بررسی جامعه‌شناختی رابطه بین اعتماد اجتماعی و میزان پایبندی به فرهنگ شهروندی (مورد مطالعه: شهروندان شهر قزوین)

محورهای موضوعی : مطالعات جامعه شناختی شهری

موسی سعادتی ¹ , الهام عباسی ² , ساجده اسلامی ³

1 - استادیار گروه جامعه شناسی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران (نویسنده مسؤول)
2 - هیأت علمی گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
3 - دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1400/12/17 تاریخ پذیرش : 1400/12/17 تاریخ انتشار : 1400/09/01

کلید واژه: اعتماد اجتماعی, فرهنگ شهروندی, اعتماد نهادی, اعتماد بین شخصی,

چکیده مقاله :

فرهنگ شهروندی مجموعه ای از ارزش ها، نگرش ها و قوانین مشترک بنیادی است که در بردارنده احساس تعلق، احترام به میراث مشترک و همچنین تشخیص حق و حقوق و تعهدات و مقررات شهروندی است. این نوع فرهنگ رویکردی نوین است و نتایج موثر آن در پیشرفت اجتماعی و فرهنگی جامعه غیر قابل انکار است فرهنگ شهروندی هنجارها و ارزش های جامعه را رقم می زند و زمینه های تعامل شهروندان را شکل می دهد که در این امر نقش اعتماد اجتماعی بر آن اساسی است .پژوهش حاضر نیز، با هدف بررسی جامعه شناختی رابطه بین اعتماد اجتماعی و میزان پایبندی به فرهنگ شهروندی در بین شهروندان شهر قزوین انجام شده است. روش تحقیق مورد استفاده در این تحقیق، پیمایشی بوده و جامعه آماری شامل کلیه شهرواندان واقع در سنین 59-15 سال شهر قزوین است که از این تعداد 400 نفر از طریق فرمول آماری کوکران و به شیوه نمونه گیری خوشه ای جهت گردآوری اطلاعات لازم انتخاب شدند. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات گردآوری شده، از نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که رابطه بین متغیرهای اعتماد بین شخصی، اعتماد به شهروندان و اعتماد به نهادهای غیردولتی با مولفه های فرهنگ شهروندی (میزان پایبندی به ارزش های فردی و جمعی و میزان پایبندی به هنجارهای فرهنگ شهروندی) به لحاظ آماری معنادار بوده است و نوع رابطه نیز مثبت و مستقیم می باشد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیونی نیز نشان داد که متغیرهای حاضر در مدل رگرسیونی توانسته است 5/29 درصد از تغییرات متغیر میزان پایبندی به فرهنگ شهروندی را تبیین نماید.

چکیده انگلیسی:

Citizenship culture is a set of common values, attitudes, and fundamental laws that include a sense of belonging, respect for a common heritage, as well as recognition of rights, obligations, and citizenship rules. This type of culture is a new approach and its effective results in the social and cultural development of society are undeniable. The present study was conducted with the aim of examining the relationship between social trust and the degree of adherence to the culture of citizenship among the citizens of Qazvin. The research method used was survey and the research population included all citizens aged 15-59 years old in Qazvin, of which, using Cochran's formula, 400 people were selected through cluster sampling to collect the necessary data. SPSS software was used to analyze the collected data. The results indicated that the variables interpersonal trust, trust in citizens, and trust in non-governmental organizations were significantly related to the components of citizenship culture (adherence to individual and collective values ​​and adherence to norms of citizenship culture). The type of relationship was also positive and direct. The results of regression analysis also showed that the variables present in the regression model were able to explain 29.5% of the changes of the variance of adherence to citizenship culture. 

منابع و مأخذ:

ازانی، مهری؛ حاتمی، مجتبی و حاتمی، حسین. (۱۳۹۰)، تحلیلی بر فرهنگ شهروندی شهر یزد، فصلنامه برنامه­ریزی فضایی، دوره ۱، شماره۱، صص ۱۰۲-۸۱.

بابازاده، وحید؛ زارع، بیژن و سبکتکین، قربانعلی. (۱۳۹۷)، مطالعه ارتباط سرمایه اجتماعی و حقوق شهروندی با آگاهی از مفهوم توسعه پایدار و مولفه­های اجتماعی آن ( مطالعه موردی : شهروندان مشگین  شهر)، فصلنامه توسعه اجتماعی، دوره دوازدهم، شماره ۳، صص ۹۴-۶۴.

بخارایی، احمد؛ شربتیان، محمد حسن و کبیری، لیلا. (۱۳۹۶)، تحلیل جامعه شناختی وضعیت شهروندی فرهنگی ( مطالعه موردی شهروندان تنکابن)، مجله جامعه شناسی کاربردی، دوره 28، شماره ۲، صص ۲۱۶- ۱۷۹ .

