The effect of starch source with and without enzyme on performance, characteristics of the digestive tract and composition of feces in broilers
Subject Areas : Experimental physiology and pathology
1 - Department of Animal Science, Islamic Azad University, Maragheh Branch, Maragheh, Iran.
2 - Department of Animal Science, Islamic Azad University,, Marageh branch, MArageh, Iran
Keywords: broilers, performance, digestive tract, Enzyme, Wheat,
Abstract :
Background & Aim: Starch is one of the important energy producing components in food rations. The type of starch present in grains is different in terms of digestibility, energy production and adhesion in the intestine. Since in the food rations used by poultry, different food sources are used in order to provide the required energy, therefore the energy provided can also be variable. In the present experiment, the effects of using grain seeds, soft wheat and durum wheat as sources of energy supply and its effect on the performance, characteristics of the digestive system and the composition of feces of broiler chickens were evaluated. Materials & Methods: In order to investigate the effects of corn, soft wheat and durum wheat based diets with and without enzymes on performance, carcass traits, digestive system weight, protein and feces moisture of broiler chickens, out of 480 pieces of Ras-308 broiler chickens, in A 2*5 factorial experiment with 10 diets including (maize-based diet, 15 and 30% soft wheat, 15 and 30% durum wheat) and two enzyme levels (zero and 0.05% of diet) in the form of a completely randomized design with 10 Treatments, 4 replicates and 12 chicken were used in each replicate. Results: The results showed that the type of diet and enzyme had no significant effect on performance (P<0.05). 30% of durum wheat increased breast percentage (P<0.05). Feeding birds with diet containing enzyme increased the percentage of carcasses and decreased the percentage of stone (P<0.05). The use of enzyme in the rations decreased the protein excretion and the lowest amount of stool protein was obtained with the ration containing 30% soft wheat and enzyme. Stool moisture and digestive tract characteristics were not affected by the type of diet and enzyme used (P<0.05).Conclusion: The use of different diets did not have significant effects on performance, but the use of 30% durum wheat and enzyme can have positive effects on carcass traits.
_||_
اثر منبع نشاسته با و بدون آنزيم بر عملکرد، خصوصیات دستگاه گوارش و ترکیب مدفوع در جوجههای گوشتی
آرمان امامی1 و علی نوبخت2
1- دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم دامی، واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراغه، ایران
2- دانشیار گروه علوم دامی، واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراغه، ایران . نویسنده مسئول: anobakht20@yahoo.com
تاریخ دریافت:18/02/1401 تاریخ پذیرش: 02/06/1401
چکیده
زمینه و هدف: نشاسته از اجزا مهم تولید کننده انرژی در جیرههای غذایی میباشد. نوع نشاسته موجود در دانهها از لحاظ قابلیت هضم، تولید انرژی و ایجاد چسبندگی در روده با هم متفاوت هستند. از آنجایی که در جیرههای غذایی مورد استفاده طیور، از منابع مختلف غذایی به منظور تأمین انرژی مورد نیاز استفاده میشود، لذا انرژی تأمین شده نیز میتواند متغیر باشد. در آزمایش حاضر اثرات استفاده از دانههای ذرت، گندم نرم و گندم سخت به عنوان منابع تأمین کننده انرژی و تأثیر آن بر عملکرد، خصوصیات دستگاه گوارش و ترکیب مدفوع جوجههای گوشتی مورد ارزیابی قرار گرفت.
مواد و روشها: به منظور بررسی اثرجيرههاي غذایی بر پايه ذرت، گندم نرم و گندم سخت (منابع نشاسته) با و بدون آنزيم بر عملكرد، صفات لاشه، وزن دستگاه گوارش، پروتئين و رطوبت مدفوع جوجههای گوشتی، از تعداد 480 قطعه جوجه گوشتي سويه راس- 308، در یک آزمایش فاكتوريل 2× 5 با 10 جیره شامل (جیره بر پایه ذرت، 15 و 30 درصد گندم نرم، 15 و 30 درصد گندم سخت) و دو سطح آنزیم (صفر و 05/0 درصد جیره) در قالب طرح کاملاً تصادفی با 10 تيمار، چهار تكرار و 12 قطعه جوجه در هر تكرار استفاده شد.
نتایج: نتایج نشان داد نوع منبع نشاسته و آنزیم اثر ات معنیداری بر عملکرد جوجهها در پایان دوره آزمایش نداشت (05/0<P). در خصوص تأثیر منبع نشاسته بر ترکیب لاشه جوجهها، 30 درصد گندم سخت باعث افزایش درصد سینه جوجهها شد (05/0 P<). تغذیه پرندگان با جیره حاوی آنزیم، باعث افزایش درصد لاشه و کاهش درصد سنگدان شد (05/0 P<). استفاده از آنزیم در جیرهها موجب کاهش مقدار پروتئین دفعی از طریق مدفوع شد و کمترین مقدار پروتئین مدفوع با جیره حاوی 30 درصد گندم نرم و آنزیم به دست آمد. رطوبت مدفوع و خصوصیات دستگاه گوارش تحت تأثیر نوع جیره و آنزیم استفاده شده قرار نگرفت (05/0<P).
نتیجهگیری: استفاده از جیرههای با منابع مختلف نشاسته، اثرات معنیداری بر عملکرد جوجهها نداشت ولی استفاده از 30 درصد گندم سخت (به عنوان یکی از منابع نشاسته) و آنزیم میتواند اثرات مثبتی بر صفات لاشه داشته باشد.
کلمات کلیدی: آنزيم، جوجهگوشتی، دستگاه گوارش، گندم، عملكرد.
