ارزیابی عملکرد زهکش‎های زیرزمینی در کنترل سطح ایستابی و شوری بر اساس شاخص RGWD و SEI در اراضی کشاورزی حمیدیه

Subject Areas : Irrigation and Drainage

محمد سلاخپور ¹ , عباس ملکی ² , َعلی مختاران ³

1 - گروه آبیاری و زهکشی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران.
2 - گروه مهندسی آب، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران
3 - آبیاری و زهکشی – موسسه جهاد نصر.

Received: 2016-01-16 Accepted : 2014-04-28 Published : 2016-03-01

Keywords:

Abstract :

در طرح ‌های زهکشی ارزیابی عملکرد زهکش‎های زیرزمینی ، در کنترل سطح ایستابی و شوری خاک از اهمیت زیادی برخوردار است. بدین منظور این تحقیق  در اراضی کشاورزی شهرستان حمیدیه  در سه مزرعه با فواصل مختلف زهکش ‎ها ( 50، 70 و 80 متری) انجام شد. در هر مزرعه، دو زهکش فرعی مجاور هم انتخاب گردید. در بین این زهکش‎ ها چاهک‌ های در فواصل3/0، 8/0،5/1، 5/2 و 15 متری و وسط زهکش ‎ها در چهار ردیف در طول زهکش‎ ها (1/4L، 4/2L، 4/3L و 25 متری از خروجی زهکش) نصب شد، به طوریکه در هر ردیف بین دو خط زهکش، 13 چاهک حفر شد. پس از تجهیز چاهک ‎های مشاهده ‌ای، در سه نوبت آبیاری، اقدام به قرائت سطح آب در چاهک‎ ها شد. به منظور بررسی عملکرد زهکش‎ های زیرزمینی در کنترل سطح ایستابی در مزارع از شاخص‌ RGWD استفاده شد. مقدار این شاخص در سه مزرعه بطور میانگین به ترتیب 94/0، 01/1 و 03/1 حاصل شد.  با توجه به مقادیر شاخص RGWD مشخص شد، لترال های مورد نظر در هر سه مزرعه، در کنترل سطح ایستابی به خوبی عمل نموده ‌اند ارزیابی زهکش ‎ها در کنترل شوری با توجه به نتایج شاخص SEI ، نشان دهنده عملکرد مناسب سیستم زهکش ‎های زیرزمینی در خروج نمک از ناحیه ریشه می‌ باشد. این شاخص، در مزرعه سوم(7/2-) نسبت به مزرعه دوم (5/2-) و در مزرعه دوم نسبت به مزرعه اول (2/1-) منفی تر بوده و نشان دهنده آن است که در مزرعه سوم نمک بیشتری نسبت به مزارع دیگر از مزرعه تخلیه می‌شود.

References:

اکرم، د .(1381). روش های جدید در طراحی های فاضلاب، مجموعه مقالات اکتشاف مشکلات مطالعات و اجرای زهکشی زیرزمینی ایران، کمیته ملی معدن ایران آبیاری و زهکشی، نشریه شماره 59، صفحه 19.

آذری، ا. (1388). تنظیم برای ضریب زهکشی در مغان، مجموعه مقالات اکتشاف از مطالعه و اجرای مشکلات زهکشی زیرزمینی در ایران، کمیته ملی معدن ایران آبیاری و زهکشی، نشریه شماره 59، صفحه 23.

علیزاده. ا. (1382). اصول هیدرولوژی کاربردی، امام رضا انتشارات دانشگاه، 81 ص.

Ayers, R. S., Westcot, D.W., )1985(. Water quality for agriculture, Food and Agriculture Organization, Irrigation and Drainage Paper 29 (Rev 1).

Baybudi, D. )1993(. drainage and soil improvement engineering principles, Tehran: Tehran University Press, 641 pages.

Grismer, M. E. )1993). Subsurface drainage system design and drain water quality, ASCE, J. Irrig. And Drain. Eng. 119, 3, pp: 537-543.

Rimidis, A. And Dierickx, W. )2003(. Evaluation of subsurface drainage performance in Lithuania, Agriculture Water Management 59, pp: 15-31

Waker, B. And Vinpond, S. )1974(. Irrigation design and practice, B. T. Batsford limited London.