رابطۀ مؤلفه‌های فرهنگی و شکوفایی شهر با تأکید بر مناطق حاشیه‌نشین

محورهای موضوعی : مطالعات جامعه شناختی شهری

علی جعفری ¹ , بهنام حسن زاده ²

1 - استادیار پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، تهران، ایران. (نویسنده مسئول).
2 - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه علوم ارتباطات اجتماعی، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران

تاریخ دریافت : 1402/04/21 تاریخ پذیرش : 1402/08/06 تاریخ انتشار : 1402/12/01

کلید واژه: کیفیت زندگی, واژه‌های کلیدی: مؤلفه­ های فرهنگی, شکوفایی شهر, مناطق حاشیه­ نشین,

چکیده مقاله :

هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطۀ بین مؤلفه های فرهنگی و شکوفایی شهر با تأکید بر مناطق حاشیه نشین است. روش پژوهش از لحاظ هدف از نوع کاربردی و از لحاظ شیوۀ گردآوری اطلاعات از نوع پیمایشی است. جامعۀ آماری این پژوهش تمامی شهروندان بالای 18 سال ساکن در مناطق حاشیه‌نشین شهر اردبیل می‌باشند. برای نمونه‌گیری از شیوۀ نمونه‌گیری چندمرحله‌ای و برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد. تعداد نمونۀ آماری برابر 384 نفر برآورد گردید. برای تحلیل اطلاعات از نرم‌افزار Spss و برای تحلیل فرضیات از آزمون‌های پیرسون، رگرسیون و t تک نمونه‌ای استفاده شده است. نتایج نشان داد که وضعیت مؤلفه‌های شکوفایی شهر (بهره‌وری، کیفیت زندگی، زیرساخت‌ها، پایداری محیطی و دربرگیرندگی و شمول اجتماعی) کمتر از حد متوسط است. همچنین بین مؤلفه‌های فرهنگی و شکوفایی شهر رابطۀ معناداری وجود دارد. نتایج نشان داد که متغیر ارزش‌ها و باورها با بیشترین میزان تأثیر با بتای (70/0)، الگوهای انگیزشی (32/0)، سبک زندگی (24/0) و تحمل ابهام با کمترین میزان تأثیر با بتای (16/0) متغیر شکوفایی شهر با تأکید بر مناطق حاشیه‌نشین شهر اردبیل را پیش‌بینی می کنند.

چکیده انگلیسی:

The purpose of this study is to investigate the relationship between the cultural components and the prosperity of the city with an emphasis on marginalized areas. In terms of research purpose, it is applied and in terms of data collection method is survey. The statistical population of this study is all citizens over 18 years old living in the suburbs of Ardabil. The method used for sampling was multi-stage sampling. Cochran's formula was used to determine the sample size, according to which the number of statistical samples was equal to 384. was used and SPSS software was used to analyze the information and Pearson, regression and one-sample t-tests were used to analyze the hypotheses. The results showed that there is a significant relationship between the cultural components and the prosperity of the city. The results showed that the status of the components of the city's prosperity (productivity, quality of life, infrastructure, environmental sustainability and social inclusion) is below average. Also the variables of values and beliefs with the highest impact with beta (0.70), motivational patterns (0.32), lifestyle (0.24) and ambiguity tolerance with the least impact with beta (0.16) They predict the prosperity of the city with an emphasis on the suburbs of Ardabil..

منابع و مأخذ:

• بوچانی، محمدحسین و قادری، علی. (1397). شکوفایی شهری. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.


• پوراحمد، احمد؛ زیاری، کرامت الله؛ حاتمی­نژاد، حسین و پارسا شاه‌آبادی، شهرام. (1397). تبیین مفهوم و ویژگی‌های شهر. مجله باغ نظر، سال، 15 شماره 58، تهران، صص 26- 5.


• پیربابائی، محمدتقی؛ نژاد ابراهیمی، احد و ابی‌زاده، سامان. (1396). مؤلفه‌های فرهنگی تأثیرگذار بر شکل‌گیری شهر اردبیل در دورۀ صفویه. فصلنامه دانش شهرسازی، دوره 1، شماره 1، صص 71- 84.


• حاضری، صفیه؛ احدنژاد، محسن؛ مشکینی، ابوالفضل و پیری، عیسی. (1397). شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر شکوفایی شهری با رویکرد آینده‌نگاری (مطالعه موردی: کلان‌شهر تبریز). نشریه پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، دوره 16، شماره 1، صص 63- 80.


• حجتی، نگین؛ ذبیحی؛ حسین و زرآبادی، زهرا سادات سعیده. (1402) بازنمایی نقش صنایع فرهنگی در توسعه شهرهای ایران. مجله اقتصاد و برنامه‌ریزی شهری، دوره 4، شماره 2، صص 6-19


• دانش‌پور، حمیدرضا؛ سعیدی رضوانی، نوید و بذرگر، محمدرضا. (1397). ارزیابی مناطق یازده‌گانه شهر شیراز به لحاظ شاخص شکوفایی شهری با استفاده از مدل FAHP، نشریه پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، دوره نهم، شماره، 33، تهران، 32 - 17.


• رهسپار طلوعی، غزاله؛ حبیب، فرح و زرآبادی، زهرا سادات سعیده. (1400). توسعه مدل شکوفایی شهری در محلات تهران با تأکید بر مؤلفه کیفیت زندگی، علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره (9) 23، صص 61-76.