مقدمه
ذرت از جمله اقلام غذايي عمده وارداتي به كشور ميباشد كه واردات آن مشكلات گوناگوني از جمله صرف ارز، افزايش وابستگي و بالا رفتن احتمال آلودگي را به همراه دارد. تلاش در جهت كاهش سطح استفاده از ذرت در جيره با استفاده از مواد خوراكي جايگزين در كشور از جمله مهمترین وظايف متخصصين تغذيه و مديران واحدهاي پرورش طيور ميباشد. گندم از جمله اقلام غذايي ميباشد كه از لحاظ تركيب غذايي مشابهت زيادي با ذرت داشته و ميتواند به عنوان يك جايگزين بالقوه براي آن مطرح شود. تحقيقات متعددي در خصوص امكان استفاده از گندم به جاي ذرت در جيره طيور صورت گرفته كه داراي نتايج متفاوتي بوده است. بر اساس گزارشي استفاده از گندم تا سطح 30 درصد جيره اثرات سوئي بر عملكرد و صفات لاشه جوجهها نداشته است (1 و 2). گزارش شده است كه جايگزيني كامل ذرت جيره با گندم در جيره مرغهاي تخمگذار اثرات سوئي بر عملكرد و كيفيت تخم نداشته است (3). گزارش شده است كه استفاده از جيره بر پايه گندم در مقايسه با جيره بر پايه ذرت، موجب افزايش مقدار خوراك مصرفي، كاهش وزن و بالا رفتن ضريب تبديل خوراك جوجههاي گوشتي شده و نيز باعث افزايش نسبي وزن سنگدان، كبد و وزن و طول نسبي روده گرديد (4). از جمله مشكلات استفاده از گندم در جيره جوجههاي گوشتي، بالا بودن مقدار پليساكاريدهاي غيرنشاستهاي محتوی آنهاست (5). سطح بالاي پليساكاريدهاي غيرنشاستهاي(Non Starch Polysaccharides) (NSP) موجود در گندم از قبيل آرابينوزايلانها، موجب افزایش ويسكوزيته محتویات گوارشی شده كه كاهش هضم و جذب مواد مغذي مختلف از جمله پروتئين، اسيدهاي آمينه و فسفر و نيز افزايش رطوبت بستر جوجهها را به دنبال دارد (6). ميزان NSP موجود در گندم به عوامل مختلفي بستگي دارد كه نحوه كشت و اجراي عمليات زراعي و نيز واريته گندم از مهمترين آنها ميباشد (7). بر اساس بررسي انجام شده ميزان NSP موجود در بين واريتههاي گندم به شدت متفاوت است به طوري كه دامنه اين تغييرات براي NSP كل بين 44/9 تا 46/11 درصد، NSP نامحلول 10/7 تا 40/9 درصد و براي NSPمحلول از 95/1 تا 15/3 درصد در نوسان بود (8). افزایش ترکیبات فوق در جیرهها علاوه بر تغییر خصوصیات فیزیولوژیک و فعالیت آنزیمی دستگاه گوارش، بر ساختار پرزهای روده (9 و 10)، ظرفیت جذب و انتقال مواد مغذی از روده تأثیر مستقیم دارد (5 و 6). در سالهای اخیر با پیشرفت کمی و کیفی در تولید آنزیمهای اختصاصی برای تجزیه انواع کربوهیدراتها، استفاده از آنها در جیره پرندگان افزایش چشمگیری پیدا کرده است (11 و 12). تجزیه آنزیمی ترکیبات NSP باعث آزاد شدن مواد مغذی به دام افتاده در دیواره سلول گیاهی، کاهش گرانروی محتویات هضمی و افزایش درجه انتشار مواد و تأثیر بیشتر آنزیمهای داخلی و انتقال مواد هضم شده به سطح جذب روده میگردد (13 و 14). بهبود فرآیند هضم و جذب مواد مغذی ناشی از درجه هضم بیشتر مواد در روده (19) همراه با توسعه فرآیندهای جذبی میباشد (15، 16 و 717). استفاده از آنزيم در هر دو جيره بر پايه ذرت و گندم جوجههاي گوشتي در مقايسه با جيرههاي بدون آنزيم موجب بهبود عملكرد شده است (18).
واريتههاي مختلف گندم در دو گروه عمده شامل گندمهاي نرم (داراي نشاسته زياد) و گندمهاي سخت (داراي نشاسته كم) قرار دارند. گندمهاي سخت نسبت به گندمهاي نرم داراي محتوي انرژي كمتر و پروتئين نسبتاً بالا ميباشند. از سوي ديگر، ارتباط نزديكي بين ميزان نشاسته و محتوي NSP دانههاي گندم وجود دارد (19)،كه احتمال داده ميشود افزودن آنزيم به جيرههاي حاوي انواع واريته گندم، اثرات متفاوتي در رابطه با عملكرد و پارامترهای دیگر داشته باشد كه در آزمايش حاضر اين اثرات با استفاده از سطوح مختلف گندمهاي نرم و سخت با و بدون آنزيم و نيز در مقايسه با جيره بر پايه ذرت (به عنوان منابع نشاسته) بر عملكرد، صفات لاشه، خصوصيات دستگاه گوارش و نيز پروتئين و رطوبت مدفوع مورد ارزيابي قرار گرفت.
مواد و روشها
به منظور بررسی اثرات جيرههاي بر پايه ذرت، گندم نرم و گندم سخت (به عنوان منابع نشاسته) با و بدون آنزيم بر عملكرد، صفات لاشه، وزن دستگاه گوارش، پروتئين و رطوبت مدفوع جوجههای گوشتی، از تعداد 480 قطعه جوجه گوشتي سويه راس- 308، در یک آزمایش فاكتوريل 2×5 با 10 جیره شامل (جیره بر پایه ذرت، 15 و 30 درصد گندم نرم، 15 و 30 درصد گندم سخت) و دو سطح آنزیم (صفر و 05/0 درصد جیره) در قالب طرح کاملاً تصادفی با 10 تيمار، چهار تكرار و 12 قطعه جوجه در هر تكرار در دو دوره آزمایشی شامل رشد (11 تا 24 روزگي) و پایانی (25 تا 42 روزگي) استفاده گردید. جوجهها در دوره آغازین (1 تا 10 روزگی) با یک جیره فرموله شده بر اساس نيازمنديهاي مواد مغذي توصيه شده در دفترچه راهنماي سويه راس- 308 (2009) برای جوجههای گوشتی و فرموله شده توسط نرمافزار جیرهنویسی UFFDAM تغذیه شدند (جدول 1). ترکیبات شیمیایی گندمهاي نرم و سخت در جدول 2 ارايه شده است. جيرههاي غذايي آزمایشی با استفاده از برنامه نرمافزاري UFFDA و بر اساس نيازمنديهاي مواد مغذي توصيه شده در دفترچه راهنماي سويه راس- 308 (2009) براي دو دوره رشد و پایانی تنظيم گرديدند (جدول 3).
