Environmental Espionage: Delusion or Fact

Subject Areas : Environmental laws

Rokhshad Hejazi ¹ , Elaheh Pahlevan ²

1 - Islamic Azad University, North Tehran Branch
2 - Tehran University

Received: 2023-05-22 Accepted : 2023-11-24 Published : 2023-12-21

Keywords: espionage, soft war, insects, environment, threat,

Abstract :

The concept of soft war has transcended the confines of wartime, extending into peacetime due to the unique characteristics of new media tools—namely, their speed, global reach, affordability, and widespread availability. This form of warfare operates subtly and imperceptibly, yet its impact is more profound and far-reaching than in the past. Recognizing these dynamics, it becomes crucial for nations to harness and leverage emerging technologies, particularly in defense against espionage facilitated by robotic insects. This study initiates by exploring the historical dimension of espionage through animals, revealing that conventional animals, given their relatively large size and persistent presence in the environment, prove unsuitable for espionage missions due to the risk of detection. Consequently, the focus shifts to the latest method—espionage through insect robots. The rationale behind employing these robotic insects lies in their exceptional flying capabilities and effective camouflage. The research findings affirm the viability of using robotic insects as tools, emphasizing that nations aspiring to maintain strength and survival in the international arena must embrace new technologies and war tools to safeguard their existence. This article underscores the significance and value of these tools, advocating for the adoption of new war technologies to counter potential threats. Ultimately, it emphasizes the necessity of understanding the threats posed by robotic insects in the context of soft war, highlighting the importance of defense strategies against them.

References:

Abdi, F. (2015). The Impact of Today's Wars on the Widespread Destruction of The Environment. Tenth Congress of The Pioneers of Progress, Tehran. [In Persian]
Ahmadi, K., & Javidi, N. (2020). The Application of Cognitive Science in Military Science-A Narrative Review. Journal of Military Medicine, 22(1), 12-26. [In Persian]
Ahmadian, A.A. (2016). Infiltration Theory Defines the Nature of Different Kinds of Infiltration (Hard, Semi-Hard, Soft and Compound). National Security, 5(18), 61-98. [In Persian]
Alizadeh, O., & Pishgahifard, Z. (2011). Evolution of the Concept of Environmental Security and Security in the 21st Century. Journal of Studies of Human Settlements Planning, 6(14), 107-119. [In Persian]
Azadbakht, B., Pourhashemi, S. A., Zibakalam, S., & Hermidas Bavand, D. (2013). Legal Protection of the Environment in Armed Conflicts with Emphasis on the Second Gulf War. Geopolitics Quarterly, 9(31), 195-222. [In Persian]
Dehghani Firooz Abadi, S. J. (2011). Power Technologies in Soft War. Strategic Studies Quarterly, 14(51), 5-30. [In Persian]
Iyer, V., Najafi, A., James, J., Fuller, S., & Gollakota, S. (2020). Wireless Steerable Vision for Live Insects and Insect-Scale Robots. Science Robotics, 5(44), Eabb0839.
Izadi, F., & Shad, M. (2019). The Link Between Knowledge and Power in Cold War: A Study of Experience of Networking of Intellectuals By U.S.. Strategic Studies Quarterly, 22(83), 123-166. [In Persian]
Jajarmi, K., Pishgahifard, Z., & Mahkouei, H. (2013). Assessment of Environmental Threats in Iran's National Security. The Scientific Journal of Strategy, 22(67), 193-230. [In Persian]
Kamran, H., & Eltyaminia, R. (2017). Environmental Effects of Israel's Security and Military Policies. Geography, 14(51), 43-70. [In Persian]
Karami, A. (2013). Passive Defense In New Warfare, Impact of Novel Technologies. Journal of Nurse and Physician Within War, 2(1), 37-42. [In Persian]
Kaviani Rad, M. (2012). Environmental Security from a Geopolitics Perspective. Journal of Applied Researches in Geographical Sciences, 11(23), 85-106. [In Persian]
Moradi Chekan, M., Darvand, M., & Dadashi Chekan, M.M. (2018). Soft War Liberalism Against the Islamic Foundations of the Environment. The Second National Conference of Cyber Defense, Maragheh. [In Persian]
Moshirzadeh, H., Razavi, H. (2017). Revolution in Proxy Wars in Post Cold War Era and Its Modules for International Relations Field. Research in Theoritical Politics, 24, 223-247. [In Persian]
Motaghi, A., Kaviani, M., & Najafi, S. (2015). The Correlation Between Environmental Security and National Security (Case Study of Bioterrorism). Majlis And Rahbord, 22(83), 75-100. [In Persian]
Nazemi, A.M., Nejatpour, M., & Mohammadi, M. (2016). The Information Revolution And Its Impact on War. Political Strategic Studies, 5(16), 141-169. [In Persian]
Pimentel, H. (2017). Cyborg Insect Drones: Research, Risks, and Governance. UC Davis Environmental Law Report.
Pishgahifard, Z., Ghalibaf, M. B., Pourtaheri, M., & Sadeqi, A. (2012). Position of Soft Power in National Power with Emphasis on the Islamic Republic of Iran. The Scientific Journal of Strategy, 20(61), 191-211. [In Persian]
Pourhashemi, S.A., Namamian, P., & Tayebi, S. (2015). Environmental Terrorism Criminalization; Challenges, Norms and Strategies. Journal of Environmental Science and Technology, 17(1), 167-182. [In Persian]
Salehnia, A., & Bakhtyari, H. (2018). Prioritization of National Security Threats in the Islamic Republic of Iran Through Analytical Hierarchy Process (AHP). Strategic Studies of Public Policy, 8(27), 255-277. [In Persian]
Chukewad, Y. M., James, J., Singh, A., & Fuller, S. (2021). Robofly: An Insect-Sized Robot with Simplified Fabrication That Is Capable of Flight, Ground, and Water Surface Locomotion. IEEE Transactions on Robotics, 37(6), 2025-2040.
Zare, M., & Ghare Baghi, V. (2016). Conflict Between Espionage and Freedom of Information from the Perspective of Human Rights. Public Law Studies Quarterly, 45(4), 609-629. Doi: 10.22059/Jplsq.2016.56442 [In Persian]

Full-Text:



فصلنامه مدیریت و حقوق محیط ‌زیست 1(1): پاییز 1402: 16-1

Journal of Environmental management and law, Vol.1, Issue 1, 1-16

 

فصلنامه مدیریت و حقوق محیط ‌زیست https://sanad.iau.ir/en/Journal/jeml

 

Environmental Espionage: Delusion or Fact

Rokhshad Hejazi1*, Elaheh Pahlevan2

1- Department of Environment, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

2- Department of Environmental Planning, Faculty of Environment, University of Tehran, Tehran, Iran

 

*Corresponding Author: [e-mail]

 

Abstract The concept of soft war has transcended the confines of wartime, extending into peacetime due to the unique characteristics of new media tools—namely, their speed, global reach, affordability, and widespread availability. This form of warfare operates subtly and imperceptibly, yet its impact is more profound and far-reaching than in the past. Recognizing these dynamics, it becomes crucial for nations to harness and leverage emerging technologies, particularly in defense against espionage facilitated by robotic insects. This study initiates by exploring the historical dimension of espionage through animals, revealing that conventional animals, given their relatively large size and persistent presence in the environment, prove unsuitable for espionage missions due to the risk of detection. Consequently, the focus shifts to the latest method—espionage through insect robots. The rationale behind employing these robotic insects lies in their exceptional flying capabilities and effective camouflage. The research findings affirm the viability of using robotic insects as tools, emphasizing that nations aspiring to maintain strength and survival in the international arena must embrace new technologies and war tools to safeguard their existence. This article underscores the significance and value of these tools, advocating for the adoption of new war technologies to counter potential threats. Ultimately, it emphasizes the necessity of understanding the threats posed by robotic insects in the context of soft war, highlighting the importance of defense strategies against them.	Original Paper
	Received: 2023.05.22 Accepted: 2023.11.24
	Keywords: Espionage, Soft War, Insects, Environment, Threat.

