بر اساس منطق حداقل مربعات جزئی معادل 30 می‌باشد. به منظور گردآوری داده ها از مطالعات کتابخانه‌ای و مطالعات میدانی بهره برداری شده است. برای این منظور با توجه به مدل مفهومی استخراج‌شده مناسب¬ترین ابزار برای جمع‌آوری اطلاعات می‌باشد. بدین منظور

پرسشنامه‌ای محقق ساخته بر اساس طیف لیکرت 5 تایی تنظیم شد که یک بیانگر کاملاً مخالفم و پنج بیانگر کاملاً موافقم می‌باشد. پرسشنامه تحقیق حاضر شامل دو بخش اصلی می‌باشد. بخش اول مشخصات جمعیت شناختی مربوط به نمونه آماری و بخش دوم، سؤالات اصلی تحقیق برای سنجش متغیرها می‌باشد. تعداد و شماره سؤالات هر متغیر در شکل شماره 1 آورده شده است.

شکل شماره (1): پیش مدل مفهومی پژوهش

یادآور می‌شود متغیرهای اولیه پیش مدل مفهومی پژوهش از طریق بررسی پیشینه تحقیق و مطالعات کتابخانه‌ای استخراج شده‌اند. این کار با تحلیل ساختاری مدل‌ها و مطالعات پیشین مرتبط با موضوع پژوهش انجام شده است. به‌طور مشخص، روش استفاده شده در گردآوری داده‌ها و احصای متغیرها، "تحلیل محتوای کیفی" و بررسی منابع معتبر در حوزه توسعه استراتژیک شرکت‌ها بوده و ساختار پیش‌مدل مبتنی بر جمع‌بندی مطالعات کلیدی و بازبینی‌های قضاوتی است.

3- بحث و نتایج

روایی ظاهری، محتوایی در پژوهش حاضر پس از بررسی و ارزشیابی پرسشنامه توسط خبرگان و صاحب‌نظران، تأیید و میزان انطباق آن با اهداف پژوهش بررسی شد. همچنین روایی سازه‌ای مدل همچون بار عاملی، روایی واگرا، همگرا را از طریق نرم‌افزار پی ال اس مورد ارزیابی قرارگرفته است. همچنین جهت بررسی پایایی پرسشنامه از دو نوع پایایی به نام‌های آلفای کرونباخ وپایایی ترکیبی استفاده‌شده است. پس از بررسی 30 پرسشنامه ابتدایی میزان آلفای کرونباخ مورد تأیید قرارگرفته و با توجه به جدول زیر مشاهده می‌شود که همه گویه ها عددی بالاتر از این مقدار را دارا می‌باشند. نتایج آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی در جدول شماره 3 ارائه‌شده است.

جدول شماره(2): آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی

متغیرهای اصلی	آلفای کرونباخ	پایایی ترکیبی
استراتژی تحقیق و توسعه	703/0	861/0
ظرفیت جذب بالقوه	845/0	848/0
ظرفیت جذب تحقق‌یافته	725/0	838/0
قابلیت‌های سازمانی	953/0	945/0

در این پژوهش برای بررسی مشخصات پاسخ‌دهندگان از روش توصیفی و شاخص‌های پراکندگی استفاده‌شده است. از شاخص KMO و آزمون بارتلت جهت بررسی کفایت نمونه‌گیری، از تحلیل عاملی تأییدی جهت بررسی فرضیات و برای آزمون فرضیات تحقیق از تکنیک تحلیل مسیر، همچنین برای آزمون روایی مؤلفه‌ها از متوسط واریانس استخراج‌شده استفاده‌شده است. برازش ساختاری مدل با استفاده از شاخص‌هایی همچون مقادیر T-VALUE، معیار R² و معیار Q² بررسی‌شده است؛ و برازش کلی مدل با استفاده از شاخص GOF به دست می‌آید. از طریق آزمون T معناداری مشخص گردید کدام یک از فلش‌های موجود در مدل مفهومی تحقیق معنادار است، همچنین جهت شناسایی مؤلفه‌هایی با اهمیت بالاتر از تحلیل عاملی تأییدی استفاده می‌کنیم. جهت اجرای تحلیل این فرضیات از دو نرم‌افزار SPSS و PLS استفاده‌شده است. روایی ظاهری، محتوایی مدل و میزان انطباق آن با اهداف پژوهش توسط خبرگان بررسی و تأیید شد؛ و به جهت تأیید روایی مدل اندازه‌گیری، از دو شاخص روایی همگرا و افتراقی استفاده‌ شده است. برای انجام تحلیل عاملی باید اطمینان حاصل کرد که آیا تعداد نمونه و رابطه بین متغیرها برای تحلیل عاملی کافی هستند یا خیر؟ برای انجام این کار از آزمون بارتلت و شاخص کفایت نمونه‌گیر KMO استفاده می‌شود. برای KMO مقدار حداقل 6/0 و برای آزمون بارتلت مقدار حداکثر 05/0 به‌عنوان اندازه مجاز در نظر گرفته‌شده است. اگر مقدار به‌دست‌آمده بالاتر از حد مجاز باشد یعنی تعداد نمونه کافی و می‌توان آن را به‌کل جامعه تعمیم داد.

جدول شماره (3): شاخص کفایت نمونه‌گیری KMO و آزمون بارتلت برای کل مدل

832/0	شاخص کفایت نمونه‌گیری KMO
720/2510	Approx. Chi-Square	Bartlett's Test of Sphericity
666	Df.
000/0	Sig.

با توجه به مقادیر به‌دست‌آمده از این دو آزمون، می‌توان نتیجه گرفت که تعداد نمونه کافی است.