مكمل آنزيمي مورد استفاده Roabio Enzymeمحصول شرکت Ventakهلند بود كه داراي انواع مختلف زايلانازها، بتاگلوكانازها، سلولازها، پكتينازها، پروتئازها و ساير آنزيمها نظير مانازها بود و به مقدار 05/0 درصد به جيرهها بر حسب توصيه شركت سازنده اضافه شد. در طول دوره آزمايش همه جوجهها به صورت آزاد به آب آشاميدني و خوراك مصرفي دسترسي داشتند. مصرف خوراك و افزايش وزن به صورت دورهاي اندازهگيري شده و با در نظر گرفتن تلفات و تعيين روزمرغ، ضريب تبديل خوراك مشخص ميگرديد (13). شاخص توليد نيز با استفاده از نتايج بدست آمده تعيين گرديد كه براي اين منظور از فرمول زير استفاده شد (13).
10/{(طول دوره پرورش× ضريب تبديل غذايي)/(ميانگين وزن زنده به گرم× درصد ماندگاري)}= شاخص توليد
برنامه روشنايي شامل 24 ساعت روشنايي در سه روز اول و 23 ساعت روشنايي و يك ساعت تاريكي در بقيه دوره آزمايش بود. جهت تعيين صفات لاشه در پايان دوره آزمايش از هر تكرار تعداد دو قطعه جوجه به صورت تصادفي انتخاب و بعد از 9 ساعت گرسنگي دادن كشتار و درصد لاشه نسبت به وزن زنده و درصد روده، چربي بطني، سنگدان، كبد، سينه و ران نسبت به وزن لاشه اندازهگيري شدند (20).
جدول 1 - تركيبات جيره غذايي آغازين (درصد )
اقلام غذايي (%) | آغازین (1 تا 10 روزگی) | مواد مغذی تأمين شده |
|
ذرت | 34/48 | انرژي قابل متابوليسم (كيلوكالري بر كيلوگرم) | 3025 |
كنجاله سويا | 50/44 | پروتئين خام (%) | 43/21 |
روغن سويا | 26/3 | كلسيم (%) | 05/1 |
پودر صدف | 29/0 | فسفر در دسترس (%) | 50/0 |
ديكلسيم فسفات | 26/2 | سديم (%) | 32/0 |
نمك طعام | 48/0 | ليزين (%) | 67/1 |
مکمل معدني1 | 25/0 | متيونين + سیستین (%) | 18/1 |
مکمل ویتامینی2 | 25/0 | تريپتوفان (%) | 35/0 |
دي ال- متيونين | 37/0 |
|
|
ترکیب مکمل مواد معدنی استفاده شده به ازای هر کیلوگرم جیره شامل: سولفات منگنز 248 ميليگرم، سولفات آهن 125 ميليگرم، اکسید روی 211 ميليگرم، سولفات مس 25 ميليگرم، یدات کلسیم 25 ميليگرم، سلنیوم 5/0 ميليگرم، کولین 625 ميليگرم، آنتیاکسیدان 5/2 ميليگرم بود. 2 ترکیب مکمل ویتامینهای استفاده شده به ازای هر کیلوگرم جیره شامل: ویتامین A (IU) 22500، ویتامینD3 (IU) 5000، ویتامین E (IU)45، ویتامین K 5 ميليگرم، ویتامین B1 3/4 ميليگرم، ویتامین B2 5/16 ميليگرم، ویتامین B12چهار صدم ميليگرم، اسید پانتوتنیک 5/24 ميليگرم، اسید فولیک 5/2 ميليگرم، نیاسین 74 ميليگرم، پیریدوکسین 3/7 ميليگرم، بیوتین 04/0 چهار صدم ميليگرم بود. | |||
جدول 2- تركيبات شيميايي گندمهاي نرم و سخت (درصد)
واريته گندم | ماده خشك
| پروتئين خام | چربي خام | كلسيم | فيبر | عصاره عاری از ازت | انرژي خام (كيلوكالري بر كيلوگرم) |
گندم نرم | 20/91 | 80/10 | 70/1 | 20/0 | 90/2 | 50/73 | 3622 |
گندم سخت | 80/91 | 10/11 | 80/1 | 10/0 | 20/3 | 90/73 | 3532 |
جدول 3- تركيب جيرههاي آزمايشي در دورههای مختلف پرورش جوجههاي گوشتي سويه راس
| دوره رشد (11 تا 24 روزگی) | دوره پایانی (25 تا 42 روزگی) | ||||||||
مواد خوراکی (درصد) | (جیره پایه) | 15% گندم نرم | 30% گندم نرم | 15% گندم سخت | 30% گندم سخت | (جیره پایه) | 15% گندم نرم | 30% گندم نرم | 15% گندم سخت | 30% گندم سخت |
ذرت | 41/50 | 83/35 | 24/21 | 07/37 | 73/23 | 55/54 | 90/39 | 32/25 | 14/41 | 80/27 |
كنجاله سويا | 38/40 | 77/39 | 16/39 | 03/38 | 68/35 | 34/36 | 81/35 | 20/35 | 07/34 | 72/31 |
گندم نرم | 0 | 00/15 | 00/30 | 0 | 0 | 0 | 00/15 | 00/30 | 0 | 0 |
گندم سخت | 0 | 0 | 0 | 00/15 | 00/30 | . | 0 | 0 | 00/15 | 00/30 |