 

https://doi.org/10.30486/JEML.2023.1999949.3565

 

 

 

جاسوسی محیط‌زیستی توهم یا واقعیت

رخشاد حجازی*1، الهه پهلوان2

1- گروه محیط زیست، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2- گروه برنامه­ریزی محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران

*پست الکترونیکی نویسنده مسئول: [e-mail]

 

نوع مقاله: علمی-پژوهشی	چكيده جنگ نرم در عصر حاضر، بـا توجـه بـه ویژگـی­هـاي رسانه‌های جدیـد (سرعت، قابلیت پخش گسترده جهانی، ارزان بودن و در دسترس بودن) دیگر منحصـر بـه زمـان وقوع جنگ نیست، بلکه حتی در زمان صلح نیز، فعال است. جنگ نرم اکنون، بسیار زیرکانه‌تر رخ می‌دهد چون غیرمستقیم و نامحسوس است و البته درعین­حال نسبت به گذشـته تأثیرگذارتر و عمیق­تر است. با توجه به نکـات فـوق، لـزوم اسـتفاده و بهـره‌گیـري کشـورها از فنـاوري­هـاي نوین خصوصا دفاع در برابر جاسوسی از طریق حشرات رباتی بسیار مهم است. در این پژوهش ابتدا به بررسی سابقه­ی جاسوسی به وسیله­ی حیوانات پرداخته شد و یافت شد که به علت اندازه­ی نسبتا بزرگ و محو نشدن حیوانات در محیط و نتیجتا معلوم شدن عملیات­های جاسوسی، دیگر گزینه­های مناسبی جهت جاسوسی نیستند و به همین دلیل به جدیدترین نحوه­ی جاسوسی، یعنی جاسوسی از طریق ربات­های حشره پرداخته شد. علت استفاده از این حشرات مهارت بالا در پرواز و قدرت استتار بالا بوده است. یافته‌های این پژوهش نشان داد استفاده­ی ابزاری از حشرات رباتی محتمل است، زیرا امروزه هر کشوري که خواهان حفظ قدرت و بقا در دنیای بین­الملل است، ضروري به نظر می­رسد تا براي حفظ موجودیـت خـود از ابزارهـا و فنـاوري­هـاي نوین جنگی استفاده کند و تلاش کند خود را به این فناوري­هاي نوین جنگی مجهـز گردانـد تـا از بقاي خود در مقابل دشمنان محافظت کند. این مطلب اهمیت و ارزش این پژوهش را بـه وضـوح نمایان و روشن می­کند و نتیجتا و از این حیث لزوم شناخت تهدیدهات حشرات رباتی یا به عبارت دیگر شبه حشرات احتمالی و به تبع آن آمادگی­های متناسب آن، امری ضروری به نظر می­رسد.
تاریخچه مقاله: ارسال: 01/03/1402 پذیرش: 03/09/1402
کلمات کلیدی: جاسوسی، جنگ نرم، حشرات، محیط‌زیست، تهدید.

 

مقدمه 

محیط‌زیست در قرون متمادی به مشابه یک سلاح جنگی مورد استفاده قرار گرفته است. در طول تاریخ، متجاوزان و مدافعان از عوامل طبیعت علیه دشمنان خود استفاده کرده­اند. به عنوان مثال، در قرن هفدهم، هلندی­ها برای جلوگیری از پیشرفت دشمنان خود تمام زمین­های پست خود را به‌طور عمد زیر آب مغروق ساختند. در جنگ ویتنام، امریکا برای نابود کردن پوشش گیاهی و جنگل­ها و محرومیت دشمن خود از پوشش، تحرک و معیشت، نواحی وسیعی در جنوب ویتنام را با علف­کش­ها از بین برد. حال به واسطه معاهدات بین‌المللی و حقوق بین­الملل چنین تاکتیک‌هایی در جنگ بین کشورها منع گردیده است. با این وصف، هیچ سازوکاری برای بازدارندگی تروریست‌ها از مشارکت و اقدام در تخریب تعمدی محیط‌زیست وجود ندارد. در واقع پایان جنگ سرد و تغییر چهره تروریسم، تروریسم ‌محیط‌زیستی را به طرز بسیار محتمل ممکن ساخته است (PourHashemi et al., 2015).

امروزه پيوند بين محيط‌زيست، صلح، امنيت در نتيجه پيشرفت جوامع بشري امري بديهي به شمار مي­رود در واقع محيط‌زيست، صلح، امنيت پيشرفت جهاني داراي ارتباط تنگاتنگي مي­باشند، يكي از عواملي كه تخريب گسترده­ی محيط‌زيست را به عنوان يك مانع بزرگ در مسير پيشرفت جوامع به دنبال دارد، جنگ­هاي امروزي است. اگر چه جنگ در اين عصر امري منسوخ غير عقلائي برشمرده مي­شود، اما جهان شاهد افزايش اقبال به جنگ بوده و جنگ در متن سياست مخرب­تر و تهديد­آميز­تر از گذشته خودنمايي مي­كند (Abdi, 2015). امنیت محیط‌زیستی با هر تهدیدي که از خارج کشور متوجه رفاه اجتماعی و جمعیت آن‌ها شود، به طوری که بتواند از سیاست­هاي عمومی تـأثیر بپـذیرد، ارتباط پیدا می­کند. طرفداران امنیت محیط‌زیستی استدلال می­کنند که فشار فزاینـده بر سیستم­های حافظ زندگی و منابع طبیعی تجدیدشونده، اشاره روشنی براي سـلامت و رفاه انسان دارند که حداقل به همان اندازه تهدیدات نظامی سنتی جدي هستند (Alizadeh & Pishgahifard, 2012). در طول تاریخ، داشتن امنیت بـراي هـر کشــوري لازم و ضــروري بــوده اســت. «در گذشـته امنیـت ملـی عمـدتاً از نظـر تهدیـد نظــامی خــارج از مرزهــا مــورد توجــه قــرار می­گرفت که مقابله با آن نیز سازوکار نظـامی داشت. اما امروزه این مفهوم از حوزه تعـاریف کلاسیک خود خارج شده و رابطـه تنگـاتنگی بـــا توســـعه یافتـــه اســـت. »مفهــوم امنیــت آنگونـه کـه مصـطلح شـده، تـا حـد زیـادي محصول دوران جنگ سرد اسـت. اسـتفاده از امنیت ملـی بـه عنـوان یـک مفهـوم کلیـدي، یافته شده در اوایل دهـه 1940 مـیلادي در ایـالات متحـده امریکـا بـود، امـا نهادینـه شـدن آن (لایحه امنیت ملی، شـوراي امنیـت ملـی) در اوایل جنگ سرد اتفاق افتاد کـه در ابتـدا بـه متحدین امریکا و سپس به نظـام بـین‌المللـی تسري پیـدا کـرد. وجــود اطمینــان نسبت بـه سـلامت جـان و مـال و نـاموس را امنیت می­گوینـد و امنیـت امـري اسـتنباطی است که واقعیت یافتن آن در محیط، مستلزم اقدامات و برنامه‌ریزي‌هاي ویژه­اي اسـت. ایـن حکم فردي، در مورد ملت­هـا و کشـورها نیـز جاري اسـت و بـه آسـانی مـی­تـوان آن را در ابعادي منطقه­اي و جهانی مطرح کرد. امنیـت براي یک کشور عبارت است از داشتن یـا بـه دســت آوردن اطمینــان نســبت بــه ســلامت موجودیــت و مایملــک، نســبت بــه اعتبــار و موقعیت و نسبت به همه آنچه زیر چتر منافع ملی قرار می­گیرد. در حالی که مفهوم امنیـت ثابـت اسـت، محتـواي جغرافیـایی- سیاسـی امنیــت تــابع شــرایط زمــان و مکــان تغییــر می­کند (Jajarmi et al., 2013).

با گسترش جنگ­های منطقه­ايي محلي، طرفين درگير منازعه همواره سعي مي­كنند به نوعي يه محيط‌زيست دشمن خود صدمه وارد نموده و بدینوسيله آن را تحت فشار بيشتري قرار دهند (Abdi, 2015). از جنگ، تعریف واحدى نشده است. اصولاً از هیچ واژه مربوط به حوزه علوم انسانى، مفهوم یکسانى وجود ندارد؛ از این رو، هرکس و هر اندیشه‏اى جنگ را به گونه‏اى تعریف مى‏کند که با تعریف دیگرى ناسازگار است. تعدد در تعریف جنگ، تنوع در طبقه‏بندى و انواع آن را نیز پدید مى‏آورد. به همین نسبت، انگیزه‌ی جنگ نیز متفاوت است و بر سر انگیزه‌ی مشروعیت جنگ اتفاق نظر نیست. حال آنکه امنیت کشور در حال حاضر با 4 رویکرد مجزا دستخوش آسیب خواهد شد:

1- هدف جنگ مستقیم (جنگ گرم) و تهدید علیه مباحثی از قبیل نظامی، سیاسی، اقتصادی و سایر موارد و یا نشان دادن قدرت و برتری بوده است و لاجرم محیط­زیست دستمایه‌ی آسیب از آن جنگ بوده است. در واقع در این دسته، هدف اصلی طرف جنگ، تخریب محیط‌زیست نبوده است.

2- هدف جنگ غارت و دست‌درازی به منابع طبیعی مانند نفت، آب، خاک و مواد معدنی، که در این مورد، هدف مستقیما نشانه گرفتن محیط‌زیست بوده است.