جدول شماره (4): شاخص کفایت نمونه‌گیری KMO و آزمون بارتلت برای متغیرها

متغیرها	KMO	آزمون بارتلت
استراتژی‌های تحقیق و توسعه	847/0	0
ظرفیت جذب بالقوه	818/0	0
ظرفیت جذب تحقق‌یافته	754/0	0
قابلیت‌های سازمانی پایدار	904/0	0

همچنین شاخص کفایت نمونه‌گیری و آزمون بارتلت برای هر متغیر نشان از کافی بودن نمونه برای تحلیل عاملی دارد. این ضریب نشان می‌دهد که متغیر پنهان چقدر متغیر آشکار خود را تبیین می‌کند. اندازه آن معمولاً از حداقل 4/0 است و اگر شاخصی کمتر از این مقدار را دارا باشد از مدل حذف می‌شود تا پایایی مرکب افزایش یابد. همچنین به دلیل آن‌که یک ضریب همبستگی است باید معنادار نیز باشد. این معناداری توسط آماره‌های T VALUE و P VALUE بررسی می‌شود. اگر مقدار تی معناداری در سطح خطای 05/0 بالاتر از مقدار مجاز یعنی 96/1 باشد مورد تأیید می‌باشد.

جدول شماره (5): سنجش بار عاملی شاخص‌ها

ابعاد	مؤلفه‌ها	گویه	بار عاملی	T VALUE		تأیید یا عدم تائید
استراتژی‌های تحقیق و توسعه	ادغام تکنولوژیک	S1	0.683	56.539	12.275	تائید
		S2	0.706		12.756	تائید
		S3	0.718		15.724	تائید
		S4	0.722		13.216	تائید
		S5	0.671		9.099	تائید
		S6	0.751		15.335	تائید
		اتحاد استراتژیک	S7		0.772	17.233	16.684	تائید
			S8		0.707		10.651	تائید
			S9		0.721		11.262	تائید
			S10		0.769		19.897	تائید
ظرفیت جذب بالقوه	Z1		0.730	10.805		تائید
	Z2		0.658	9.097		تائید
	Z3		0.751	14.804		تائید
	Z4		0.733	11.554		تائید
	Z5		0.760	12.776		تائید
ظرفیت جذب تحقق‌یافته	Z6		0.612	5.982		تائید
	Z7		0.599	7.536		تائید
	Z8		0.752	13.314		تائید
	Z9		0.733	16.593		تائید
	Z10		0.814	17.271		تائید
قابلیت‌های سازمانی پایدار	جهت گیری پایدار	Q1	0.868	49.167	34.136	تائید
		Q2	0.389		3.778	تائید
		Q3	0.843		24.262	تائید
		Q4	0.825		24.343	تائید
		Q5	0.814		19.813	تائید
		Q6	0.462		4.951	تائید
		Q7	0.799		18.221	تائید
قابلیت‌های سازمانی پایدار	همکاری پایدار	Q8	0.799	52.042	18.448	تائید
		Q9	0.871		32.773	تائید
		Q10	0.875		31.543	تائید
		Q11	0.859		27.977	تائید
		Q12	0.665		9.753	تائید
		سرمایه انسانی پایدار	Q13		0.762	62.712	12.405	تائید
			Q14		0.842		25.904	تائید
			Q15		0.866		35.670	تائید
			Q16		0.822		23.848	تائید
			Q17		0.783		19.401	تائید

روایی همگرا به جهت آن است که اثبات شود مجموعه شاخص‌ها، سازه اصلی خود را تعریف می‌کنند و درواقع با یکدیگر رابطه دارند؛ معیار AVE برای سنجش روایی همگرا استفاده می شود و مقدار آن باید عددی بالاتر از 5/0 باشد. به این معنی که متغیر پنهان، می‌تواند بیش از نیمی پراکندگی‌های شاخص‌هایش را تعریف کند. مقادیر متوسط واریانس خارج‌شده در جدول زیر نشان داده‌شده است.

جدول شماره (6): متوسط واریانس خارج‌شده

عوامل موردبررسی	AVE
ادغام تکنولوژیک	503/0
اتحاد استراتژیک	552/0
ظرفیت جذب بالقوه	529/0
ظرفیت جذب تحقق‌یافته	512/0
جهت گیری پایدار	545/0
همکاری پایدار	669/0
سرمایه انسانی پایدار	666/0

روایی افتراقی (واگرا)، یگانگی یک ابزار اندازه‌گیری توسط روایی افتراقی اثبات می‌شود و مفهومی تکمیل‌کننده است؛ و این مفهوم را می‌رساند که چقدر شاخص‌های متغیرهای متفاوت در واقعیت نیز باهم تفاوت دارند (عدم همبستگی بین سؤالات سازه‌ها)؛ و در نرم‌افزار PLS دو معیار معیار فورنل لارکر و آزمون بار عرضی برای آن مطرح‌شده است. که در آن معیار فورنل لارکر همبستگی بین سازه‌ای را محاسبه می‌کند. آزمون بار عرضی شاخص روایی واگرای هر سازه را در مدل حداقل مربعات جزئی ارزیابی می‌کند، این آزمون روایی واگرا را در سطح متغیرهای آشکار می‌سنجد. جدول شماره 7 نشان‌دهنده بارهای عرضی متغیرهاست.