روغن كلزا | 42/5 | 60/5 | 80/5 | 11/6 | 80/6 | 66/5 | 86/5 | 05/6 | 36/6 | 06/7 |
پوسته صدف | 25/0 | 14/0 | 03/0 | 48/0 | 71/0 | 29/ | 18/0 | 07/0 | 52/0 | 75/0 |
پودر استخوان | 24/2 | 37/2 | 50/2 | 95/1 | 66/1 | 06/2 | 19/2 | 32/2 | 77/1 | 48/1 |
نمك طعام | 42/0 | 41/0 | 40/0 | 41/0 | 40/0 | 39/0 | 39/0 | 38/0 | 39/0 | 38/0 |
مكمل ويتاميني | 25/0 | 25/0 | 25/0 | 25/0 | 25/0 | 25/0 | 25/0 | 25/0 | 25/0 | 25/0 |
مكمل معدني | 25/0 | 25/0 | 25/0 | 25/0 | 25/0 | 25/0 | 25/0 | 25/0 | 25/0 | 25/0 |
دي ال- متيونين | 30/0 | 25/0 | 21/0 | 30/0 | 31/0 | 21/0 | 16/0 | 12/0 | 21/0 | 22/0 |
ال – ليزين هيدروكلرايد | 08/0 | 13/0 | 16/0 | 15/0 | 21/0 | 0 | 01/0 | 04/0 | 03/0 | 09/0 |
محاسبه مواد مغذي جيرهها (درصد) | ||||||||||
انرژي قابل متابوليسم (kcal/kg) | 3100 | 3100 | 3100 | 3100 | 3100 | 3150 | 3150 | 3150 | 3150 | 3150 |
پروتئين خام | 65/21 | 65/21 | 65/21 | 65/21 | 65/21 | 18/20 | 18/20 | 18/20 | 18/20 | 18/20 |
كلسيم | 89/0 | 89/0 | 89/0 | 89/0 | 89/0 | 84/0 | 84/0 | 84/0 | 84/0 | 84/0 |
فسفر زيست فراهم | 44/0 | 44/0 | 44/0 | 44/0 | 44/0 | 41/0 | 41/0 | 41/0 | 41/0 | 41/0 |
سديم | 19/0 | 19/0 | 19/0 | 19/0 | 19/0 | 18/0 | 18/0 | 18/0 | 18/0 | 18/0 |
ليزين | 22/1 | 22/1 | 22/1 | 22/1 | 22/1 | 06/1 | 06/1 | 06/1 | 06/1 | 06/1 |
متيونين + سيستئين | 93/0 | 93/0 | 93/0 | 93/0 | 93/0 | 81/0 | 81/0 | 81/0 | 81/0 | 81/0 |
ترپپتوفان | 26/0 | 26/0 | 26/0 | 26/0 | 26/0 | 25/0 | 25/0 | 25/0 | 25/0 | 25/0 |
** 1 ترکیب مکمل مواد ویتامینیهای استفاده شده به ازای هر کیلوگرم شامل: ویتامین A (IU) 22500، ویتامین D3 IU) 5000، ویتامین E (IU) 45، ویتامین K (mg) 5، ویتامین B1 (mg)3/4، ویتامین B2 (mg) 5/16، ویتامین B12 (mg)04/0 اسید پانتوتنیک (g) 5/24، اسید فولیک (mg) 5/2، نیاسین (mg) 74، پیریدوکسین (mg) 3/7، بیوتین (mg) 04/ بود.0 **2ترکیب مکمل مواد معدنی استفاده شده به ازای هر کیلوگرم شامل: سولفات منگنز (mg)248، سولفات آهن (mg) 125، اکسید روی (mg)211، سولفات مس (mg)25، یدات کلسیم (mg)25، سلنیوم (mg)5/0، کولین (mg) 625، آنتیاکسیدان (mg)5/2 بود.
| ||||||||||
براي تعيين درصد قسمتهاي مختلف روده، پس از جداسازي كامل آن از لاشه و توزين، بعداً به دقت تميز شده و قسمتهاي مختلف آن جداسازي و توزين گرديده و نسبت به وزن كل درصد قسمتهاي آن بدست آمده و ثبت گرديد. به منظور تعيين درصد پروتئين و رطوبت مدفوع در آخرين روز پرورش از هر واحد آزمايشي مقدار كافي از مدفوع نمونهبرداري و در كيسههاي پلاستیكي قرار داده شده و به آزمايشگاه منتقل گرديد. رطوبت مدفوع با خشك كردن مدفوع در حرارت 105 درجه سانتيگراد به مدت 24 ساعت در آون تعيين گرديد. براي تعيين پروتئين خام مدفوع از روش كجلدال استفاده شد. در پایان دادههای حاصله با استفاده از نرمافزار آماری SAS نسخه 12/9 (SAS, 2005) (21) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و برای مقایسه تفاوت بین میانگینها از آزمون توکی استفاده شد.
نتایج
تأثیر نوع جیره و آنزیم بر عملكرد جوجهها در پایان دوره آزمایش در سن 42 روزگی در جدول 4 ارايه شده است. استفاده از سطوح مختلف گندم نرم و سخت با و بدون افزودن مكمل آنزيمي در مقايسه با جيره پايه اثرات معنيداري بر عملكرد جوجهها نداشت (05/0p>). استفاده از آنزيم در جيره حاوي ذرت نيز در مقايسه با ساير جيرهها نتوانست اثرات مثبتي بر عملكرد داشته باشد (05/0p>).
