بررسی امکان مطالبه خسارت زیست محیطی جنگ ایران و عراق از دیوان بین المللی دادگستری

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

سید عباس پور هاشمی ¹ (استادیار و عضو هیأت علمی گروه مدیریت محیط زیست، حقوق محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران)
علی فقیه حبیبی ² (دکتری مدیریت محیط زیست، حقوق محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران)

تاریخ دریافت : 1389/09/04 تاریخ پذیرش : 1390/12/04 تاریخ انتشار : 1390/09/10

کلید واژه: سازمان ملل متحد, دیوان بین المللی دادگستری, خسارات زیست محیطی, قواعد آمره بین المللی,

چکیده مقاله :

کشورها می توانند اختلافات خود را با کشور دیگر را به دیوان بین المللی دادگستری ارجاع دهند. نه اساسنامه و نه آئین دادرسی دیوان هیچکدام دربرگیرنده مقرراتی نیستند که کشورهای غیرعضو اساسنامه را از ارجاع اختلافات به صلاحیت دیوان منع کند. پذیرش صلاحیت دیوان توسط کشورهای عضواساسنامه،خود مشمول ماده 36 اساسنامه و وقایع و شرایط پیش بینی شده در آن است.آنچه از رفتار دیوان در پرونده های توسل به زور نتیجه گیری می شود این است که علیرغم اینکه بسیاری از حقوقدانان با سیاسی پنداشتن این موضوع بطور مطلق امکان بررسی حقوقی اختلافات مربوط به استفاده از زور را نمی پذیرد ، دیوان همواره با احراز صلاحیت خود در قالب اعلامیه ها بعنوان یک رکن قضایی جنبه های حقوقی هر موضوع و اختلاف بین المللی از جمله توسل به زور را رسیدگی کرده است .با توجه به اینکه در موارد نقض قواعد آمره بین المللی صلاحیت دیوان اجباری است و دیوان در موارد نقض حاکمیت یک عضو سازمان ملل متحد توسط دولت دیگر، دولت متجاوز را مسئول قلمداد می نماید و دولت اخیرالذکر بایستی جبران خسارات نماید. متاسفانه درجنگ هشت ساله عراق علیه ایران خسارات زیست محیطی زیادی به کشور و اتباع ایران وارد شده که این خسارات تاکنون بلاجبران باقی مانده است.

چکیده انگلیسی:

Every country can refer one’s own dispute with another country to international court of Justice. Neither international nor the legal proceedings of the court have any regulation to restrict the non-members of the court to refer their dispute to the court. Acceptance of the jurisdiction of the court by members of the court is defined in article 36 of constitution and the events and circumstances described in it. The examination of the behavior of the court in cases that resort to force had taken place shows that the court as a legal organ has tried to obtain its jurisdiction within the framework of declarations and efforts and studies the legal aspect of each issue or international dispute including resort to force. Although on this issue, many jurists disagree and are of the view that resort to force can be politically interpreted and the court should not have absolute authority to examine the cases. The International Court of Justice otherwise have obligatory jurisdiction on cases which compulsory international norms (jus cogens) are violated and the court on cases that the sovereignty of a member of the United Nations is violated by another member can declare the aggressor as responsible and the latter must compensate the loss. In the case of Iran-Iraq war enormous damage were inflicted on eco system as well as human beings and these losses have so far not been compensated. Present article by referring to norms of international law wants to find out the possibility of demanding ecological compensation by suing a case in International Court of Justice