جدول شماره (7 ): مقدار فورنل لارکر

عوامل موردبررسی	ادغام تکنولوژیک	اتحاد استراتژیک	ظرفیت جذب بالقوه	ظرفیت جذب تحقق‌یافته	جهت گیری پایدار	همکاری پایدار	سرمایه انسانی پایدار
ادغام تکنولوژیک	0.709
اتحاد استراتژیک	0.461	0.743
ظرفیت جذب بالقوه	0.419	0.361	0.727
ظرفیت‌جذب تحقق‌یافته	0.442	0.191	0.519	0.716
جهت گیری پایدار	0.391	0.242	0.405	0.416	0.738
همکاری پایدار	0.345	0.193	0.381	0.403	0.711	0.818
سرمایه انسانی پایدار	0.377	0.124	0.419	0.454	0.739	0.803	0.816

مطابق با جدول بالا مقدار جذر متوسط واریانس استخراج‌شده برای هر متغیر مکنون بیشتر از همبستگی متغیر با سایر سازه‌های انعکاسی موجود در مدل است، به استثنا متغیر جهت گیری پایدار که بااحتیاط موردپذیرش خواهد بود، بنابراین این آزمون مورد تأیید است.

جدول شماره (8): بار عرضی متغیرها

عوامل موردبررسی	گویه	استراتژی‌های تحقیق و توسعه	ظرفیت جذب بالقوه	ظرفیت جذب تحقق‌یافته	قابلیت‌های سازمانی پایدار
استراتژی‌های تحقیق و توسعه	S1	0.618	0.371	0.273	0.524
	S2	0.673	0.297	0.282	0.171
	S3	0.684	0.301	0.343	0.422
	S4	0.622	0.352	0.394	0.230
	S5	0.609	0.215	0.277	0.158
	S6	0.707	0.254	0.315	0.242
	S7	0.609	0.248	0.221	0.144
	S8	0.491	0.145	0.015	0.009
	S9	0.537	0.310	0.174	0.111
	S10	0.630	0.352	0.163	0.314
ظرفیت جذب بالقوه	Z1	0.316	0.730	0.453	0.411
	Z2	0.196	0.659	0.245	0.243
	Z3	0.425	0.750	0.401	0.311
	Z4	0.267	0.733	0.387	0.309
	Z5	0.422	0.760	0.365	0.312
ظرفیت جذب تحقق‌یافته	Z6	0.177	0.321	0.611	0.189
	Z7	0.171	0.223	0.598	0.170
	Z8	0.210	0.332	0.752	0.313
	Z9	0.400	0.452	0.774	0.380
	Z10	0.368	0.447	0.814	0.473
قابلیت‌های سازمانی پایدار	Q1	0.368	0.409	0.446	0.798
	Q2	0.085	0.159	0.075	0.255
	Q3	0.276	0.400	0.404	0.743
	Q4	0.314	0.257	0.295	0.773
	Q5	0.389	0.265	0.283	0.722
	Q6	0.184	0.018	0.049	0.382
	Q7	0.324	0.449	0.397	0.753
قابلیت‌های سازمانی پایدار	Q8	0.363	0.254	0.292	0.755
	Q9	0.315	0.354	0.329	0.801
	Q10	0.222	0.251	0.303	0.806
	Q11	0.296	0.405	0.393	0.775
	Q12	0.206	0.303	0.350	0.565
	Q13	0.269	0.240	0.349	0.705
	Q14	0.298	0.367	0.365	0.757
	Q15	0.309	0.310	0.422	0.813
	Q16	0.216	0.391	0.319	0.774
	Q17	0.275	0.399	0.398	0.719

در پژوهش حاضر جهت بررسی روابط متغیرها و اثرات متغیر مستقل بر متغیر وابسته، مدلی فرضی با استفاده از پیشینه تحقیق طراحی‌شده است و بررسی فرضیه‌ها در قالب مدل اولیه انجام می‌گیرد. سپس بخش ساختاری مدل یعنی روابط میان متغیرهای پنهان، همراه با روابط آن‌ها بررسی و از طریق نرم‌افزار PLS، آزمون نا پارامتریک بوت استرپینگ به آزمون فرضیات پرداخته می‌شود. ارزیابی مدل ساختاری از طریق شدت ضرایب مسیر، مقادیر ¹Z و واریانس تبیین شده R2 مربوط به متغیرهای وابسته و معیارQ²² آزمون می‌شود. در شکل زیر مدل معادلات ساختاری مربوط به پژوهش را نشان می‌دهد و نتایج آن به طور مختصر در جدول زیر آورده شده است. با توجه به مسیرهای مرتبط به فرضیه‌ها مقادیر ضرایب مسیر و مقادیر تی معناداری به‌دست‌آمده است. در ادامه با توجه به مقادیر به‌دست‌آمده از نرم‌افزار PLS به تحلیل بخش ساختاری و بررسی فرضیات پژوهش پرداخته می‌شود. با توجه به جدول، هر 4 فرضیه فرعی پژوهش معنادار و قابل تأیید می‌باشند.

شکل شماره (2): مدل مفهومی پژوهش اجراشده در نرم‌افزار ) منبع: یافته محقق(

شکل شماره (3): بررسی مدل اصلی در حالت ضریب تأثیر مسیر و تی معناداری

جدول شماره(9): نتایج تحلیل مسیر فرضیه‌های تحقیق

روابط موجود	ضریب مسیر	تی معناداری	فرضیه
استراتژی‌های تحقیق و توسعه بر ظرفیت جذب بالقوه	465/0	275/6	تائید
استراتژی‌های تحقیق و توسعه بر ظرفیت جذب تحقق‌یافته	405/0	316/5	تائید
ظرفیت جذب بالقوه بر قابلیت‌های سازمانی پایدار	211/0	200/2	تائید
ظرفیت جذب تحقق‌یافته بر قابلیت‌های سازمانی پایدار	284/0	033/3	تائید
استراتژی‌های تحقیق و توسعه بر توسعه قابلیت‌های سازمانی پایدار، با میانجی‌گری ظرفیت جذب بالقوه تأثیر معناداری دارد.	-	896/1	عدم تائید
استراتژی‌های تحقیق و توسعه بر توسعه قابلیت‌های سازمانی پایدار، با میانجی‌گری ظرفیت جذب تحقق‌یافته تأثیر معناداری دارد.	-	580/2	تائید