جدول 4- تأثير نوع جیره و آنزيم بر عملكرد جوجههاي گوشتي در سن 42 روزگی
نوع جیره | خوراک (گرم/پرنده/روز) | افزایش وزن (گرم/پرنده/روز) | ضریب تبدیل | شاخص تولید | ماندگاری درصد |
اثرات اصلی |
|
|
|
|
|
ذرت | 99/99 | 84/56 | 76/1 | 94/259 | 67/81 |
15 درصد گندم نرم | 22/103 | 22/59 | 75/1 | 98/286 | 67/86 |
30 درصد گندم نرم | 30/120 | 40/59 | 73/1 | 70/294 | 67/86 |
15 درصد گندم سخت | 37/104 | 89/59 | 75/1 | 55/258 | 00/75 |
30 درصد گندم سخت | 82/102 | 34/57 | 80/1 | 42/273 | 67/86 |
P value | 5478/0 | 0952/0 | 7228/0 | 6286/0 | 5521/0 |
SEM | 82/1 | 90/0 | 04/0 | 80/19 | 82/5 |
آنزیم (درصد) |
|
|
|
|
|
بدون آنزیم | 99/101 | 33/51 | 75/1 | 78/277 | 00/84 |
با آنزیم | 08/103 | 75/58 | 76/1 | 66/271 | 67/82 |
P value | 5129/0 | 6051/0 | 7745/0 | 7333/0 | 8005/0 |
SEM | 15/1 | 57/0 | 02/0 | 52/12 | 68/3 |
جیره × آنزیم |
|
|
|
|
|
ذرت × صفر | 25/100 | 63/56 | 76/1 | 15/272 | 34/83 |
ذرت × 05/0 | 73/99 | 04/57 | 75/1 | 73/247 | 00/80 |
15% گندم نرم × صفر | 38/101 | 82/58 | 73/1 | 54/279 | 67/86 |
15% گندم نرم × 05/0 | 06/105 | 62/59 | 77/1 | 42/294 | 67/86 |
30% گندم نرم × صفر | 93/102 | 27/59 | 74/1 | 43/318 | 34/93 |
30% گندم نرم × 05/0 | 67/101 | 54/59 | 71/1 | 97/270 | 00/80 |
15% گندم سخت × صفر | 62/103 | 58/59 | 75/1 | 90/249 | 34/73 |
15% گندم سخت × 05/0 | 12/105 | 20/60 | 75/1 | 21/267 | 67/76 |
30% گندم سخت × صفر | 80/101 | 34/57 | 78/1 | 89/268 | 34/83 |
30% گندم سخت × 05/0 | 84/103 | 35/57 | 82/1 | 96/277 | 00/90 |
P value | 8752/0 | 9981/0 | 9516/0 | 7218/0 | 7821/0 |
SEM | 58/2 | 27/1 | 05/0 | 00/28 | 23/8 |
تأثير جيرههاي حاوي ذرت و سطوح مختلف گندم نرم و گندم سخت با و بدون آنزيم بر صفات لاشه جوجههاي گوشتي در جدول 5 ارايه شده است. استفاده از جيرههاي حاوي ذرت و سطوح مختلف گندم نرم و گندم سخت با و بدون آنزيم اثرات معنيداري بر صفات لاشه جوجهها داشت (05/0 P<). تغذیه پرندگان با جیره حاوی 30 درصد گندم نرم موجب کاهش درصد لاشه و درصد سینه شد در حالی که استفاده از جیره حاوی 30 درصد گندم سخت درصد سینه را نسبت به سایر جیرهها افزایش داد (05/0P<). وجود آنزیم در جیره در مقایسه با جیره بدون آنزیم موجب افزایش درصد لاشه و کاهش درصد سنگدان شد (05/0P<). خصوصیات لاشه جوجهها تحت تأثیر اثرات متقابل نوع جیره و آنزیم قرار نگرفت (05/0<P).
جدول 5- تأثير جيرههاي حاوي ذرت و سطوح مختلف گندم نرم و گندم سخت با و بدون آنزيم بر صفات لاشه جوجههاي گوشتي (درصد)
نوع جیره | لاشه | روده | چربی بطنی | سنگدان | کبد | سینه | ران |
ذرت | a38/75 | 51/6 | 41/2 | 48/2 | 84/2 | bc39/34 | 31/26 |
15 درصد گندم نرم | ab98/72 | 95/5 | 42/2 | 39/2 | 04/3 | ab72/35 | 38/26 |
30 درصد گندم نرم | b87/70 | 76/6 | 31/3 | 61/2 | 30/3 | c88/32 | 90/25 |
15 درصد گندم سخت | ab40/72 | 96/5 | 57/2 | 36/2 | 12/3 | ab04/36 | 96/25 |
30 درصد گندم سخت | ab28/73 | 02/6 | 59/2 | 43/2 | 08/3 | a61/36 | 77/25 |
P value | 0336/0 | 4742/0 | 1070/0 | 5998/0 | 6415/0 | 0081/0 | 8452/0 |
SEM | 89/0 | 39/0 | 25/0 | 12/0 | 21/0 | 69/0 | 46/0 |
سطح آنزیم (درصد) |
|
|
|
|
|
|
|
بدون آنزیم | b96/71 | 53/6 | 85/2 | a59/2 | 17/3 | 83/34 | 94/25 |
05/0 | a41/74 | 95/5 | 47/2 | b32/2 | 98/2 | 42/35 | 19/26 |
P value | 0060/0 | 1133/0 | 1046/0 | 0181/0 | 3302/0 | 3589/0 | 5589/0 |
SEM | 56/0 | 25/0 | 16/0 | 08/0 | 13/0 | 44/0 | 29/0 |
جیره × آنزیم |
|
|
|
|
|
|
|
ذرت × صفر | 97/72 | 44/6 | 28/2 | 48/2 | 01/3 | 62/34 | 16/26 |
ذرت × 05/0 | 80/77 | 57/6 | 54/2 | 49/2 | 67/2 | 17/34 | 47/26 |
15% گندم نرم × صفر | 31/72 | 37/6 | 55/2 | 56/2 | 03/3 | 76/35 | 35/26 |
15% گندم نرم × 05/0 | 65/73 | 54/5 | 29/2 | 22/2 | 06/3 | 67/35 | 41/26 |
30% گندم نرم × صفر | 00/68 | 90/7 | 13/4 | 91/2 | 49/3 | 76/31 | 84/25 |
30% گندم نرم × 05/0 | 76/73 | 62/5 | 49/2 | 31/2 | 12/3 | 00/34 | 24/25 |
15% گندم سخت × صفر | 70/73 | 75/5 | 52/2 | 44/2 | 09/3 | 96/35 | 03/26 |
15% گندم سخت × 05/0 | 11/73 | 17/6 | 62/2 | 28/2 | 15/3 | 12/36 | 89/25 |
30% گندم سخت × صفر | 83/72 | 18/6 | 78/2 | 56/2 | 24/3 | 08/36 | 35/25 |
30% گندم سخت × 05/0 | 74/73 | 86/5 | 41/2 | 30/2 | 92/2 | 14/37 | 20/26 |
P value | 0927/0 | 1554/0 | 1065/0 | 4693/0 | 9014/0 | 6611/0 | 9518/0 |
SEM | 26/1 | 55/0 | 36/0 | 17/0 | 30/0 | 98/0 | 65/0 |
a-c: در هر ستون اعداد دارای حروف متفاوت از لحاظ آماری اختلاف معنیدار دارند (05/0>p). | |||||||
تأثير جيرههاي حاوي ذرت و سطوح مختلف گندم نرم و گندم سخت با و بدون آنزيم بر درصد لوزالمعده و قسمتهاي مختلف روده جوجهها در جدول 6 ارايه شده است. استفاده از جيرههاي بر پايه ذرت، گندم نرم و گندم سخت داراي اثرات معنيداري بر اجزای روده جوجهها نداشت (05/0 P>).