3- هدف جنگ، تهدید و تغییر محیط‌زیست در بازه زمانی طولانی بوده است اما به شیوه‌ای غیر مستقیم مانند مساله تراریخته و به خطر انداختن امنیت غذایی و مساله بیوتروریسم. از مهم‌ترين مزايا و در واقع مشكلات تهديدات زيستي آن است كه بسيار دشوار مي­توان به وجود و نوع تهديد پي برد زيرا جهت بررسي تهديدات بيولوژيك پاسخ به سوالات كليدي: چه عاملي؟ به چه روشي؟ توسط چه كساني؟ در چه زماني؟ و چه مكاني؟ استفاده خواهد شد را بايد شناسايي و حدس زد، كه پاسخ هركدام از سولات فوق بسيار دشوار و پر از ابهام است زيرا مشخص نيست دشمن از چه عاملي استفاده خواهد كرد و پاسخ ساير سوالات هم واجد همين ابهامات است (Karami, 2013).

4- و مورد آخر جنگ به صورت غیرمستقیم، از نوع نرم و نیابتی و در پوشش محیط‌زیست (استفاده ابزاری از حیوانات در محیط‌زیست) جهت برهم زدن امنیت ملی و خرابکاری است که با عنوان جاسوسی از طریق حیوانات در محیط‌زیست یاد گردیده است. به عنوان مثال در قالب یک ربات حشره وارد مناطق و زیستگاه‌ها و یا اطراف سایت‌های نظامی شده و به تحقیق و تفحص نسبت به وضعیت موجود می‌پردازد. در این مورد محیط‌زیست آسیبی نمی­بیند اما امنیت کشور مورد تهدید قرار خواهد گرفت. بر اساس مورد چهارم، گفتنی است پیشرفت علم و تغییر ماهیت اطلاعات به حدي رسیده که دقـایقی پـس از وقـوع یک حادثه در نقطه­اي از جهان، تنها به یاري اینترنت می­توان از تمـام جزئیات اخبـار مطلـع شـد (Nazemi et al., 2016).

بررسی ادبیات موضوع درخصوص جاسوسی‌های محیط‌زیستی نشان می‌دهد این مطلب از دیرباز وجود داشته است، استفاده از کبوترهای نامه بر و بعضی جانوران دیگر شاهدی بر این مدعاست اما مشخصا مستندات پژوهشی زیر بدست آمد:

MoradiChekan و همکاران (2018) در مقاله‌ای با عنوان لیبرالیسم جنگ نرم علیه مبانی اسلامی محیط‌زیست، جنگ نرم را با اعمال قدرت‌های بزرگ با اهداف معینی قید کردند، که گاهی موفق و گاه ناموفق بوده است. یکی از زمینه‌ها و اهداف مورد نظر جنگ نرم را محیط‌زیست دانستند، که با اعمال تدابیر غلط در این حوزه و برخورد نامناسب با محیط پیرامون، محیط‌زیست را به عنوان سرمایه اصلی در مسیر زندگی بشر، قربانی برشمردند. سپس به بیان یکی از نظریه‌هایی که محیط‌زیست را بسیار شدید تحت تاثیر انقراض و نابودی قرار می‌دهد، نظریه منسوخ لیبرالیسم پرداختند که درون مایه‌ای جز بشر و وسیله گرفتن محیط‌زیست برای لذت‌های بشر مد نظر ندارد. Salehnia & Bakhtyari (2018) در مقاله‌ای با عنوان اولویت‌بندی تهدیدات امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران با روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، ضمن احصای جامع تهدیدات امنیت ملی، با یک نگاه کل‌نگر و جامع، با استفاده از رویکرد نوین مطالعات امنیت ملی، تهدیدات امنیت ملی کشور را در چهار دسته نظامی ـ اطلاعاتی، اقتصادی، فرهنگی ـ سیاسی و محیطی ـ منابع بررسی نمودند و سپس از طریق روش تحلیل سلسله مراتبی این تهدیدات را اولویت‌بندی کردند، پس از آن به پاسخگویی مساله تحقیق (تهدیدات اصلی که متوجه نظام جمهوری اسلامی ایران هستند کدام‌اند؟ و طبقه‌بندی و اولویت‌بندی تهدیدات) پرداختند و از نتایج حاصل از اجرای روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی دریافتند اولویت معیار نظامی ـ اطلاعاتی در سطح معیارها و همچنین اولویت بالای جاسوسی و نفوذ اطلاعاتی در سطح گزینه‌ها بوده است. Zare & GhareBaghi (2016) در مقاله‌ای با عنوان تعارض میان جاسوسی و آزادی اطلاعات از منظر حقوق بین‌الملل بشر به این نتیجه دست یافتند که در گذشته جاسوسی منحصر به نوع نظامی بود یا جاسوسی نظامی اهمیت زیادی داشت. اما امروزه جاسوسی نظامی را تنها یکی از انواع جاسوسی دانستند و در بعد اهمیت نیز در پاره‌ای از موارد در قیاس با سایر جاسوسی‌ها (اقتصادی، منابع طبیعی/ محیط‌زیست-سیاسی- فرهنگی) دارای اهمیت همسان یا کمتری برشمردند.

Chukewad و همکاران (2021) از پژوهش خود با عنوان، ربات پرنده: رباتی به اندازه حشرات با ساخت ساده که قادر به جابه‌جایی در سطح، زمین و سطح آب است، رونمایی کرد. او و همکاران ربات‌های هوایی به اندازه یک زنبور عسل (~ 100 میلی گرم) را به دلیل اندازه کوچک، جرم کم و هزینه کم مواد، نسبت به ربات‌های بزرگتر دارای وجه تمایز و مزایا برشمرد. آن‌ها در ساخت ربات پرنده قابلیت‌هایی از قبیل فرود اضطراری به زمین در هنگام پروازهای ناپایدار، بدون نیاز به پاهای بلند و حرکت در امتداد زمین را اضافه نموده‌اند.

به نقل از سایت اشپیگل یکی از عجیب‌‌ترین عملیات‌های سازمان جاسوسی آمریکا یعنی سیا در دوره جنگ سرد و باز هم با محوریت یک حیوان (گربه) به وقوع پیوست. دو متفق سابق یعنی ایالات متحده آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۶۱ مدت‌ها بود که به دشمن یکدیگر بدل شده بودند. فکر اولیه این طرح بسیار ساده بود: گربه‌ها موجوداتی کوچک پرجنب‌و‌جوش و ذاتا کنجکاو هستند و البته شک و سوءظن کسی را هم برنمی‌انگیزند و حتی جهت تردد، مجوز تردد هم نیاز ندارند. به همین دلیل می‌توان گربه‌ها را به دستگاه‌های شنود مجهز کرد و تحت آموزش قرار داد. در این صورت می‌توان از گربه‌ها به عنوان ابزاری ایده‌آل برای استراق سمع و شنود علیه دشمن استفاده کرد. با این حال طرح فوق دو نقطه ضعف بزرگ داشت. اول: چگونه می‌توان دستگاه و تجهیزات شنود را در بدن گربه تعبیه کرد؟ دوم: چگونه می‌توان او را دقیقا به سوی هدف مورد نظر برای شنود فرستاد؟ آنچه اهمیت داشت با همه مشکلات (شکست پروژه) و تردیدها اما کارشناسان و متخصصان بخش علوم و فن‌آوری سازمان سیا تلاش داشتند که دچار شک و تردید و دلسردی نشوند و به کار خود ادامه دهند. در سال ۱۹۶۷ این پروژه گران‌قیمت رسما کنار گذاشته شد. در همان سال سازمان سیا پاداش چشمگیری به عوامل این پروژه داد و آن‌ها را در بخش‌های مختلف سازمان به کار گماشت. از سال ۲۰۰۱ بسیاری از عکس‌ها و طرح‌های مربوط به این پروژه از طریق وب سایت سازمان سیا در اختیار عموم قرار گرفت. 

انقلاب اسلامی را باید سرآغاز تحولات بزرگ در ایران، منطقه و جهان اسلام و حتی کشورهای غیراسلامی دانست. یکی از اهداف راهبردی دشمنان تخریب واقعیات و دستاوردهای ارزشمند ایران، جلوگیری و یا محدود سازی پیشرفت علم و فناوری جوانان ایرانی است تا با این اعمال به پشتوانه‌های مردمی ایران و نظام جمهوری اسلامی خلل وارد سازند. راه نفوذ دشمن در گذشته از طریق تجاوز به کشورها از طریق اعمال قدرت با جنگ سرد بوده است. پس از جنگ سرد، محيط‌زيست به عنوان كانون اصلي نگراني­ها و علت بالقوه كشمكش­هاي سياسي، سر برآورد و پيامدهاي بين­المللي فروسايي محيط­زيست در بازنگري جستار امنيت جايگاه ويژه­اي يافتند. طرح مفهوم امنيت محيط‌زیستی در قالب امنيت انساني و ملي در ميان كنشگران و بازيگران سياسي، ناظر بر اهميت جهاني محيط‌زيست در مناسبات قدرت، توسعه و امنيت واحدهاي سياسي است (Kaviani Rad, 2012). پس از اهمیت یافتن مساله محیط‌زیست و برآورد هزینه- فایده جنگ­های سرد، جنگ سرد کمرنگ گشت و جنگ نرم فراگیر شد. جنگ به عنوان یک اصل اساسی و تردیدناپذیر در روابط بین­الملل که همواره حضور خود را بدون محدودیت به زمان و مکان به دول متعارض تحمیل کرده است، دارای اثرات و تبعاتی مختص خود می­باشد و با وقوع آن، مقررات معتبر زمان صلح به مقدار زیادی کاربرد خود را از دست می­دهد و حقوق جنگ جایگزین می­شود (AzadBakht, 2013).