جدول شماره (10): برازش مدل برای فرضیات ساختاری

عوامل موردبررسی	R²	Q²
استراتژی‌های تحقیق و توسعه	-	-
ظرفیت جذب بالقوه	216/0	158/0
ظرفیت جذب تحقق‌یافته	164/0	112/0
قابلیت‌های سازمانی پایدار	298/0	128/0

برازش مدل کلی حاوی هر دو مدل بیرونی و درونی می‌شود. PLS-SEM، یک معیار ارزیابی برای کل مدل ندارد؛ بنابراین شاخص GOF به‌عنوان یک معیار کلی از تناسب مدل برای مدل معادلات ساختاری حداقل مربعات جزئی توسعه داده‌شده است. بدین معنی که توسط این معیار پژوهشگر می‌تواند بعد از بررسی برازش بخش اندازه‌گیری و بخش ساختاری مدل کلی پژوهش خود، برازش بخش کلی را نیز بررسی نماید. این شاخص، مجذور ضرب دو مقدار متوسط مقادیر اشتراکی و متوسط R² است. ازآنجاکه در حداقل مربعات جزئی AVE با شاخص اشتراکی برابر است از این شاخص استفاده می‌شود. اگر مقدار به‌دست‌آمده عددی مابین 1/0 تا 25/0 باشد نشان از ضعیف بودن قدرت پیش‌بینی مدل است. اگر بین 25/0 تا 36/0 باشد متوسط و اگر بالای 36/0 باشد مدل از قدرت پیش‌بینی بالایی برخوردار است.

AVE= (0.386+0.529+0.512+0.513)/4

R²= (0.216+0.164+0.298)/3

GOF= 0.320

متوسط AVE برابر است با 485/0 و متوسط R² برابر است با 226/0 بنابراین شاخص برازش 320/0 است که نشان از قدرت پیش‌بینی متوسط مدل دارد. به منظور تعیین شدت میانجی (شاخص vaf) این شاخص میزان شدت اثر میانجی یک متغیر را در میان متغیر مستقل و متغیر وابسته معلوم می‌کند؛ و عددی بین 0 و 1 است.

جدول شماره (11): تعیین شدت میانجی

	روابط موجود		نماد	ضریب تأثیر مسیر
اثر غیرمستقیم		استراتژی‌های تحقیق و توسعه بر ظرفیت جذب بالقوه	A	0.465
اثر غیرمستقیم		ظرفیت جذب بالقوه بر قابلیت‌های سازمانی پایدار	B	0.211
اثر غیرمستقیم		استراتژی‌های تحقیق و توسعه بر ظرفیت جذب تحقق‌یافته	C	405/0
اثر غیرمستقیم		ظرفیت جذب تحقق‌یافته بر قابلیت‌های سازمانی پایدار	D	284/0
اثر مستقیم		استراتژی‌های تحقیق و توسعه بر قابلیت‌های سازمانی پایدار	E	182/0

اثر غیرمستقیم از مجموع اثر متغیر مستقل بر میانجی × اثر میانجی بر وابسته به دست می‌آید.

=(A*B) = (0.465*0.284) = (0.132)اثر غیرمستقیم کل فرضیه اصلی1

(C*D) = (0.405*0.284) = (0.115) = اثر غیر مستقیم کل فرضیه اصلی2

(A*B) + (C*D) = (0.465*0.284) + (0.405*0.284) = (0.132) + (0.115) = 0.247 =اثر غیر مستقیم دو فرضیه

همچنین اثر کل از مجموع اثر مستقیم و غیرمستقیم به دست می‌آید.

= E+(A*B) + (C*D) = (0.465*0.284) + (0.405*0.284) + 0.182 = 0.429 اثر کل

سپس با تقسیم اثر غیرمستقیم کل براثر کل این مقدار به دست می‌آید. با توجه به عدد به‌دست‌آمده می‌توان تأثیر متغیر میانجی ظرفیت جذب را در رابطه بین استراتژی‌های تحقیق و توسعه و قابلیت سازمانی جدید معتبر دانست. همانطور که در جدول زیر مشاهده می‌شود تاثیر همزمان دو بعد ظرفیت جذب همزمان بالاتر از تاثیر هرکدام به صورت جدا می‌باشد.

جدول شماره (12): نتایج آزمون VAF

فرضیه	VAF	نتیجه آزمون
استراتژی‌های تحقیق و توسعه بر توسعه قابلیت‌های سازمانی پایدار، با میانجی‌گری ظرفیت جذب بالقوه تأثیر معناداری دارد.	307/0	تایید
استراتژی‌های تحقیق و توسعه بر توسعه قابلیت‌های سازمانی پایدار، با میانجی‌گری ظرفیت جذب تحقق‌یافته تأثیر معناداری دارد.	268/0	تایید
استراتژی‌های تحقیق و توسعه بر توسعه قابلیت‌های سازمانی پایدار، با میانجی‌گری ظرفیت جذب تحقق‌یافته و بالقوه تأثیر معناداری دارد.	575/0	تایید

با توجه به بار عاملی، مقدار معنی‌داری، ضریب تأثیر مسیر، برازش ساختاری مدل، شاخص تعیین شدت تأثیر میانجی و سایر آزمون‌های مربوط، می‌توان جدول فرضیه‌های پژوهش و نتایج آن را به‌صورت ذیل ارائه نمود:

جدول شماره (13): فرضیه‌ها و نتایج حاصل‌شده

فرضیه‌ها	شرح	تأیید یا عدم تائید
فرضیه اصلی 1	استراتژی‌های تحقیق و توسعه بر توسعه قابلیت‌های سازمانی پایدار، با میانجی‌گری ظرفیت جذب بالقوه تأثیر معناداری دارد.	عدم تائید
فرضیه اصلی 2	استراتژی‌های تحقیق و توسعه بر توسعه قابلیت‌های سازمانی پایدار، با میانجی‌گری ظرفیت جذب تحقق‌یافته تأثیر معناداری دارد.	تائید
فرضیه فرعی 1	استراتژی‌های تحقیق و توسعه بر ظرفیت جذب بالقوه تأثیر معناداری دارد.	تائید
فرضیه فرعی 2	استراتژی‌های تحقیق و توسعه بر ظرفیت جذب تحقق‌یافته تأثیر معناداری دارد.	تائید
فرضیه فرعی 3	ظرفیت جذب بالقوه بر توسعه قابلیت‌های سازمانی پایدار تأثیر معناداری دارد.	تائید
فرضیه فرعی 4	ظرفیت جذب تحقق‌یافته بر توسعه قابلیت‌های سازمانی پایدار تأثیر معناداری دارد.	تائید

3- بحث و نتيجهگيري

در این پژوهش سعی شد استراتژی‌های تحقیق و توسعه ‌سازمانی را که یکی از اساسی‌ترین استراتژی‌های کارکردی بنگاه‌ها خصوصاً در بخش شرکت‌های کوچک و متوسط بشمار می‌رود را باقابلیت‌های سازمانی پایدار متعامل ساخت. البته شایان‌ذکر است در این میان ظرفیت‌های جذب به‌عنوان متغیر میانجی بازیگر مهمی بشمار می‌رود. علی‌رغم افزایش کمی در تحقیقات مربوط به استراتژی‌های تحقیق و توسعه، ظرفیت جذب بالقوه و تحقق‌یافته و قابلیت سازمانی پایدار، هنوز ارتباط بین این متغیرها موردبررسی کاملی قرار نگرفته‌اند و بسیاری از نتایج آن برای مدیران و کارکنان روشن نیست. به‌علاوه توجه به تأثیرات متقابلی که ظرفیت‌های جذب می‌تواند با متغیرهای قابلیت سازمانی داشته باشد نیز به‌خوبی موردبحث قرار نگرفته است. با استفاده از نرم‌افزار smart pls سه بخش بیرونی، درونی (بخش ساختاری) و کلی مدل موردبررسی و تأیید قرارگرفته است. نتایج این پژوهش برای هر یک از فرضیه‌های فرعی و اصلی پژوهش به شرح زیر است:

فرضیه فرعی اول، استراتژی‌های تحقیق و توسعه بر ظرفیت جذب بالقوه تأثیر معناداری دارد. نتایج بیانگر آن بود که استراتژی‌های تحقیق و توسعه بر ظرفیت جذب بالقوه با میزان ضریب تأثیر مسیر 463/0 معنادار است. همچنین با توجه به میزان تی معناداری که مقدار آن بیشتر از 96/1 و برابر 478/6 است می‌توان تأیید شدن فرضیه اول را نتیجه گرفت.

فرضیه فرعی دوم، استراتژی‌های تحقیق و توسعه بر ظرفیت جذب تحقق‌یافته تأثیر معناداری دارد. یافته‌های حاصل از آزمون فرضیه فرعی دوم نشان داد که استراتژی‌های تحقیق و توسعه بر ظرفیت جذب تحقق‌یافته با ضریب تأثیر مسیر 402/0 با یکدیگر ارتباط معناداری دارند. با توجه به میزان تی معناداری که مقدار آن 383/5 و بالاتر از 96/1 می‌باشد در سطح اطمینان 95% فرضیه فرعی دوم مورد تأیید است.

فرضیه فرعی سوم، ظرفیت جذب بالقوه بر توسعه قابلیت‌های سازمانی پایدار تأثیر معناداری دارد. یافته‌های حاصل از آزمون فرضیه فرعی سوم نشان داد که ظرفیت جذب بالقوه بر توسعه قابلیت‌های سازمانی پایدار بر اساس نتایج معادلات ساختاری 274/0 و معنادار است. ازآنجاکه مقدار تی معناداری نیز بالاتر از 96/1 یعنی 929/2 می‌باشد فرضیه فرعی سوم مورد تأیید است.

فرضیه فرعی چهارم، ظرفیت جذب تحقق‌یافته بر توسعه قابلیت‌های سازمانی پایدار تأثیر معناداری دارد. یافته‌های حاصل از آزمون فرضیه فرعی چهارم نشان داد که ظرفیت جذب تحقق‌یافته بر توسعه قابلیت‌های سازمانی پایدار با ضریب تأثیر مسیر 325/0 با یکدیگر ارتباط معناداری دارند. در سطح اطمینان 95% با توجه به میزان تی معناداری که مقدار آن بیشتر از 96/1 و برابر 326/3 است می‌توان تأیید شدن فرضیه چهارم را نتیجه گرفت.