جدول 6- تأثير جيرههاي حاوي ذرت و سطوح مختلف گندم نرم و گندم سخت با و بدون آنزيم بر لوزالمعده و اجزاي روده جوجههاي گوشتي (درصد از کل روده)
نوع جیره | پانكراس | دودونوم | ژئوژنوم | ايلئوم | سكوم |
ذرت | 28/17 | 85/26 | 70/25 | 25/12 | 17/4 |
15 درصد گندم نرم | 90/14 | 47/26 | 23/30 | 93/12 | 83/4 |
30 درصد گندم نرم | 75/15 | 97/27 | 85/31 | 40/13 | 22/4 |
15 درصد گندم سخت | 62/14 | 27/28 | 08/29 | 90/12 | 25/5 |
30 درصد گندم سخت | 72/18 | 00/28 | 83/28 | 25/12 | 55/4 |
P value | 5293/0 | 8953/0 | 2813/0 | 7687/0 | 2938/0 |
SEM | 91/1 | 54/1 | 94/1 | 75/0 | 49/0 |
سطح آنزیم (درصد) |
|
|
|
|
|
بدون آنزیم | 34/16 | 74/28 | 21/29 | 89/12 | 59/4 |
05/0 | 17/16 | 28/26 | 03/29 | 61/12 | 62/4 |
P value | 9201/0 | 0896/0 | 9032/0 | 6745/0 | 9251/0 |
SEM | 21/1 | 98/0 | 22/1 | 47/0 | 25/0 |
جیره × آنزیم |
|
|
|
|
|
ذرت × صفر | 50/15 | 57/27 | 77/27 | 97/12 | 94/3 |
ذرت × 05/0 | 07/19 | 24/26 | 64/23 | 54/11 | 40/4 |
15% گندم نرم × صفر | 34/15 | 77/26 | 47/29 | 10/13 | 60/4 |
15% گندم نرم × 05/0 | 47/14 | 17/26 | 00/31 | 77/12 | 07/5 |
30% گندم نرم × صفر | 27/14 | 17/29 | 07/33 | 30/13 | 34/4 |
30% گندم نرم × 05/0 | 24/17 | 77/26 | 64/30 | 50/13 | 10/4 |
15% گندم سخت × صفر | 60/15 | 90/29 | 60/28 | 40/13 | 04/5 |
15% گندم سخت × 05/0 | 64/13 | 64/26 | 57/29 | 40/12 | 47/5 |
30% گندم سخت × صفر | 00/21 | 30/30 | 34/27 | 67/11 | 04/5 |
30% گندم سخت× 05/0 | 44/16 | 70/25 | 34/30 | 84/12 | 07/4 |
P value | 5366/0 | 9024/0 | 6774/0 | 7475/0 | 6300/0 |
SEM | 70/2 | 18/2 | 74/2 | 04/1 | 55/0 |
اثرات استفاده از جيرههاي حاوي ذرت و سطوح مختلف گندم نرم و گندم سخت با و بدون آنزيم بر درصد پروتئين و رطوبت فضولات جوجهها در جدول 7 ارايه شده است. استفاده از جيرههاي بر پايه ذرت، گندم نرم و گندم سخت داراي اثرات معنيداري بر درصد پروتئين فضولات جوجهها بود (05/0 p<). استفاده از آنزيم در تمامي جيرهها در مقايسه با جيره بدون آنزيم موجب كاهش درصد پروتئين فضولات شده است كه بيشترين كاهش در تيمار حاوي 30 درصد گندم نرم و آنزيم مشاهده شد.
نوع جیره | پروتئین خام | رطوبت |
ذرت | a94/19 | 34/36 |
15 درصد گندم نرم | c79/18 | 35/40 |
30 درصد گندم نرم | e62/13 | 99/36 |
15 درصد گندم سخت | b08/19 | 48/36 |
30 درصد گندم سخت | d22/18 | 80/35 |
P value | 0001/0 | 1355/0 |
SEM | 08/0 | 29/1 |
سطح آنزیم (درصد) |
|
|
بدون آنزیم | a74/18 | 45/36 |
05/0 | b12/17 | 94/37 |
P value | 0001/0 | 2109/0 |
SEM | 05/0 | 88/0 |
جیره × آنزیم |
|
|
ذرت × صفر | a95/20 | 28/34 |
ذرت × 05/0 | b92/18 | 40/38 |
15% گندم نرم × صفر | ab27/19 | 12/39 |
15% گندم نرم × 05/0 | c31/18 | 57/41 |
30% گندم نرم × صفر | e10/15 | 42/36 |
30% گندم نرم × 05/0 | f14/12 | 57/37 |
15% گندم سخت × صفر | ab72/19 | 06/35 |
15% گندم سخت × 05/0 | b45/18 | 91/37 |
30% گندم سخت × صفر | b66/18 | 38/37 |
30% گندم سخت × 05/0 | d78/17 | 24/34 |
P value | 0001/0 | 3489/0 |
SEM | 11/0 | 82/1 |
a-f : در هر ستون اعداد دارای حروف متفاوت از لحاظ آماری اختلاف معنیدار دارند ( p<0.05). | ||
جدول 7- تأثير جيرههاي حاوي ذرت و سطوح مختلف گندم نرم و گندم سخت با و بدون آنزيم بر ميزان پروتئين خام و رطوبت مدفوع جوجههاي گوشتي (درصد)
بحث
عدم تأثير معنيدار تيمارهاي مختلف آزمايشي بر عملكرد جوجهها ميتواند علل مختلفي نظير كيفيت مكمل آنزيمي مورد استفاده و نحوه آمادهسازي جيرههاي غذايي، سطح گندم مورد استفاده و وضعيت مديريت گله داشته باشد. نتايج مشاهده شده مطابق گزارشهاي (10 و 12) ميباشد در حالي كه با نتايج (Pourreza and Classon, 1992) مطابقت ندارد. گندمهای نرم دارای نشاسته و NSP بیشتری در مقایسه با گندمهای سخت میباشند (14). وجود NSP زیاد در جیرهها علاوه بر تغییر خصوصیات فیزیولوژیک و فعالیت آنزیمی دستگاه گوارش (3 و 19)، بر ساختار پرزهای روده (19 و 22)، ظرفیت جذب و انتقال مواد مغذی از روده نیز تأثیر مستقیم دارد (6). لذا کاهش درصد لاشه و سینه در جیره حاوی 30 درصد گندم سخت نیز میتواند با میزان افزايش NSP موجود در آن و اختلالی که