اهمیت گستردگی کشور ایران در منطقه

غرب آسيا از جمله مناطق مهم جغرافيايي است كه از نظر تعدد و كثرت فرهنگ­ها و مذاهب و اقوام، نمونه قابل توجهي به شمار مي­رود. ايران قدرتي منطقه­اي است و موقعيت مهمي در امنيت انرژي بين­المللي و اقتصاد جهاني در نتيجه ذخاير عظيم نفت و گاز طبيعي خود دارد .ايران علاوه بر داشتن شاخصه­هاي هويت فرهنگي و تمدني خود در تماس نواحي فرهنگي پيراموني قرار دارد. موقعيت ژئوپليتيك و ژئواكونوميك، وجود منابع غني هيدروكربني و همسايگي با دو قدرت ژئواستراتژيك بري (روسيه) و دريايي (انگلستان و ایالات متحده) نقش مهمي در گذار رويدادهاي دو سده اخير ايران داشته است. ايران از جمله كشورهاي متكثر و برخوردار از ويژگي­های گوناگون است. تاريخ ايران آكنده از اختلاط و اتفاق ميان عقايد و آرا و دين و دولت است. هم اكنون نيز از لحاظ روابط خارجي با توجه به ايدئولوژي و مذهب خاص (شيعه) و اختلافات بنيادي و اساسي با افراط­گرايي مذهبي و قوميتي در منطقه و حمايت از گروه­هاي مبارز فلسطيني، حزب االله لبنان، دولت سوريه همچنين تعداد زياد همسايگان در اطراف كشور آن هم با شرايط خاص خود مثل افغانستان و عراق (مشكلات امنيتي)، تركيه و پاكستان (قدرت­هاي رقيب)،كشورهاي عربي خليج فارس و آذربايجان (تفاوت ديدگاه و ايدئولوژي)، از لحاظ مسائل داخلي نيز بحث تحركات و اقدامات گاه و بيگاه گروهك­هاي معاند نظام به­خصوص در نوار مرزي جنوب شرقي و شمال غربي كه از سوي دشمنان خارجي مورد حمايت و پشتيباني قرار مي­گيرند و از دگر سوي بحث حقوق هسته­اي حل نشده با دولت­هاي غربي و اختلاف نظرهاي موجود در ساير زمينه­ها سرآغاز ايجاد كدورت و دشمني كشورهاي غربي و در رأس آن‌ها آمريكا و رژيم صهيونيستي با كشورمان گرديده است كه در اغلب موارد امنيت ملي كشورمان را مورد خدشه قرار داده و باعث ايجاد شرايط خاص امنيتي گرديده و تهديدهاي مختلفي در برهه­هاي خاص زماني متوجه كشور ما شده است (Motaghi et al., 2015).

انواع جنگ

1- جنگ سرد: پس از جنگ جهانی دوم، الگوی منازعات از شیوه کلاسیک و صرفاً سخت­افزاری به مواجهه دو ایده نظری بزرگ در قالب رقابت­های ایدئولوژیک و یارگیری برای تقابل نیابتی تغییر ماهیت داد. بر همین اساس، بسیاری از محققان جنگ سرد بر علائم جهت­دار و برهم کنش متقابل قدر و معرفت و شکل‌گیری انواع خاصی از فراورده­های نظری و حتی زایش برخی نحله­های میان رشته­ای فلسفی که در سایه شبکه­سازی دستوری، از نخبگان حوزه علوم انسانی و اجتماعی پدید آمده است، تأکید کرده‌اند (Izadi & Shad, 2019).

2- جنگ نرم: اعمـال قـدرت نـرم بـراي شكل­دهي به باورها، ارزش­ها، هنجارها، افكار، ادراكات، انتظارات، ارجحيت­هـا، انتخـاب­هـا و الگوهاي رفتاري فردي و جمعي، به منظور همسازي، تنظيم، كنترل و تغيير هويت سوژه انساني و جهان ذهني در راستاي تأمين اهداف و تحقق نتايج مطلـوب. ايـن تعريـف، ابعـاد، وجـوه، سطوح، مراحل، ابزار و ماهيت جنگ نرم را در بر مي­گيـرد و بـر اسـاس آن، جنـگ نـرم، اولاً داراي ابعاد سه­گانه ثبوتي، سلبي و انتقالي است .طي سه مرحله توليد و ترويج (باورها، ارزش­ها و الگوهـاي رفتـاري خـود)، ترديـد، تضعيف و تخريب ( باورها، ارزش­ها و الگوهاي رفتاري ديگـري) و تغييـر و تبـديل (باورهـا، ارزش­ها و الگوهاي رفتاري ديگري به خودي) عملياتي مي­شود. همچنین، در سطوح سه­گانه باورها (خود و ديگري)، ارزش­هـا (خـود و ديگـري) و الگوهـاي رفتاري (خود و ديگري­) صورت مي­گيرد. همچنین، ماهيتي خشونت­آميز دارد و متضمن و مستلزم اعمال خـشونت سـاختاري و نمـادين می­باشد. در جنگ نرم، قدرت از طريق ابزار و فناوري­هاي نرم اعمال مـي­شـود. هـدف مرجـع قدرت نيز توده مردم، نخبگان و تصميم­گيرندگان هستند (Dehghani firooz Abadi, 2011).

نگاهی تاریخی به سیر تاریخی تطور تهدید از سخت به نیمه­سخت و نرم نشان می­دهد که یکی از دلایل اصلی که این سیر تطور را توجیه می­کند، شکل­گیری جریان­های مقابله است به این معنی که در هر مرحله که کنترل جریان مقابله غیرممکن یا پرهزینه شده است، تهدید هم شکل عوض کرده است زیرا به طور طبیعی تهدید تمایل دارد متوجه جایی شود که دفاعی در برابر آن وجود ندارد پس همان جایی که امکان تولید جریان مقابله وجود دارد را هدف قرار می­دهند (مانند ایدز که دقیقا سیستم دفاعی بدن را هدف قرار می­دهد) از این منظر تهدید نرم کم هزینه­ترین و پایدارترین شکل تهدید است، چرا که اشغالی می­باشد که هزینه بر نیست و اصولا امکان ظهور جریان مقابله در برابر آن وجود ندارد، زیرا پس از جذب و اقناع اساسا مخالفتی وجود ندارد تا چه رسد به مقابله، بنابراین تهدید نرم را می­توان برده­داری جدید در قرن بیستم نامید. این برده­داری به مراتب بدتر از برده­داری سنتی است، زیرا در برده­داری گذشته صرفا جسم فرد تصرف می­شد و استثمارگر راهی به اندیشه، احساسات و غرائ برده نداشت ولی در عصر تهدید نرم تمامی ابعاد وجودی فرد به بردگی می­رود. جدول 1 سیر تطور و تکوین تهدید را به اجمال نشان می­دهد (Ahmadian, 2016).