فرضیه اول و دوم با مطالعاتی که توسط کیم و اوک چوی (2020) انجام‌یافته است مطابقت دارد. آن‌ها یافتندکه ادغام تکنولوژیک تأثیر مثبتی بر ظرفیت‌های جذبی دارد. علاوه بر این، استراتژی خرید و ظرفیت جذب محقق شده تأثیر مثبتی بر نوآوری داشته است و اثر واسطه‌ای ظرفیت‌های جذب قابل‌شناسایی بودند. مطالعات لوکشین و همکاران (2008) نشان دادند که ترکیب استراتژی خرید و ساخت به‌طور قابل‌توجهی به رشد بهره‌وری کمک می‌کند؛ و به‌طور خلاصه، مزایای بالقوه حاصل از مکمل بودن بین فعالیت‌های نوآورانه خرید و ساخت، به زمینه ظرفیت جذب شرکت بستگی دارد. با توجه به پژوهش‌های سریواستاوا و همکاران (2015) شرکت‌ها با سطح بالایی از ظرفیت‌های جذب از اتحاد خود سود بیشتری می‌برند. در کنار این، یافته‌های زهرا و جورج (2002) نشان داد رویکرد ظرفیت جذب به استراتژی خرید و ساخت تأکید دارد زیرا شرکت‌ها باید تحقیق و توسعه داخلی را توسعه دهند تا توانایی‌های خود را برای ظرفیت جذب بالقوه و تحقق‌یافته را از طریق استراتژی خرید ایجاد یا افزایش دهند.

فرضیه سوم و چهارم با مطالعات نیک‌بین (1398) که نقش ظرفیت‌های جذب دانش را بر نوآوری سبز با میانجی‌گری قابلیت‌های سازمانی پایدار بررسی می‌کند منطبق است. پس از بررسی مشخص شد که ظرفیت جذب دانش بر ابعاد قابلیت‌های پایدارسازمانی تأثیر مثبت و معنی‌داری دارد. این نتایج همچنین با مطالعات ابوالماجد و همکاران (2018) در یک راستا می‌باشد. در تحقیقی که توسط گوو و همکاران (2021) انجام شد، توانستند اهمیت سرمایه انسانی و ساختارهای تحقیق و توسعه را در ظرفیت جذب شرکت‌های محلی نشان دهند. سازمان‌های محلی برای یادگیری از دانش مستقیم خارجی باید به تنوع بخشیدن به سرمایه انسانی و استراتژی‌های تحقیق و توسعه خود ادامه دهند. همچنین تحقیقات دلماس و همکاران (2011) و ریکینن و همکاران(2017) نقش مثبت ظرفیت جذب را در شکل‌گیری جهت‌گیری پایدار، پژوهش‌های چن (2008) در حوزه سرمایه انسانی و تحقیقات زکریا و همکاران (2011) در حوزه همکاری را تأیید نموده است. علاوه بر این بر اساس دیدگاه آدرتشا و همکاران، (2020) ازآنجایی‌که ظرفیت‌های جذب به‌طور اجتناب‌ناپذیری با سرمایه انسانی افراد مرتبط هستند، مدیریت این ظرفیت‌ها باید پویایی افراد را در نظر بگیرد.

یافته های ما به تصمیم‌گیری مدیریتی در حوزه برنامه‌ریزی برای توسعه قابلیت‌های سازمانی پایدار و ‌انتخاب استراتژی مناسب کمک می‌کند. با توجه به این واقعیت که استفاده از استراتژی‌های تحقیق و توسعه برای تلفیق فناوری به سطح دانش و تخصص موجود در سازمان بستگی دارد، ارائه تخصص و دانش می تواند در انتخاب نوع استراتژی و هزینه موثر باشد. بنابراین پیشنهاد می شود کارکنان سازمان برای افزایش دانش فنی خود و جذب نیروی انسانی متخصص با توجه به استراتژی‌های منابع انسانی سازمان برنامه ریزی کنند. ما مشاهده کردیم که در برخی موارد تأثیر ظرفیت‌های جذبی در SMEها متفاوت است و فرضیه اصلی اول پذیرفته نشد. این می‌تواند بینش هایی را در مورد اینکه چگونه شرکت‌های کوچک و متوسط شاهرود می‌توانند نوآوری های خود را با همکاری با شرکای خارجی از طریق اتحاد استراتژیک و به اشتراک گذاری دانش خارجی و تجدید مداوم ذخایر دانش شرکت و فراهم کردن فرصت‌هایی برای دسترسی به منابع دانش خارجی به جهت تقویت ظرفیت جذب بالقوه توسعه دهند، ارائه ‌دهد. استراتژی‌های تحقیق و توسعه با افزایش ارتباطات بین سازمانی و سایر روش ها منجر به افزایش دانش فنی مورد نیاز سازمان می‌شود. اگرچه شیوه‌های به اشتراک گذاری دانش خارجی و ظرفیت جذب تحقق یافته در این مطالعه بر عملکرد قابلیت‌های سازمانی اثر می‌گذارند، احتمالاً عوامل اثرگذار دیگری مانند فرهنگ نوآوری، سازمانی و رهبری نیز می‌توانند وجود داشته باشند. از سوی دیگر، یافته‌های ما در رابطه با ظرفیت جذب تحقق یافته نشان‌دهنده تأثیرات مثبت کمی از ظرفیت جذب بر قابلیت‌های سازمانی است. به نظر می‌رسد مهم نیست که آیا توانایی ذاتی برای کسب و تبدیل دانش در یک شرکت وجود دارد یا خیر، اما آنچه اهمیت دارد این است که دانش در حال استفاده است. در محیط‌های پویا، انعطاف‌پذیری استراتژیک را می‌توان از طریق ظرفیت جذب بالقوه افزایش داد و ظرفیت جذب تحقق یافته منجر به عملکرد نوآوری قوی‌تر می‌شود. این خود باعث توسعه ظرفیت جذب برای حفظ مزیت رقابتی شرکت می شود. با افزایش سطوح ظرفیت جذب، شرکت‌ها بیشتر می‌توانند دانش خارجی را مدیریت کنند و نتایج نوآورانه‌ای را افزایش دهند. شرکت‌های نوآور باید قابلیت‌های سازمانی را خود را توسعه دهند تا به درخواست‌های مشتری در حال افزایش پاسخ دهند و عملیات خود را مطابق با آخرین روندها و تقاضاهای بازار تنظیم کنند. در حال حاضر محققان و مديران علاقه بیشتری به يادگيري و مديريت دانش در شركت ها نشان مي دهند و در نتيجه ظرفيت هاي جذبي توجه بيشتري را به خود جلب کرده است. این بدان معناست که در سازمانی که کارکنان آن از توانایی بالایی برخوردار هستند، انتقال دانش به راحتی انجام می شود و در نتیجه سطح یادگیری، اعتماد و بهره وری در آن سازمان افزایش می‌یابد.