بهرامی، ولی؛ نیازی، محسن؛ موسوی، سید محسن و سهراب­زاده، مهران. (۱۳۹۸) ، تحلیلی بر فرهنگ شهروندی و عوامل موثر بر آن ( مورد مطالعه استان لرستان )، مجله مطالعات اجتماعی ایران، دوره 13، شماره ۱، صص ۵۹-۳۱.

تاج­الدین، محمد باقر. (۱۳۹۲)، اعتماد اجتماعی و عوامل اجتماعی موثر در آن ( مورد مطالعه: کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی تهران شرق )، نشریه مطالعات جامعه­شناختی ایران، دوره سوم، شماره ۸، صص ۲۱-۴۲.

تیموری، سعید. (۱۳۹۹)، طراحی و تدوین مدلی کمی برای توسعه فرهنگ شهروندی در کلان شهر تهران، نشریه مطالعات رفتاری در مدیریت، سال یازدهم، شماره ۲۳، صص۶۷-۵۴.

حیدرخانی، هابیل. (۱۳۹۷)، بررسی نقش سرمایه اجتماعی در پایبندی به فرهنگ شهروندی در بین شهروندان شهر کرمانشاه، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره یازدهم، دوره ۲، صص ۷۸-۵۱.

سلیمیان، سهیل. (۱۳۹۶)، بررسی ارتباط هویت اجتماعی و فرهنگ شهروندی در شهر تهران، فصلنامه علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، سال یازدهم، شماره سوم، صص ۱۳۱-۱۵۴.

قاعد گیوی، فرود؛ حقیقتیان، منصور و بهیان، شاپور. (۱۳۹۸)، تحلیل رابطه هویت ملی و پایبندی به فرهنگ شهروندی ( مورد مطالعه کلان شهر شیراز)، فصلنامه مطالعات ملی، سال بیستم، شماره 77،صص 104-79.

قریشی، فخرالسادات و کامران، صداقت. (۱۳۸۸)، بررسی نقش عوامل فرهنگی – اجتماعی مرتبط بر شکل­گیری اعتماد اجتماعی شهروندان تبریز، مجله جامعه­شناسی کاربردی، دوره بیستم، شماره، صص۱۰۲-۷۹.

قیومی، راحله. (۱۳۹۶)، شهروندی فرهنگی و تفاوت­های جنسیتی، نشریه هفت شهر، شماره ۵۷، صص۹۴-۸۵.

کلمن، جیمز. (۱۳۷۷)، بنیادهای نظریه اجتماعی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.

گنجی، محمد؛ نیازی، محسن و اسلامی بزرکی، زهرا. (۱۳۹۴)، نقش سرمایه اجتماعی و فرهنگی در میزان احساس شهروندی، نشریه مطالعات جامعه شناختی شهری، دوره ششم، شماره 7، صص ۵۶-۲۹.

گیدنز، آنتونی. (۱۳۷۷)، پیامدهای مدرنیت، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر مرکز.

معیدفر، سعید و جهانگیری، پرویز. (۱۳۸۸)، با عنوان اعتماد اجتماعی تعمیم­یافته و عوامل اجتماعی موثر بر آن ( مطالعه موردی شهر ارومیه)، دانشنامه علوم اجتماعی تربیت مدرس، دوره یکم، شماره ۱، صص ۶۷-۴۷. 

مهدوی، سید محمدصادق و عاشوری، علی.(۱۳۹۳). با عنوان بررسی عوامل اجتماعی و اقتصادی موثر بر ارتقاء فرهنگ شهروندی (مورد مطالعه: شهر بوشهر)، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، دوره ششم، شماره ۴، صص ۳۶-۲۳. 

میری، سمیه؛ سهراب­زاده، مهران و نیازی، محسن. (۱۴۰۰)، مطالعه فرا ترکیب فرهنگ شهروندی در جامعه ایران، مجله جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، سال دهم، شماره ۱، صص۵۲-۲۵.

نیازی، محسن و جعفرپور بزرکی. (۱۳۹۵)، تبیین عوامل اجتماعی وفرهنگی موثر بر پایبندی به فرهنگ شهروندی شهروندان تهرانی در سال ۱۳۹۳، فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی، سال پنجم، شماره 9، صص ۲۳۲-۲۰۱.

نیازی، محسن؛ جعفرپور بزرکی، مرتضی و پروری آرانی، زینب. (۱۳۹۳)، بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و میزان پایبندی به فرهنگ شهروندی (مطالعه موردی: شهروندان شهر تهران در سال ۱۳۹۳)، فصلنامه مطالعه میان­فرهنگی، سال دهم، شماره۲۵، صص۱۵۷-۱۲۷.