در اثر وجود آن در جذب و رسوب مواد مغذی در لاشه و سینه جوجهها ایجاد میشود، ارتباط داشته باشد. استفاده از 15 درصد گندم نرم در مقایسه با جیره بر پایه ذرت تغییرات معنیدار در درصد لاشه و سینه را موجب نگردیده است که احتمالاً ناشی از سطح پایینNSP دریافتی بوده است. افزایش درصد لاشه با استفاده از آنزيم میتواند ناشی از اثرات تجزیه کنندگی آنزیم بر اجزای جیره و NSP باشد که موجب کاهش عوامل بازدارنده و افزایش مقدار مواد مغذی جذب شده و در نتیجه بهبود درصد لاشه به واسطه فراهم بودن مواد مغذی بیشتر بوده است. از آنجا که کاربرد آنزیم در جیره از طریق تقویت اثرات آنزیمهای داخلی باعث تجزیه بیشتر محتویات گوارشی شده است، لذا فشار وارده بر سنگدان برای هضم محتوی گوارشی کمتر شده و موجب کاهش درصد سنگدان شده است. اثرات مثبت استفاده از آنزيم در جيرههاي بر پايه ذرت بر درصد لاشه جوجههاي گوشتي توسط (2) نيز گزارش شده است. در صورتي كه بر اساس گزارشهاي (12 و 18) استفاده از آنزيم در جيرههاي حاوي ذرت اثرات معنيداري بر درصد لاشه جوجهها نداشته است. علت تفاوتهاي مشاهده شده ميتواند ناشي از نوع و سطح مكمل آنزيمي استفاده شده در جيره، تركيبات جيرههاي غذايي، نحوه آمادهسازي خوراك، مديريت تغذيه و نيز سويه مورد استفاده در آزمايش باشد. گندمهاي نرم در مقايسه با گندمهاي سخت داراي محتوي نشاسته و پليساكاريدهاي غيرنشاستهاي بيشتر ميباشند (14). كاهش پروتئين دفعي با فضولات علاوه بر بهرهبرداري بهينه از پروتئين جيره، از جنبههاي زيست محيطي نيز به خاطر جلوگيري از آلودگي بيشتر با فسفر و نيتروژن دفع شده به طبيعت ميتواند حائز اهميت باشد. افزودن آنزيمها به جيره با مكانيسمهاي مختلفي از جمله غلبه بر بازدارندههاي غذايي و بهبود وضعيت دستگاه گوارش (1 و 15) ميتوانند بازده جذب مواد مغذي مختلف از جمله پروتئين و اسيدهاي آمينه را افزايش داده و از اين طريق مقدار پروتئين دفع شده را كاهش دهند. علت بيشترين كاهش درصد پروتئين دفع شده در تيمار حاوي 30 درصد گندم نرم با آنزيم ميتواند كاهش اثرات سوء پليساكاريدهاي غير نشاستهاي موجود در اين سطح از گندم نرم بوده باشد كه افزودن آنزيم موجب كاهش ويسكوزيته مواد گوارشي در روده و در نتيجه بهبود بيشتر هضم و جذب پروتئين و اسيدهاي آمينه شده و از اين طريق درصد پروتئين دفعي را به مقدار زيادي در مقايسه با ساير گروههاي آزمايشي كاهش داده است. بر طبق نتایج گزارش شده (16)، استفاده از مخلوط چند آنزيم با هم در جیره طیور باعث بهبود هضم مواد مغذی جيره میشود. افزودن آنزيم فيتاز به جيره با افزايش قابليت هضم فسفر، ميزان دفع مدفوعي فسفر جيره را كاهش داد (1).
نتیجهگیری
نتایج این آزمایش نشان داد كه استفاده از جیرههای حاوی سطوح مختلف ذرت، گندم نرم و گندم سخت با و بدون آنزیم اثرات معنیداری بر عملکرد جوجههای گوشتی ندارد، لیکن استفاده از 30 درصد گندم نرم بدون آنزيم در جيره اثرات نامطلوبي بر صفات لاشه و پروتئين مدفوع دارد، كه اضافه كردن آنزيم به جيره، اين مشكلات را برطرف نموده است. در حالي كه اين اثرات نامطلوب در استفاده 30 درصدي از گندم سخت بر صفات لاشه و وضعيت دستگاه گوارش مشاهده نشد.
تعارض منافع : نویسندگان مقاله تعارض در منافع ندارند
فهرست منابع
1. Mahini F, Nobakht A, Khodaei S. Investigation the effect of commercial enzymes using on the performance and carcass traits of broilers fed with wheat and barley based diets. Iranian Journal of Animal Seience. 2010; Apr 4 (1): 32-38.
2. Farhadi H, Sayahzadeh H, Jafari- Arvari AR. The effect of enzyme addition in diets on the basis of corn, barley and wheat on carcass quality and broiler performance. Journal of Agriculture Science and Natural Resourse. 2009; Sep16 (Special Issue 1-∂): 1-13.
3. Nobakht A, Baghbabaei R, Taghizadeh A. The effects of probio-enzyme addition to wheat-barley based diets on the performance and blood metabolites of broilers. J. ournal of Animal Science. 2014; Jun 22 (3): 1-14.
4. Garcia M, Lazaro R, Latorre M, Gracia I, Mateos GG. Influence of enzyme supplementation and heat processing of barley on digestive traits and productive performance of broilers. Poultry Science. 2008; Agu 45: 101-108.