با توجه به وجود برخی محدودیت‌ها در اجرای این پژوهش، پیشنهادات زیر جهت تحقیقات آینده ارائه می‌شود.

· این مطالعه به دلیل محدودیت در اندازه نمونه و ماهیت یکسان شرکت‌های کوچک و متوسط، نقش متغیرهای تعدیل‌کننده احتمالی همچون ویژگی‌های سازمانی، فرهنگی و فردی را موردبررسی قرار نداده است. لذا در مطالعات آتی، می‌توان به بررسی اثرات آن پرداخت.

· با توجه به اینکه پژوهش حاضر در سطح شرکت‌های کوچک و متوسط شاهرود موردبررسی قرارگرفته است می‌توان پژوهش‌های بعدی را در سطح سازمان‌های بزرگ و به روش کیفی بررسی کرد.

· این پژوهش به بررسی تأثیر استراتژی های تحقیق و توسعه بر توسعه قابلیت‌های سازمانی پایدار پرداخته است، در تحقیقات بیشتر می‌توان به بررسی قابلیت‌های دیگر همچون قابلیت یادگیری، نوآوری و یا قابلیت‌های پویایی سازمان پرداخت و نتایج حاصل‌شده را با نتایج این پژوهش مقایسه نمود.

4- منابع

Abdelfattah, F., Salah, M., Dahleez, K., Darwazeh, R., & Halbusi, H. A. (2024). The future of competitive advantage in Oman: Integrating green product innovation, AI, and intellectual capital in business strategies. International Journal of Innovation Studies, 8(2), 154-171. https://doi.org/10.1016/j.ijis.2024.02.001

Aboelmaged, M., & Hashem, G. (2019). Absorptive capacity and green innovation adoption in SMEs: The mediating effects of sustainable organisational capabilities. Journal of Cleaner Production, 220, 853-863. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.02.150

Abolhasani, A. T., Deylami, M. D., & Khanghah, S. A. (2020). The effect of knowledge capacity on strategic innovation, considering the moderating role of competitiveness and strategic flexibility: A case study of INOTEX companies. Strategic Management Studies, 11(42), 189-212. https://www.smsjournal.ir/article_101779_c3661624ea555a26e42d1588003b77ef.pdf

An, X., Qi, L., Zhang, J., & Jiang, X. (2021). Research on dual innovation incentive mechanisms in terms of organizations’ differential knowledge absorptive capacity. PLOS ONE, 16(8), e0256751. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0256751

Andersson, M., Baltzopoulos, A., & Lööf, H. (2012). R&D strategies and entrepreneurial spawning. Research Policy, 41(1), 54-68. https://doi.org/10.1016/j.respol.2011.08.003

Bagerzadeh, A. (2012). Analysis of the relationship between research and development, human capital and total factor productivity in the industry sector of Iran. Journal of Strategic Management in Industrial Systems, 1, 117-126. http://sanad.iau.ir/fa/Article/923504

Busch, T., & Schnippering, M. (2022). Corporate social and financial performance: Revisiting the role of innovation. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 29(3), 635-645. https://doi.org/10.1002/csr.2334

Cassiman, B., & Veugelers, R. (2006). In search of complementarity in innovation strategy: Internal R&D and external knowledge acquisition. Management Science, 52, 68-82. https://doi.org/10.1287/mnsc.1050.0470

Chen, T.-C., & Wu, Y. J. (2020). The influence of R&D intensity on financial performance: The mediating role of human capital in the semiconductor industry in Taiwan. Sustainability, 12(12), 5128. https://doi.org/10.3390/su12125128

Crescenzi, R., & Gagliardi, L. (2018). The innovative performance of firms in heterogeneous environments: The interplay between external knowledge and internal absorptive capacities. Research Policy, 47(4), 782-795. https://doi.org/10.1016/j.respol.2018.02.006

Delbridge, R., Helfen, M., Pekarek, A., Schuessler, E., & Zietsma, C. (2024). Organizing sustainably: Introduction to the special issue. Organization Studies, 45(1), 7-29. https://doi.org/10.1177/01708406231217143

Dorokhshi Moghaddam, S., Sahabi, B., Heydari, H., Barkhordari, S., & Q. J. of T. E. Research. (2023). Investigating the effect of tax exemptions on research and development expenditures in Iran. http://ecor.modares.ac.ir/article-18-72507-fa.pdf

Eden, C. A., Chisom, O. N., & Adeniyi, I. S. (2024). Harnessing technology integration in education: Strategies for enhancing learning outcomes and equity. World Journal of Advanced Engineering Technology and Sciences, 11(2), 1-8.