 

جدول 1- سیر تطور و تکوین تهدید 

Table 1- Evolution and formation of threats

دوره و نوع تهدید	ابزار سلطه و ویژگی‌ها	دوره تاریخی	تفاوت اساسی با دوره قبل	اهداف و منافع	جریان مقابله	علل زوال
مقطع اول دوران استعمار کهن دوره غلبه تهدید سخت	1-اشغال و الحاق سرزمين 2-اعمال زور و كشتار براي ايجاد ترس و تثبيت 3-لشكر كشي­هاي بزرگ (هندوستان، اشغال مكرر) 4-استبداد مستقل 5-مشروعيت و تقدس مبارزه ضد اجنبي			1-ژئوپلتیک (جغرافیا و سرزمین) 2-منافع سياسي 3-منافع اقتصادي 4-بعضا اهداف اعتقادي(جنگ‌هاي سياسي(	1-حاكمان قدرتمند متكي به خود 2-مالي يا رهبران ديني 3-مردم 4-رهبران و جريانات مذهبي و ديني	1-پرهزينه بودن 2-ناپايدار بودن 3-مقاومت‌ها در برابر اشغالگران 4-تغيير شرايط جوامع استعمارگر و مستمره و فروپاشي 5-ناممكن شده
مقطع دوم دوران استعمار نودوره غلبه تهديد نيمه سخت	1-زور پنهان (ظهور قدرت سيستم امنيتي) 2-اشغال نظام سياسي 3-وابسته‌سازي سيستم اقتصادي 4-وابسته‌سازي سيستم فرهنگي 5-زمينه‌سازي جنگ‌هاي داخلي بين كشورهاي استقلال يافته 6-ظهور استبداد وابسته 7-وابستگي فرهنگي و قهرمانان كاذب	حدود 16 تا 20	1-اشغال حاكميت بجاي اشغال سرزمين 2-هزينه نكردن براي لشكركشي نظامي	1-اقتصادي 2-ژئوپلتيك 3-سياسي - اعتقادي	1-روحانيت در ايران 2-سنت‌ها و اعتقادات 3-جريان مقابله كاذب و هدايت شده روشنفكري و قهرمانان	1-ظلم و ستم و فساد استبداد وابسته 2-بي عرضگي و فقدان كارامدي استبداد وابسته 3-پرهزينه بودن نگهداري استبداد وابسته 4-تغييرشرايط و مراحل اقتصادي جهاني
قطع سوم استعمار فرانو دوره ظهور تهديد نرم	1-ايجاد حكومت‌هاي وابسته 2-استفاده از زور نرم‌افزاري 3-قلمروزدايي 4-تحول در مفاهيم 5-تحميل قراردادهاي يكسويه بين‌المللي 6-هويت‌زدايي فرهنگي، سياسي و اقتصادي 7-فتح آمريكاي شمالي از طريق ايدئولوژي 9-عدم مشروعيت مبارزه ضد سلطه	بعد از جنگ جهانی دوم در انتهاي قرن بیستم	1-اشغال خود ملت‌ها 2-مخفي بودن اشغال و رزم‌آرايي دشمن 3-هزينه جنگي به صفر مي‌رسد 4 - حل تعارض و مقابله ملت‌ها يا دولت‌هاي	1-نفت 2-منافع تجاري 3- ژئوپلتيک 4-فرهنگي 5-سلب مولفه‌هاي قدرت	1-دين و روحانيت 2-سنت‌ها و فرهنگ ملي 3-نخبگان داراي هويت ملي و بومي	1-تغيير شرايط جهاني مثل توليد و مراحل اقتصاد جهاني 2-انشاي االله بيداري نخبگان و ملت‌ها و هويت‌يابي آن‌ها در ابعاد مختلف
قطع چهارم استعمار جامع دوره تهديد مركب	تركيبي سيال و هوشمند از ابزارهاي سه تهديد (سخت، نيمه سخت و نرم)	هزاره سوم	سيال بودن محيط و شرايط	تسلط منازعه و پيروزي كامل

 

بر اساس جدول 2 منابع قدرت مدام در حال تغییـر است، بـدین معنـی کـه در هـر دوره و شـرایطی از تاریخ بشر، یک یـا چنـد منبـع در توانـایی و افزایش قدرت تاثیرگذار بوده است. به طوری که یکی بزرگترین دستاوردهای تاثیرگذار در قرن بیست و یکم بحث جنگ نرم برشمرده شده است.

 

جدول 2- سیر تحول قدرت در چند قرن اخیر (PishgahiFard et al., 2012)

Table 2- Evolution of power in recent centuries (PishgahiFard et al., 2012)

قرن	کشور پیشتاز	منابع عمده قدرت
شانزدهم میلادی	اسپانیا	شمش طلا، تجارت استعماري، ارتش­هاي متشکل از سربازان مزدور، پیوندهاي میان سلسله­های پادشاهی
هفدهم میلادی	هلند	تجارت، بازارهاي سرمایه، نیروی دریایی
هجدهم میلادی	فرانسه	جمعیت، صنعت مناطق روستایی، دستگاه دولتی، ارتش
نوزدهم میلادی	انگلیس	صنعت، همبستگی سیاسی، امور مالی و اعتبار، نیروي دریایی، هنجارهاي لیبرالی ،موقعیت جزیره­ای (سهولت دفاع از سرزمین)
بیستم میلادی	ایالات متحده	بزرگی اقتصاد ملی، پیشتازي در حوزه­های علمی و تکنیکی، فرهنگ جهانی، نیروهای نظامی و ائتلاف­ها، رژیم‌های لیبرالی بین‌المللی، مرکزیت برای ارتباطات فراملی
قرن بیست‌یکم میلادی	؟	فناوري اطلاعات، اقتصادهاي مبتنی بر اطلاعات-کیفیت استفاده از فناوري اطلاعات در بخش­های مختلف سیاسی- اقتصادی و اجتماعی- قدرت نرم

 

بحران‌های محیط‌زیستی حاصل از جنگ سرد

توسـعه بحران­هاي محيط‌زيستي و تبعات آن در زمينه الگوهاي تعامل و همكاري يـا كشـمكش بـين گروه­ها و ابناء بشر و بازيگران سياسي عامل اصلي توجه به ژئوپليتيك و روابط بين­الملل بـه مســائل محيط‌زيســتي شــده اســت. امنيــت محيط‌زیستی مفهــومي اســت كــه در پــي نگراني­هاي مربوط به تخريب لايه ازن، تغييرات جوي، نابودي جنگل­هاي استوايي، فرسـايش عناصر محيط‌زيستي به دليل جنـگ و اسـتفاده نامناسـب پديـد آمـده و كنفـرانس محـيط و توسعه، منابع كمياب را به­عنوان علت مشاجرات بين دولت­ها شناخته است (Kamran & Eltyaminia, 2017).

استفاده ابزاری از جنگ نرم و ایجاد بحران‌های محیط‌زیستی

 از آنجایی که ایران علاوه بر اقتدار دارای محیط‌زیستی غنی از منابع بوده است در سال­های اخیر دشمنان به صورت نامحسوس از محیط‌زیست به عنوان ابزاری برای تحقق اهداف جنگ نرم استفاده کرده‌اند و فشارهایی به آن وارد نموده‌اند، که شامل موارد ذیل می­باشد:

1. بیوتروریسم از طریق رواج محصولات تراریخته و تخریب محیط‌زیست و به خطراندازی امنیت غذایی و سلامت مصرف‌کنندگان

2. فشارهایی حاصل از احداث سدهایی در خارج از کشور و به خطر انداختن حوزه‌های پایین‌دست خصوصا ایران

3. کم اهمیت پنداشتن اثار ریزگردها و حل نکردن بحران ریزگردها با منشا خارجی برکشور ایران

4. تعلیم و تربیت افراد جاسوس و ورود آنان به عرصه‌های طبیعی کشور به بهانه­هایی از قبیل سافاری و یا شکار

5. تعلیم حیوانات جهت جاسوسی

6. ساخت حشرات سایبری و حیوانات رباتی جهت پوشش‌دهی عملیات جاسوسی (شکل 1).

 

 

شکل 1- نمونه حشرات رباتی و سایبری

Fig. 1- Examples of robotic and cyber insects

 

همچنین مطالعات انجام شده در این زمینه نشان‌دهنده­ی روند حمایت خارجی و علی­الخصوص حمایت در زمینه زیرساخت­های جاسوسی و دفاعی و تنوعی از حمایت­های خارجی را نشان می­دهد. 10 مقوله طبقه‌بندی شده به عنوان شاخص­های مربوط به روابط جنگ نرم و نیابتی در جدول 3 آورده شده است.

 

جدول 3- شاخص­های روابط نیابتی بر اساس داده­های UCDP (Moshirzadeh & Razavi, 2017)

Table 3- Indicators of proxy relations based on UCDP data (Moshirzadeh & Razavi, 2017)

شماره	حمایت‌های خارجی	شماره	حمایت‌های خارجی
1	تدارک سربازان	6	کارشناسان آموزشی
2	دسترسی به سرزمین	7	تامین منابع مالی و اعتباری
3	زیرساخت‌های جاسوسی و دفاعی	8	اطلاعات
4	تسلیحات	9	اشکال دیگر حمایت
5	تدارکات مالی	10	اشکال نامشخص حمایت

 

انتقال ویروس­های کشنده و عوامل بیماری­زا توسط جانوران

حشرات توانایی انتقال بیماری­های مشترک بین انسان و حیوانات دارند. سالانه، بیماری­های منتقله از طریق ناقلین باعث بیش از 700000 مرگ در سراسر جهان شده است (Pimentel, 2017).

