بررسی شرایط غیر رسوب‌گذار در سیفون معکوس کرخه با استفاده از مدل فیزیکی

Subject Areas : Irrigation and Drainage

حسین خزیمه نژاد ¹ , محمود شفاعی بجستان ²

1 - دانشگاه شهید چمران اهواز، گروه سازه‌های آبی.
2 - دانشگاه شهید چمران اهواز، گروه سازه‌های آبی.

Received: 2011-09-11 Accepted : 2011-11-19 Published : 2633-02-20

Keywords:

Abstract :

   نهشته ­شدن رسوب در سازه‌های انتقال آب، از قبیل سیفون­های معکوس، باعث کاهش سطح مقطع جریان و نیز افزایش زبری میشود که درنتیجه، کاهش آب­دهی سازه را به دنبال خواهد داشت. از جمله روش­های جلوگیری از نهشته­شدن رسوب و یا خروج آنها، ایجاد شرایط غیر رسوب­گذار، در سازه می­باشد. با توجه به این­که بحرانی­ترین قسمت سیفون معکوس، از لحاظ نهشته­شدن رسوب، مجرای خروجی است، در تحقیق حاضر، ابتدا با استفاده از آنالیز ابعادی، یک رابطه­ی کلی، برای آستانه­ حرکت ایجاد شد که مرز شرایط غیررسوب­گذار، در مجرای خروجی سیفون معکوس کرخه می­باشد. سپس، با استفاده از یک مدل فیزیکی، از مجرای خروجی سیفون معکوس کرخه و نیز 5 نمونه رسوب غیر چسبنده با ابعاد  5/0، 7/0، 1، 2 و2/3 میلی­متر، آزمایش­های لازم انجام گرفت و در نتیجه یک گراف­ کاربردی، جهت بررسی شرایط غیر رسوب­گذار، در مجرای خروجی سیفون معکوس کرخه، استخراج گردید. با استفاده از این گراف و نیز منحنی توزیع دانه­بندی مواد معلق رودخانه کرخه، در محل سد انحرافی حمیدیه، حداقل سرعت غیر رسوب­گذار یا همان حداقل سرعت عدم ته­نشینی ذره­ای، به قطر 5/1 میلی­متر که بزرگ­ترین ذره رسوب ورودی به کانال بالادست سیفون معکوس کرخه از محل سد انحرافی حمیدیه می­باشد، تعیین گردید. نتایج تحقیق، حاکی از حاکم بودن شرایط غیر رسوب­گذار در سیفون­معکوس کرخه در دبی و سرعت طراحی می­باشد.

References:

- شفاعی بجستان، م. (1387). مبانی نظری و عملی هیدرولیک انتقال رسوب. انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز. ویرایش دوم.

- سازمان آب و برق خوزستان. (1383). طرح شبکه­ی آبیاری و زهکشی دشت­های پای­پل. مطالعات مرحله­ی دوم. جلد پنجم. گزارش سیمای طرح.

- سازمان آب و برق خوزستان. (1371). طرح آبیاری و زهکشی کرخه. مطالعات مرحله­ی اول. گزارش هیدرولوژی.

- May, R.W.P. (2003). preventing sediment deposition in inverted sewer siphons. Journal of Hydraulic Engineering. ASCE. April, pp. 283-290.

-May, R.W.P. Ackers, C.J. Butler, D. and John s. (1996). Development of design methodology for self-cleansing. wat. sci. tech. vol 33. No 9, pp. 195–205.

- Nalluri, C., Ghani, A.b. (1996). Design options for Self-cleansing storm  sewers. wat. sci. tech. vol 33. No 9, pp. 215–220.

- Nalluri, C. Spaliviero, P. (1998). Suspended sediment transport in rigid boundary channels at limit deposition. wat. sci. tech. vol 37. No 1, pp. 147–154.

- Shafai Bejestan, M. (1990). Critical stability number in rock lined channels. Iran Agricultural Research. vol 9. Shiraz university, pp. 121-138.