5. Nobakht A. Effect of enzyme supplementation in wheat based diets on hen performance and egg quality. Pajouhesh and Sazandeghi. 2010; may 89: 33- 40.
6. Gilbert ER, Wong EA, Webb KE. Peptide absorption and utilization: Implications for animal nutrition and health. Animal Science. 2008; May86: 2135-2155.
7. Shahir MH, Moradi S, Afsarian O, Haydarinia A. The effect of enzyme and organic acid in corn and wheat based diets on performance and intestinal morphology of broilers. Iranian Journal of Animal Research. 2012; Sep3 (4): 351-362.
8. Cowieson AJ, Acamovic, Bedford MR. The effects of phytase and phytic acid on the loss of endogenous amino acids and minerals from broiler chickens. British Poultry Science. 2004 Jun;45:101-108.
9. Pourreza J, Classon H. Efficacy of phosphorous and protein using in male broilers fed with some verities of wheat with and without enzyme. Journal of Agriculture Science and Natural Technologhy. 1992; Jun6 (3): 213-219.
10. Gilbert ER, Li H, Emerson DA, Webb KE, Wong EA. Development regulation of nutrient transporter and enzyme mRNA abundance in the small intestine of broilers. Poultry Science. 2007; Jun45: 101-108.
11. Gilbert ER, Li H, Emerson DA, Webb KE, Wong EA. Dietary protein composition influences abundance of peptide and amino acid transporter messenger ribonucleic acid in the small intestine of 2 lines of broiler chicks. Poultry Science. 2010; Apri45: 101-108.
12. Gilbert ER, Li H, Emerson DA, Webb KE, Wong EA. Dietary protein quality and feed restriction influence abundance of nutrient transporter mRNA in the small intestine of broiler chicks. Journal of Nutrition. 2007; Oct138: 262-271.
13. Gilbert ER, Li H, Emerson DA, Webb KE, Wong EA. Developmental regulation of nutrient transporter and enzyme mRNA abundance in the small intestine of broilers. Poultry Science. 2007; Agu86: 1739-1753.
14. Hassanzadeh Seyedi A, Janmohammadi H, Hossenkhani A, Sadighi MH. Determination non starch polysaccharides and true metabolizable energy some verities of wheat in East Azerbaijan province. Journal of Animal Science. 2014; Nov24 (3): 147-157.
15. Ravindran V, Selle PH, Bryden WL. Effects of phytase supplementation, individually and in combination, with glycanase, on the nutritive value of wheat and barley. Poultry Science. 1999; Mar78: 1588-1595.
16. Slominski BA. Recent advances in research on enzymes for poultry diets. Review: Poultry Science. 2011; May 90: 2013-2023.
17. Silva SSP, Smithard RR. Effect of enzyme supplementation of a rye-based diet on xylanase activity in the small intestine of broilers, on intestinal crypt cell proliferation and on nutrient digestibility and growth performance of the birds. British Journal of Poultry Science. 2002; Oct43: 274-282.
18. Pourreza J, Samie AH, Rowghani E. Effect of supplemental enzyme on nutrient digestibility and performance of broiler chicks fed on diets containing triticale. International Journal of Poultry Seience. 2014; May6: 115-117.
19. Uni Z, Smirnov A, Skalan D. Pre- and posthatch development of goblet cells in the broiler small intestine: Effect of delayed access to feed. Poultry Science. 2002; Sep82: 320-327.
20. Ravindran V, Selle PH, Ravindran G, Morel PCM, Kies AK, Bryden WL. Microbial phytase improves performance, apparent metabolizable energy, and ileal amino acid digestibility of broilers fed a lysine-deficient diet. Poultry Science. 2001; May 80: 338-344.
21. SAS Institute. SAS procedure guide for personal computers, STAT User Guide, Statistics. Version 9.1., SAS . 2005; INC, Cary NC.
22. Viveros A, Brenes A, Pizarro M, Castanb M. Effect of enzyme supplementation of a diet based on barley on apparent digestibility, growth performance and gut morphology of broilers. Animal Feed Science and Technology. 2011; may48: 237-251.
The effect of starch source with and without enzyme on performance, characteristics of the digestive tract and composition of feces in broilers
Arman Emami1, Ali Nobakht2
1- M.Sc student, Department of Animal Sciences, Maragheh Branch, Islamic Azad University, Maragheh, Iran.
2- Associate Professor, Department of Animal Sciences, Maragheh Branch, Islamic Azad University, Maragheh, Iran. Corresponding Author: anobakht20@yahoo.
Received: 2022 .05. 08 Accepted: 2022.08.24
Abstract
Background & Aim: Starch is one of the important energy producing components in food rations. The type of starch present in grains is different in terms of digestibility, energy production and adhesion in the intestine. Since in the food rations used by poultry, different food sources are used in order to provide the required energy, therefore the energy provided can also be variable. In the present experiment, the effects of using grain seeds, soft wheat and durum wheat as sources of energy supply and its effect on the performance, characteristics of the digestive system and the composition of feces of broiler chickens were evaluated.
Materials & Methods: In order to investigate the effects of corn, soft wheat and durum wheat based diets with and without enzymes on performance, carcass traits, digestive system weight, protein and feces moisture of broiler chickens, out of 480 pieces of Ras-308 broiler chickens, in A 2*5 factorial experiment with 10 diets including (maize-based diet, 15 and 30% soft wheat, 15 and 30% durum wheat) and two enzyme levels (zero and 0.05% of diet) in the form of a completely randomized design with 10 Treatments, 4 replicates and 12 chicken were used in each replicate.
Results: The results showed that the type of diet and enzyme had no significant effect on performance (P<0.05). 30% of durum wheat increased breast percentage (P<0.05). Feeding birds with diet containing enzyme increased the percentage of carcasses and decreased the percentage of stone (P<0.05). The use of enzyme in the rations decreased the protein excretion and the lowest amount of stool protein was obtained with the ration containing 30% soft wheat and enzyme. Stool moisture and digestive tract characteristics were not affected by the type of diet and enzyme used (P<0.05).
Conclusion: The use of different diets did not have significant effects on performance, but the use of 30% durum wheat and enzyme can have positive effects on carcass traits.
Key words: Broilers, Enzyme, Digestive tract, Performance, Wheat.