 استفاده ابزاری از جانوران

دارپا¹ و سایر آژانس­های نظامی محرک­های اصلی فناوری HI-MEMS بوده­اند در نتیجه، بیشتر تحقیقات بر روی این فناوری در ارتش متمرکز شده است استفاده از این فناوری از سال 2006 با فرماندهی بر روی بدن جانور خصوصا حشرات زنده دورگه² برای انجام ماموریت­های نظامی و غیر نظامی می­باشد از کاربردهای این فناوری به عنوان مثال می­توان به حس بویایی ملخ اشاره کرد. ملخ­هایی که برای تشخیص مواد منفجره آموزش دیده­اند و علاوه بر حس بویایی آن‌ها اندازه و توانایی پرواز باعث می­شود که آن‌ها از همتایان (سگ) برتر خود باشند زیرا می­توانند به بسیاری فضاها دسترسی داشته باشند و یا استفاده ازسوسک­ها، جهت استفاده در عملیات­های تجسس امداد و نجات. سوسک­ها دارای میکروفون و بلندگو برای برقراری ارتباط با بازماندگان هستند. تحقیقات در آینده ممکن است به دنبال بهره‌برداری از سایر توانایی­های ذاتی حشرات مانند شنا باشد. در نتیجه فرماندهی حشرات نسبت به فناوری­های کاملاً مکانیکی که عملکرد یکسانی دارند، بهتر است زیرا حشرات به طور طبیعی برای زنده ماندن در شرایط و محیط‌های سخت تکامل یافته اند، نسبتاً ارزان­تر هستند و سایر ویژگی­های حشرات، این بدان معنی است که تولید انبوه HI-MEMS از نظر تجاری امکان‌پذیر است (Pimentel, 2017).

حشرات سایبری ³یکی دیگر از پروژه­های درحال اقدام، استفاده از حشرات، برای استفاده جاسوسی از این موجودات است، در این پروژه، با استفاده از تکنولوژی نانو، ریزپردازنده­ها و دوربین­هایی همراه با جی­پی­اس، روی بدن حشرات قرار گرفته و این حشرات می­توانند به صورت مستقیم عکس و فیلم را به مرکز کنترل ارسال کنند .انرژی بکار رفته در این حشرات برای عکس و فیلم­برداری، با استفاده از تبدیل انرژی مکانیکی بال حشره به انرژی الکتریکی تأمین می­شود. این پروژه به دو شکل استفاده از حشرات واقعی و حشرات مصنوعی انجام می­شود. همچنین حشراتی شبیه پشه و مگس ساخته شده است که از کوچکترین روزنه اتاق می­تواند وارد شود و بر شخص مورد هدف فرود آمده و همانند پشه که نیش خود را در بدن شخص فرو می­کند، همان نیش را که حاوی سم است وارد بدن شخص می­کند و فرد را از بین می­برد (Ahmadi & Javidi, 2020).

حیوانات رباتي⁴ این دستگاه یک ربات متحرک و شبه خودکار و چهار پا به نام آلفا داگ است که می‌تواند در قالب یک حیوان در میدان نبرد عمل کند. این دستگاه می تواند حدود 17 درصد به جاهایی که نیروهای پیاده نظام قادر به رفتن هستند وارد شود. این نمونه می‌تواند صدها کیلو اسباب و ابزار و ساز و برگ سربازان را حمل کرده و با این کار بار آن‌ها را سبک کند.

اين مقاله درصدد بررسي و پاسخگویی به آن است که آیا جاسوسی از طریق حیوانات واقعیت دارد یا خیر؟ و در ادامه به آن پرداخته خواهد شد.

 

مواد و روش‌ها

 پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی، با گردآوري به روزترین اطلاعات علمی و داده­های موجود از قبیل مقالات، گزارشات، اخبار و فیلم­های موجود در زمینه­ی جاسوسی محیط‌زیستی انجام شد. مقالات و گزارش هایی که واجد اطلاعات بدست آمده از طریق جانوران و ابزار قرار دادن محیط‌زیست در جنـگ­هـاي نـوین در تحـولات اخیر بود مورد تحلیل قرار گرفت.

به‌طور دقیق‌تر باید گفت ابتدا از گذشته تا امروز وضعیت جاسوسی و اختصاصا جاسوسی محیط‌زیستی بررسی شد و سپس به توصیف منظم و نظام‌دار آن پرداخته شد. متغیرهای اصلی مورد بررسی این پژوهش شامل جاسوسی محیط‌زیستی و جانوران بود. این متغیرها تحقیقات فیش‌برداری شده را با سوالاتی از قبیل: چه چیزی؟ چه زمانی؟ کجا؟ و چگونه؟ مورد بازبینی قرارداد. سوالات اشاره شده مولفه‌های اصلی یک تحقیق توصیفی- تحلیلی هستند. در روش بکارگرفته شده هدف کشف رابطه بین متغیرهای وابسته و متغیر نبود بلکه چرایی و چگونگی متغیر وابسته در این پژوهش مورد کنکاش قرار گرفت.

 

نتایج

جاسوسی نوین یا به عبارتی جاسوسی از طریق حیوانات، عملا در دهه‌های اخیر به فرآیندی با ظاهر اجتماعی و فعالیت بشردوستانه تبدیل شده و محوریت آن نیز به جای اطلاعات استراتژیک و راهبردی مانند اطلاعات نظامی و امنیتی، بر بستر اطلاعات عمومی و روندهای اجتماعی در کشورهای مختلف قرار گرفته است. استفاده از حیوانات برای کسب اطلاعات در عملیات­های جاسوسی بیش از 100 سال سابقه دارد. این حیوانات نه فقط خزندگان، بلکه گربه‌ها، سگ‌ها، پرندگان و حتی حیوانات دریایی را نیز شامل می‌شود. اگرچه در دوره‌های باستان و قرن‌های گذشته، کبوتران نامه‌رسان برای ارسال پیام استفاده می‌شدند اما همزمان با توسعه ابزارهای میکروالکترونیک و کوچک‌سازی این ابزارها و قراردادن وسایل استراق سمع روی بدن پرندگان و حتی پستانداران کوچک را ممکن کرده و گرایش به استفاده از حیوانات جهت کسب اطلاعات و یا به عبارتی جاسوسی بیشتر شده است. به تازگی، ربات­هایی مانند سگ و همچنین هواپیماهای بدون سرنشین در حوزه‌های دفاعی و نظامی توسط پنتاگون آزمایش شده است. نیروی هوایی آمریکا همچنین ویدئویی از روبات­های حشره نما⁵ یا روبات­های پرنده نما⁶را منتشر کرده است که در برنامه‌های نظارتی و نظامی، از جمله حملات احتمالی امکان استفاده دارند. ایران پیشتر نیز درباره گمانه‌زنی به حیوانات در حال جاسوسی گزارش‌هایی مبنی بر جمع‌آوری اطلاعات درباره فعالیت­های هسته‌ای را انتشار داد. به عنوان نمونه در اکتبر سال 2008، ایران دو کبوتر را شکار کرد که طبق گزارش‌ها از سایت هسته‌ای نطنز جاسوسی می‌کردند. به این کبوترها حلقه‌های آهنی و سیم‌های نامحسوسی متصل بوده است که ظاهرا نقش نگهداری وسایل استراق سمع را در مابین پر این پرندگان بر عهده داشته است و مورد گزارش شده دیگر، تعدادی حیوان جونده (سنجاب) در مرزهای غربی مجهز به تجهیزات جاسوسی همچون ردیاب و دوربین به دام افتاده اند. در ادامه به بررسی مختصری بر روی پروژه‌های جاسوسی توسط حیوانات، در سال­های اخیر پرداخته شده است که نشان می‌دهد از حیوانات به عنوان ابزاری جهت جاسوسی شده است اما به علت عدم موفقیت قطعی حیوانات در عملیات­های مهم روز به روز از شیوه­های نوین­تر در حال استفاده جهت تحقق اهداف شوم و جاسوسی می‌باشند. در جدول 4 به برخی از حیوانات مورد استفاده جهت جاسوسی در سال‌های اخیر پرداخته شده است.

 

جدول 4- برخی از حیوانات مورد استفاده جهت جاسوسی در سال­های 1960 تا 2019

Table 4- Some animals used for espionage from 1960 to 2019

ردیف	نوع حیوان	کشور متهم به جاسوسی	حدود سال
1	سنجاب	اسرائیل	2007
2	مارمولک و آفتاب پرست	اسرائیل	2018
3	پرنده‌ی زنبورخوار	اسرائیل	2012
4	پلیکان	اسرائیل	1970
5	کرکس	اسرائیل	2011
6	دلفین روسی	روسیه	2019
7	شیر دریایی	آمریکا	2007
8	کبوتر	آمریکا	1960
9	کلاغ	آمریکا	1974
10	گربه	سیا	1960
11	کوسه	آژانس پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته دفاعی وزارت دفاع آمریکا	2016
12	عقاب	اسرائیل	2011
13	باز شکاری	اسرائیل	2013

 

از تحلیل اطلاعات جدول 4، می­توان دریافت در سال­های اخیر مدل جاسوسی به واسطه­ی حیوانات تغییر کرده است و جاسوسی به سمت تقلید شکل ظاهری و پروازی حشرات بالدار و در سایز مینیاتوری رفته است. شبه موجوداتی که که با چشم غیر مسلح کاملاً شبیه به حشرات واقعی هستند در واقع شبه حشراتی که در سایز و اندازه‌ی زنبور، سنجاقک، مگس و پروانه و سایر موارد مشابه می­باشند. در جدول 5، به بررسی برخی از اخبار و فیلم­های جاسوسی به روش ربات حشرات پرداخته شده است.