Fahimullah, M., Faheem, Y., & Ahmad, N. (2019). Collaboration formation and profit sharing between software development firms: A Shapley value based cooperative game. IEEE Access, 7, 42859-42873. https://doi.org/10.1109/ACCESS.2019.2907485

Florez-Jimenez, M. P., Lleo, A., Ruiz-Palomino, P., & Muñoz-Villamizar, A. F. (2024). Corporate sustainability, organizational resilience, and corporate purpose: A review of the academic traditions connecting them. Review of Managerial Science. https://doi.org/10.1007/s11846-024-00735-3

Ghazi, Z., & Rim, Z.-H. (2014). Directors’ board, R&D investment and the firm’s performance: Evidence from the French case. Corporate Board: Role, Duties and Composition, 10(2), 85-101. https://doi.org/10.22495/cbv10i2art8

Guo, R., Ning, L., & Chen, K. (2022). How do human capital and R&D structure facilitate FDI knowledge spillovers to local firm innovation? A panel threshold approach. The Journal of Technology Transfer, 47(6), 1921-1947. https://doi.org/10.1007/s10961-021-09959-z

Jacobides, M. G., Cennamo, C., & Gawer, A. (2024). Externalities and complementarities in platforms and ecosystems: From structural solutions to endogenous failures. Research Policy, 53(1), 104906. https://doi.org/10.1016/j.respol.2023.104906

Jin, N., Yang, N., Fawad Sharif, S. M., Li, R., & Du, J. (2023). Influence of knowledge flow and knowledge stock on the technological niche through absorptive capacity in the R&D network. Technology Analysis & Strategic Management, 35(12), 1533-1546. https://doi.org/10.1080/09537325.2023.2230865

Khunin, L. K. B., & Al-Nsour, I. A. A.-F. (2024). Impact of digital advertising strategies on the competitive advantage of SMEs in KSA. European Journal of Business and Management Research, 9(2), 91-98. https://doi.org/10.24018/ejbmr.2024.9.2.1462

Kim, J., & Choi, S. O. (2020). A comparative analysis of corporate R&D capability and innovation: Focused on the Korean manufacturing industry. Journal of Open Innovation: Technology, Market, and Complexity, 6(4), 100. https://doi.org/10.3390/joitmc6040100

Lavrov, R., Rayko, D., & Eaton, H. (2024). Business development strategies in the conditions of modern competition: Adaptation to the new reality. Scientific Perspectives.

Saeed, A. A. M., Amiry, M., Javadin, S. R. S., & Seyed, R. N. (2023). Presenting the development model for the organizational capabilities of the Iraqi Kurdistan’s Ministry of Education using grounded theory. Journal of Public Administration (JPA), 15(2), 319–343.

Seyghalan, A. N., Khamseh, A., & Torabi, T. (2020). R&D strategy model in power plant equipment’s manufacturing industries in order to achieve business objectives. Strategic Management Researches, 76(26), 81–102. http://sanad.iau.ir/fa/Article/1095362

Tetiana, P., Yuliia, P., & A, G. (2024). Newest opportunities for strategic development of innovations of Ukrainian companies. Change Management and Innovation, 9.

Warsidi, A., Adnan, Z., Kemerdekaan, P., & Makassar, N. (2024). The rhetorical strategies to create incremental innovation in applied linguistics research articles. JOALL (Journal of Applied Linguistics and Literature).

Yuwono, W. (2021). Empirical analysis of intellectual capital, potential absorptive capacity, realized absorptive capacity and cultural intelligence on innovation. Management Science Letters, 1399–1406. https://doi.org/10.5267/j.msl.2020.10.034

Ziliwu, G. E. K., & Simanjuntak, M. (2021). Analisis peningkatan kinerja UMKM kuliner dastinasi wisata melalui strategi comparative advantage dengan pendekatan The House Model. Prosiding Seminar Nasional Ekonomi Dan Bisnis, 1, 104–119.

The Impact Oof R&D Strategies on the Development of Sustainable Organizational Capabilities with Emphasis on the Role of Absorptive Capacities (Case Study: SMEs in Shahrud city)

Mohsen Shafiei Nikabadi (Corresponding Author)

Faculty of Economics and Manageme nt, Semnan university, Semnan, Iran

Email: shafiei@semnan.ac.ir

Alireza Moghaddam

Industrial management, Faculty of Economic, Management, and Administrative Sciences, Semnan University, Semnan, Iran

Mohadeseh Jandadaghi

Industrial management, Faculty of Economic, Management, and Administrative Sciences, Semnan University, Semnan, Iran

Mahdi Daraie

Industrial management, Faculty of Economic, Management, and Administrative Sciences, Semnan University, Semnan, Iran

Abstract

Keywords: Research and development strategies, absorptive capacities, development of sustainable organizational capabilities, sustainable human capital, sustainable orientation.

[1] اولین معیار در بخش مدل‌های ساختاری، معیار ضریب معناداری Z یا تی معناداری است. این ضریب برای کافی بودن باید بزرگ‌تر یا مساوی 1.96 باشد. با توجه به جدول بالا این مقدار برای تمامی سؤالات و روابط میان عامل‌ها در سطح اطمینان 95% تائید شده و معنادار است.

[2] سومین معیار بررسی مدل ساختاری Q² است. این مقدار در مورد سازه‌های درون‌زا به ترتیب سه مقدار 0.02، 0.15 و 0.35 را به‌عنوان قدرت پیش‌بینی کم مدل، متوسط و قوی متغیر وابسته مشخص نموده‌اند. اگر مقدار این معیار صفر و یا کمتر از صفر باشد، مدل نیاز به اصلاح دارد. همان‌طور که در جدول زیر مشاهده می‌نمایید مدل ارائه‌شده در این پژوهش توانایی متوسطی در پیش‌بینی مؤلفه‌های وابسته دارد.

Share To

Article Url

The impact of R&D strategies on the development of sustainable organizational capabilities with emphasis on the role of Absorptive capacities (case study: SMEs in Shahrud city)

Sanad

Links

Related Centers

Technical Support

Official pages