نیازی، محسن؛ جعفرپور بزرکی، مرتضی و شفائی­مقدم، الهام. (۱۳۹۳)، تبیین رابطه هویت های سه گانه فردی، اجتماعی و ملی با میزان پایبندی شهروندان به فرهنگ شهروندی (مورد مطالعه شهروندان شهر تهران در سال ۱۳۹۳)، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، دوره ۶، شماره ۴، صص۸۵-۷۱.

هاشمیان­فر، سید علی و گنجی، محمد. (۱۳۸۸)، تحلیلی بر فرهنگ شهروندی در شهر اصفهان ، مجله جامعه­شناسی کاربردی، سال بیستم ، شماره ۱، صص۴۴-۲۵.

آذین، احمد. (۱۳۹۶)، بررسی نقش سرمایه اجتماعی  در پایبندی به فرهنگ شهروندی در بین شهروندان شهر اصفهان، مطالعات جامعه شناختی شهری، سال هفتم، شماره ۲۴، صص۱۱۱-۸۶.

گنجی، محمد؛ نیازی، محسن و عسکری کویری، اسما. (۱۳۹۳)، تحلیلی بر فرهنگ شهروندی با تاکید بر آموزش شهروندی، مطالعات جامعه­شناختی شهری، سال چهارم، شماره ۱۲، صص۱۰۰-۷۴.

همتی، رضا و احمدی، وکیل. (۱۳۹۳).با عنوان تحلیل جامعه شناختی از وضعیت فرهنگ شهروندی و عوامل تبیین­کننده آن (مورد مطالعه: شهر ایوان)، فصلنامه برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، دوره پنجم، شماره ۱۸، صص ۱۸۳-۱۳۹.

Eyupoglu, S., The organizational citizenship Behaviour, Cultural of Academic staff in North Cyprus, Journal Procedia Economic and Pinance (39), 701-704.

Guang Qu, W., Yang, Z. (2015). The effect of uncertainty avoidance and social trust on supply chain collaboration, Journal of Business Research, 68(5), 911-918.

Haiao, A. (2018). Across Cultural meta-analysis of hoe leader emotional intelligence. Journal of Business Research, (89), 27-36.    

Harwiki, w. (2016), the Impact of servant Leader ship on organization culture organizational commitment organizational citizenship behaviur (OCB) and Employee performance in women cooperatives, Journal social and Behavioral sciences, (216), 283-290.

Justwan, F., Bakker, R., Berejikian, D., (2018). Measuring social trust and trusting the measure, the social science journal, 55(2), 149-159.

Lee, W. (1999). Qualities of citizenship culture new centry : perception of Asian Educaton at Leaders, Journal paper presented at the FiFth unescoaceid In ternotionalcon Ference on Reforming Learning , Journal curriculum, (22), 98 -115.

Mockus, A . (2012). BulLDing citizenship culture in BoGota, Journal of international Affairs, (15), 143-146.

park , ch ., Minshin, D. (2003). Social capital and democratic citizenship: the case of South Korea, Journal 6workin paper series, (12), 165-174.

Piangtan, D., Banu, Z., Osman, R., Mahdi, N. (2018). Moral values and good of moral education texbooks in content analysis. Journal of Social Studies Research, 2(42), 119-134.

Qiu ,Sh., Alizadeh , A ., Dooley , L., Zhang , R. (2019) the effects of authentic leadersship on trustin in leaders organizational citizenship culture behavior and service quality in the chinese hospital industry ,Journal of Hospitality and tourism Mongemen19(40),77-87.

Roche, M. (2001). Citizenship culture among the popular the Europe, Journal culture and Citzenship (10), 74 -98.

shulla,K., Filho, W., sommer, J., salvia, A., Borgmeister, ch (2020). Channels collaboration for citizenship cultural science and sustainable development goals, Journal of cleaner Production (264), 1-13.

Tonder, E., saunders, S., Lisita, I., Tielman de Beer, L.(2018). The importance of customer citizenship behaviour, cultural in the modern retail enviroment Introducing and testing a social exchange model, Journal of Retalling and consumer services,(45),92-102.

White, C., Alkandari, K. (2019) .the influence of citizenship culture and in Frastructure on CRS and Country image: the Case of Kuwait, Journal public Relations Review, (45), 1-10.

Popescu, R., Frantz fistung, D., Popescu,T.,Mihaela popescu, A.(2018). Is the organization citizenship Behavior , cultural Predictor for the cultural Intelligence, Journal social an Behavioral sciences,(238), 638-646.