 

جدول 5- بررسی و رصد فیلم‌های موجود در زمینه جاسوسی اعم از اخبار، کلیپ

Table 5 - Examination and monitoring of films related to espionage, including news and clips

ردیف	عنوان ویدئو	محل انتشار و تاریخ	لینک ویدئو
1	حشره جاسوسی چیست؟/ربات‌هایی ظریف برای جمع‌آوری اطلاعات	پایگاه تحلیلی خبری انتخاب-27شهریور 1399	entekhab.ir/002Pc8
2	حشرات جاسوسی	آپارات	https://b2n.ir/023588
3	سوسک جاسوس : «سایبورگ» رباتی در ابعاد یک حشره	آپارات	https://b2n.ir/417644
4	طراحی پهپادهای جاسوسی به شکل سنجاقک	خبرگزاری آنا – 23 شهریور 1399	http://ana.ir/i/514483
5	محققان برای حشرات کوله‌پشتی طراحی کردند نگاه به مناظر از دید حیوانات با ریزترین دوربین	خبرگزاری دانشجو- 30 تیر 1399	https://b2n.ir/607776
6	زنبور رباتیک دانشگاه هاروارد برای جاسوسی	آپارات	https://b2n.ir/681221
7	ساخت کوچک‌ترین حشره جاسوس در دنیا	آپارات	https://b2n.ir/355678
8	Nano Spy Robot Mosquito Drone from US Military	Youtube	https://b2n.ir/632500
9	The Insectothopter: The CIA's dragonfly spy drone from the 1970s	Youtube	https://b2n.ir/700799
10	Slightly heavier than a toothpick, the first wireless insect-size robot takes flight	CNBC	https://b2n.ir/328944
11	This Insect-Like Flying Robot is Smaller Than a Penny	Futurism	https://b2n.ir/846607
12	Insect-Sized Spy Drone Robots Unveiled	TECHEBLOG	https://b2n.ir/641442
13	Is the Government Spying on You with Insect Robots?	Tweak And Trick	https://b2n.ir/536354
14	Dragonflies Turned Into Spy Drones	Youtube	https://b2n.ir/673864

 

بررسی و رصد داده­های موجود اعم از اخبار، برنامه تلویزیونی و خبر خبرگزاری­ها در خصوص جاسوسی محیط‌زیستی که در جدول 2 آورده شده است، نشان داد که جاسوسی با پوشش محیط­زیستی (شبیه‌سازی حشرات یا ربات حشرات) می­تواند وجود داشته باشد و خطری جدی برای امنیت ملی کشور باشد. جاسوسی با شیوه‌های نوین با نفوذ و شبکه‌سازی همراه خواهد بود. علت استفاده از حشرات که جزئی از محیط‌زیست هستند این است که دشمنان نیازمند شبکه­ای از اطلاعات به روز و دقیق بر روی زمین هستند و این امر باعث شده که به فکر ساخت نانو ربات­هایی با ویژگی ظاهری حشرات باشند تا شناخت خوبی نسبت به محیط‌های حساس و رویشگاه­ها و زیستگاه­های طبیعی که گاها همجوار با سایت­های نظامی کشور می­باشد به دست آورد و این شیوه می­تواند گزینه­ی مناسبی برای انتخاب و تحقق اهداف جاسوسی و پوشش امنی برای جاسوسان باشد.

همچنین تحلیل داده‌ها و اطلاعات نشان داد، استفاده از حشرات براي جاسوسي از پروژ‌ه‌هاي جدید و در دست اقدام آژانس پروژه‌های تحقیقاتی دفاعی پیشرفته كه به صورت مستقيم زير نظر وزارت دفاع آمريكا در حال فعاليت است. در اين پروژه، با استفاده از تكنولوژي نانو، ريزپردازنده‌ها و دوربين‌هايي همراه با جي پي اس، روي بدن حشرات قرار می­گیرد و اين حشرات مي‌توانند به صورت مستقيم عكس و فيلم را به مركز كنترل ارسال‌كنند. این حشرات به صورت جاسوس‌هایی با الگوبرداری از شکل پروانه، سنجاقک، پشه، مگس ارائه شده‌اند.

در شکل 2، عمده دلایل سرمایه‌گذاری بر روی ساخت حشرات جاسوس آورده شده است. تحلیل اطلاعات دست یافته از منابع خبری و کلیپ­ها برخی از ویژگی­ها و خصوصیات ظاهری مشترک اکثر حشرات جاسوس با قابلیت پرواز و در پوشش محیط‌زیست (حشرات) را موارد زیر می­توان برشمرد. حشراتی که  قادرند در حین پرواز عکس و فیلم برداری، ضبط صدا، موقعیت­یابی، کنترل از راه دور و حمله، نیش زدن و آنالیز DNA، به علاوه این حشرات جاسوس می­توانند یک ویروس یا بیماری خاصی را به بدن هر شخصی وارد ساخته و موجب گسترش آن شوند. قادر به حمله در عملیات­های تروریستی می­باشد به این طریق که سوژه­ی مورد نظر خود را مورد ردیابی قرار داده و کنترل کند. این شبهه حشرات می­توانند تا حدود 14 ساعت پرواز کنند و تصاویر با کیفیت از زوایای مختلف تهیه و مخابره نمایند. انرژی حاصل شده جهت تصویربرداری این حشرات از طریق تبدیل انرژی حرکتی بال حشرات به انرژی الکتریکی تامین می­شود و یا شارژ از طریق انرژی خورشیدی می­باشند. از دیگر ویژگی این جاسوسان که آنان را از سایر موجودات متمایز می­سازد، سایز بدنی آنان است که باعث ورود و خروج و نفوذ به کوچکترین فضاها و خلل و فرج می­شوند. هنوز هیچ آژانس دولتی رسما نپذیرفته که در حال توسعه و ساخت حشرات جاسوس است، اما برخی مقامات و سازمان­های خصوصی وجود چنین برنامه­هایی را تایید کرده‌اند. 

 

شکل 2- عمده دلایل سرمایه‌گذاری بر روی ساخت حشرات جاسوس

Fig. 2 - Major reasons for investing in the construction of spy insects

 

بحث و نتیجه‌گیری

در دوران معاصر با توجه به انقـلاب الکترونیـک، شـاهد انجـام عملیـاتی هسـتیم کـه چشـم وگوش­هاي غیرزمینی در صحنه جنگ وارد می­شوند؛ یعنی از طریق ماهواره­هـا، نظامیـان در اتـاق جنگ و بیرون از میدان جنگ می­نشینند و میدان را هدایت می­کنند. اگر این پذیرفته شود کـه اطلاعـات نظـامی در طـرح راهبردهاي نظامی و در کل بر روند جنگ نقش برجسته­اي را بازي می­کند، بنـابراین در عصـري زندگی می­کنیم که به دلیل سـرعت ارتباطـات، کـه ناشـی از مشخصـه­هـاي عصـر جهـانی شـدن (انفجار اطلاعات و سرعت ارتباطات) است، مشاهده می‌شود که سرنوشت جنگ­ها و نـوع آن­هـا و حتـی سلاح­ها دچار دگرگونی اساسی شده است. بنابراین دنیاي جدید، اطلاعـات بـه یکـی از عوامـل مهـم در جنـگ تبدیل شده است. به همین دلیل امروزه همه‌ی ارتش­هاي دنیا سرمایه­گذاري­هـاي عظیمـی را در حـوزه ارتباطـات انجام می­دهند؛ چراکه بدون آگاهی از تأثیر و نقش فناوري ارتباطاتی در جنگ، امکان موفقیـت براي هیچ کشوري وجود ندارد و راه پیروزي در جنگ آشنایی با انواع جنگ­هـا (جنـگ سـایبر، الکترونی) است. اهمیـت و ارزش مطالعـه و بررسـی فنـاوري ارتباطـات و تـأثیري کـه بـر جنگ و امور نظامی گذارده است امروزه در هر کشوري که خواهان حفظ قدرت و بقا در نظـام بین­الملل است ضروري به نظر می­رسد تا براي حفظ موجودیـت خـود از ابزارهـا و فنـاوري‌هـاي نوین جنگی اطلاع یابد و تلاش کند خود را به این فناوري­هاي نوین جنگی مجهـز گردانـد تـا از بقاي خود در مقابل دشمنان محافظت کند. این مطلب اهمیت و ارزش این پژوهش را بـه وضـوح نمایان و روشن می­کند. امروزه بقاي هر کشوري در گرو آگاهی از فناوري­هاي پیشـرفته روز، در امور مختلف از جمله امور نظامی است.