• رهنمایی، محمدتقی؛ فرجی ملائی، امین؛ حاتمی‌نژاد، حسین و عظیمی، آزاده. (1391). تحلیلی بر مفهوم کیفیت زندگی شهری در شهر بابلسر، جغرافیا و آمایش شهری و منطقه‌ای، دوره 8، شماره 5، سیستان و بلوچستان، صص 6-49.


• سیف­الدینی، فرانک؛ پوراحمد، احمد؛ داریش، رضوان و نادر دهقانی الوار، سید علی. (1393). بسترها و چالش‌های اعمال سیاست رشد، فصلنامه جغرافیایی چشم‌انداز زاگرس، هوشمند شهری؛ مورد مطالعه: خرم‌آباد لرستان سال 6، شماره 19، صص 57-79.


• صفایی‌پور، مسعود؛ ملکی، سعید؛ حاتمی‌نژاد، حسین و مدانلو جویباری، مسعود. (1396)، ارزیابی و سنجش مؤلّفه‌های شکوفایی شهری در کلان‌شهر اهواز، نشریۀ جغرافیا و پایداری محیط (پژوهشنامه جغرافیایی)، دوره 7، شماره 22، از صفحه 35 تا صفحه 47.


• علوی، سعیده؛ نظم‌فر، حسین و عشقی چهاربرج، علی. (1399). ارزیابی و سنجش شاخص‌های شکوفایی شهری CPIدر کلان‌شهر تهران، فصلنامۀ برنامه‌ریزی فضایی، سال،10، شماره 3، صص 77-97.


• فرهمند، مهناز و دامن‌باغ، مرتضی. (1396). بررسی رابطۀ بین مؤلفه‌های فرهنگی و تعلق ملی در بین شهروندان شهر یزد. فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره 10، شماره 1، صص 117- 144.


• فرهی بوزنجانی، برزو. (1384). بررسی عوامل فرهنگی در نیروهای مسلح. پروژه تحقیقاتی، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک دفاعی.


• کاظمی، معصومه. (1391). بررسی ارتباط هوش فرهنگی و عملکرد کارکنان جامعه المصطفی العالمیه. پایان نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران. صص 163-1.


• محمدی، یاسر و رحیمیان، مهدی. (1387). بررسی چالش‌های حاشیه‌نشینی در شهرستان کوهدشت، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیایی انسانی، شماره 55، صفحه 85.


• نقدی، اسدالله؛ صادقی، رسول. (1385). حاشیه­نشینی چالش فراروی توسعه پایدار شهری (با تأکید بر شهر همدان)، فصلنامۀ رفاه اجتماعی، سال هفتم، شماره­ی 29، صص 32-19.


• نیک‌پور، عامر؛ مرادی، الهه و یاراحمدی، منصوره. (1399). مدل‌سازی ساختاری تفسیری عوامل مؤثر بر شکوفایی شهری (موردمطالعه: نورآباد ممسنی)، فصلنامۀ جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری چشم‌انداز زاگرس، 12 (43)، صص 7-26


• Arimah, B. (2016). Infrastructure as a Catalyst for the Prosperity of African Cities, Procedia ngineering, 198, Pp 245-266.


• Dubovyk, O., Sliuzas, R. & Flacke, J. (2011). Spatio-temporal modelling of informal settlement development in Sancaktepe district, Istanbul, Turkey. ISPRS Journal of Photogrammetry and Remote Sensing. 66(2): 235-246


• Habitat, U. N. (2019). State of the world's cities: Prosperity of cities. Routledge.


• Jones, S., Tefe, M., & Appiah - Opoku, S. (2015): Incorporating stakeholder input into transport project selection–A step towards urban prosperity in developing countries?. Habitat international, 45, 20-28.


• Khalifa, M. (2015). Evolution of informal settlements upgrading strategies in Egypt: From negligence to participatory development, Ain Shams Engineering Journal, Volume 6, Issue 4, December 2015, Pages 1151-1159


• Kratke, S. (2011) The Creative Capital of Cities: Interactive Knowledge Creation and the Urbanization Economies of Innovation, Informationen Zur Umweltpolitik, Wiley- Blackwell,Chichester, 149, pp. 5-10.


• Landry, C. (2006). The Art of city-Making. London: Earthscan.


• Lee y. Peng C. Lee T. Zhao Z. (2022). Sustainable Development Assessment of Cultural and Creative Industries in Casino Cities: A Case Study of Macao. Sustainable. 14(4797): 1-27.


• Pourzakarya M. Fadaei Nezhad Bahramjerdi S. (2023). Reviewing the role of cultural and creative industries in developing an urban cultural policy platform in Rasht city, Iran. Journal of Place Management and Development. 16(2): 145-162.


• Seng, J. (2004). Cultural Intelligence and the Global Economy. Nuremberg: LIA, Vol24, numbers.


• Varbanova, L. (2007). Our creative cities online.In.B.Europe: The creative city: Crossing visions and new Realities in the Region. UNESCO press.


• Wang, X., Woolley, H, Tang. Y, Liu, H., Luoa, Y. (2018). Young children's and adults' perceptions of natural play spaces: A case study of Chengdu, southwestern China, Cities, 72:173–180.


• Yigitcanlar, T., Dur, F., Dizdaroglu, D. (2015). Towards Prosperous sustainablecities: A multiscalar urban sustainability assessment approach, Habitat International, Vol 45, Pp 36 -46.