از سوی دیگر توطئه­های استکبار در منطقه در یکصد سال گذشته و اوج­گیری آن پس از انقلاب اسلامی نشان داده است که سابقه‌ای طولانی داشته است اما فشارها و توطئه­ها از چهل سال گذشته، تاکنون بر ایران تشدید شده است تا تجربه­ی انقلاب اسلامی در دیگر کشورها تکرار نشود. همچنین مطالعات انجام گرفته نشان داد، دشمن در طول سالیان اخیر از عنوان محیط‌زیست جهت ابزار اعمال جاسوسی استفاده کرده است و محیط‌زیست تنها یک هدف نبوده است و فقط یک دستاویز بوده است و جنگ نرم از طریق جاسوسی حیوانات یا شبیه­سازی حیوانات که ریشه­ی آن وجود انقلاب اطلاعات است امروزه می­تواند به تهدیدی موثر و کارا تبدیل شود و مقاومت کشور را مورد تهاجم قرار دهد. با این حال نگرانی بزرگی از جهت حفاظت از حریم کشور با رایج شدن این ابزار جاسوسی وجود دارد. علاوه بر جاسوسی از طریق حیوانات طبیعی اخیرا شیوه­ای نوین با عناوینی تحت عنوان حشرات سایبری و یا ربات­های شبه حیوان در حال رونمایی هستند در صورتی که این تکنولوژی به جز نیروهای ارتشی و پلیس، امدادی و خدماتی در کشورها، بتواند در دست دیگر افراد نیز قرار بگیرد؛ سرفصل­های جدیدی از جاسوسی­ها باز خواهد شد. قبل از اینکه شبه حشرات جاسوس به یک چالش تبدیل شوند، در مورد آن‌ها باید تمهیدی اندیشیده شود. 

نتایج این مطالعه نشان داد جاسوسی در کالبد و شکل محیط‌زیستی و با پوشش شبه حیوان ممکن است در آینده­ای نزدیک با فراوانی بیشتری به وقوع پیوندد. این فناوری کاربردی دوگانه شامل کاربرد نظامی و غیرنظامی دارد و از این حیث لزوم شناخت تهدیدهای احتمالی و به تبع آن آمادگی­های متناسب آن، امری ضروری به نظر می­رسد. باید دانست جنگ نرم در زمان صلح نیز فعال است و اکنون جاسوسی از طریق حشرات رباتی، بسیار زیرکانه، غیرمستقیم و نامحسوس ولی درعین­حال نسبت به گذشـته تأثیرگذارتر و عمیق­تر ممکن الوقوع خواهد بود.

یافته­های این پژوهش با یافته‌های پژوهش­های پیشین توسط Salehnia & Bakhtyari (2018) بر موضوع یکسانی در مبحث وجود اولویت بالای جاسوسی و نفوذ اطلاعاتی تاکید دارند. همچنین نتایج این مطالعه با جدیدترین تحقیق انجام گرفته توسط Ahmadi & Javidi (2020) تاییدی بر وجود حشرات سایبری را نشان داد. از جمله محدودیت­های پژوهش حاضر، سری بودن برخی اطلاعات و قابل دسترس نبودن را می­توان اشاره کرد. همچنین استناد کردن به فیلم­ها، کلیپ­ها و اخبارهای موجود، تعمیم­دهی نتایج پژوهش را با احتیاط همراه می­سازد. 

 

References

Abdi, F. (2015). The Impact of Today's Wars on the Widespread Destruction of The Environment. Tenth Congress of The Pioneers of Progress, Tehran. [In Persian]

Ahmadi, K., & Javidi, N. (2020). The Application of Cognitive Science in Military Science-A Narrative Review. Journal of Military Medicine, 22(1), 12-26. [In Persian]

Ahmadian, A.A. (2016). Infiltration Theory Defines the Nature of Different Kinds of Infiltration (Hard, Semi-Hard, Soft and Compound). National Security, 5(18), 61-98. [In Persian]

Alizadeh, O., & Pishgahifard, Z. (2011). Evolution of the Concept of Environmental Security and Security in the 21st Century. Journal of Studies of Human Settlements Planning, 6(14), 107-119. [In Persian]

Azadbakht, B., Pourhashemi, S. A., Zibakalam, S., & Hermidas Bavand, D. (2013). Legal Protection of the Environment in Armed Conflicts with Emphasis on the Second Gulf War. Geopolitics Quarterly, 9(31), 195-222. [In Persian]

Dehghani Firooz Abadi, S. J. (2011). Power Technologies in Soft War. Strategic Studies Quarterly, 14(51), 5-30. [In Persian]

Iyer, V., Najafi, A., James, J., Fuller, S., & Gollakota, S. (2020). Wireless Steerable Vision for Live Insects and Insect-Scale Robots. Science Robotics, 5(44), Eabb0839.

Izadi, F., & Shad, M. (2019). The Link Between Knowledge and Power in Cold War: A Study of Experience of Networking of Intellectuals By U.S.. Strategic Studies Quarterly, 22(83), 123-166. [In Persian]

Jajarmi, K., Pishgahifard, Z., & Mahkouei, H. (2013). Assessment of Environmental Threats in Iran's National Security. The Scientific Journal of Strategy, 22(67), 193-230. [In Persian]

Kamran, H., & Eltyaminia, R. (2017). Environmental Effects of Israel's Security and Military Policies. Geography, 14(51), 43-70. [In Persian]

Karami, A. (2013). Passive Defense In New Warfare, Impact of Novel Technologies. Journal of Nurse and Physician Within War, 2(1), 37-42. [In Persian]

Kaviani Rad, M. (2012). Environmental Security from a Geopolitics Perspective. Journal of Applied Researches in Geographical Sciences, 11(23), 85-106. [In Persian]

Moradi Chekan, M., Darvand, M., & Dadashi Chekan, M.M. (2018). Soft War Liberalism Against the Islamic Foundations of the Environment. The Second National Conference of Cyber Defense, Maragheh. [In Persian]

Moshirzadeh, H., Razavi, H. (2017). Revolution in Proxy Wars in Post Cold War Era and Its Modules for International Relations Field. Research in Theoritical Politics, 24, 223-247. [In Persian]

Motaghi, A., Kaviani, M., & Najafi, S. (2015). The Correlation Between Environmental Security and National Security (Case Study of Bioterrorism). Majlis And Rahbord, 22(83), 75-100. [In Persian]

Nazemi, A.M., Nejatpour, M., & Mohammadi, M. (2016). The Information Revolution And Its Impact on War. Political Strategic Studies, 5(16), 141-169. [In Persian]

Pimentel, H. (2017). Cyborg Insect Drones: Research, Risks, and Governance. UC Davis Environmental Law Report.

Pishgahifard, Z., Ghalibaf, M. B., Pourtaheri, M., & Sadeqi, A. (2012). Position of Soft Power in National Power with Emphasis on the Islamic Republic of Iran. The Scientific Journal of Strategy, 20(61), 191-211. [In Persian]

Pourhashemi, S.A., Namamian, P., & Tayebi, S. (2015). Environmental Terrorism Criminalization; Challenges, Norms and Strategies. Journal of Environmental Science and Technology, 17(1), 167-182. [In Persian]

Salehnia, A., & Bakhtyari, H. (2018). Prioritization of National Security Threats in the Islamic Republic of Iran Through Analytical Hierarchy Process (AHP). Strategic Studies of Public Policy, 8(27), 255-277. [In Persian]                

Chukewad, Y. M., James, J., Singh, A., & Fuller, S. (2021). Robofly: An Insect-Sized Robot with Simplified Fabrication That Is Capable of Flight, Ground, and Water Surface Locomotion. IEEE Transactions on Robotics, 37(6), 2025-2040.

Zare, M., & Ghare Baghi, V. (2016). Conflict Between Espionage and Freedom of Information from the Perspective of Human Rights. Public Law Studies Quarterly, 45(4), 609-629. Doi: 10.22059/Jplsq.2016.56442 [In Persian]

 

Creative Commons Attribution (CC BY) license (https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/).

 

Copyright: © 2023 by the authors. Submitted for possible open access publication under the terms and conditions of the 

 

---

[1]  DEFENSE ADVANCED RESEARCH PROJECTS AGENCY

[2]  Hybrid insect

[3]  insects Cyber

[4]  Project ALPHADOG

[5]  bugbots

[6]  birdbots